Prawotw rcza rola rzadu.

1. Prawotw�rcza rola rzadu.

2. Prawotw�rcza rola rzadu. Pozycja egzekutywy w sferze ustawodawczej w swietle zasady podzialu wladzy: a) zasada supremacji ustawy, zasadnicza rola prawotw�rcza egzekutywy sprowadzona do wykonywania ustaw czyli stanowienia akt�w scisle wykonawczych, kt�re detalizuja ustawe, zawieraja regulacje o wyzszym stopniu szczeg�lowosci, reglamentuja normatywnie obszary ustawowo zdeterminowane b) przy tak tradycyjnie pojmowanej relacji parlament � rzad w sferze ustawodawstwa nalezy zwr�cic wplyw na rozwiazania zapewniajace wplyw egzekutywy na ustawodawstwo: inicjatywe ustawodawcza, zakres przedmiotowy monopolu rzadu (budzet, ustawy okolobudzetowe, plany gospodarcze, programy rzadowe), promulgacje i zwiazana z tym mozliwosc zawetowania ustawy.

3. Prawotw�rcza rola rzadu. kontrola rzadowa przedlozen ustawodawczych (model skandynawski), wplyw rzadu na prace parlamentarne np. - brytyjska gilotyna (zapewniajaca rzadowi wplyw na ustalenie scislego harmonogramu prac legislacyjnych), - francuskie glosowanie zblokowane, przyjecie ustawy bez glosowania; art. 44 Konstytucji: Po otwarciu debaty rzad moze sprzeciwic sie rozpatrzeniu kazdej poprawki, kt�ra nie zostala uprzednio przedlozona komisji.�Na wniosek rzadu izba, do kt�rej projekt zostal wniesiony, przeprowadza tylko jedno glosowanie nad caloscia lub czescia tekstu dyskutowanego, obejmujacego wylacznie poprawki zlozone lub zaakceptowane przez rzad (vote bloqu�). - priorytety rzadowe (Francja, Hiszpania, Portugalia, W. Brytania)

4. Prawotw�rcza rola rzadu. Kontrola ustaw przez egzekutywe: - w formie odmowy promulgacji, - veta zawieszajacego, - wniosku o kontrole konstytucyjnosci

5. Prawotw�rcza rola rzadu. Francuski model ustawodawstwa. Ograniczenie ustawodawczej roli parlamentu (art.34 Konstytucji wylicza �sprawy, kt�re reguluje ustawa� oraz �sprawy, w kt�rych ustawa okresla podstawowe zasady�) oraz domniemanie uprawnien ustawodawczych na rzecz egzekutywy (art.37 ust. 1 Konstytucji: �sprawy nie nalezace do zakresu ustawy podlegaja regulacji wladzy wykonawczej�)

6. Prawotw�rcza rola rzadu. Akty prawne rzadu wydane w zakresie art.37 �dekrety autonomiczne� (nazwa doktrynalna) Dekrety premiera Dekrety Rady Ministr�w Ordonanse, wydawane na podstawie ustawy upowazniajacej w sferze art. 34 Konstytucji, na wniosek Rady Ministr�w �w celu realizacji programu rzadowego�; Upowaznienie obowiazuje w scisle okreslonym terminie, do kt�rego powinien zostac wniesiony przez Rade Ministr�w projekt ustawy zatwierdzajacej ordonans; Rozporzadzenia wykonawcze (dekrety nieautonomiczne)

7. Prawotw�rcza rola rzadu. Inne przyklady prawotw�rstwa rzadowego o mocy ustawy. Przyczyny: zmiana charakteru ustawy � od panstwa ustawy do panstwa administracyjnego, koniecznosc dysponowania zasobem wiadomosci specjalistycznych z r�znych dziedzin, gl�wnie gospodarki, finans�w, spraw spolecznych, presja czasu jako determinanta ustawodawstwa rzadowego; czas jako element ograniczajacy skutecznosc regulacji, brak zaufania do roli parlamentu jako legislatora, koniecznosc reagowania na zjawiska kryzysowe.

8. Prawotw�rcza rola rzadu. Reguly delegowanego ustawodawstwa rzadowego na kontynencie europejskim: a) podstawa prawna dla rzadowych akt�w normatywnych zawarta jest w ustawie, kt�rej przedmiotem jest upowaznienie dla rzadu, w przepisie upowazniajacym zawartym w ustawie o szerszym zakresie przedmiotowym lub w konstytucji, b) akt lub norma upowazniajaca z reguly zawiera zasady, cele oraz warunki stanowienia rzadowych akt�w normatywnych o mocy ustawy, c) z reguly upowaznienie wyklucza spod regulacji pewne kategorie spraw (np. prawa i wolnosci jednostki, ustr�j organ�w wladzy publicznej, procedury wyborcze itp.), znamienny wyjatek art. 165 Konstytucji Portugalii, d) mozliwosc poddania delegowanego ustawodawstwa rzadowego kontroli parlamentu, a nawet niekiedy uzaleznienie utrzymania w mocy tego ustawodawstwa od jego przedlozenia rzadowi

9. Prawotw�rcza rola rzadu. Brytyjskie ustawodawstwo delegowane, upowaznienie parlamentu wydawane na zadanie gabinetu, w formie ustawy, pozwalajace stanowic mu akty o mocy ustawy, wybi�rczo kontrolowane przez parlament,

10. Prawotw�rcza rola rzadu. Art.198 Konstytucji Portugalii (Kompetencje ustawodawcze Rzadu) Do kompetencji Rzadu w zakresie funkcji ustawodawczych nalezy: wydawanie dekret�w z moca ustawy w materiach nie zastrzezonych dla Zgromadzenia Republiki; wydawanie dekret�w z moca ustawy w materiach nalezacych do zakresu wzglednej wylacznosci Zgromadzenia Republiki na podstawie jego upowaznienia, wydawanie dekret�w z moca ustawy, kt�re rozwijaja w granicach danej ustawy, zasady lub og�lne podstawy regulacji prawnych w niej zawartych. 2. Do wylacznych kompetencji ustawodawczych Rzadu naleza zagadnienia zwiazane z jego organizacja i funkcjonowaniem. 3. Dekrety z moca ustawy przewidziane w ust. 1 pkt. b) i c) musza wyraznie powolywac sie na ustawe, kt�ra upowaznia do ich wydania lub na ustawe, w granicach kt�rej zostaly wydane.

11. Prawotw�rcza rola rzadu. Art. 161 Konstytucji Portugalii Do kompetencji Zgromadzenia Republiki nalezy: (�) d) udzielanie Rzadowi upowaznien ustawodawczych Art. 162 Konstytucji Portugali Do kompetencji Zgromadzenia Republiki w zakresie funkcji kontrolnej nalezy: (�) c) ocena dekret�w z moca ustawy (�) w celu ich uchylenia lub wprowadzenia zmian (�) Art. 169 Konstytucji Portugalii 1. Dekrety z moca ustawy, z wyjatkiem dekret�w przyjetych w ramach wylacznej kompetencji ustawodawczej Rzadu, moga zostac poddane pod ocene Zgromadzenia Republiki w celu ich uchylenia lub wprowadzenia poprawek na zadanie 10 deputowanych, w ciagu 30 dni od ich ogloszenia, przy odliczeniu okres�w w kt�rych dzialalnosc Zgromadzenia jest zawieszona.

12. Prawotw�rcza rola rzadu. Konstytucja Wloch z 1947r. Art. 76 Wykonywanie funkcji ustawodawczej moze zostac przekazane rzadowi tylko pod warunkiem okreslenia zasad i kierunkowych wytycznych oraz tylko na okreslony czas i dla okreslonych spraw. Konstytucja Finlandii z 1999r. � 80. Prezydent, Rada Panstwa i Minister moga wydawac dekrety na podstawie upowaznienia zawartego w Konstytucji lub innej ustawie. Jednakze tylko w ustawie okresla sie zasady dotyczace praw i obowiazk�w os�b indywidualnych, jak r�wniez inne sprawy nalezace zgodnie z niniejsza Konstytucja do materii ustawowej. Jezeli brak jest szczeg�lowego przepisu okreslajacego, kto wydaje dekret, jest on wydawany przez Rade Panstwa. Ponadto inne organy moga z upowaznienia ustawy stanowic przepisy prawa w okreslonych sprawach, jezeli zachodzi szczeg�lna przyczyna odnoszaca sie do przedmiotu regulacji i jezeli znaczenie materii sprawy nie wymaga uregulowania przez ustawe lub dekret. Zakres takiego upowaznienia powinien byc dokladnie okreslony. Og�lne przepisy dotyczace publikacji i wejscia w zycie dekret�w i innych przepis�w prawnych okresla ustawa.

13. Prawotw�rcza rola rzadu. Przyklad szwedzkiego �Aktu o formie rzadu� Szeroko okreslone zasady wylacznosci ustawy w rozdziale VIII zatytulowanym �Ustawy i inne przepisy�, jednoczesnie dopuszczalne upowaznienie rzadu do stanowienia akt�w o mocy ustawy z zakazem zmiany ustawy tymi aktami. � 1 Postanowienia rozdz. 2 dotyczace podstawowych praw i wolnosci stanowia, ze przepisy okreslonej tresci nie moga byc wydawane lub moga byc wydawane tylko w formie ustaw, a w pewnych sprawach ustawy te moga byc stanowione z zachowaniem szczeg�lnego postepowania.

14. Prawotw�rcza rola rzadu � 2 Przepisy dotyczace statusu osobistego jednostki oraz jej stosunk�w osobistych i majatkowych wydawane sa w formie ustawy. Przepisami takimi sa m.in.: 1. przepisy dotyczace obywatelstwa szwedzkiego, 2. przepisy dotyczace praw do nazwiska rodowego, malzenstwa i rodzicielstwa, dziedziczenia i testamentowania oraz innych stosunk�w rodzinnych, 3. przepisy dotyczace prawa wlasnosci nieruchomosci i ruchomosci, zobowiazan umownych, jak r�wniez przedsiebiorstw, zrzeszen, wsp�lnot i fundacji. � 3 Przepisy dotyczace stosunk�w miedzy jednostka a wladzami publicznymi, a odnoszace sie do nakladania obowiazk�w na jednostke lub innego wkroczenia w osobiste lub majatkowe sprawy jednostki wydawane sa w formie ustaw. Przepisami takimi sa, miedzy innymi, przepisy dotyczace przestepstw lub ich prawnych nastepstw, podatk�w panstwowych (�).

15. Prawotw�rcza rola rzadu � 5 Zasady zmian w podziale Kr�lestwa na gminy, zasady organizacji gminy i formy jej dzialalnosci oraz podatki gminne regulowane sa ustawowo. W formie ustawy wydawane sa r�wniez przepisy dotyczace uprawnien i zadan gminy w innych sprawach. � 71 Poza zastrzezeniami wynikajacymi z �� 3 i 5 Rzad moze, w drodze rozporzadzen na mocy upowaznienia ustawowego, regulowac inne sprawy niz podatki, o ile dotycza: 1. ochrony zycia, bezpieczenstwa osobistego lub zdrowia, 2. pobytu cudzoziemc�w na terenie Kr�lestwa, 3. wwozu i wywozu towar�w, pieniedzy lub innych walor�w, wytw�rczosci, komunikacji, kredytowania, dzialalnosci gospodarczej, racjonowania, recyclingu oraz odzyskiwania material�w, zezwolen na zabudowe i jej ksztalt, zaklad�w pracy oraz zagospodarowania przestrzennego,

16. Prawotw�rcza rola rzadu 4. polowan, rybol�wstwa, ochrony zwierzat badz ochrony przyrody i srodowiska naturalnego, 5. ruchu drogowego i porzadku w miejscach publicznych, 6. nauczania i ksztalcenia zawodowego, 7. zakazu ujawniania spraw, o kt�rych powzieto wiadomosci w ramach pelnionej sluzby publicznej lub w trakcie wykonywania obowiazkowej sluzby, 8. ochrony integralnosci osobistej przed wykorzystywaniem danych osobowych. Upowaznienie przewidziane w ust. 1 nie uprawnia do wydawania przepis�w nakladajacych kary inne niz kara grzywny. Riksdag moze w ustawie wprowadzic kary inne niz kare grzywny stosowana za przekroczenie przepis�w wydawanych przez Rzad na podstawie przyslugujacego mu upowaznienia

17. Prawotw�rcza rola rzadu � 11 Upowaznienie udzielone Rzadowi przez Riksdag do wydawania przepis�w w sprawach okreslonych w niniejszym rozdziale, moze byc, za zgoda Riksdagu, przekazane przez Rzad innym organom wykonawczym lub gminom. � 12 Przepisy wydawane przez Rzad, na mocy upowaznienia przewidzianego w Akcie o Formie Rzadu, powinny byc przedlozone Riksdagowi do rozpatrzenia i aprobaty, o ile Riksdag tak zdecyduje. � 13 Poza sprawami okreslonymi w �� 7-10, Rzad moze w drodze rozporzadzen stanowic: 1. przepisy dotyczace wykonywania ustaw, (�)

18. Prawotw�rcza rola rzadu oraz w Norwegii oraz Holandii (w sprawach nie zastrzezonych dla ustaw) praktyka wyraznie uznana za niekonstytucyjna w Belgii. Artykul 81 Konstytucji Holandii Wladze ustawodawcza wykonuja wsp�lnie rzad i Stany Generalne. Artykul 89 1. Dekret kr�lewski ustanawia og�lne przepisy administracyjne.

19. Prawotw�rcza rola rzadu. Przyklad Hiszpanii Artykul 81 Konstytucji 1. Ustawami organicznymi sa ustawy rozwijajace prawa podstawowe i wolnosci publiczne, aprobujace statuty o autonomii i powszechny system wyborczy oraz pozostale takie ustawy przewidziane w Konstytucji. Artykul 82 Konstytucji 1. Kortezy Generalne moga przeniesc na Rzad wladze stanowienia norm z moca ustawy w zakresie okreslonych spraw, nie wymienionych w artykule poprzednim. 3. Delegacja ustawodawcza powinna byc powierzona Rzadowi wyraznie dla konkretnych spraw i ze wskazaniem terminu jej wykonania. Delegacja wyczerpuje sie wraz z opublikowaniem odpowiedniej normy wydanej na jej podstawie przez Rzad. Nie mozna domniemywac udzielenia delegacji w spos�b dorozumiany lub na czas nieokreslony. Zarazem zakazana jest subdelegacja na wladze inne niz sam Rzad.

20. Prawotw�rcza rola rzadu Przyklad Hiszpanii cd. Art. 82 ust. 4. Ustawy podstawowe scisle wyznaczaja przedmiot i zasieg delegacji ustawodawczej oraz zasady i kryteria, kt�rymi nalezy sie kierowac w trakcie jej wykonania. Artykul 85 Akty Rzadu wydane na podstawie delegacji ustawodawczej otrzymuja nazwe dekret�w ustawodawczych.

21. Prawotw�rcza rola rzadu. Rzadowe nadzwyczajne ustawodawstwo rzadowe tzw. z koniecznosci, np. w zwiazku ze stanem szczeg�lnym. przyczyny: koniecznosc podjecia szybkich dzialan prawnych wykluczajacych dlugotrwala sciezke legislacyjna w parlamencie w obliczu szeroko rozumianego kryzysu Przyklad: Art. 48 Konstytucji Republiki Weimarskiej z 1919r. zezwalajacy Prezydentowi na wydawanie rozporzadzen z moca ustawy w przypadku �ciezkiego zagrozenia bezpieczenstwa i porzadku publicznego�

22. Prawotw�rcza rola rzadu. Art. 77 Konstytucji Wloch Rzad nie moze bez wyraznego upowaznienia izb wydawac dekret�w majacych moc ustawy. Jezeli w sytuacjach nadzwyczajnych koniecznosci i pilnosci rzad wyda, na swoja odpowiedzialnosc rozporzadzenia tymczasowe z moca ustawy, musi tego samego dnia przedstawic je w celu ich przeksztalcenia w ustawy izbom, kt�re nawet jesli sa rozwiazane, sa specjalnie zwolywane i zbieraja sie w ciagu pieciu dni. Jezeli dekret nie zostanie przeksztalcony w ustawe w ciagu szescdziesieciu dni od jego publikacji traci moc prawna od dnia swego wejscia w zycie. Izby jednakze moga regulowac w drodze ustawy stosunki prawne, powstale na tle dekret�w nie przeksztalconych w ustawe.

23. Prawotw�rcza rola rzadu. art. 86 Konstytucji Hiszpanii W razie nadzwyczajnej i pilnej potrzeby, Rzad moze stanowic tymczasowe akty ustawodawcze, kt�re przyjmuja forme dekret�w z moca ustawy. Akty te nie moga dotyczyc podstawowych instytucji panstwa, praw, obowiazk�w i wolnosci obywateli (�) ustroju Wsp�lnot Autonomicznych ani powszechnego prawa wyborczego. Dekrety z moca ustawy winny byc niezwlocznie przedlozone Kongresowi Deputowanych w celu ich rozpatrzenia i poddania pod glosowanie w calosci. Jezeli Kongres nie jest zebrany, zwoluje sie go w ciagu 30 dni po ogloszeniu dekretu. Kongres jest zobowiazany do wyraznego wypowiedzenia sie w powyzszym terminie co do zatwierdzenia lub uchylenia dekretu.

24. Prawotw�rcza rola rzadu Podobne rozwiazanie w konstytucji Danii (� 23): W razie naglej potrzeby Kr�l moze, jezeli Folketing nie jest w stanie sie zebrac, ustanawiac tymczasowe przepisy prawne pod warunkiem, ze nie beda one sprzeczne z Konstytucja i ze w kazdym przypadku, bezzwlocznie po zebraniu sie Folketingu, beda one przedstawione mu do aprobaty lub odrzucenia�

25. Prawotw�rcza rola rzadu. Rola komisji parlamentarnych: wloska procedura ustawodawczych posiedzen komisyjnych (komisji stalych i niestalych); projekty kierowane przez przewodniczacego wlasciwej izby, w oparciu o generalna klauzule regulaminowa, mozliwosc wywolania sprawy na posiedzenie izby parlamentarnej na wniosek 10% skladu izby lub 20 % wlasciwej komisji;

26. Prawotw�rcza rola rzadu. Przyklad szwedzki: � 6 rozdzialu VIII Aktu o formie rzadu: �W przerwie miedzy sesjami Riksdagu, Komisja Finansowa i Komisja Podatkowa moga, na podstawie umocowania ustawowego dotyczacego podatk�w innych niz dochodowy, majatkowy, spadkowy lub od darowizn, zdecydowac na wniosek Rzadu o poborze podatku badz podjac decyzje o datach obowiazywania platnosci podatku okreslonego ustawa.(�) Decyzja taka podejmowana jest w imieniu Riksdagu i ma charakter ustawy. Decyzja podjeta przez Komisje Finansowa i Podatkowa powinna byc w ciagu miesiaca przedlozona przez rzad na najblizszej sesji Riksdagu. Riksdag zatwierdza badz odrzuca decyzje w terminie jednego miesiaca od daty przedlozenia�