PATRONI ROKU

1. PATRONI ROKU 2013

2. JANCZOCHRALSKI1885– 1953Chemik - po Mikołaju Koperniku i Marii Skłodowskiej - Curie – jest trzecim polskim naukowcem rozpoznawalnym na świecie. Jego rozwiązania inżynierskie i opracowania technologiczne krzemowych układów scalonych budowanych na jednym monokrysztale legły u podstaw nowoczesnej technologii, która doprowadziła do wynalezienia telewizorów, komputerów i telefonów komórkowych.

3. 1885 r. – urodził się 23 października w Kcyni, na Pałukach w północno- wschodniej Wielkopolsce,ok. 1903 –1904 r. – kończy kcyńskie Seminarium Nauczycielskie,1904 r. – przenosi się do Berlina i rozpoczyna pracę w aptekach,1907 r. – znajduje zatrudnienie w laboratorium w Allgemeine Elektricitäts-Gesellschaft, 1910 r. – niektóre źródła podają, że w 1910 r. zdobywa tytuł zawodowy inżyniera chemika ze specjalnością metalurgiczną w Wyższej Szkole Technicznej w Berlinie-Charlottenburgu,1913 r. – wspólnie z Wichardem von Moellendorfem publikuje pierwszą pracę naukową o krystalografii metali pt. „Technologiczne wnioski z krystalografii metali”, 1916 r. – odnosi swój największy naukowy sukces, odkrywając metodę otrzymywania monokryształów metali,

4. 1917 r. – przenosi się do Frankfurtu nad Menem, by zostać szefem laboratorium metaloznawczego Meallbank u. Metallurgische Gesellschaft AG,1919 r. – zakłada Niemieckie Towarzystwo Metaloznawcze,1924 r. – opatentowanie odpornego na korozję stopu łożyskowego zwanego metalem „B”, który szybko znajduje szerokie zastosowanie,1925 r. – opracowuje radiomikroskop; zostaje prezesem Niemieckiego Towarzystwa Metaloznawczego,1927 r. – prezydent Ignacy Mościcki zaprasza Czochralskiego do Polski i oferuje mu posadę na Politechnice Warszawskiej,1929 r. – przenosi się do Polski i obejmuje Katedrę Metalurgii i Metaloznawstwa na Wydziale Chemicznym Politechniki Warszawskiej,1 maja 1929 r. – rozpoczyna organizowanie Działu Metalurgicznego w Instytucie Chemii Przemysłowej w Warszawie,17 listopada 1929 r. – otrzymuje tytuł doktora honoris causa Politechniki Warszawskiej,

5. 1930 r. – zostaje profesorem zwyczajnym metalurgii i metaloznawstwa na Wydziale Chemii Politechniki Warszawskiej, 1934 r. – zostaje kierownikiem utworzonego przez siebie Instytutu Metalurgii i Metaloznawstwa Politechniki Warszawskiej,grudzień 1939 r. – uzyskuje pozwolenie na uruchomienie Zakładu Badań Materiałów,kwiecień 1945 r. – z powodu donosu oskarżającego o kolaborację trafia do więzienia w Piotrkowie Trybunalskim (śledztwo zostaje umorzone), grudzień 1945 r. – na mocy uchwały Senat Politechniki Warszawskiej pozbawia prof. Czochralskiegoetatu, 1946 r. – po powrocie do rodzinnej Kcyni, prof. Czochralski uruchamia Zakłady Chemiczne BION,1953 r. – umiera na zawał serca 22 kwietnia w poznańskim szpitalu. Zostaje pochowany na cmentarzu w rodzinnej Kcyni,czerwiec 1993 r. – Senat Politechniki Warszawskiej przyjmuje uchwałę o włączeniu do dziedzictwa uczelni dorobku naukowego prof. Czochralskiego, 29 czerwca 2011 r. – Senat Politechniki Warszawskiej przyjmuje uchwałę o przywróceniu dobrego imienia prof. Jana Czochralskiego.

6. JULIANTUWIM1894– 1953Jeden z najpopularniejszych poetów dwudziestolecia międzywojennego, współzałożyciel kabaretu literackiego „Pod Picadorem" oraz grupy poetyckiej „Skamander". Pisał tekst kabaretowe, rewiowe i librecista oraz teksty polityczne. Najbardziej znane są jego wiersze dla dzieci, m.in. Lokomotywa, Ptasie radio, Pan Hilary, Słoń Trąbalski, Bambo.

7. 1894 r. – urodził się 13 września w Łodzi przy ul. Widzewskiej 44,lata 1904–1914 – nauka w Męskim Gimnazjum Rządowym, 1911 r. – przekład na esperanto wiersza Leopolda Staffa „W jesiennym słońcu”1913 r. – debiut: w numerze 6 „Kuriera Warszawskiego” - ukazuje się wiersz „Prośba” podpisany inicjałami St. M. (Stefania Marchew); pierwsze spotkanie Tuwima ze Staffem,1914 r. – zakończenie nauki w gimnazjum; nawiązanie współpracy z „Nowym Kurierem Łódzkim”,1915 r. – początek współpracy z łódzkim kabaretem „Bi-Ba-Bo”1916–1918 r. – wyjazd do Warszawy i studia na Uniwersytecie Warszawskim (prawo i filozofia),lata 1916–1919 – współpraca z czasopismem akademickim „Pro Arte et Studio”,1918 r. – ukazuje się „Czyhanie na Boga” - pierwszy tom poetycki Tuwima; współpraca z kabaretami „Czarny Kot” i „Miraż”,1919 r. – początek współpracy z kabaretem „Qui pro Quo”,

8. 1920 r. – tom wierszy „Sokrates tańczący”; współpraca z miesięcznikiem poetyckim „Skamander”,1922 r. – tom „Siódma jesień”,1924 r. – prowadzi dział „Camera Obscura” w „Wiadomościach Literackich” publikacja „Czarów i czartów polskich” oraz „Wypisów czarnoksięskich”,1926 r. – tom „Słowa we krwi”; współpraca z kabaretem „Cyrulik warszawski”,1928 r. – Nagroda Literacka Miasta Łodzi,1929 r. – tom „Rzecz czarnoleska”; przekład komedii „Rewizor” M. Gogola dla Teatru Polskiego w Warszawie,1932 r. – tom „Biblia cygańska” i inne wiersze,1934 r. – tom „Jarmark rymów”; współpraca z kabaretem „Cyganeria”,1935 r. – wydanie „Polskiego słownika pijackiego” i „Antologii bachicznej”,1936 r. – tom „Treść gorejąca”; powstanie „Balu w operze” ,1937 r. – antologia „Cztery wieki fraszki polskiej”,1939 r. – 5 września początek emigracji, ucieczka z Polski, przez Rumunię, Jugosławię i Włochy, do Paryża,

9. 1940 r. – wyjazd z Portugalii do Brazylii; początek pracy nad poematem „Kwiaty polskie”,1941 r. – wyjazd do Nowego Jorku,1942 r. – współpraca z miesięcznikiem „Nowa Polska” redagowanym w Londynie,1944 r. – opublikowanie manifestu „My, Żydzi polscy w „Nowej Polsce”,1946 r. – 12 czerwca powrót do Warszawy; publikacja „Balu w operze”; kierownictwo literackie Teatru Muzycznego Domu Wojska Polskiego,1948 r. – kierownictwo artystyczne Teatru Nowego w Warszawie,1949 r. – tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Łódzkiego; Nagroda Literacka Miasta Łodzi; odznaczenie orderem Sztandaru Pracy; wydanie poematu „Kwiaty polskie”,1951 r. – przekład „Mądremu biada” A. Gribojedowa dla Teatru Polskiego; Nagroda Państwowa I stopnia za twórczość poetycką i przekładową,1953 r. – umiera 27 grudnia w domu „Halama” w Zakopanem. Został pochowany w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

10. WITOLD LUTOSŁAWSKI1913 – 1994Kompozytor, uważany za najwybitniejszego, obok Chopina i Szymanowskiego, polskiego kompozytora wszechczasów. Zadebiutował „Wariacjami symfonicznymi" w 1939 r. Wśród wielu utworów użytkowych napisanych w dekadzie powojennej, do dzisiaj utrzymują się w repertuarze jego pedagogiczne utwory fortepianowe oraz piosenki dla dzieci, których napisał ponad 40, w tym do słów Juliana Tuwima.

11. 1913 r. - urodził się 25 stycznia w Warszawie, 1918 r. - rozpoczyna naukę gry na fortepianie u Heleny Hoffmanowej,1924 r. rozpoczęcie nauki w renomowanym Gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie. Lekcje fortepianu kontynuuje u Józefa Śmidowicza,1927 r. - rozpoczyna naukę w warszawskim Konserwatorium, którego rektorem jest Szymanowski. Dodatkowa nauka gry na skrzypcach pod kierunkiem Lidii Kmitowej,1928 r. - po przerwaniu nauki w Konserwatorium - prywatne lekcje kompozycji u Witolda Maliszewskiego (Taniec Chimery na fortepian, Scherzo na orkiestrę),1931 r. - po zdanej maturze - podjęcie studiów matematycznych na Uniwersytecie Warszawskim, 1932 r. - powrót do klasy kompozycji Maliszewskiego w Konserwatorium,1933 r. - rozpoczęcie studiów pianistycznych w klasie Jerzego Lefelda; rezygnacja ze studiów matematycznych; pierwsze wykonanie w Filharmonii Warszawskiej,1936 r. - dyplom ukończenia studiów pianistycznych w Konserwatorium w klasie Jerzego Lefelda,1937 r. - dyplom ukończenia studiów kompozytorskich w Konserwatorium, w klasie Witolda Maliszewskiego ,

12. 1939 r. - pierwsze publiczne prezentacje Wariacji symfonicznych (1938) w wykonaniu Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia za właściwy debiut kompozytorski. Plany wyjazdu na studia u Nadii Boulanger w Paryżu niweczy wybuch wojny, 1945 r. - po wojnie Lutosławski aktywnie włącza się w życie muzyczne kraju, 1947 r. - kończy I Symfonię,1949 r. - nie godząc się na kompromis z władzą, decyduje się na komponowanie muzyki użytkowej, głównie dla radia i teatru, 1956 r. - zmiany w kulturze polskiej po tzw. „Przełomie Październikowym” umożliwiają Lutosławskiemu pracę nad nowym, własnym językiem muzycznym, opartym o materiał 12-tonowy. Powstaje „Pięć pieśni” do słów Kazimiery Iłłakowiczówny oraz poświęcona pamięci Beli Bartoka „Muzyka żałobna na smyczki”,1961r. – w Wenecji oraz podczas MFMW „Warszawska Jesień” wykonane zostają przełomowe w twórczości kompozytora „ Gry weneckie na orkiestrę”,1963 r. - prawykonaniem Trois poemes d'Henri Michaux w Zagrzebiu rozpoczyna działalność dyrygencką, ograniczoną jednak wyłącznie do prezentacji własnych kompozycji,

13. 1969 r. - wielkie tournée po Holandii, Norwegii i Austrii z własnymi utworami1970 r. - początek serii wielkich dzieł, otrzymuje liczne dowody uznania, m.in. nagrody im. Maurice’a Ravela (1971) i Jeana Sibeliusa (1973), doktoraty honorowe Cleveland Institute of Music (1971) i Uniwersytetu Warszawskiego (1973),1987 r. - występuje w Szwecji na festiwalu poświęconym wyłącznie jego muzyce,1988 r. - w Salzburgu i podczas „Warszawskiej Jesieni” pierwsze wykonania Koncertu fortepianowego z udziałem Krystiana Zimermana,1990 r. - zostaje członkiem Polskiej Rady Kultury,1991 r. - spotyka się w Teatrze Wielkim z Janem Pawłem II,1993 r. - w Los Angeles Lutosławski prowadzi prawykonanie ostatniego swojego wielkiego dzieła - IV Symfonii. W Sztokholmie odbiera nagrodę „Polar Music Prize”, nazywaną „muzycznym Noblem”; jesienią występuje po raz ostatni jako dyrygent podczas koncertu kompozytorskiego w Toronto1994 r. - Prezydent RP, Lech Wałęsa, przyznaje Lutosławskiemu najwyższe polskie odznaczenie - Order Orła Białego, 7 lutego Witold Lutosławski umiera w Warszawie w wieku 81 lat. Został pochowany 16 lutego na Cmentarzu Powązkowskim.