Sociale vaardigheidstrainingen bij kinderen/jeugdigen

1. Sociale vaardigheidstrainingen bij kinderen/jeugdigen Hanny van Heusden Marcel Doornbosch

3. programma • Sociale vaardigheden, modelling & rollenspel • Gedragstherapie, indicatie, Motivatie & vaardigheden in stapjes oefenen • Cognities, ouderbegeleiding & presentaties

4. Dag 1 Theorie: inleiding Opdracht: vaardigheden uit eigen leven Oefening: modelling en rollenspel

5. Sociaal vaardig gedrag ‘De meest aanvaarde definitie’ Voor je eigen belang opkomen zonder dat van anderen te schaden

6. SOVA bij kinderen/jeugdigen • Aanleren van sociaal vaardig gedrag • Vergroten van zelfvertrouwen • Kunnen zien van meerdere gedragsmogelijkheden in moeilijke situaties • Veranderen van cognitieve stijl • Derde milieu?

7. SOVA GEDRAG-----------------------------------COGNITIES x x x Goldstein Ringrose meer verbale programma’s Spivack&Shure

8. Technieken in sova-training • Modelling • Gedrag opdelen in stapjes (leerpunten) • Gedragsoefening in rollenspel • Shaping, opbouwen van complex gedrag in eenvoudiger stapjes • Bekrachtiging • Feedback • Bespreken van cognities, aanleren van meer adequate zelfspraak • klus

9. Inleidende vaardigheden SOVA-training • Kennismaking, vragen stellen & luisteren • Gevoelens en iets aardigs zeggen over jezelf • Complimentjes geven/ontvangen • Nonverbaal gedrag

10. Vaardigheden middengedeelte SOVA-training Iets vragen aan een ander & reageren op weigering Onderhandelen & wat doe je als het niet lukt Invoegen (‘mag ik meedoen’) & reageren op afwijzing Iets weigeren (‘nee zeggen’) & wat doe je als de ander boos wordt

11. Vaardigheden middengedeelte (vervolg) Als je last hebt van iemand (‘daar baal ik van’) & wat doe je als de ander boos wordt Excuus aanbieden (‘het spijt me’) & wat doe je als de ander boos blijft Reageren op pesten/plagen & wat doe je als ze niet stoppen

12. Hoe ziet een zitting eruit (bijvoorbeeld) • Bijpraten ‘ei-rondje’ 10 minuten • Klus bespreken / thermometer 10 minuten • Thema 40 minuten • Korte inleiding • Modelling: • 2x ‘onhandig’ • Leerpunten • 1 x ‘handig’ • oefenen d.m.v. rollenspel • Uitdelen klus • yell

13. opdracht • Vaardigheden uit je eigen leven • Een praatje maken • Iets aardigs zeggen over jezelf • Complimenten geven/ontvangen • Iets vragen / reageren op weigeren • Onderhandelen • Invoegen / afwijzing • Iets weigeren • Als je last hebt van iemand • Excuses aanbieden • Pesten en plagen

14. De 4 stappen van assertief gedrag • Zeg wat je voelt Het irriteert mij … • Noem het gedrag van de ander … dat jij niet kwam opdagen… • Noem de gevolgen van het gedrag voor jou …nu heb ik voor niks mijn afspraak met mijn zus afgezegd… • Zeg wat je wilt van de ander …ik wil dat je voortaan laat weten als je niet kunt.

15. werkblad1 Werkblad 1 Onderwerpen • Kennismaken • Vragen stellen en luisteren

16. Werkblad 1

17. werkblad7 Werkblad 7 Onderwerpen: • Onderhandelen, een plan maken met een ander

18. Werkblad 7

19. Klus 7 KLUS 7

20. Vaardigheden van de trainer • Gebruikt weinig tekst • Benoemt observeerbaar gedrag • Is directief en daarmee veilig • Richt de aandacht steeds op 1 aspect

21. SOVA modelling EIGENSCHAPPEN GESCHIKT MODEL • Lijkt in gedrag op deelnemers • Is niet ‘perfect’, maar menselijk, laat ook aarzeling en twijfel zien • Leeftijdsgenoten zijn geschikter dan volwassenen

22. Wat wordt voorgedaan? • Subassertief • Agressief • handig

23. rollenspel • Rollenspel introductie • gedragsregels • Feedbackregels • Vanzelfsprekend komt iedereen aan de beurt • Duidelijk begin en eind • Duidelijke situatie en rollen, 1 hoofdrol • Instructie hoofd- en bijrol • Doorgaan tot het gewenste gedrag is getoond • Ingrijpen als het niet goed gaat • Veel complimenten • Kinderen gaan met een goed gevoel over zichzelf weer zitten • (Klaar)

24. presentaties • In tweetallen / per thema • 1 hele zitting voorbereiden • Voor jouw doelgroep • = toets en oefenmogelijkheid • De laatste middag (plenair/sub) • Een deel uitvoeren

25. huiswerk • Lezen: bijeenkomst 2 • Opdracht • per thema (7) een oefen situatie voor je eigen doelgroep

26. Dag 2 Theorie: gedragstherapie Oefening: diagnostisch interview Theorie motivatie Oefening: in stapjes oefenen

27. gedragstherapie Operante conditionering Gaat om leren van de gevolgen van gedrag versterkers: doen gedrag toenemen verzwakkers: doen gedrag afnemen Antecedent Behaviour Consequence A  B  C (klassieke c.) (operante c.)

28. beloningsschema

29. sorc

30. sorc

31. sorc

32. Wat en hoe vragenconcreter = beter • Wat gebeurde er • Wat zei je • Wat deed de ander • Hoe zei je het • Hoe reageerde de ander • Waar stond je • Wanneer gebeurde het

33. indicatiestelling Met behulp van functionele analyse indicatie stellen al dan niet, een plan opstellen, leerpunten formuleren Criteria: kind/milieufactoren & groepsfactoren • doelgroep

34. indicatiestelling • Contra-indicaties: • Niet behoren tot de doelgroep • ASS/ADHD als dat niet de doelgroep is • Tekort aan intelligentie als dat niet de doelgroep is • Te belemmerende systeemfactoren • Gebrek aan motivatie • Overige problemen die leren zullen verhinderen • Gedragstoornis/psychopathiforme ontwikkeling • groepssamenstelling

35. De verlegen, sociaal angstige en sociaal incompente kinderen profiteren i.h.a. het best. 4 groepen kinderen van Pier Prins • Gedragstekort, kind heeft het gedrag nooit geleerd • Het gedrag is wel geleerd, kind kan het wel, maar past het niet toe (bijv als gevolg van de situatie) • Te hoge arousal heeft gemaakt dat het gedrag niet is aangeleerd, de vaardigheid niet is ontwikkeld • Arousal maakt dat het wel aangeleerde gedag niet wordt toegepast

36. Voorwaarden tot gedragsverandering • Kennis van het probleem • Last van het probleem • Gevoel van eigenwaarde • Gevoel van competentie

37. Stadia van motivatie • Voorbeschouwing • Overpeinzing • Besluit • Actieve verandering • Bestendiging/terugval

38. [pi pi

39. motiveringstechnieken Actief luisteren: reflecteren, empathie, samenvatten, structureren Selectief luisteren Bekrachtigen van tekenen van lijdensdruk, bewustzijn van probleem, gevoel van eigenwaarde, competentie Positief labelen van klachten/problemen

40. motiveringstechnieken (vervolg) Positief benoemen van intenties van gedrag Meebewegen met de weerstand; ‘judo’. Onderbieden, provoceren Keuzes laten Informatie geven, feedback

41. Vaardigheden in stapjes • Shaping • Kleine stukjes bekrachtigen • Bijvoorbeeld: nog een keer maar nu harder praten • Tot het totaal er goed uitziet • Principe is dat het altijd moet lukken, ook al is het maar een klein stukje.

42. Stapjes (vervolg) • Losse stukjes oefenen • Een zinnetje, een houding, et cetera in een staande kring kort oefenen • Van makkelijk naar moeilijk • Voorbeeld: mag ik meedoen? • Makkelijk: je mag meedoen • Moeilijk: je mag niet meedoen, maar er is een reden • Moeilijkst: je wordt bot afgewezen

43. huiswerk • Lezen • Maken • Functionele analyse (SORC) van een potentiële deelnemer / adhv een indicatie - interview

44. Dag 3 Theorie: CGT, ouderbegeleiding Presentaties

45. Rationele Therapie • Het zijn niet de dingen zelf waar we door van streek raken maar de manier waarop we over de dingen nadenken • Epictetus (50) • Ellis (1954) • Diekstra (1974)

46. emoties • Gezonde (geërgerd, bezorgd, verdrietig) • En ongezonde emoties (woedend, angstig, depressief)

47. cognities • vragen om cognities op te sporen: • Wat maakt dat je dat zo voelt • Wat is daar zo erg aan • Nou en • Wat is het ergste wat er kan gebeuren ?

48. Irrationele gedachten en denkfouten • Overdrijven • Alles altijd nooit niemand • Moeten • Zwart wit denken • Ik voel het dus het is waar

49. Denkfouten • selektief waarnemen • zwart-wit denken • generaliseren • gedachten lezen • emotioneel redeneren • toekomst voorspellen • personificatie • moet denken • lage frustratietolerantie

50. ABCDE • Activating event • objectieve beschrijving van de gebeurtenis • Beliefs • irrationele, spanning oproepende gedachte • Consequence • emotionele gevolgen (gevoelens) van de gedachte • Discussion • vragen om gedachten onder B aan werkelijkheid te toetsen • Evaluation • meer rationele gedachten die het gevolg zijn van de toetsing