.DrD

1. T.C. ANKARA VALİLİĞİ SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ ANA ÇOCUK SAĞLIĞI VE AİLE PLANLAMASI ŞUBE MÜDÜRLÜĞÜ ANNE SÜTÜNÜN TEŞVİKİ ve BEBEK DOSTU SAĞLIK KURULUŞLARI .DrD TÜRKİYEDE EMZİRME

2. TÜRKİYE’ DE BEBEK DOSTU SAĞLIK KURULUŞLARI PROGRAMI

3. Vizyonumuz Her kadına şartları ne olursa olsun; Emzirme için gerekli profesyonel ve toplumsal desteğin sağlanması, Annelerin emzirme ile ilgili tecrübe kazanabilmesini sağlayacak tüm bilgi, eğitim ve öz güvenin verilmesidir.

4. AMAÇLAR: Bebeklere doğumdan itibaren ilk 6 ay sadece anne sütü verilmesi, Ek gıdaya uygun zamanda ve uygun gıdalarla Başlanması ve 2 yaşına kadar emzirmenin desteklenmesi, Hastane ve 1.basamak sağlık kuruluşlarında bebek dostu uygulamalarının geliştirilmesi

5. ANNE SÜTÜNÜN TEŞVİKİ ve BDK PROGRAMI AMAÇLAR • BESLENME BOZUKLUKLARININ 1/3 ORANINDA, • BÖH(Bebek Ölüm Oranı)1/3 ORANINDA • AZALTILMASI BÖH TNSA 2003 binde 29 2008 binde 17

6. 17

7. MALNÜTRİSYON TÜM DÜNYADA HALA BÜYÜK BİR PROBLEM GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE 5 YAŞ ALTINDA 11 MİLYON ÇOCUĞUN %60’ INININ ÖLÜM NEDENİ MALNÜTRİSYONLA İLGİLİDİR.

8. Malnutrisyonu azaltmada en büyük katkı SAĞLIKLI BESLENMEDE İLK ADIM ANNE SÜTÜ

9. ANNE SÜTÜ İLE EMZİRMENİN KORUNMASI, DESTEKLENMESİ VEYAYGINLAŞTIRILMASI İLE • Yaşam KALİTESİNİN YÜKSELMESİ • Hayata Sağlıklı Başlangıcın Sağlanması • Beslenme Yetersizliklerinin Önlenmesi • Sağlıklı Beslenmenin Sürdürülmesi • Mikro-Besin Öğesi Yetersizliklerinin Önlenmesi GERÇEKLEŞEKTİR.

10. Yaşam Kalitesini Belirleyen Süreç: • Gebelik, intrauterin yaşam • Doğum • İlk dakikalar • İlk günler

11. BEBEK ÖLÜMLERİNİN ÖNLENMESİNDE EMZİRMENİN KATKISI Kaynak: Lancet 2003

12. TARİHSEL ANNE SÜTÜ KULLANIMI • Ebers Papirusu’nda (eski mısır MO 1550) Bebek beslenmesinde kullanılacak tek besinin anne sütü olduğu ve bebeğin üç yaşına kadar anne sütü alması gerektiği vurgulanmıştır.

13. Anne sütü ile besleme alışkanlığı hatırlanamayacak kadar eski zamanlardan beri süregelmektedir Bilinen en eski emziren anne ve çocuk bronz heykeli M.Ö. 2200, Horoztepe, Antalya, Türkiye

14. EMZİRME HER ZAMAN GÜZEL ANLATILMIŞ Anne sütü ile beslenmeye büyük önem veren babiller baştanrıçaları İŞTAR’ı bebeğini emzirirken tasvir edilmiştir.

15. Bebeklerin anne sütü ile beslenmelerinin teşvik edilmesi savaş şartlarında bile terk edilmemiştir. Örneğin 1970’ lerde NikaraguaDevrimi sırasında silahlı Sandanist Gerillası bir anneyi silahı sırtında bebeğini emzirirken gösteren bir afişle emzirmenin önemi vurgulanıyor.

16. NORVEÇ 6. ayda emzirme oranı; 1968’de %30 iken, 2003 de %80 e yükseldi Avrupanın emzirme oranı en yüksek ülkesi

17. Pek Çok Ülkede; • Anneler Mama Kodu ihlallerinin izlenmesinde rol alıyorlar. • Emzirmeyi desteklemek biberonla beslemenin risklerinden korumak için annelere emzirme ve re-laktasyon desteği verilen özel “Bebek İstasyonları” var • Emziren annelere özgü yerler var. • Ev ziyaretlerinde emzirme bilgileri veriliyor, mama firmalarının reklamlarının etkileri ile ilgili bilinçlendirme yapılıyor.

18. Ülkemizde Son Durum

19. TNSA 2008

20. TNSA 2008

21. Kanamalar %25 Preeklampsi/ Eklampsi %18 Enfeksiyonlar % 5 İntihar % 3 Anne ölümlerinin %79’u doğrudan nedenlerden kaynaklı 21

22. ÜLKEMİZDE SON DURUM TNSA 2008’e göre

23. İLK YARIM-BİR SAAT İÇİNDE EMZİRMEYE BAŞLAMA 47,9 40,7 41 31,8 32,1 TÜRKİYE ORTALAMASI% 39 (TNSA 2008)

24. TNSA 2008 verilerine göre • İlk bir saatte anne sütü veren anneler karşılaştırıldığında; Hiç eğitim almamış annelerin oranı % 31,8 İlköğretim birinci kademe %40,2 En az lise eğitimi almış annelerin oranı % 43,9 • Anne sütünden önce başka gıda alanlar karşılaştırıldığında; Hiç eğitim almamış annelerin oranı % 22,5 İlköğretim birinci kademe % 21,9 Lise ve üzeri eğitim almış annelerin oranı % 29

25. BÖLGELERE GÖRE BİR SÜRE EMZİRME YÜZDELERİ 97,3 96,7 96,7 97,2 95,4

26. ÜLKEMİZDE SON DURUM TNSA 2008’e göre

27. ÜLKEMİZDE YILLAR İÇERİSİNDE ORTANCA EMZİRME SÜRELERİNİN DEĞİŞİMi KAYNAK : TNSA-1988, TNSA-1993 TNSA-1998

28. ÜLKEMİZDE SON DURUM TNSA 2008’e göre

29. ANNE SÜTÜ ve EK GIDA TNSA 2003 TNSA 2008

30. BİBERON KULANANLARIN YÜZDESİ Altı Aydan Küçük % 41 6-9 AY % 55,1

31. Biberon MamasıTavsiye Odakları 60% 20% 8% 5% Kaynak : Piar - 2002

32. 41% 35% 6% 14% Ek Besinlerin Tavsiye Odakları Kaynak : Piar - 2002

33. Türkiye Toplam Mama Pazarı (Kg / 2001-2004) +33,9 +9,1 -9,4 Source: AC Nielsen

34. Bebek Mamaları Süpermarket ve Eczane (kg) 2003 2004 Source:AC NIELSEN

35. İLK 6 AY SADECE ANNE SÜTÜ İLE EMZİRME ORANLARINDAKİ GELİŞMELER Bebek Dostu Sağlık Kuruluşlarının Artışına Paralel Olarak Sadece Anne Sütü Verme Oranında Artış

36. 0-6 Ay Emzirme Oranının Düşük Olmasındaki Bazı Nedenler 1. Sağlık Personeli Anneye Gebelik ve Doğum Sırasında Yeterli Danışmanlık Verilmemesi 2. Annelerin Özgüveninin Yetersiz olması 3. Annelerin Sütünün Bebeği İçin Yeterli Olmadığını Düşünmeleri 4. Çoğul Gebelik Yaşaması 5. Annelerin İşe Başlaması 6. Eş- Aile Desteğinin Yetersizliği 7. Ticari Mama Firmalarının Baskısının Artması (Ne kadar pahalı olsa da Mamalara Karşı Duyarsız Kalınamaması) 8.Biberon ve Emzik Kullanımının olağan sayılması vs.

37. Mama Reklamları • İmalatçıların hepsi ürünlerinin reklamını yapar. Bu sayede insanları daha fazla satın almaya teşvik ederler. • Bu reklamlar annelerin kendi sütüne olan güvenini azaltır. • Bu düşünce anne sütü ile beslenmeye zarar verir.

38. Mama Reklamları • Eğer formül sütler hastanelerde, annelerin doğumdan sonra gittikleri sağlık merkezlerinde kolay elde edilebilir şekilde bulunuyorsa bu anne sütü ile beslenmeyi engelleyecektir.

39. Sağlık Görevlileri Yoluyla Reklam • Sağlık görevlilerine duvara asmaları için poster, takvim verilmesi, kalem, büyüme eğrisi, araç- gereç verilmesi • Doğumhanelere ücretsiz numuneler verilmesi, • Sağlık görevlilerine armağanlar verilmesi

40. Anne Sütü Muadillerinin Pazarlanması ile ilgili Uluslararası Yasa ( Mama Kodu) 1981 yılında DSÖ’ nün oluşturduğu mamaların gereksiz ve hatalı kullanımının önlenmesi, emzirmenin korunması, özendirilmesi ve desteklenmesi amacıyla; 34. Dünya Sağlık Asamblesi’nde Ülkemizin de içinde bulunduğu 118 ülke tarafından kabul edilen “Anne Sütü Muadillerinin Pazarlanması ile ilgili Uluslararası Yasa( Mama Kodu)” Sağlık Bakanlığı’nın bebek ve küçük çocuk beslenmesi ile ilgili ülke politikalarından birisi olarak 81 İldeki sağlık kuruluşlarında uygulanmaktadır. Sağlık kuruluşları ve sağlık personeli mama firmalarının kendilerini reklam aracı olarak kullanmalarına engel olarak bu yasaya işlevsellik kazandırabilir.

41. Anne Sütü Muadillerinin Pazarlanması ile ilgili Uluslararası Yasa ( Mama Kodu 1981) Yasanın Kapsamı; Aşağıdaki maddelerin pazarlanması ve bununla ilgili faaliyetleri kapsar; Formüle bebek maması dahil anne sütü muadilleri;aynen ya da ilavelerle, kısmen ya da tamamen anne sütü yerine kullanılmasının uygun olduğu söylenerek pazarlanan ya da başka biçimde tanıtılan ,biberonla verilebilecek ek gıdalar dahil diğer süt ürünleri, yiyecek ve içecekler; biberonlar ve emzikler. (Bunların kalitesi ve arzı ile kullanımına ilişkin bilgiler)

42. Anne Sütü Muadillerinin Pazarlanması ile ilgili Uluslararası Yasa ( Mama Kodu 1981) • Anne Sütü yerine kullanılabilecek ürünlerin reklamının yapılmaması, • Bu ürünlerin serbest bir şekilde dağıtılmaması, • Mama firmasının pazarlama personeli ile anneler arasında bağlantı kurmaması, • Annelere ücretsiz numune verilmemesi. • Etikette, mama ile beslenme hakkında bilgi, anne sütünün yararları ve mama ile beslenmenin zararları ve masrafları belirtilmesi,

43. Anne Sütü Muadillerinin Pazarlanması ile ilgili Uluslararası Yasa ( Mama Kodu 1981) • Afişlerde ve mamaların etiketlerinde, mamayla beslenmenin en ideal olduğunu gösterir biçimde bebeklerle mamaların bir arada resimlerinin bulunmaması, • Sağlık çalışanlarının katıldığı kongre vb. etkinliklerin düzenlenmesinde mama ile ilgili her türlü mamayı tanıtan etkinlikten (afiş,broşür vb.) kaçınılması gerekmektedir.

44. BEDAVA DAĞITIMA SON! • 1986’ da DSÖ formül sütü bağışını yasakladı: • “ Az sayıda çocuk için gerekli olabilecek anne sütünün benzeri formül sütlerinin hastanelerde bedava dağıtım ile değil sadece normal yollarla bulundurulması” • Eğer hastane formül sütlerin bedava verilmesini kabul ederse bu hastane “Bebek Dostu” olamaz!

45. BEBEK DOSTU SAĞLIK KURULUŞU • Gebeliklerinden itibaren anne adaylarını anne sütü ve emzirme konusunda bilgilendiren, • Doğumdan sonra annelerin bebeklerini emzirmesini sağlayan,emzirmeyi sürdürmesinde destekleyen, • Güncel bilgilerle eğitilmiş sağlık personeli yardımıyla annelere bebeklerini nasıl emzirecekleri konusunda yardımcı olan kurumlar, • “Bebek Dostu Sağlık Kuruluşu” ünvanını almaktadır.

46. Nasıl Bebek Dostu Kurum Olunur ? • BDK Adayı Kurumlarda görev yapanlardan tespit edilen eğitim ekibi ( K.Doğum uzmanı, Çocuk Uzmanı, Aile Hekimi,Pratisyen Hekim,Diyetisyen, Ebe, Hemşire) il eğitim ekiplerince “Anne Sütü ve Emzirme” Eğitimine Alınır. • Eğitim alanlar kendi kurumlarındaki tüm personeli eğitirler(15-18 saat). • Gerekli şartları sağlayarak hazır olan kurum , Sağlık Müdürlüğü AÇS/ AP Şubesine bildirir.

47. Nasıl Bebek Dostu Kurum Olunur ? • Hazır olan bu kurumlar, Ulusal değerlendirme ekibi tarafından değerlendirilerek, (80)-(60) ve üstünde puan alanlar Üst Komitenin onayına sunulur. • Üst Komite tarafından onaylanan kurumlar Emzirme Haftasında (1-7 Ekim)düzenlenen bir törenle Plaketlerini alırlar. • Dünya Emzirme Haftası Türkiye’de 1992 yılından itibaren kutlanmaktadır.

48. BEBEK DOSTU SAĞLIK KURULUŞLARIDEĞERLENDİRMELERİ • Doğum Yapılan Hastaneler “Emzirmede 10 Adım” • Çocuk Hastaneleri “Emzirmede 9 Adım” • Birinci Basamak Sağlık Kuruluşları “Emzirmede 8 Adım”

49. BEBEK DOSTU İLLER

50. ÜLKEMİZDEKİ TÜM HASTANE DOĞUMLARININ % 95’si BEBEK DOSTU HASTANEDE YAPILMAKTADIR BEBEK DOSTU HASTANELER TOPLAM 665 Hastane Bebek Dostu Hastanedir