OCENA STRATEGICZNA SYSTEMU GOSPODARKI ODPADAMI MIASTA SZCZECINA

1. OCENA STRATEGICZNA SYSTEMU GOSPODARKI ODPADAMI MIASTA SZCZECINA WRAZ Z WYBOREM WARIANTÓW LOKALIZACJI ZAKŁADU TERMICZNEGO PRZEKSZTAŁCANIA ODPADÓW KOMUNALNYCH I element przygotowania dokumentacji niezbędnej do starania się o środki z Funduszu Spójności na finansowanie elementów systemu gospodarki odpadami komunalnymi w Szczecinie. Zespół PU „Południe”

2. WYMAGANIA DOTYCZĄCE SKŁADOWANIA ODPOWIEDNIO PRZETWORZONYCH ODPADÓW KOMUNALNYCH • Zgodnie z zapisami rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 7 września 2005 r. w sprawie kryteriów i procedur dopuszczenia odpadów do składowania na składowiskach danego typu • (Dz. U. Nr 186, poz. 1553): • nie można składować odpadów komunalnych, których wartości graniczne przekraczają: • ogólny węgiel organiczny TOC jest > 5% • strata przy prażeniu jest > 8% • ciepło spalania jest > 6 MJ/kg

3. PODSTAWOWY WNIOSEK ODNOŚNIE ILOŚCI SPALARNI ODPADÓW W POLSCE w okresie do dnia 31 grudnia 2010 r. oraz 31 grudnia 2013 r. w tym 1 w Szczecinie

4. SPALARNIA ODPADÓW W SYSTEMIE KOMPLEKSOWEJ GOSPODARKI ODPADAMI KOMUNALNYMI

5. SPALARNIE ODPADÓW KOMUNALNYCH w UE-15 oraz w POLSCE W PERSPEKTYWIE LAT 2010 - 2013 UE–15 obecnie: około 400 instalacji Polska obecnie: 1 instalacja

6. NAJISTOTNIEJSZE WYZWANIA DLA MIASTA SZCZECINA W ASPEKCIE BUDOWY INSTALACJI TERMICZNEGO PRZEKSZTAŁCANIA ODPADÓW KOMUNALNYCH • dokonanie aktualizacji Miejskiego Planu Gospodarki Odpadami / w trakcie uchwalania /, • wskazanie optymalnej, a jednocześnie bezkonfliktowej lokalizacji, • przygotowanie szeroko rozumianej DOKUMENTACJI (oceny strategicznej, studium , ocena oddziaływania na środowisko, itp.) wymaganej przez Komisję Europejską dla złożenia wniosku o dofinansowanie projektu z Funduszu Spójności, • permanentne podnoszenie świadomości ekologicznej, • kształtowanie pozytywnej dla projektu atmosfery politycznej.

7. Przy wykonywaniu oceny uwzględnione zostaną ustalenia dokumentów przygotowanych na szczeblu krajowym i wojewódzkim, oraz przyjętych przez Radę Miasta Szczecina • Polityka ekologiczna państwa na lata 2007-2010 • Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2010 • Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami Województwa Zachodniopomorskiego • Strategia Rozwoju Szczecina, ; • Zintegrowany Plan Rozwoju Transportu Publicznego w Szczecinie w latach 2004-2013 (Załącznik do Uchwały Nr XXIX/580/04 Rada Miasta Szczecina z dnia 22.11.2004) • Wieloletni Program Inwestycyjny na lata 2008-2013 • Opracowanie Grontmij Polska Sp. z o. o. • Inne dokumenty

8. Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami Województwa Zachodniopomorskiego 2010 przewiduje, że w województwie zachodniopomorskim niezbędnymi elementami systemu gospodarowania odpadami są: • sortownie odpadów, • kompostownie odpadów , • instalacje do mechaniczno-biologicznego przekształcania odpadów, • instalacje do termicznego przekształcania odpadów, • stacje demontażu odpadów wielkogabarytowych, • punkty zbiórki odpadów niebezpiecznych lub zbiorcze punkty gromadzenia odpadów, • składowiska. Odpady zmieszane lub pozostałość po sortowaniu odpadów powinny być poddane unieszkodliwianiu z wykorzystaniem metod mechaniczno-biologicznego lub termicznego przekształcania a deponowany na składowisku powinien być wyłącznie odpad resztkowy.

9. Cel realizacji Oceny Strategicznej Docelowego Systemu Gospodarowania Odpadami dla Miasta Szczecina Wybór optymalnego systemu gospodarki odpadami komunalnymi przewidzianego do realizacji w (PGO). Najważniejsze pytania: • Jak rozwinąć efektywność selektywnej zbiórki odpadów „u źródła” ? • Jakie podjąć działania, aby ograniczyć ilość powstających odpadów i wykorzystać surowce wtórne? • Jakie technologie zagospodarowania odpadów są optymalne dla Szczecina ? • Jak optymalnie wykorzystać istniejące zakłady zagospodarowania odpadów? • Jaka powinna być wydajność nowych zakładów? Jeżeli zdecyduje się o budowie Zakładu Termicznego Przekształcania Odpadów • Jakie są potencjalne możliwości lokalizacji spalarni z punktu widzenia uwarunkowań technicznych, infrastrukturalnych, środowiskowych i społecznych.

10. Analiza wariantów systemu gospodarki odpadami wraz z wyborem potencjalnie możliwych lokalizacji ZTPOK Metoda: Analiza wielokryterialna. Wyniki: • Rekomendacja scenariusza do realizacji w PGO dla miasta Szczecina. • Wskazanie potencjalnie możliwych lokalizacji elementów rekomendowanego scenariusza wraz z ZTPOK

11. KRYTERIA OCENY SYSTEMU • TECHNICZNE • PRZYRODNICZE • EKONOMICZNE • SPOŁECZNE

12. KRYTERIA TECHNICZNE • zmniejszenie strumienia odpadów; • czas eksploatacji składowiska pozostałości; • redukcja ilości odpadów uzyskana w 2011 roku; • redukcja odpadów biodegradowalnych – wymóg dyrektywy UE; • odzysk surowców wtórnych • odzysk energii.

13. KRYTERIA PRZYRODNICZE (EKOLOGICZNE) • ocena wpływu systemu na środowisko naturalne; • ocena korzyściśrodowiskowych wynikających z działania systemu; • ocena strat środowiskowych; • emisje w wyniku przetwarzania odpadów.

14. KRYTERIA EKONOMICZNE • pełne miesięczne średnie obciążenie finansowe przypadające na 1 mieszkańca [PLN/M]; • koszt, uwzględniającynakłady i koszty eksploatacyjne; • ocena wielkości przychodu jednostkowego w wyniku funkcjonowania systemu.

15. KRYTERIA SPOŁECZNO - POLITYCZNE • miarastopnia akceptacji społecznej dla przyjętego scenariusza; • miara stanowiąca ocenę możliwości tworzenia nowych miejsc pracy; • zgodność z kierunkami wskazanymi PGO • zgodność z dyrektywami UE; • regionalność i perspektywiczność rozwiązania.

16. Kryteria minimalizacji i odzysku Kryterium społeczne Kryteria ekonomiczne Analiza wielokryterialna Wybór systemu gospodarki odpadami

17. LOKALIZACJA ZAKŁADU - KRYTERIA TECHNICZNO – PRAWNE • zgodność z planem zagospodarowania terenu z KPGO i WPGO, • wielkość i możliwości terenu, • istniejąca infrastruktura,

18. LOKALIZACJA ZAKŁADU - KRYTERIA EKOLOGICZNE • warunki wprowadzania zanieczyszczeń do atmosfery, • możliwości i warunki odbioru ścieków, • odległość od składowiska odpadów ostatecznych (emisja od transportu), • odległość od miasta (dowóz odpadów, emisja), • możliwość wykorzystania produktów (energii i stałych produktów), • wykorzystanie odnawialnych źródeł energii,

19. LOKALIZACJA ZAKŁADU - KRYTERIA EKONOMICZNE: • ceny gruntu, • nakłady inwestycyjne na budowę infrastruktury, • koszty transportu odpadów i produktów, • koszty kompromisu społecznego,

20. LOKALIZACJA ZAKŁADU - KRYTERIA SPOŁECZNO – POLITYCZNE: • sąsiedztwo zabudowy mieszkalnej, • możliwość konfliktów społecznych, • uwarunkowania polityczne.

21. PODSUMOWANIE: • Wybór strategii gospodarowania odpadami jest trudnym zadaniem decyzyjnym, które musi uwzględniać różne, często sprzeczne cele i zadania, • Analiza wielokryterialna stanowi matematyczne narzędzie, porównujące pomiędzy sobą różne warianty systemu gospodarki i pozwalające wybrać optymalne lokalizacje instalacji systemu

22. Dziękuję za uwagę stanislawgastol@ochronaprzyrody.pl

23. Macierz wypłat

24. Wybór wielokryterialny rozwiązania kompromisowego

25. Graficzna ilustracja idei punktu utopijnego

26. Wyniki matematycznego wyboru strategii

27. ISTNIEJE KONIECZNOŚĆ: budowy nowej konfiguracji systemu wraz z propozycjami lokalizacji Zaproponowania kryteriów oceniających funkcjonowanie systemu

28. NAJTRUDNIEJSZYM ZADANIEM METOD DECYZYJNYCH JEST PEŁEN OPIS ZADANIA, CZYLI ZBIÓR MIERZALNYCH WSKAŹNIKÓW I KRYTERIÓW OCENIAJĄCYCH

29. SPALARNIE ODPADÓW KOMUNALNYCH w UE-15 oraz w POLSCE W PERSPEKTYWIE LAT 2010 - 2014 UE-15 obecnie: około 20 – 25 % (46 mln Mg/a) udziału w stosowanych metodach przeróbki odpadów Polska około 2014 r. 16% udziału

30. INSTALACJE TERMICZNEGO PRZEKSZTAŁCANIA ODPADÓW KOMUNALNYCH W NOWYCH KRAJACH UE

31. WYMAGANIA DOTYCZĄCE SKŁADOWANIA ODPOWIEDNIO PRZETWORZONYCH ODPADÓW KOMUNALNYCH c.d. Podobne przepisy, dotyczące zakazu składowania nieprzetworzonych odpadów komunalnych obowiązują w Austrii w Niemczech, Holandii, Belgii i w pewnym sensie wymuszają potrzebę budowy spalarni odpadów. Ze względu na istotne problemy z praktycznymi możliwościami wdrożenia ww. rozporządzenia przewiduje się, że zastosowana zostanie karencja do końca roku 2012.

32. DLACZEGO SPALARNIA JEST NIEZBĘDNA W NOWOCZESNYM SYSTEMIE GOSPODARKI ODPADAMI DLA DUŻEJ AGLOMERACJI LUB • DLA OKREŚLONEGO REGIONU • LUB ZWIĄZKU GMIN • wymuszają to wymagania prawne • zmniejszająca się chłonność składowisk odpadów i odejście od koncepcji składowania

33. PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA: • krajowej gospodarce odpadami pozostaje coraz mniej czasu na realizację przyjętych zobowiązań akcesyjnych i ustawowych, głównie dotyczących redukcji odpadów ulegających biodegradacji i odzysku odpadów opakowaniowych, • rozpoczęcie procesu przed inwestycyjnego instalacji termicznego przekształcania odpadów komunalnych wraz z wszelkimi procedurami, a szczególnie analizą uwarunkowań środowiskowych i kampanią dla pozyskania akceptacji społecznej, to w chwili obecnej podstawowe wyzwanie dla krajowej gospodarki odpadami komunalnymi w dużych polskich miastach lub regionach kraju, • podstawowe bariery w procesie przed inwestycyjnym ITPOK, to niska świadomość i akceptacja społeczna, model opłat za odbiór i zagospodarowanie odpadów, presja braku czasu i widmo płacenia kar.

34. Unieszkodliwianietermiczne=KORZYŚCIDLAŚRODOWISKA 34

35. ODPADY = PROBLEMY • Odpady = Szkodliwość • Dokuczliwości: • Duże ilości (góry śmieci) • Uciążliwości (wizualne, zapachowe, …) • Zagrożenia zdrowotne (epidemia) • Zagrożenia środowiskowe • Polityka w gospodarce odpadami : podział dostępnych środków powinien zapewniać: • REDUKCJĘ WYTWARZANIA • MINIMALIZOWAĆ ZANIECZYSZCZENIA • OPTYMALIZOWAĆ ODZYSK

36. ZdrowieiŚrodowisko Wychwycenie i skoncentrowaniezanieczyszczeń chemicznych: Drobne cząsteczki Metale ciężkie Dioksyny … Nie akumulujemy zanieczyszczeńdla przyszłych pokoleń SPALANIE-Szkodliwośćzmniejszona