Podstawy psychologii

1. Podstawy psychologii Michał Białek

2. Sposób organizacji zajęć • Wersja I – 85 minut – 15 min przerwy – 85 min • Wersja II – 55 minut – 10 min przerwy – 55 minut – 10 minut przerwy – 55 minut

3. Cel zajęć • Ogólne zrozumienie „działania” człowieka • Pozbycie się stereotypów na temat psychologii • Poznanie psychologii jako nauki • Dokładna prezentacja mechaniki przetwarzania informacji przez człowieka • Stanowi podstawę umożliwiająca opanowanie: psychologii społecznej, zachowań konsumenckich czy technik negocjacji

4. Literatura • Psychologia - Kosslyn, Rosenberg • Znak 2006

5. Tematyka • Wstęp • mózg jego funkcje i budowa, wrażenia spostrzeganie, świadomość • uczenie się, pamięć, język, myślenie • emocje i motywacje • osobowość, stres

6. Zasady zaliczenia • Egzamin – testowy, zalicza 50%+1 punkt • Obecność - dopuszczalne ominięcie 4h dydaktycznych (20% zajęć)

7. Wprowadzenie

8. Co to jest psychologia: Psychologia to nauka zajmująca się badaniem mechanizmów sterujących zachowaniem Elementy kształtujące zachowanie to: • Mechanizmy poznawcze • Emocjonalne • Motywacyjne • Osobowościowe • Społeczne

9. Stereotypy psychologii i psychologa W naszym społeczeństwie funkcjonuje stereotyp psychologa - „lekarza duszy”, który pomaga chorym i zagubionym ludziom pracując w przychodniach oraz w poradniach psychologicznych. Kozetka Freuda na stałe wpisała się w obraz psychologa, co często powoduje efekt, tzw. „ruskiej zimy”.

10. Stereotypy psychologii i psychologa • Zgodnie ze stereotypem, psycholog potrafi czytać w myślach, przewidzieć każde nasze zachowanie i od razu wie o nas wszystko. • Drugą możliwą reakcją jest chęć uzewnętrznienia się z nadzieją, że psycholog poda nam szybki sposób na rozwiązanie naszych wszystkich problemów.

11. Parapsychologia: Parapsychologia jest dziedziną badającą rzekome zjawiska mechaniczne lub psychiczne, wywołane przez siły, zdające się posiadać charakter inteligentny lub przez nieznane moce utajone w umyśle ludzkim.

12. Pop-science Rodzaj nieakceptowanego powszechnie przez środowisko naukowe zbioru twierdzeń, które aspirują do miana nauki, lecz nie spełniają jej podstawowych reguł, a w szczególności nie są oparte o metodę naukową i nie są intersubiektywnie weryfikowalne (nie mają oparcia w sprawdzalnych i możliwych do powtórzenia doświadczeniach).

13. Pop-science C.D. • Pseudonauka posługuje się językiem naukowym, jednak uzasadniane nim teorie i twierdzenia naukowe nie znajdują potwierdzenia w badaniach naukowych. W skrajnej sytuacji stoją nawet w sprzeczności z teoriami sprawdzonymi naukowo.

14. Pop-science C.D. • Możliwość oddzielenia wiedzy naukowej od pseudonaukowej na bazie zasad metody naukowej jest sama w sobie sprawą kontrowersyjną, dyskutowaną ciągle przez filozofię nauki. Ze względu na to, że termin "pseudonauka" ma silnie negatywny wydźwięk, osoby, które są oceniane w ten sposób, niemal zawsze odrzucają klasyfikację oraz zasady, według których jest ona prowadzona.

15. Dualizm kartezjański:

16. pogląd wywodzony od René Descartesa głoszący radykalny rozdział między nierozciągłą duszą myślącą a rozciągłym ciałem fizycznym. Mamy więc do czynienia z dwoma wymiarami opisu człowieka: dusza i ciało (mózg i myśl)

17. Poziomy analizy Problem analizy i opisu zachowania rozpatrywać można na 3 poziomach analizy: • Strukturalnej (mózg) • Osoby (przekonania, sądy, pragnienia, uczucia) • Społecznym (interakcje ze środowiskiem w tym innymi osobami)

19. Poziom strukturalny

20. Poziom osoby - wiedza

21. Poziom grupy • presja społeczna/oczekiwania

22. Podejścia do uprawianiapsychologii

23. strukturalizm: wszelkie doznania psychiczne można zrozumieć jako kombinację prostych zdarzeń czyli elementów. Zasadniczą strukturę ludzkiej psychiki można ujawnić przez analizowanie wszystkich podstawowych elementów wrażeń i innych doświadczeń, które tworzą życie psychiczne jednostki - poprzez - badanie struktury doświadczenia. • Badanie poprzez introspekcję – samoopis

24. Funkcjonalizm: procesy psychiczne mają do wypełnienia funkcje, które je organizują. Pytaniem prowadzącym jest dlaczego ludzie robią tak a nie inaczej? i po co?. Funkcjonaliści próbowali zrozumieć jak określonego rodzaju bodźce prowadzą do określonego rodzaju reakcji. Darwinizm i ewolucja

25. Funkcjonalizm: Wyjaśnianie zachowania w kategoriach neuronauki jest równie absurdalne jak wyjaśnianie funkcjonowania banku w kategoriach praw fizyki. – J. Fodor

26. Gestalt - psychologia postaci • życie psychiczne składa się ze swoistych całości, zw. postaciami (niem. Gestalt), będących prymarnymi danymi doświadczenia (zasada prymatu całości nad częścią); • Widzimy całość, a nie elementy składowe – są one czymś więcej niż sumą doświadczeń

32. psychoanaliza Nie można stwierdzić, że psychoanaliza posiada jakąś jednolitą teorię zaakceptowaną przez wszystkie szkoły psychoanalityczne. Można jednak powiedzieć, że wszystkie szkoły psychoanalizy odnoszą się do zbioru podstawowych teorii opracowanych przez Freuda, czy to na zasadzie negacji, czy to rozwijając je lub przekształcając.

33. Świadomość, przedświadomość, nieświadomość   Na podstawie doświadczeń, jakie dane mu było poczynić z pacjentami, Freud opracował topograficzny podział psyche ludzkiej, wyodrębniając:

34. świadomość: • treści świadome mogą dowolnie stanowić przedmiot uwagi, mogą tez być dowolnie z niej usuwane;

35. przedświadomość: • gromadzą się tutaj te treści psychiczne, które nie są momentalnie dostępne świadomości, można je jednak odkryć dzięki poszukiwaniu na zasadzie badania kontekstu i związków łączących inne, znane już świadomości treści, mogą się one też pojawić na zasadzie kojarzenia;

36. Nieświadomość: zgromadzone są tutaj te treści psychiczne, których nie można sobie uświadomić bezpośrednio, mimo podejmowanych w tym celu prób; aby treści nieświadome mogły znaleźć się w polu uwagi świadomości, indywiduum musi się odwołać do pomocy pewnych metod, znanych na przykład terapii psychoanalitycznej (np. analizy marzeń sennych, badania swobodnych skojarzeń) czy wywodzących się z hipnozy; nieświadomość stanowi system składających się przede wszystkim z treści wypartych.

37. „Id”, „Ego”, „Superego” • "Id" – dziedzinę naturalnych popędów i instynktów; • "Ego" – instancję zwróconą przede wszystkim w kierunku świadomości, odzwierciedlająca treści dane świadomemu postrzeganiu • "Superego" – instancję obejmującą ideały i normy moralne.

39. behawioryzm: bardziej złożone zjawiska psychiczne, takie jak np. uczucia wyższe, czy struktury wpojone kulturowo, nie mają większego wpływu na działanie ludzi, lecz że ludzie podobnie jak wszystkie inne zwierzęta działają wg stosunkowo prostych zasad opierających na stałych, odruchowych lub wyuczonych reakcjach na bodźce.

40. behawioryzm: Większość zdrowych osobników ludzkich, niezależnie od ich "zawartości mózgu" będzie w tych samych warunkach reagować podobnie na podobne zestawy bodźców.

41. Psychologia Humanistyczna: • Psychologia humanistyczna interpretuje człowieka jako podmiot autonomiczny, który przyjmuje postawę badawczą wobec rzeczywistości, który obserwuje, przewiduje, planuje i wnioskuje i który zgodnie z posiadaną wiedzą przystosowuje się do świata i kształtuje go.

42. Celem psychologii humanistycznej jest koncentracja na opisie niepowtarzalnych właściwości indywiduum. Specjaliści analizujący psychologię humanistyczną wskazują, że

43. sześć podstawowych postulatów: • upodmiotowienie sytuacji badawczej (badacz i badany stanowią my); • dialog zamiast manipulacji, ponieważ w każdej sytuacji badawczej ludzie mogą przejawiać odmienne właściwości; • komunikacja - niezbędna nie tylko z osobami badanymi, ale także z odbiorcami; • łączenie psychologii jako nauki z psychologią jako praktyką, czego przykładem jest psychoterapia;

44. sześć podstawowych postulatów: 5. uwzględniane perspektywy badanego (a nie tylko badacza), jako że zachowanie wyznaczone jest przez aktualny obraz rzeczywistości; 6. odwołanie się do empatii jako najbardziej efektywnego kanału komunikacyjnego.

45. Psychologia poznawcza Psychologia poznawcza zajmuje się człowiekiem, jako systemem odbioru i przetwarzania informacji. System ten nazwany jest umysłem. Podstawowym zadanie w stosunku do opisu umysłu jest opis, w jaki sposób kształtuje on zachowanie w różnych sytuacjach życia codziennego oraz podczas zmagania się z różnymi problemami.

46. Psychologia poznawcza • Bodziec – analiza - reakcja • Analiza struktur poznawczych

47. Psychologia ewolucyjna: tłumaczy ludzkie zachowania jako wynik ewolucji biologicznej i kulturowej przynajmniej część naszych zachowań jest dziedziczona genetycznie

48. Psychologia ewolucyjna: • W psychologii ewolucyjnej przyjmuje się tezę o obiektywnym, empirycznym istnieniu dających się statystycznie wyodrębnić zespołów cech psychicznych, specyficznych dla linii genetycznych organizmów zwierzęcych. Dystans między tymi zespołami cech rośnie wraz z dystansem genetycznym. Takie zespoły cech psychicznych linii genetycznych są powszechnie dostrzegalne i nazywane są naturami psychicznymi

49. do czego służy psychologia obecnie? • Podstawowe zadania psychologii

50. Psychologia kliniczna