Predmetni nastavnik: Prof. d r . s c . Mirsad Kulović , diplg.

1. InteranacionalniUniverzitetTravnik, SaobraćajnifakultetInternational University of Travnik, Faculty of Traffic PLANIRANJE SAOBRAĆAJA I SAOBRAĆAJNICA Predmetni nastavnik: Prof. dr. sc. Mirsad Kulović, dipl.ing. Viši asistent: Mr.sc.Azra Moštro, dipl.ing. Travnik, oktobar 2011.

2. Cilj predmeta: Sticanje teoretskih i praktičnih znanja o planiranju saobraćaja, upoznavanje sa osnovnim elementima i karakteristikama bitnih kod postupaka planiranja kao i sticanje teoretskih i praktičnih znanja o planu i planiranju kao i procesu planiranja i planerskim alatima, kao i primjeni znanja u praksi.

3. PLANIRANJE SAOBRAĆAJA I SAOBRAĆAJNICA Metodi nastave: • Predavanja • Vježbe • Seminari • Konsultacije

4. PLANIRANJE SAOBRAĆAJA I SAOBRAĆAJNICA Broj sati i krediti • 3+2 (predavanja + vježbe) • 5 ECTS (Europien Credit transfer System)

5. PLANIRANJE SAOBRAĆAJA I SAOBRAĆAJNICA Ocjenjivanje i provjera znanja: • Prisustvo i aktivnost na nastavi 10%, (predavanja 5%, vježbe 5%) • Izrada i prezentacija seminarskog rada 20% • Kolokvijum (parcijalni ispit) 20% • Završni ispit (pismeni i usmeni) 50%

6. PLANIRANJE SAOBRAĆAJA I SAOBRAĆAJNICA • Sadržajpredmeta: • Uvodnapredavanja- upoznavanjesatematikompredmeta • Pojmovi : Plan iplaniranje • Bitnifaktorikodplaniranjasaobraćaja • Planiranjesaobraćajnica • Istraživanjekretanja • Bitnielementivažnizabezbjednostkodplaniranjasaobraćajnica • Mrežasaobraćajnica • Kapacitetisaobraćajnicainivousluge

7. PLANIRANJE SAOBRAĆAJA I SAOBRAĆAJNICA • Katastarputevakaopreduslovkvalitetnogupravljanjaputnominfrastrukturom • Put- potencijalniuzrokdogađanjasaobraćajnihnesreća • Mjerodavnebrzine u projektovanjuputevaibezbjednostivožnje • Rasploživapreglednost u projektovanjuputeva • Stanjeputaibezbjednostsaobraćaja • Prikupljanjeianalizapodatakasaobraćajnihnezgoda • Završnopredavanje

8. PLANIRANJE SAOBRAĆAJA I SAOBRAĆAJNICA • Literatura: • Kulović M.,: Uvod u saobraćajno inženjerstvo, Internacionalni univerzitet u Travniku- Saobraćajni fakultet, Travnik, 2011. • Bublin, M.,: Prostorno i okolinsko planiranje, Univerzitet u Sarajevu- Građevinski fakultet, Sarajevo 2009. • Bublin, M.,: Prostorno planiranje, Univerzitetska knjiga, Sarajevo, 2000.godine. • Milinović, V.,: Urbanizam i životna sredina, Univerzitet u Sarajevu- Šumarski fakultet, Sarajevo 2002.

9. PLANIRANJE SAOBRAĆAJA I SAOBRAĆAJNICA • Predmetni nastavnik: Prof. dr. sc. Mirsad Kulović, dipl.ing. • Asistent: Mr. sc. Azra Moštro, dipl.ing. • Konsultacije: U dogovoru sa profesorom ili asistentom

10. PLANIRANJE SAOBRAĆAJA I SAOBRAĆAJNICA • U svakodnevnom životu čovjek je učesnik u saobraćaju ili korisnik transportnih usluga ili je istovremeno i jedno i drugo. • Transport ljudi ili stvari, odnosno njihovo premještanje sa jednog mjesta na drugo predstavlja specifičan proces - transportni proces. • Sa stanovišta nauke, transportni proces zahtjeva postojanje sredstava kojim se transport obavlja, postojanje infrastrukture po kojoj se ta sredstva kreću ili je koriste i vremena u kojem se transport obavlja.

11. PLANIRANJE SAOBRAĆAJA I SAOBRAĆAJNICA • U zavisnosti od onoga šta se transportuje i na koji način se transportuje, ovaj proces se realizuje kao prenos, prevoz, protok itd. • Ovaj proces može biti i specifičan dio procesa proizvodnje. • U tom slučaju radi se o “transportnoj prizvodnji” čiji rezultat nije novi proizvod, nego nova vrijednost koja se dobija na mjestu odredišta.

12. PLANIRANJE SAOBRAĆAJA I SAOBRAĆAJNICA • Pod pojmom transport podrazumijeva se uslužna djelatnost u okviru koje se određenom transportnom tehnologijom prenosi roba, putnici, informacije ili energija između dvije tačke u prostoru u određenom vremenskom intervalu.

13. PLANIRANJE SAOBRAĆAJA I SAOBRAĆAJNICA • Saobraćaj predstavlja kretanje vozila, ljudi ili informacija na određenoj lokaciji, širem prostoru ili mediju, tako da, na primjer, možemo govoriti o saobraćaju na raskrsnici, na dijelu puta, cijelom putu, na cijeloj saobraćajnoj mreži, na web stranici interneta, itd.

14. PLANIRANJE SAOBRAĆAJA I SAOBRAĆAJNICA • Saobraćaj je u suštini neželjena posljedica transporta. • Idealizovana vizija trasporta bila bi transport bez saobraćaja tj. premještanje ljudi ili stvari sa jednog mjesta na drugo bez prevoznih/prenosnih sredstava i bez transportne infrastrukture.

15. PLANIRANJE SAOBRAĆAJA I SAOBRAĆAJNICA • Saobraćaj je jedan od najznačajnijihpodsistema društvenog sistema, avezan je za kretanja koja proizilazeiz zadovoljenja ljudskih potreba.

16. PLANIRANJE SAOBRAĆAJA I SAOBRAĆAJNICA • Kretanje se ostvaruje putemsaobraćajnog sistema koji činerazni vidovi (putni, željeznički, avionski, vodni, cjevovodni). Svaki odvidova saobraćajnog sistema ima iodgovarajuću infrastrukturu.

17. PLANIRANJE SAOBRAĆAJA I SAOBRAĆAJNICA • ‘’Saobraćaj, kao izuzetno kompleksna djelatnost, ima veliki uticaj na sve oblasti života i na svaku aktivnost. Odluke koje se donose na bilo kojem nivou, a vezane su za saobraćaj, mogu imati dalekosežne posljedice na društvo u cjelini. ‘’

18. PLANIRANJE SAOBRAĆAJA I SAOBRAĆAJNICA • Inžinjeri, organizatori i planeri saobraćaja obavljaju posao analize, organizacije i planiranja tako što: • definišu problem • prikupljaju i analiziraju podatke i • vrednuju različita alternativna rješenja

19. PLANIRANJE SAOBRAĆAJA I SAOBRAĆAJNICA • Zadatak inžinjera i planera saobraćaja je takođe istraživanje mogućnosti fizičke implementacije projekta koji će zadovoljiti postavljeni cilj uz najmanje troškove i koji će biti konzistentan sa ostalim unaprijed usvojenim kriterijima.

20. PLANIRANJE SAOBRAĆAJA I SAOBRAĆAJNICA • Planiranje saobraćaja je određivanje karakteristika putovanja ljudi i stvari na osnovu inžinjerskih analiza saobraćajnih i demografskih karakteristika postojećeg stanja, budućih i potencijalnih planova namjene prostora. • Definisanje ovih karakteristika pomaže u narednoj fazi planiranja saobraćaja koja se odnosi na formulaciju prijedloga budućeg saobraćajnog sistema i mreže puteva.

21. PLANIRANJE SAOBRAĆAJA I SAOBRAĆAJNICA • Planovi za uređenje prostora mogu se ovako svrstati: 1. Prostorni planovi a) Državniprostorni plan b) Regionalniprostorni plan c) Lokalni ili mikroregionalni prostorni plan - Prostorni plan urbane regije - Prostorni plan općine d) Prostorni plan za područje posebnih obilježja 2. Urbanistički planovi a) Generalniurbanistički plan b) Detaljniurbanistički plan c) Urbanističkiprojekt

22. PLANIRANJE SAOBRAĆAJA I SAOBRAĆAJNICA • Planove prostornog uređenja, prema trajanju planskih projekcija, može se svrstati u dvije skupine: dugoročno i kratkoročne. No kako je već rečeno, dugoročnost se odnosi samo na plansku projekciju utemeljenu na dugoročnom predviđanju. To je obično 20-25 godina unaprijed, ali se nikako ne smije shvatiti da se oni i rade tek svakih 20-25 godina.

23. PLANIRANJE SAOBRAĆAJA I SAOBRAĆAJNICA • Oni se moraju podvrgavati novelacijama i revizijama otprilike svake pete godine. To je potrebno zbog vremenskih deformacija kojima se ne smije dopustiti preveliku kumulaciju. Ne govoreći o mogućim greškama planera, tijekom vremena mijenjaju se i okolnosti razvitka.