Zwierzęta leśne objęte w Polsce ochroną

1. Zwierzęta leśne objęte w Polsce ochroną

2. Ssaki

3. WiewiórkaUbarwienie wiewiórki jest różne, od barwy rudej po czarno-brunatną, spód ciała biały. Charakterystyczną cechą jest puszysty ogon, zimą na uszach posiada pędzelki. Ssak ten występuje w lasach, parkach, ogrodach. Wiewiórka doskonale skacze po drzewach, jest aktywna w ciągu dnia. Swoje gniazdo buduje z gałęzi i mchu, zajmuje dziuple lub stare ptasie gniazda. Wiewiórki są zwierzętami wszystkożernymi, ich pokarm stanowią orzechy, jagody, młode pędy, jaja ptasie a czasem i pisklęta. Jesienią robi zimowe zapasy, które ukrywa w dziuplach, pod korzeniami drzew. Zimą nie zapada w sen jednak jest mało aktywna. Wiewiórki mają 2-5 młodych 2-3 razy w ciągu roku.

4. WilkWilk swoim wyglądem przypomina owczarka niemieckiego. Posiada gęste buro-płowe furo, na grzbiecie i ogonie nieco ciemniejsze, brzuch jasny. Długość ciała 113-134 cm, samiec (basior) jest większy od samicy (wadera). Wilk zasiedla lasy, najliczniej występuje na wschodzie Polski. Żyje w stadach tzw. watahach, którymi kieruje dominująca para, tylko ona bierze udział w rozrodzie. samica rodzi 4-6 szczeniąt. Stado porozumiewa się ze sobą za pomocą wycia. Wilki polują na duże ssaki, drobne gryzonie, płazy. Jest to zwierze niezwykle wytrwałe, w poszukiwaniu pożywienia potrafi pokonać w ciągu nocy 150 km Ostatnimi laty wilki wyrządzają ogromne straty w stadach wypasanych przez ludzi owiec, bydła.

5. Zając bielakZając bielak w Polsce jest bardzo rzadki, jego występowanie ograniczone jest tylko do Puszczy Augustowskiej i Romnickiej. Długość ciała do 80 cm, waga do 5 kg. Jego futerko latem jest szarobrązowe a zimą białe.

6. BóbrZamieszkuje zalesione brzegi rzek i jezior. W brzegach wykopuje mieszkalne nory, otwór wejściowy znajduje się pod wodą. Na wodzie budowane są tzw. "żeremia" zbudowane z mułu, gałęzi i liści, tutaj znajduje się komora mieszkalna. Bóbr jest gryzoniem, posiada palce spięte błoną pławną, szeroki spłaszczony i pokryty łuskami ogon, gęste brunatno-czarne futro. Długość ciała od 100cm ciężar do 30 kg. Jest to zwierze aktywnie głównie w ciągu dnia i o zmierzchu. Bobry na lądzie są powolne i niezdarne natomiast w wodzie poruszają się bardzo zwinnie. Dorosłe ostrzegają się przed niebezpieczeństwem uderzeniami ogona o powierzchnie wody. Pożywienie stanowi roślinność, zimą kora drzew, łyko.

7. JeżJeż zamieszkuje lasy, parki, ogrody, pola. Prowadzi nocny tryb życia, dzień spędza w kryjówce. Jego pokarm stanowią dżdżownice, ślimaki, stawonogi, swoją dietę chętnie uzupełnia owocami. Ciało pokryte ciemnobrązowymi, na szczycie jaśniejszymi kolcami o długości do 3 cm. Jeże dobrze się wspinają, pływają, szybko biegają. Zaniepokojony jeż zwija się w kulkę, chrząka, cmoka. Duże straty ponoszą jeże na ruchliwych drogach mimo to nie opuszczają swoich siedlisk. Naturalnymi wrogami tych zwierząt są lisy, borsuki, ptaki drapieżne. W zimie zapadają w sen, który spędzają w gniazdach przygotowanych ze starych liści i trawy. Prowadzą nocny tryb życia, dzień przeznaczają na sen i wypoczynek.

8. Łasica Łasica posiada ciemnobrązową sierść, brzuch i wewnętrzną stronę nóg żółtobiałe. Jest najmniejszym polskim ssakiem drapieżnym aktywnym w dzień i w nocy. Długość ciała 18-30 cm, ciężar około 130 g. Swoim wyglądem bardzo przypomina gronostaja. Jest to zwierzę bardzo ruchliwe, często staje słupka. Zamieszkuje lasy, pola uprawne, ogrody. Pożywienie łasicy stanowią owady, drobne kręgowce. Jest naturalnym wrogiem gryzoni. Dobrze wspina się i pływa, jest zwierzęciem żyjącym samotnie. Swoje gniazda łasica zakłada w małych od 3-9 młodych, które uzyskują samodzielność już po 3-4 miesiącach.

9. Niedźwiedź brunatny Niedźwiedź brunatny jest w Polsce zwierzęciem rzadkim, występuje tylko w Bieszczadach, Tatrach i na Babiej Górze. Jest największym europejskim drapieżnikiem. Długość ciała do 3 metrów a masa do 800 kg. Posiada gęste, brązowe futro, silne nogi i ogon schowany w sierści. Brzuch i łapy niedźwiedzia są nieco jaśniejsze. Jest wszystkożerny, zjada rośliny oraz zwierzęta (nawet wielkości jelenia). Czasami poluje na bydło. Ostatnimi laty zwabiają go na górskie szlaki odpadki wyrzucane przez turystów. Zimę spędza czujnie śpiąc w gawrze, w rozpadlinach skalnych, gdzie samica rodzi co dwa lata 1-2 młodych. Młode rodzą się w czasie snu zimowego. Zamieszkuje lasy, w górach można go spotkać nawet na wysokości 3000 m n.p.m.

10. Popielica Popielica występuje w lasach liściastych, rzadko w dużych ogrodach. Posiada gęste, puszyste futro, szaro-popielate na grzbiecie, spód ciała biały, wokół oczu ciemnobrunatne obwódki, puszysty ogon. Długość ciała 12-19 cm, ogona 10-15 cm, waga do 120 g. Swoje gniazdo popielica buduje w dziuplach drzew, starych opuszczonych gniazdach a nawet budkach lęgowych. Popielice przebywają głównie na drzewach, świetnie wspinają się po gałęziach i biegają. W nocy zwierzę orientuje się za pomocą włosów czuciowych na powierzchni głowy i podudziach. Pokarm popielicy stanowią nasiona, kora drzew, pąki roślin, owady, pisklęta. Na zimę zapada w sen zimowy. Popielica rodzi raz do roku 2-9 młodych. Jest to gatunek bardzo rzadki, dawniej zabijany dla futra. Popielice żyją 3-4 lata.

11. ŻbikŻbik wyglądem przypomina szarobrązowego domowego kota w ciemne poprzeczne pręgi. Wierzch ciała żółtawobury, strona brzuszna jaśniejsza, białawo-żółtawa. Na bokach ciemne pręgi, na ogonie ciemne pierścienie i koniec. Jest jednak od niego większy i masywniejszy. Długość ciała 46-90 cm, ciężar 4-18 kg. W Polsce jest to gatunek wymierający, spotykamy go niezwykle rzadko. Żbik może krzyżować się z kotem domowym dając płodne potomstwo. Niestety jego podobieństwo do kotów jest tak duże, że często jest z nimi mylony i zabijany jako bezpański włóczęga. Występuje w lasach liściastych i mieszanych a jego pokarmem są zające, króliki, małe ptaki, owady, jaszczurki. Jest to drapieżnik aktywny nocą.

12. ŻubrŻubr jest największym europejskim ssakiem. Ciężar największych osobników może dochodzić do 1000 kg. Posiada masywną budowę ciała, stosunkowo krótkie nogi, zakrzywione rogi. Sierść gęsta, brunatna, latem nieco jaśniejsza. Zamieszkuje lasy mieszane, zawsze w pobliżu bagien, rzek. Zwierzę aktywne w dzień, żyje w stadach złożonych z dorosłego samca, kilku samic, młodych i niekiedy młodych samców. Żywi się trawą, korą drzew, mchami.

13. KoszatkaKoszatka występuje w lasach, wysoko w górach, czasami w parkach i ogrodach. Posiada szarobrązową sierść, po spodniej stronie przyjmuje ona kolor biało-kremowy. Długość ciała do10 cm, ogona około 8 cm, waga 28g. Spotykana jest w lasach, wysokich górach, czasem w parkach i sadach. Zimę spędza w głębokich norach, dziuplach. Jest to zwierzę nocne, dzień spędza w ukryciu w gnieździe, które buduje pośród traw i gałęzi lub w starym ptasim gnieździe. Pokarmem koszatki są owady i ich larwy, nie gardzi również owocami i nasionami.

14. KretKret europejski występuje na polach, łąkach, ogrodach, w lasach liściastych. Posiada czarne, aksamitne futerko, nagi wydłużony pysk, szerokie przednie łapy zakończone długimi pazurami ułatwiają kopanie podziemnych korytarzy. Oczy niewielkie, brak małżowin usznych Jest zwierzęciem aktywnym w ciągu dnia, prowadzi samotny tryb życia. Kret jest doskonale przystosowany do życia pod ziemią, gdzie kopie rozgałęzione korytarze będące jego terenem łowieckim. Oznaką obecności zwierzęcia są charakterystyczne kopce uformowane na powierzchni ziemi tzw. "kretowiska". Pożywieniem kreta są larwy owadów, dżdżownice, ślimaki. W największej komorze mieści się wyścielona liśćmi, mchem komora gniazdowa. Samica kreta rodzi 3-4 młodych 1-2 razy w roku.

15. Ptaki

16. DudekDługość ciała do 32 cm, rozpiętość skrzydeł do 48 cm. Charakterystyczny, duży, rozkładany jak wachlarz czub na głowie. Upierzenie jasno-rdzawobrunatne, z białymi paskami na czarnych skrzydłach i ogonie. Dudek posiada długi lekko zakrzywiony dziób. W Polsce nieliczny, stopniowo zanikający gatunek. Zasiedla obrzeża lasów, parki, zadrzewienia śródpolne. Dudek odbywa jeden lęg, 5-7 jaj wysiadywanych przez 26 dni. Młode to zagniazdowniki, usamodzielniające się po 30 dniach. Gniazda zakładane są w dziuplach, szczelinach skał i murów. Dudki żywią się owadami i ich larwami wyciąganymi długim dziobem z miękkiej ziemi. Wystraszony lub zaciekawiony rozkłada czub. Głos to rytmiczne pohukiwanie. Zimuje w Afryce.

17. DzięciołPtak wielkości około 23 cm. Samiec posiada czarnobiałe upierzenie z czerwonym karkiem i pokrywami podogonowymi, na głowie charakterystyczna czarna czapeczka. Zamieszkuje lasy, zadrzewienia śródpolne, parki, ogrody. Dziób mocny, dłutowaty, nogi z 2 palcami skierowanymi do przodu i 2 do tyłu, sztywne sterówki służące jako podpora podczas kucia, długi pokryty lepką śliną język, przystosowany do wyciągania owadów z ich chodników. Prowadzi osiadły tryb życia. Dzięki specjalnej budowie czaszki, dzioba i mięśni szyi częstotliwość uderzeń dzioba w pień drzewa może dochodzić do 18/sekundę. Gnieździ się w dziuplach, których wykucie zajmuje mu około 3 tygodni. Opieka nad młodymi trwa około 25 dni w gnieździe i 14 dni poza nim. Zjada owady wykuwane z drewna lub łażące po korze, owoce, nasiona. Ograniczają liczbę szkodników.

18. Sikorka bogatkaSikorka bogatka jest największą rodzimą sikorą, długość ciała około 14 cm. Samiec posiada czarną głowę z jasnymi policzkami, szarozielony grzbiet, brzuch żółty z czarnym pasem przez środek. Ubarwienie samicy znacznie bledsze. Zasiedla lasy, parki, ogrody, zarośla, występuje nawet w miastach. Bogatka jest ptakiem osiadłym. Gniazda zakłada w budkach lęgowych, dziuplach. W ciągu roku 1-2 lęgi po 6-14 jaj. Młode pozostają w gnieździe około 20 dni. Główne pożywienie bogatki to owady we wszystkich stadiach rozwojowych a w zimie nie gardzi owocami i nasionami roślin oleistych. Jest najczęstszym gościem (oprócz wróbli) spotykanym w naszych karmnikach. Po okresie lęgowym koczuje w większych grupach

19. SowaJest niewielką sową (około 27 cm długości, rozpiętość skrzydeł 58 cm). W Polsce jest nieliczna, najczęściej występuje na Nizinie Wielkopolskiej, Mazowieckiej, Śląskiej Podlasiu. Zasiedla obrzeża wsi, zadrzewienia śródpolne, skraje lasów, stare parki. Pójdźka posiada spłaszczona, szeroką głowę, białe brwi odróżniające się wyraźnie od cytrynowych oczu. szlara jest niewyraźna. Upierzenie na grzbiecie brunatne w jasne plamy, brzuch żółtawy z brunatnymi smugami. Pójdźka jest aktywna w dzień i w nocy. Czatując wykonuje przysiady i skłony. Poluje na myszy, płazy, gady, ptaki, owady, ślimaki. Ofiarę wypatruje siedząc na drzewach, słupach. Gniazda budowane są na drzewach, w zagłębieniach murów, dziuplach w razie ich braku zajmuje również budki lęgowe. Młode wysiadywane są w ciągu jednego lęgu 4-6 jaj. Pójdźka jest ptakiem osiadłym, co znaczy, że zimuje w miejscu gniazdowania.

20. SójkaSójka posiada czerwonobrunatne upierzenie, czarny ogon, jasny kuper, niebieski w czarne paski brzeg skrzydeł, białą plamę na skrzydłach, czarnobiały wierzchołek głowy i czarna linię na brodzie. Wielkość tego ptaka waha się w granicach 32-36 cm, rozpiętość skrzydeł 54 cm. Występuje w lasach, na cmentarzach, w parkach. Sójka jest ptakiem bardzo towarzyskim, tylko w okresie godowym żyje w oddzielnych parach. W ciągu roku wysiaduje 4-9 jaj w gniazdach wybudowanych na wysokich drzewach w rozwidleniu konarów. W lesie często rozlega się jej ostrzegający, skrzekliwy wrzask. Ptak ten żeruje na ziemi i na drzewach. Sójka żywi się owadami i ich larwami, ślimakami, stawonogami. Niekiedy plądruje gniazda innych ptaków.

21. Orzeł przedniDuży, drapieżny ptak 76-78 cm, rozpiętość skrzydeł 190-230 cm, waga ciała samca około 3,5 kg, samicy 4,5 kg. Upierzenie brunatne z jasnymi plamami na barkach. Skrzydła długie, w locie uniesione na kształt litery V, pod spodem rozpiętego skrzydła duża jasna plama. Duży, mocny dziób, ostre pazury, nogi pokryte pierzem aż po nasady palców. Pikując osiąga prędkość 160 km/h. Może dożyć 100 lat. W Polsce bardzo nieliczny, około 10 par w Karpatach i na północy kraju. Orzeł przedni jest ptakiem osiadłym, zasiedla duże kompleksy leśne. Gniazda budują wśród niedostępnych skał lub na wysokich drzewach. Osobniki dorosłe tworzą stałe pary. W ciągu roku odbywają jeden lęg, wychowując 1-2 piskląt. Młode potrafią latać po około 3,5 miesiącach. Orzeł przedni poluje na ssaki do wielkości młodej owcy, kozicy, sarny, rzadziej na ptaki lub inne kręgowce, nie gardzi padliną. Ochrona tego ptaka polega głównie na ochronie miejsc gniazdowania.

22. Gady

23. Jaszczurka zielonaJest to bardzo piękna jaszczurka zamieszkująca Europę południową. W Polsce Jej obecność stwierdzono w latach 1969-1970 na Śląsku Cieszyńskim. Od tamtej pory nie notowano nigdzie jej występowania. Ubarwienie samca jest zwykle szmaragdowozielone lub żółtozielone z licznymi, drobnymi, czarnymi plamami, podgardle w okresie godowym niebieskie, brzuch żółty lub pomarańczowy. Samica jest ubarwiona nieco skromniej, wierzch ciała jest szarozielony, oliwkowozielony lub brązowy, często z nieregularnymi ciemnymi plamami i z 2 lub 4 jasnymi liniami od karku do ogona, brzuch żółty. Młode są brązowe z 2 lub 4 jasnymi pasami wzdłuż ciała. Ogon u tych jaszczurek jest prawie dwa razy dłuższy niż całe ciało. Zasiedla suche, zakrzewione zbocza, skraje lasów, jest zwierzęciem dość płochliwym. Jaszczurka zielona żywi się owadami, pająkami, dżdżownicami, niekiedy zjada soczyste owoce.

24. Jaszczurka żyworodnaMa delikatną budowę, ciało lekko walcowate, głowę niewielką, ogon gruby i jak gdyby nieproporcjonalny. Długość żyjących u nas dorosłych osobników nie przekracza zwykle 14 cm. Łuski pokrywające grzbiet są drobne, lecz nie ziarniste. Tarczki głowy wyraźne, a część skroniowa głowy pokryta jest nie tarczkami, lecz drobnymi łuseczkami. Skóra jaszczurki żyworodnej jest ciemnobrązowa z żółtymi i ciemnymi plamami. Zamieszkuje miejsca wilgotne: bagna, lasy, podmokłe łąki. Jest to zwierzę rzadko spotykane, płochliwe, aktywne w ciągu dnia. Żywi się dżdżownicami i pająkami. Jest mało wymagająca pod względem temperatury i już wczesną wiosną opuszcza zimowe kryjówki. Przystosowaniem do przebywania w chłodnym klimacie jest jej jajożyworodność.

25. Jaszczurka zwinkaJaszczurka zwinka jest najczęściej spotykanym gadem w naszym kraju. Grzbiet ciała jest w kolorze jasnobrązowym z ciemnym pasem biegnącym przez środek oraz z białobrązowymi plamami w kilku rzędach. W czasie pory godowej bardzo charakterystyczne ubarwienie posiada samiec zwinki: mieniące się ciemnozielone zabarwienie głowy i boków ciała. U omawianego gatunku znanych jest wiele odmian barwnych. Jaszczurka zwinka budzi się ze snu zimowego w marcu lub w początkach kwietnia. Żyje na silnie nasłonecznionych polankach leśnych, na skraja dróg i wrzosowisk. W słoneczne dni godzinami wygrzewa się w słońcu, polując równocześnie na owady (głównie szarańczaki). Jest bardzo zwinna i ruchliwa. Przestraszona kryje się w norkach gryzoni, szczelinach skalnych lub w wykrotach, a wyjątkowo tytko wspina się na niskie krzaki lub skały. Zimę spędza w ziemnych jamkach, szczelinach. Zwinki polują przeważnie na owady, pająki, dżdżownice, czasem na małe płazy i gady. Jest to jaszczurka jajorodna, jaja składane są w pergaminowej osłonce w liczbie 5-15. Młode w zależności od panującej pogody wylęgają się po 8-10 tygodniach.

26. Padalec zwyczajnySpotkać go można na nasłonecznionych stokach i polanach, na skraju lasu. Od węża różni go obecność otworów usznych oraz nieprzeźroczyste powieki. Ciało jego jest silnie wydłużone, walcowate, głowa bardzo mała i słabo odgraniczona od tułowia, pysk lekko zaokrąglony, ogon równy mniej więcej długości reszty ciała, na końcu lekko zaokrąglony i zakończony małym, kolczastym wyrostkiem. Tak jak wszystkie jaszczurki w razie niebezpieczeństwa może odrzucić ogon, który potem odrasta. Padalec nasz pozbawiony jest zupełnie nóg, które zachowały się w jego ciele w stanie całkowicie zmarniałym i szczątkowy ubarwienie padalca jest brunatno brązowe - rzadziej szare. Znane są liczne odmiany ubarwienia padalca, wśród których największa jest tzw. odmiana turkusowa. Długość samicy dochodzi do 50 cm, samca do 40 cm. Padalce polują na dżdżownice, owady, ślimaki, pająki. W zimie zapadają w stanie odrętwienia. Padalce są jajożyworodne, samica rodzi 5-26 młodych jaszczurek.

27. Żmija zygzakowataPodstawowe zabarwienie ciała żmii to brązowy, srebrzysty, czarny, ale występują również okazy oliwkowozielone, miedziane. Charakterystyczną cechą, po której z łatwością rozpoznamy żmiję zygzakowatą jest biegnący wzdłuż grzbietu ciemny zygzak. Ciało jej jest grube, ociężałe. Głowa jest płaska, szeroka, sercowata, bardzo wyraźnie odgraniczona od reszty ciała, okryta drobnymi tarczkami. W odróżnieniu od innych węży oko żmii ma pionową źrenicę. Występuje na obrzeżach lasów, pól, na łąkach, torfowiskach. Jest jedynym w Polsce wężem jadowitym, nie jest jednak zbyt niebezpieczna, zaniepokojona raczej ucieka, atakuje w ostateczności. Jest aktywna w dzień i w nocy, poluje na ptaki, żaby, myszy, jaszczurki. Ofiarę swoją uśmierca działaniem jadu i dopiero wtedy ją połyka. Jad żmii charakteryzuje się silnym działaniem miejscowym (opuchlizna, ból) oraz działa porażająco na organizm (system trawienny, oddechowy itp.). Żmija zygzakowata jest jajożyworodna.

28. Płazy

29. Kumak nizinnyKumak nizinny występuje na obszarach nizinnych w niewielkich zbiornikach wodnych, pastwiskach, skrajach lasów, niekiedy na moczarach. Długość ciała około 5 cm. Charakterystyczną cechą tego płaza jest ubarwienie brzusznej strony ciała, która jest czarno-czerwona. Skóra pokryta jest okrągłymi brodawkami, grzbiet ciemny, brunatny, oliwkowy, pokryty ciemnymi plamami. Kumaki żywią się drobnymi bezkręgowcami (głównie owadami). W razie niebezpieczeństwa kumak przyjmuje pozycję obronną ukazując swój jaskrawy brzuch. Skrzek kumaka ma postać niewielkich pakietów liczących po około 40 jaj przyczepionych do roślin wodnych

30. Ropucha paskówkaDługość ciała tej ropuchy wynosi 6-8 cm, wierzch ciała szarobrązowy, oliwkowy w ciemne brązowo-zielone plamy. Skóra pokryta brodawkami, przez środek grzbietu biegnie charakterystyczny żółty pasek. Ropucha paskówka występuje na terenach o lekkich, piaszczystych glebach-na łąkach, polach, w żwirowniach, na skrajach lasów. W razie zagrożenia potrafi się szybko zagrzebać w sypkiej, pulchnej ziemi. Prowadzi raczej nocny tryb życia. Ciekawy jest sposób poruszania tej ropuchy, która nie skacze a biegnie niczym mysz. Płaz ten żywi się owadami, nagimi pająkami. Okres godowy ropuchy paskówki rozpoczyna się w kwietniu i niekiedy trwa aż do lata. Skrzek jest składany w płytkich, łatwo się nagrzewających zbiornikach wodnych. Sznur skrzeku ma długość około 2 m i zawiera 2-3 tysiące jaj.

31. Ropucha szaraWierzch ciała tego płaza jest szary lub w różnych odcieniach brązu, skóra z charakterystycznymi u wszystkich ropuch brodawkami. Wielkość ciała samca 9 cm a samicy 20 cm. Z tyłu głowy znajdują się tzw. "parotydy" wydzielające mleczną, trującą wydzielinę. Ropucha szara zamieszkuje lasy, pola, parki, ogrody, zarośla zarówno na nizinach jak i w górach. W dzień przebywa w ukryciu pod kamieniami, w norach gryzoni, a nawet w piwnicach czy szczelinach w murze, na żer wyrusza o zmroku. W okresie godów ropucha szara podejmuje wędrówki, niemal zawsze wracają na gody do tych samych zbiorników wodnych, w których rozwijały się jako kijanki. Skrzek składany jest w postaci długich sznurów (4,5 m) znajduje się w nim około 6000 jaj. Pokarmem ropuchy są owady, ślimaki, pająki.

32. Żaba trawnaŻaba trawna razem z żabą moczarową i dalmatyńską należy do grupy tzw. żab brunatnych. Charakterystyczne dla niej jest ubarwienie ciała w różnych odcieniach brązu. Na grzbiecie znajdują się duże ciemne plamy, w okolicy oczu znajdują się ciemnobrązowe plamy skroniowe, a z tyłu głowy plama przypominająca odwróconą literę "V". W okresie godowym podgardle samca przybiera niebieskawą barwę, skóra tego płaza jest zawsze gładka. Zamieszkuje wilgotne lasy, łąki, bagna, parki, ogrody. Żaba trawna jest najpospolitszym polskim płazem, długość ciała dochodzi do 10 cm. Żywi się owadami i ich larwami, ślimakami, dżdżownicami, niekiedy małymi żabkami własnego gatunku (kanibalizm). Poluje głownie o zmroku lub w czasie deszczu. Skrzek składany jest w przybrzeżnych partiach płytkich zbiorników wodnych. Zimuje w wodzie, na dnie rowów, strumieni. Posiada zdolność dostosowania barwy ciała do otoczenia.

33. Traszka zwyczajnaDługość ciała tej traszki wynosi 6-11 cm, ciało wysmukłe, z reguły ogon dłuższy od tułowia i głowy, skóra zawsze gładka. Samiec posiada na brzuchu duże, okrągłe ciemne plamy, samica - mniejsze plamy ułożone w nieregularnych rzędach. W okresie godowym samce posiadają falisto ząbkowany fałd grzbietowy. Jest to najpospolitsza Polska traszka, występuje w lasach, parkach, ogrodach, na polach, gody odbywają się w płytkich zarośniętych stawach, gliniankach, bajorach. Traszka zwyczajna jest aktywna nocą, a w czasie wilgotnej pogody również i w dzień. Na ląd traszka zwyczajna wychodzi w czerwcu. Żyje w lasach pod sągami drzewa, w norach, wykrotach, bardzo często w szczelinach skalnych i grotach Odżywia się dżdżownicami, ślimakami, drobnymi owadami. W czasie godów samica składa 100 - 300 jaj, które zawija każde oddzielnie w liście roślin.

34. Bezkręgowce

35. Biegacz skórzastyBiegacz skórzasty jest największym naszym chrząszczem z rodziny biegaczowatych 30-40 mm. Wierzch ciała matowo-czarny z wyraźnymi zmarszczkami na pokrywach. Druga para skrzydeł uwsteczniona-brak zdolności do lotu, w związku z czym polują biegając po ziemi. Występuje w lasach liściastych i mieszanych, rzadko w ogrodach. Prowadzi nocny tryb życia, jest drapieżnikiem. Dzień spędza ukryty pod kamieniami, we mchu, pod leżącymi pniami i korą drzew. Pożywieniem biegacza skórzastego są dżdżownice, ślimaki i różne owady, w tym również i szkodliwe. Swoje ofiary najpierw oblewa sokami trawiennymi, potem zjada nadtrawiony wstępnie pokarm. Schwytany broni się wystrzykując na przeciwnika cuchnące i żrące soki trawienne. Może również boleśnie uszczypnąć silnymi żuwaczkami. Zimują w zmurszałych pniach, szczególnie w dość zaawansowanym stadium rozkładu. Można je tu spotkać w większych grupach, lecz każdy osobnik ma swoją komorę, w której może przetrwać temperaturę do -25O C.

36. Ślimak winniczekWinniczek to nasz największy rodzimy ślimak. Średnica muszli do 5 cm. Skorupa biaława, brązowa z niewyraźnymi paskami. Winniczek jest ślimakiem lądowym, ciepłolubnym, zamieszkuje lasy liściaste i mieszane, ogrody, parki. Ślimak ten preferuje gleby wapienne, które szybko się nagrzewają i kumulują ciepło. Muszla ślimaka może być zamykana krzepnącą błoną ze śluzem, co chroni przed suszą, wrogami i zimnem. Odżywia się ziołami i zielonymi częściami roślin. Winniczek jest obojnakiem, ale zapłodnienie jest krzyżowe. Jaja mają wielkość ziaren grochu, otoczone są wapienną osłonką, zostają złożone do jamki wykopanej w ziemi. Obecnie gatunek ten na skutek stosowania pestycydów i odłowów stał się zagrożony wyginięciem. Odłowy winniczka regulują specjalne przepisy. Można go zbierać tylko w maju, osobniki o średnicy powyżej 3 cm.

37. Paź królowejPaź królowej, jaskółczy ogon zasiedla obrzeża lasów, ogrody, łąki górskie i inne otwarte tereny. W Polsce jest to gatunek jeszcze dość liczny, ale w Europie Środkowej jego liczebność jest coraz mniejsza. Rozpiętość skrzydeł tego motyla wynosi około 65-80mm. Ubarwienie ciała jest żółte, skrzydła czarno obrzeżone. Druga para skrzydeł jest ogoniasto wydłużona, łukowato wcinana z szerokim granatowym pasem i lśniącym czerwonym oczkiem przy wewnętrznej krawędzi. W ciągu roku motyle te wydają dwa pokolenia, z których to drugie posiada zazwyczaj intensywniejsze ubarwienie. Jaja składane są pojedynczo na roślinach z rodziny baldaszkowatych np. marchew, koper. Niestety gąsienice wciąż są tępione jako szkodniki. Gąsienica zielonoczarno pomarańczowa, w przedniej części ciała wysuwalny wyrostek produkujący wydzielinę o odstraszającej woni. Pokarmem dorosłych motyli jest nektar roślin baldaszkowatych.

38. Mieniak TęczowiecRozpiętość skrzydeł tego motyla wynosi około 75 mm. Ubarwienie ciała brązowe z białymi przepaskami i plamami. Wierzch ciała samca posiada niebiesko-fioletowy połysk, samice bez połysku. W rogach dolnej części drugiej pary skrzydeł znajdują się duże oczka tzw. "pawie oczka". Mieniak tęczowiec występuje w świetlistych lasach, głownie wilgotnych z wierzbami. Dorosłe motyle koło południa latają wysoko wokół koron drzew, dlatego trudno go zauważyć. Najłatwiej go obserwować na wilgotnych, leśnych drogach gdzie wysysa płyny z mokrej ziemi, odchodów i padliny. Samice żywią się spadzią i sokami wyciekającymi z drzew. Gąsienice mieniaka żerują głównie na wierzbie iwie, na głowie posiadają po dwa wyrostki co upodabnia je do nagich ślimaków. Niebieski połysk skrzydeł samca nie pochodzi od barwnika, lecz jest wynikiem szczególnej budowy łusek pokrywających skrzydła.

39. Jelonek rogaczSamca tego chrząszcza nie sposób pomylić z innym gatunkiem. Posiada on charakterystyczne, ogromne żuwaczki w kształcie rogów, u samicy żuwaczki normalnie wykształcone. Wielkość tego chrząszcza wynosi około 25-75 mm. Ubarwienie ciała brązowe. Występuje głównie w południowej części kraju, obecnie jest to gatunek zanikający. Zasiedla głównie lasy liściaste, zwłaszcza stare dąbrowy i buczyny. Często spotkać go można na pniach drzew, zwłaszcza w miejscach zranionych, gdzie zlizują wyciekające soki z rośliny, które stanowią jego pożywienie. Niestety coraz rzadziej spotykamy stare, pierwotne drzewostany. Podczas okresu godowego "rogi" samca służą mu jako oręż do walki. Samce usiłują wówczas chwycić jeden drugiego żuwaczkami, podnieść do góry i zwalić z pnia.

40. Liszkarz tęcznik Duży chrząszcz z rodziny biegaczowatych (20-30 mm). zasiedla lasy iglaste, liściaste, najchętniej przebywa w koronach drzew. Wierzch ciała zielony z metalicznym złotawym lub czerwonawym połyskiem, fioletowe przedplecze. Czułki i odnóża czarne, mieniące się na fioletowo. Bardzo dobrze lata, co jest wyjątkowe wśród biegaczy. Głównym pokarmem tęcznika i jego larw są przede wszystkim gąsienice motyli będących głównymi szkodnikami lasów (brudnica mniszka, barczatka sosnówka). Poluje w ciągu dnia, nawet przy pełnym nasłonecznieniu. Liszkarz tęcznik jest, więc naturalnym sprzymierzeńcem człowieka w walce ze szkodnikami lasów. Jeden osobnik zjada około 400 gąsienic rocznie. Dorosły owad żyje około 4 lat. Liszkarz tęcznik jest spotykany głównie wiosną, gdyż już w lecie zakopuje się głęboko pod ziemią, aby tam przetrwać zimę.

41. Tygrzyk Paskowany Pająk o bardzo charakterystycznym, jasnym ubarwieniu. Długość ciała samicy 20mm, samca 6mm. Wierzch odwłoka posiada jaskrawe, poprzeczne żółto czarne pasy, na stronie spodniej podłużne żółte pasy, samiec bardziej brązowy. Charakterystyczny jest również wygląd sieci łownej ze zgrubiałym, zygzakowatym pasmem pajęczyny. Tygrzyk paskowany jest rzadkim pająkiem w naszym kraju. Występuje głownie na kwiatach roślin zielnych, zasiedla skraje lasów, łąki, miedze. Głównym pokarmem tego pająka są owady prostoskrzydłe, łowione za pomocą rozpiętej nad ziemią pajęczyny. W okresie godowym (VII-IX), tuż po zakończeniu kopulacji lub w trakcje jej trwania samiec zostaje zazwyczaj zjedzony przez samicę. Potem samica przędzie kokon, do którego składa około 300 jaj. Kokon zawieszony jest w pobliżu pajęczyny.

42. Dziękuję za uwagę Wykonała: Katarzyna Kowalewska klasa III f

43. KONIEC