Taryfikatory

1. aktualizacja: 26.09.2011 Taryfikatory autor: mgr inż. Agnieszka Krupa recenzent: dr Maciej Stajniak Prezentacja dystrybuowana bezpłatnie, udostępniana do celów dydaktycznych. Opracowanie prezentacji współfinansowane przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

2. Przedsiębiorstwa zaangażowane w opracowanie prezentacji PKP CARGO S.A. Spółka PKP CARGO powstała 17 lipca 2001 roku na bazie Dyrekcji Przewozów Towarowych CARGO Przedsiębiorstwa Państwowego PKP. Podstawowym przedmiotem działalności PKP CARGO jest krajowy i międzynarodowy kolejowy przewóz towarów oraz prowadzenie kompleksowych usług logistycznych w zakresie kolejowych przewozów towarowych. Schenker Sp. z o.o. Schenker Sp. z o.o. wiodący operator logistyczny w Polsce należy do Grupy DB Schenker lidera na rynku dostawców zintegrowanych usług logistycznych na świecie. DB Schenker jest częścią grupy Deutsche Bahn. Operator logistyczny Schenker Sp. z o.o. zarządza globalnymi łańcuchami dostaw dla producentów, eksporterów i importerów wiodących marek.

3. Taryfikatory • Plan prezentacji • Koszty transportu • Sposoby ustalania cen • Charakterystyka systemów taryfowych • Naliczanie przewoźnego w transporcie kolejowym • Przykładowe zadanie • Zadanie sprawdzające foto: PKP CARGO S.A.

4. Taryfikatory Koszty transportu Koszt jest to wyrażone wartościowo zużycie środków pracy, przedmiotów pracy, usług obcych, samej pracy. Ceny usług transportowych mogą być różnicowane w zależności od: gałęzi transportu, rodzaju środka przewozowego, charakteru przewozu, rodzaju świadczonych usług transportowych. foto: DB Schenker foto: DB Schenker foto: DB Schenker

5. Taryfikatory • Koszty transportu • Elementami, które mają bezpośredni wpływa na kształtowanie się kosztów transportu są: • technologia usługi transportowej, • waga towaru, • objętość towaru, • odległość przemieszczania, • podatność transportowa towaru, • wartość towaru, • niebezpieczeństwo związane z przewozem towaru (ADR). • Ceny zawarte w taryfach są cenami jednostkowymi np. za 1 tonę ładunku czy 1 kilometr odległości, na którą będzie przewożony ładunek. • Na poziom cen duży wpływ mają warunki występujące na rynku usług transportowych, tj. poziom popytu i podaży oraz poziom konkurencji. Jeśli podaż przewyższa popyt, ceny powinny maleć. foto: DB Schenker

6. Taryfikatory sposoby ustalania cen Generalnie możemy wskazać na dwa sposoby ustalania cen w transporcie: SYSTEM UMOWNY, SYSTEM TARYFOWY. System umowny polega na tym, że każdorazowo usługobiorcy i firmy transportowe zawierają umowę na realizację procesu transportowego, w której ustalają wysokość ceny (stawki) za usługę transportową. Cena umowna jest często ustalana w wyniku negocjacji przeprowadzonej między usługodawcą a usługobiorcą. W systemie taryfowym mamy do czynienia z taryfą, czyli podaną do publicznej wiadomości ceną za wykonanie określonych usług transportowych wraz z postanowieniami, które określają zasady jej stosowania i obliczania opłat. Taryfy mogą być ustalane: przez poszczególnych przewoźników, przez grupę przewoźników w wyniku zawartych porozumień, przez kompetentny organ administracji państwowej lub instytucje zrzeszające przewoźników i spedytorów.

7. Taryfikatory taryfa transportowa Taryfowy system ustalania cen występuje przy masowych i powtarzalnych aktach kupna i sprzedaży. Ujednolicone stawki jednostkowe taryf mają charakter cen odpowiadających przeciętnym warunkom i kosztom produkcji. W bardzo wąskim znaczeniu taryfa transportowa oznacza zestawienie cen za usługi transportowe. W nieco szerszym znaczeniu pod pojęciem taryfy transportowej rozumie się podany do powszechnej wiadomości wykaz stawek i opłat, tj. cen jednostkowych za wykonanie określonych usług transportowych oraz zbiór przepisów określających warunki stosowania tych stawek i sposób obliczania według nich opłat za poszczególne usługi. W najszerszym znaczeniu przez taryfę transportową rozumie się zbiór przepisów regulujących warunki wykonania określonych usług transportowych. foto: DB Schenker

8. Taryfikatory wyznaczanie cen za usługę Metody wyznaczania cen, kalkulacje cenowe System taryfowy System umowny Różnicowanie stawek Negocjacje pomiędzy przedsiębiorstwem transportowym, a nabywcą usługi przewozowej Cena za usługę przewozową Akceptacja ceny i realizacja przewozu

9. Taryfikatory Charakterystyka systemów taryfowych Stawki opłat w taryfach ustalane są najczęściej na podstawie kosztów własnych ponoszonych w związku ze świadczeniem usług transportowych. Stawki mogą być: stałe (proporcjonalne), degresywne (malejące), progresywne (rosnące). Stawki stałe występują wtedy, kiedy za każdą jednostkę pracy przewozowej (tkm, pkm) obowiązuje ta sama stawka, bez względu na wielkość całkowitej produkcji zrealizowanej w danym przewozie. Przy stawkach degresywnych opłata za każdą jednostkę pracy przewozowej zmniejsza się wraz ze wzrostem jej rozmiarów pod wpływem wzrostu na przykład odległości przewozu. Stawki progresywne są odwrotnością stawek degresywnych, to znaczy wzrastają wraz ze wzrostem wielkości pracy przewozowej. Taryfy transportowe mogą również zawierać stawki mieszane, które łączą cechy wyżej wymienionych stawek.

10. Taryfikatory czynniki wpływające na wysokość przewoźnego Ładunek Wielkość stawki przewozowej Waga ładunku Podatność transportowa Gałąź transportu Środek transportu Technologia transportu Trasa przewozu Czas przewozu

11. Taryfikatory Naliczanie przewoźnego w transporcie kolejowym Taryfa PKP Cargo zawiera ogólne i szczególne postanowienia, tabele opłat podstawowych i współczynników korygujących oraz opłaty dodatkowe. Zharmonizowany spis towarów (NHM) stanowi oddzielne wydanie. Taryfę stosuje się do przewozu przesyłek towarowych, przewożonych na podstawie krajowego prawa przewozowego (przesyłka krajowa) oraz międzynarodowego kolejowego prawa przewozowego (przesyłka międzynarodowa). foto: PKP CARGO S.A.

12. Taryfikatory Naliczanie przewoźnego w transporcie kolejowym Podstawę do obliczenia przewoźnego stanowią: rodzaj towaru, masa taryfowa przesyłki, odległość taryfowa, rodzaj przesyłki, inne warunki przewidziane w taryfie. foto: Mateusz Michalski

13. Taryfikatory • Naliczanie przewoźnego w transporcie • kolejowym • Przewoźne oblicza się za masę rzeczywistą przesyłki. Minimalna masa obliczeniowa wynosi: • dla wagonu dwuosiowego - 10 ton, • dla wagonu więcej niż dwuosiowego - 20 ton. • Przy obliczaniu przewoźnego masę taryfową przesyłki zaokrągla się do 1 tony, przy czym masę poniżej 500 kg pomija się. • Odległość przewozu, ustala się na podstawie Wykazu odległości taryfowych PKP Cargo. Minimalna odległość taryfowa przewozu wynosi 10 km foto: Mateusz Michalski

14. Taryfikatory • Naliczanie przewoźnego w transporcie kolejowym • Przewoźne ustala się oddzielnie za każdy wagon. • Opłatę za przewóz oblicza się mnożąc właściwą dla określonej odległości taryfowej, opłatę podstawową za przesyłkę o masie 25 ton przez współczynnik korygujący odpowiedni dla masy taryfowej przesyłki. • Opłaty i stawki zawarte w taryfie wyrażone w: • złotych - stosuje się głównie do przesyłek przewożonych w komunikacji krajowej oraz międzynarodowej (eksport/ import), z wyjątkiem przypadku opłacania należności przez klientów mających siedzibę za granicą Polski; • euro - do przesyłek przewożonych w tranzycie oraz w eksporcie/imporcie w razie opłacania należności przez klientów mających siedzibę za granicą. • Podstawowe opłaty taryfowe są zawarte w tabeli A-1 i A-2, a współczynniki korygujące w tabeli A-3. Opłaty za usługi dodatkowe ustalane są oddzielnie za określoną usługę związaną z przewozem. Przewoźne i opłaty dodatkowe nie zawierają podatku od towarów i usług (VAT).

15. Taryfikatory źródło: PKP CARGO S.A.

16. Taryfikatory Naliczanie przewoźnego w transporcie kolejowym W szczególnych postanowieniach taryfowych zamieszczone są unormowania dotyczące obliczania przewoźnego za przesyłki, m.in. towarów niebezpiecznych, taboru kolejowego toczącego się na własnych kołach, pojazdów samochodowych, przewożone w bezpośredniej kolejowej komunikacji linią promową Świnoujście-Ystad (Szwecja), jednostek transportowych UTI, towarów w wagonach przegubowych lub wieloczłonowych, towarów przewożonych w wagonach prywatnych lub wynajętych od kolei, przekraczające skrajnię ładunkową, przy użyciu wagonów sprzęgowych, całopociągowe oraz za specjalne usługi przewozowe. źródło: PKP CARGO S.A.

17. Taryfikatory Naliczanie przewoźnego w transporcie kolejowym Z przewozem ładunków związane są też usługi dodatkowe świadczone na rzecz nadawcy lub odbiorcy przesyłki, za którą przewoźnik pobiera oddzielną opłatę dodatkową np. za: pozostawanie wagonu należącego do kolei w dyspozycji nadawcy/odbiorcy przesyłki, prac manewrowych lokomotywy, poprawienie umocowania ładunku na wagonie. źródło: PKP CARGO S.A.

18. Taryfikatory Przykładowe zadanie Treść zadania: Oblicz należność za przewóz 1730 ton węgla z Katowic do Poznania w 4-osiowych wagonach odkrytych o ładowności do 60 ton. Taryfowa odległość przewozu z Katowic do Poznania wynosi: 335 km. Obliczenia: 1) Ilość wagonów potrzebnych do przewozu: 1730 ton : 60 ton = 29 wagonów 2) Średnia ilość ładunku w wagonie: 1730 ton : 29 wagonów = 59,66 ton / 1 wagon 3) Stawka przewozowa zgodnie z Taryfą PKP tabela A-1 i współczynnikiem korygującym - tabela A-3.

19. Taryfikatory Przykładowe zadanie Tabela A-1 Opłaty podstawowe* Tabela A-3 Współczynniki korygujące* *źródło: Taryfa Towarowa PKP CARGO S.A.

20. Taryfikatory Przykładowe zadanie 4) Zgodnie z tabelą A-1 opłata przewozowa za odległość do 340 km wynosi 3085 zł za 1 wagon. Współczynnik korygujący wynikający z tabeli A-3 dla wagonu załadowanego w wysokości 60 ton wynosi 2,4. Sposób I : 3085 zł x 29 wagonów = 89465 zł 89465 zł x 2,4 = 214716 zł Sposób II: 3085 zł x 2,4 = 7404 zł 7404 zł x 29 wagonów = 214716 zł Odpowiedź: Należność za przewóz 1730 ton węgla transportem kolejowym wynosi 214 716 zł

21. Taryfikatory Zadanie sprawdzające Z Gdańska do Warszawy mają zostać dostarczone ładunki załadowane do 35 kontenerów 40-stopowych. Przewóz realizowany będzie transportem kolejowym. W każdym kontenerze załadowanych jest 20 ton ładunków. Korzystając z przedstawionych fragmentów tabel D-1 i D-3 oblicz koszt przewozu kontenerów wraz z ładunkiem oraz koszt przewozu 20 kontenerów 40-stopowych próżnych, przewożonych z Warszawy do Gdańska. Taryfowa odległość przewozu Warszawa – Gdańsk wynosi 324 km. Tabela D-1 Opłaty podstawowe* *źródło: Taryfa Towarowa PKP CARGO S.A.

22. Taryfikatory Zadanie sprawdzające Tabela D-3 Współczynniki korygujące dla UTI* *źródło: Taryfa Towarowa PKP CARGO S.A.

23. Taryfikatory • Literatura pomocnicza • Pod red. D. Marciniak-Neider, J. Neider, Podręcznik Spedytora, PISiL, Gdynia 2009 • M. Stajniak, M. Hajdul, M. Foltyński, A. Krupa, Transport i Spedycja, Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań 2007 • W. Rydzkowski, K. Wojewódzka-Król, Transport. Aktualne problemy integracji z UE (wydanie IV), wyd. PWN, Warszawa 2006 • W. Rydzkowski, K. Wojewódzka-Król, Transport. Problemy transportu w rozszerzonej UE (wydanie V), wyd. PWN, Warszawa 2008

24. Taryfikatory Wyższa Szkoła Logistyki Wyższa Szkoła Logistyki jest pierwszą w Polsce uczelnią logistyczną, utworzoną w 2001 roku z inicjatywy Instytutu Logistyki i Magazynowania oraz Centrum Edukacji Logistycznej. Kadra uczelni składa się z wybitnych specjalistów z zakresu logistyki i praktyków gospodarczych. Doceniając wagę doświadczenia jakiego wymaga się dzisiaj od absolwentów uczelni wyższych, WSL umożliwia również odbywanie praktyk i staży w wiodących firmach logistycznych będących partnerami uczelni. Dzięki umowom bilateralnym podpisanym z uczelniami z krajów europejskich studenci WSL korzystający z programu Erasmus wyjeżdżają na studia za granicę. W ramach współpracy z uczelniami z Niemiec i Wielkiej Brytanii mają także możliwość zdobywania podwójnych dyplomów z zakresu logistyki. Wyższa Szkoła Logistyki przejęła rolę patrona edukacyjnego dla szkół ponadgimnazjalnych kształcących w zawodach: technik logistyk i technik spedytor w zakresie nowoczesnego kształcenia dostosowanego do potrzeb rynku. Uczelnia realizuje unikatowy w skali kraju program współpracy z ponad 200 szkołami ponadgimnazjalnymi. Niniejsza prezentacja została opracowana w ramach projektu "Wielkopolska musi wiedzieć" - partnerstwo szkolnictwa zawodowego i rynku pracy kluczem do podniesienia atrakcyjności zawodów technik logistyk i technik spedytor w województwie wielkopolskim (projekt numer: POKL.09.02.00-30-077/09) współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.