Metody wielokryterialnej oceny wariantów inwestycji transportowych

1. Metody wielokryterialnej oceny wariantów inwestycji transportowych Mgr inż. Wojciech Godlewski Konferencja: Polityka Przestrzenna a Transportowa - Ewaluacja Inwestycji Infrastrukturalnych Warszawa 17.12.2012

2. Analizowane metody Metody oceny wariantów inwestycji infrastrukturalnych: • HDM-4 - Highway Design and Management, ver.4 • „Blue Book” – Niebieska Księga dla oceny transportowych inwestycji infrastrukturalnych przygotowana przez inicjatywę Jaspers • Metody z wyliczaniem średniej ważonej • AHP (Analytic Hierarchy Process) • Metody eliminacji wariantów słabszych Metody oceniono na podstawie wyników analizy wariantów lokalizacji Centralnego Portu Lotniczego Polityka Przestrzenna a Transportowa - Ewaluacja Inwestycji Infrastrukturalnych 17.12.2012

3. Analizyekonomiczne / wielokryterialne Metody: oparte o wyliczanie średniej ważonej, AHP, eliminacji wariantów słabszych Zalety: • Uwzględniają dowolną liczbę kryteriów Wady: • Kryteria są definiowane w każdym przypadku odrębnie (są nieporównywalne) • Wynik często nie jest jednoznaczny Metody: HDM-4, „Blue Book”, „IBDiM” (Instytut Badawczy Dróg i Mostów) Zalety: • Jednoznaczność wyniku • Sprecyzowane kryteria Wady: • Nie uwzględniają wielu kryteriów 3

4. Studium przypadku – dojazdy do lotnisk Badania ruchu- źródła i środki transportu

5. Ustalenie wag kryteriów na podstawie badań ankietowych

6. Porównanie metod – zróżnicowanie wyników Wskaźniki charakteryzujące warianty przy różnych metodach oceny Uszeregowanie wariantów przy różnych metodach oceny Polityka Przestrzenna a Transportowa - Ewaluacja Inwestycji Infrastrukturalnych 17.12.2012 6

7. Porównanie metod • Metody porównano za pomocą współczynnika korelacji • Analizowane metody porównywano za pomocą 4 ocen: Współczynniki korelacji: • między wynikiem uzyskanym daną metodą i wszystkimi innymi • między wynikiem uzyskanym daną metodą i wynikami badań ankietowych Porównanie 2 wartości: • Wskaźników charakteryzujących warianty wyliczone za pomocą poszczególnych metod • Uszeregowanie miejsc wariantów według analizowanych metod Polityka Przestrzenna a Transportowa - Ewaluacja Inwestycji Infrastrukturalnych 17.12.2012

8. Dlaczego należy eliminować warianty wyraźnie słabsze? 10 wariantów 9 wariantów (bez wyraźnie słabszego) Polityka Przestrzenna a Transportowa - Ewaluacja Inwestycji Infrastrukturalnych 17.12.2012

9. Podsumowanie Wnioski z analizy porównawczej: • Analizy wielokryterialne dają możliwości uwzględnienia większej liczby czynników • W pierwszej fazie należy wyeliminować warianty wyraźnie słabsze, ponieważ zaburzają one ocenę • Wartości różnych kryteriów, ale wyrażone w tych samych jednostkach, należy dodać i przypisać im łączną wagę. W przypadku inwestycji infrastrukturalnych należy obejmować analizą cały system dróg obciążanych ruchem związanym z daną inwestycją. Dotyczy to także fazy budowy. Nawet krótkotrwałe obciążenie dróg dojazdowych ruchem ciężkim powoduje wyczerpanie kapitału zmęczeniowego i uszkodzenia, których koszt także należy uwzglęnić 9 Polityka Przestrzenna a Transportowa - Ewaluacja Inwestycji Infrastrukturalnych 17.12.2012

10. Zakres zastosowań - wnioski Niewielka ilość danych Polityka Przestrzenna a Transportowa - Ewaluacja Inwestycji Infrastrukturalnych 17.12.2012