Kiła tkanek miękkich okołoszczękowych i jamy ustnej

1. Kiła tkanek miękkich okołoszczękowych i jamy ustnej

2. Etiopatogeneza • Choroba zakaźna, charakteryzuje się swoistym odczynem tkanek po zakażeniu • Ujawnia się w postaci: • Wysiękowej: twarde nacieczenie tkanek z limfocytów i kom plazmatycznych, • Serowatej: zniszczenie tkanek i powstanie kleistych mas pomartwiczych, • Wytwórczej: swoista ziarnina zawierająca kom nabłonkowate, limfocyty, plazmocyty i kom olbrzymie Langhansa, • Bliznowatej krętkiem bladym

3. Drogi zakażenia • z osobą chorą, u której ognisko kiłowe znajduje się w błonie śluzowej jamy ustnej, warg lub na otaczającej je skórze • np.: • Naczynia stołowe • Źle wysterylizowane narzędzia chirurgiczne • gdy choroba nie była w ogóle leczona lub leczona nieodpowiednio Pocałunek Droga pośrednia W łonie matki

4. Obraz kliniczny Postaci: • Pierwotna • Wtórna • Późna • Czwartorzędowa czyli kiła układu nerwowego • Wrodzona Każda z tych postaci może ujawnić się w okolicy szczekowo-twarzowej.

5. Kiła pierwotna Objaw pierwotny najczęściej na wargach i błonie śluzowej przedniego odcinka j.u. Z niegojącej się, stopniowo powiększającej i twardniejącej swoistej rany tworzy się po ok. 20 dniach: (ulcus durum) czyli wykwit pierwotny. Owrzodzenie może znajdować się na języku, podniebieniu, dziąśle, migdałkach podniebiennych, a szczególnie na wargach. Otoczenie ubytku jest wyraźnie twarde, a powierzchnia gładka, lśniąca, niekiedy tylko pokryta małym strupem. • Może ujawniać się też jako nadżerka lub guzek. • Równocześnie z objawem pierwotnym występuje obustronny odczyn węzłów chłonnych: elastyczno-twarde, niebolesne, gładkie i przesuwalne w stosunku do skóry i podłoża. Wrzód okrągły

6. Objaw pierwotny

7. Wrzód okrągły (ulcus durum)

8. Ulcus durum

9. Po 2-4 tyg od zakażenia w miejscu wtargnięcia krętka powstaje przewlekły proces zapalny. • Z powodu maceracji ogniska pierwotnego śliną oraz nieswoistego zakażenia obraz kliniczny nabiera cech atypowych. • W otoczeniu owrzodzenia pojawia się odczyn zapalny, a okoliczne węzły chłonne mogą być bolesne na dotyk • Czasem mogą być powiększone i bolesne węzły chłonne karkowe i nadobojczykowe • W tym czasie zakażenie kiłowe rozpoznajemy tylko po stwierdzeniu krętka bladego w materiale pobranym ze zmiany pierwotnej lub najbliższego węzła chłonnego • Po 4-6 tyg następuje uogólnienie procesu chorobowego • Na twarzy i w j.u., a szczególnie na brodzie i czole, pojawiają się drobne wykwity tzw. osutka

10. osutka

12. Kiła drugorzędowa • Plamiste zabarwienie błony śluzowej, głównie okolicy migdałków podniebiennych dlatego nazywano ją angina luetica specifica, której nie towarzyszą subiektywne dolegliwości prócz nocnych bólów głowy • W j.u. Pojawiają się kłykciny tj. nawracająca, wysoce zakaźna brodawczakowatość w postaci biało-niebieskawych zgrubień o różnym kształcie i wielkości • Kłykciny umiejscawiają się w kącikach ust, na wew stronie warg, błonie śluzowej policzków i podniebieniu twardym

13. angina luetica specifica

14. kłykciny

16. Zmiany w jamie ustnej pojawiają się kilka dni wcześniej niż zmiany swoiste na skórze • Na języku w obrębie zmian zanikają brodawki i pojawiają się czerwone plamy – • Często w języku rozwija się proces zapalny który może przejść w proces przewlekły, sklerotyzujący. • Kiłowe zapalenie kości ujawnia się szybko postękującym surowiczym zapaleniem okostnej • Powstają przerosty okostnowe nazywane osutka pierścieniowa wyroślami kiłowymi

17. osutka pierścieniowa

18. Kiła późna • Pojawia się po kilku latach (3-10) od momentu zakażenia • Różne odcinki jamy ustnej • Postać: grudkowa, guzeczkowo-wrzodziejąca, naciekowa • Może wystąpić we wnętrzu kości lub w obrębie okostnej pod postacią • Powstaje bolesny, płaski naciek z tkanki ziarninowej, który ulega martwicy z płynną, kleistą wydzieliną (gumma) • Jest to przyczyną tworzenia się cienkich martwaków, najczęściej podniebienia, rzadziej kości nosa i wyrostka zębodołowego • Ubytek tkankowy na podniebieniu łączy jamę ustną z jamą nosową, a wokół niego z czasem powstają promieniste blizny kilaka

21. Zakażenie kiłowe ozębnej zęba ze zgorzelinową miazgą • Infekcja mieszana, trudna do rozpoznania • Najpierw postaje ropień z następczą sekwestracją kości wyrostka zębodołowego • Tworzenie martwaków przebiega bezboleśnie • Najpierw powstaje przetoka, następnie owrzodzenie tkanek miękkich i wydala się martwak kostny, często o wyglądzie płaskiej, podziurawionej płytki • Owrzodzenia kiłowe w III okresie maja podminowane brzegi i dno pokryte szarożółtą treścią • Po wyleczeniu ubytek tkankowy można pokryć przeszczepem biologicznym

22. Różnicowanie • Kiłę późną należy różnicować z , szczególnie warg • Rak jest usytuowany w środku wargi, natomiast owrzodzenie kiłowe z boku • Proces kiłowy, rzadziej niż rak, umiejscawia się na spodniej powierzchni języka, policzkach i podniebieniu • Owrzodzenie rakowe, w przeciwieństwie do kiłowego, ma twarde, wałowate brzegi, łatwo krwawiącą powierzchnię i wydziela cuchnącą wydzieliną ropną rakiem

23. Kiła czwartorzędowa • Występuje rzadko • U mężczyzn u których obserwuje się głównie zaburzenia układu nerwowego: • Neuralgię nerwu trójdzielnego • Uczucie ciała obcego w zębie • Analgezję • Uszkodzenie nerwów wydzielniczych • Zaburzenia w napięciu mięśni i zmiany troficzne • Może dojść do zaniku tkanek, co często prowadzi do utraty zębów

24. Kiła wrodzona • Zakażenie drogą odłożyskową od chorej matki • Objawy mogą wystąpić już u noworodka lub we wczesnym dzieciństwie • Przebieg znacznie cięższy niż kiły nabytej – następstwo zmian w narządach wewnętrznych • U noworodka po 3 tyg życia w jamie ustnej pojawiają się zmiany charakterystyczne dla kiły drugorzędowej • U chorych dzieci na twarzy i w jamie ustnej dostrzega się brodawczakowate przerosty nabłonka, kłykciny i pęcherze, które po wygojeniu pozostawiają wokół ust promieniste blizny • Zmianom towarzyszy silny katar z tworzeniem strupów i rozległych owrzodzeń, których następstwem jest zniszczenie przegrody kostnej nosa – nos siodełkowaty

25. Blizny o promienistym układzie wokół ust pacjenta z kiłą wrodzoną

26. nos siodełkowaty

27. triada Hutchinsona • Występuje • Zmętnienie rogówki • Głuchota błędnikowa • Anomalie rozwojowe zębów: beczkowata budowa, półksiężycowato wycięty brzeg sieczny siekaczy górnych przyśrodkowych

28. zęby Hutchinsona

29. Rozpoznanie • Wykrycie krętka bladego w wydzielinie pobranej z owrzodzenia kiłowego • Obowiązuje badanie krwi (odczyn Wassermanna, Kahna, Sachsa i próba cytocholowa) – próby te są pozytywne dopiero po 4-6 tyg od zakażenia • Przy nietypowych objawach należy pobrać wycinek zmienionej tkanki, ponieważ często w bliżnie kiłowej powstaje proces nowotworowy

30. Leczenie • Nie jest zadaniem lekarza stomatologa lecz specjalisty wenerologa • Miejscowe leczenie zmian w jamie ustnej, podobnie jak w gruźlicy • Sanacja jamy ustnej • Zachowanie skrupulatnej aseptyki w czasie wykonywania wszelkich zabiegów

31. Dziękuję za uwagę! Zuzanna Kochanowska Gr K