Σκέψεις και προβληματισμός για την αξιολόγηση, ύστερα από τα πρώτα χρόνια εφαρμογής της

1. Σκέψεις και προβληματισμός για την αξιολόγηση, ύστερα από τα πρώτα χρόνια εφαρμογής της Κώστας A. Μάτης Τμήμα Χημείας, ΑΠΘ

2. Υπότιτλος της εργασίας :“Learning and Teaching Spaces for Enhancing Student Engagement” Χώροι για μάθηση και διδασκαλία για τη βελτίωση της συμμετοχής των φοιτητών

3. Η μελέτη, στην οποία θα αναφερθώ, είναι μια από τις τρεις πρόσφατες που έγιναν στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου στη Σκωτία (οι υπόλοιπες αφορούσαν τα χαρακτηριστικά των μεταπτυχιακών σπουδών και την εξ αποστάσεως μάθηση) - στα πλαίσια της συνεχούς του αξιολόγησης. • Οι μελέτες αυτές επιλέγησαν για να τονίσουν τα επιτεύγματα-κλειδιά στη στρατηγική ανάπτυξης του Πανεπιστημίου στη μαθησιακή εμπειρία των φοιτητών, στρατηγική που είναι συνεπής με την αποκεντρωμένη του δομή. • Επίσης, να δείξουν την προσέγγιση στη διοίκηση της βελτίωσης της εκπαίδευσης, καθώς και να δώσουν μια ευκαιρία στην κάθε Σχολή να υπογραμμίσει τις προτεραιότητες / κλειδιά στη στρατηγική της, παρέχοντας ένα παράδειγμα καλής πρακτικής για εφαρμογή σε όλο το Πανεπιστήμιο.

4. Enhancement-led Institutional Review (ELIR): Reflective Analysis Case Studies (B) Research-Teaching Linkages: Enhancing Graduate Attributes (College of Humanities and Social Sciences) (C) Enhancing Postgraduate Online Distance Learning (College of Medicine and Veterinary Medicine)

5. TheUniversityin the city

6. Εισαγωγή • Η Σχολή Επιστήμης & Μηχανικής ξεκίνησε μια νέα Ομάδα / Επιτροπή Μάθησης και Διδασκαλίας με μια ποικιλία από περιβάλλοντα μάθησης, επίσημα και ανεπίσημα, που περιλαμβάνουν και τρεις καινοτόμες αίθουσες (εργαστήριο ή στούντιο) διδασκαλίας. • Αυτή η ομάδα σχεδιάστηκε για την υποστήριξη της στρατηγικής της Σχολής, παίρνοντας εμπειρίες παιδαγωγικής εξέλιξης και ενθαρρύνοντας την καινοτομία. Σε συνεργασία με τους φοιτητές και τις φιλοδοξίες τους για καινούργιες εγκαταστάσεις μελέτης - όπως περιγράφονται στα σχετικά έντυπα.

7. Η μελέτη μας λέει την ιστορία πώς η ομάδα μάθησης και διδασκαλίας και άλλα παράλληλα έργα ξεκίνησαν, σχεδιάστηκαν και εφαρμόστηκαν. Και περιγράφει τις ειδικές εγκαταστάσεις από την άποψη των στόχων, φυσικής μορφής και στρατηγικών αξιολόγησης. • Δείχνει καθαρά πώς το Πανεπιστήμιο είναι ικανό να συνδέσει διοικητικά αυτούς τους ακαδημαϊκούς οδηγούς στη λήψη αποφάσεων για επενδύσεις, και στη συνεργασία με τους επαγγελματικούς φορείς.

8. Κύρια στοιχεία αποτελούν η αποτελεσματικότητα της προσέγγισης αυτής στη διοίκηση του μαθησιακού περιβάλλοντος, και η παρεχόμενη υποστήριξη στους φοιτητές στη μάθηση - με στόχο πάντα τη βελτίωση της ποιότητας. • Το τελευταίο σχετίζεται με το στρατηγικό στόχο του Πανεπιστημίου για αριστεία στη μάθηση και τη διδασκαλία.

9. Υπάρχει προτροπή για νέους και ευέλικτους τρόπους μάθησης, διδασκαλίας και αξιολόγησης μέσω της χρήσης των νέων τεχνολογιών και του καινοτόμου σχεδιασμού του χώρου διδασκαλίας. • Παρέχονται ακόμα χώροι για διάβασμα ατομικά ή σε ομάδες, καθώς και κοινωνικούς σκοπούς για ενίσχυση της ακαδημαϊκής ζωής.

10. Aντικειμενικοί στόχοι • Τα προηγούμενα χρόνια (στο College of Science and Engineering) δόθηκε έμφαση στην εμπλοκή των φοιτητών σε «υπεύθυνη» μάθηση, με ένα κριτικό πνεύμα για διερεύνηση, και τη «συνεργατική» μάθηση για την απόκτηση δεξιοτήτων χρήσιμων για τη μελλοντική τους καριέρα. • Παρόλο που η αρχική στρατηγική ανασκοπήθηκε, λόγω των διαφόρων εξελίξεων, οι κεντρικές αρχές της παραμένουν ανέγγικτες και σε μερικές περιπτώσεις ενδυναμώθηκαν.

11. Ως οδηγός των αλλαγών, αναπτύχθηκε ένας αριθμός πρωτοποριακών μαθημάτων, με διαφοροποίηση από τον παραδοσιακό τρόπο διδσκαλίας και φροντιστηρίου, και με περισσότερο διαδραστική μορφή. • Η μετατόπιση στη χρήση ηλεκτρονικών περιοδικών έδωσε ακόμα νέες δυνατότητες στο σχεδιασμό της Βιβλιοθήκης και των αναγνωστηρίων, με έμφαση στις προτεραιότητες των φοιτητών.

12. Οι καινούργιες αυτές ιδέες απαιτούσαν και νέους σεμιναριακούς χώρους με χρήση της πληροφορικής, και προς την κατεύθυνση της μάθησης επικεντρωμένη στο φοιτητή και σε ομάδες. Η Σχολή, με σκοπό να πάρει τις σωστές αποφάσεις αλλά και να ικανοποιήσει τις προσδιορισμένες ανάγκες, ενθάρρυνε τη δημιουργικότητα σε νέες μεθόδους διδασκαλίας. • Υπήρξε επίσης γενική ανάγκη για τη δημιουργία χώρων ώστε να κρατούν τους φοιτητές στην πανεπιστημιούπολη τόσο για μελέτη όσο και για κοινωνικούς λόγους, ώστε να αξιοποιήσουν με τον καλύτερο τρόπο το χρόνο τους.

13. Στις διάφορες επιτροπές του Πανεπιστημίου αντιπροσωπεύονται οι φοιτητές ισχυρά και δημιουργικά, μέσω του συλλόγου τους και οι προτάσεις του λαμβάνονται σοβαρά υπόψη. • Ο Αντιπρόεδρος του συλλόγου τους, υπεύθυνος για τις ακαδημαϊκές υποθέσεις, παρουσίασε ένα “πέϊπερ” το 2004 σχετικά με τις απαιτούμενες εγκαταστάσεις και υπηρεσίες, που αποδείχθηκε να εξακολουθεί να έχει μεγάλη σημασία, επηρρεάζοντας τις σκέψεις & αποφάσεις στο Πανεπιστήμιο και τη Σχολή για τη φύση των, επίσημων και ανεπίσημων, χώρων μάθησης. Ο Αντιπρόεδρος αυτός είναι αυτοδίκαια μέλος της συμβουλευτικής επιτροπής για τη στρατηγική για τη μάθηση και τη διδασκαλία.

14. Στην ουσία η όλη ιδέα ξεκίνησε από το Τμήμα Φυσικής, που πήρε ως παράδειγμα ανάλογες αλλαγές προηγούμενα στους χώρους διδασκαλίας του ΜΙΤ (ακολουθώντας ένα “κονστρουκτιβιστικό” παράδειγμα) και τη σχετική εμπειρία που αποκτήθηκε.

15. The projects • The Appleton Tower Cluster & teaching studios • The King’s Buildings (KB) – Library & Study Space Issue The Kings Buildings Library (KBL) • The James Clerk Maxwell Building (JCMB) – Level 1 teaching studio Learning & Teaching Cluster (L&TC)

16. The Appleton Tower teaching studio (left)The James Clerk Maxwell Building (right)

17. King’s Buildings Library; the atrium area (left)

18. A Physics Workshop (left); Learning & Teaching Cluster fornal opening (right)

19. Διοίκηση και Οργάνωση • Ένα άλλο παράλληλο θέμα είναι η διδασκαλία από την πλευρά του προσωπικού και πώς αυτή θα πρέπει να τροποποιηθεί στους νέους χώρους. Το πανεπιστήμιο φροντίζει με την κατάλληλη συμβουλευτική βοήθεια για τις νέες πρακτικέςδιδασκαλίας. • Για παράδειγμα, στο νέο τρόπο παράδοσης συνιστάται η χρήση μικροφώνου, τηλεκοντρόλ για την αλλαγή των σλάϊντς, και να γυρίζουν στην αίθουσα οι διδάσκοντες. Οι πρώτες καλές εμπειρίες κυκλοφορούν συμβουλευτικά, για τον περιορισμό του παραδοσιακού τρόπου.

20. Σε ένα μεγάλο ινστιτούτο η υπευθυνότητα για τους χώρους διδασκαλίας είναι μάλλον περίπλοκη. • Αναμενόταν να υπάρξουν κάποιες εντάσεις, άρα και ανάγκη για καλύτερο τρόπο κράτησης αυτών των αιθουσών, ώστε να μη χρησιμοποιούνται για την παραδοσιακή διδασκαλία, αφού είναι ακόμα λίγες. • Αναγνωρίζεται επίσης ότι τα μαθήματα αυτά θα απαιτήσουν αρκετά μεγάλη επένδυση χρόνου, στοχεύοντας σε εναλλακτικές παιδαγωγικές προσεγγίσεις.

21. Αξιολόγηση • Για την ανατροφοδότηση και εκτίμηση του έργου έγιναν και εξακολουθούν να τρέχουν μια σειρά από έρευνες, που σταδιακά αξιολογούνται. Η πρώτη τάση ήταν να ειδωθούν «διστακτικά» οι παρατηρήσεις για τις ανακαινίσεις αυτές, παρόλη τη θετική αποδοχή τους. • Αρχικά, απάντησαν σε “online” ερωτηματολόγια 23 μέλη του προσωπικού και 71 φοιτητές.

22. Το ένα τρίτο του προσωπικού, που ρωτήθηκε, θα επιθυμούσε περισσότερρες πληροφορίες για το πώς να βελτιώσει τη διδασκαλία του στους νέους χώρους. Το μάθημα μπορεί να φαίνεται πιο δύσκολο τώρα, καθώς γίνεται σύγκριση με τις παραδοσιακές τάξεις. • Αρκετοί φοιτητές είπαν χαρακτηριστικά ότι περνούν πλέον περισσότερο χρόνο μέσα στο Πανεπιστήμιο μελετώντας, κάνοντας κοινές εργασίες σε ομάδες, και καλύπτοντας τα διάφορα κενά ανάμεσα στις παραδόσεις. Οι νέες δυνατότητες επίσης τους βοηθάνε στη χρήση του blackboard (WebCT).

23. Στην επόμενη έρευνα πάρθηκαν ακόμα πιο θετικές απαντήσεις: με το 83% του προσωπικού και το 81% των φοιτητών να είναι ευχαριστημένοι. • Τα συμπεράσματα αυτής της μελέτης (που συνεχίζεται για βελτίωση και πιθανά ανασχεδιασμό) αντιμετωπίζονται με προσοχή. Ως χρησιμότερα θεωρούντα τα σχόλια που είναι και τα πιο κριτικά. Πχ. πολλοί φοιτητές είπαν ότι οι τάξεις (μαθήματα) θάπρεπε να προσαρμόζονταν καλύτερα στις νέες εγκαταστάσεις.

24. Η μελέτη αυτή συνοδεύεται από Παράρτημα και πίνακες - δίνεται σχετικό σάΪτ στη βιβλιογραφία. • Επίσης, καλό θάναι να γίνει αναφορά και στην απογραφική έκθεση αυτού του Πανεπιστημίου, το οποίο επισκέφθηκα πρόσφατα με την ευκαιρία Ευρωπαϊκού προγράμματος (επιμόρφωση ΔΕΠ – πρόγραμμα Έρασμος/LLP).

26. Αντί για συμπέρασμα:“Ο εξευτελισμός της γνώσης” • Σ' όλες τις εποχές, από την Αρχαιότητα, τον Μεσαίωνα μέχρι και τη Νεωτερική Εποχή, η Γνώση αποτελεί κρίσιμο παράγοντα ύπαρξης και ανάπτυξης μιας κοινωνίας και συνεπώς παραγωγοί και φορείς της Γνώσης αξιολογούνταν και αμείβονταν αναλόγως. Σήμερα, σ' όλες τις χώρες του κόσμου οι καθηγητές Πανεπιστημίου, ως κατεξοχήν φορείς και παραγωγοί Γνώσης, έχουν ειδική μεταχείριση ως προς τις αμοιβές τους. (Ν. Μαραβέγιας, Έθνος, 10-9-12)

27. Σε μια περίοδο βαθιάς και γενικευμένης κρίσης, όπως αυτή ακριβώς που βιώνουμε, οπωσδήποτε η διασφάλιση ποιότητας στην εκπαίδευση αποτελεί μια δύσκολη υπόθεση.

28. ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ • Τμήμα Ευρωπαϊκών Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων, Α.Π.Θ., Αντιπρύτανη Καθηγήτρια Δ. Λιάλιου • University of Edinburgh, School of Chemistry, HoS Prof. El. Campbell College of Science and Technology, Dr. G. McDougall - Dean (Quality Assurance), Dr J. Martin, author of the case study.