بسم الله الرحمن الرحیم

1. بسم الله الرحمن الرحیم دیگرشرایط شهادت:عدالت ،حلال زادگی،مورد تهمت نبودن استاد محترم:جناب آقای دکتر جمال رضائی دانشجو:شب نازفرّی

2. عدالت آن حالت روحی ثابت وپایداری که انسان رابه رعایت تقوا ومروّت وادار می کند.عدالت با سه چیز از بین میرود: الف)ارتکاب گناه کبیره چه تکرارآن وچه یکبارانجام دهد. گناه کبیره آن است که برخصوص آن در قرآن وسنت پیامبربه عذاب بیم داده شده و تعداد آن به هفتصد نزدیکتر است. مانند:آدم کشی،رباخواری،زنا،لواط،قیادت،نوشیدن مسکرات، دزدی،گریختن از میدان جنگ شرعی،شهادت دادن برامری که خلاف حقیقت است،غیبت،سخن چینی،قسم دروغ،رشوه،محاربه و...چون به آنها وعده عذاب داده شده. برخی فقها گفته اند:تمامی گناهان کبیره است این قول طبرسی در مجمع البیان که به علماء امامیّه نسبت داده شده چون تمامی گناهان در مخالفت با امر ونهی الهی مشترکند. برخی گناهان که صغیره نام دارند صغیره بودنشان نسبت به گناهی است که از آن بالاتر است.

3. ب)عدالت با اصرا کردن بر گناه صغیره نیززایل میشود. فعلی:مداومت بر انجام یک یا چند نوع ازگناهان اصراربر صغیره. صغیره حکمی:قصد انجام گناه برای بار دوم پس از انجام گناه صغیره هر چند برای بار دوم نداده باشد. ترک مستحبات به عدالت آسیب نمی رساند مگراین که ترک آن به سبک شمردن مستحبات بینجامد. آیا در صورت سبک انگاشتن مستحبات ترک مستحبات از گناهان شمرده میشودیا مخالفت با مروّت محسوب میشود؟ جوابی که به آن داده شده هر دو محتمل است هر چند احتمال دوّم دلیل است.

4. ج)عدالت با ترک مروّت هم زایل میشود. مروّت عبارتند ازآراسته شدن وخو گرفتن با اخلاق حسنه ی هم صنفان خود درآن زمان ومکان. مثال:خوردن وآشامیدن دربازاربرای غیر بازاری ترک مروّت محسوب میشود مگرآنکه عطش براو غلبه کرده باشدویا زیاد مسخره بازی در آوردن برای خنداندن مردم. خلاف مروّت با اختلاف حالات شخص ومراتب اشخاص و اختلاف مکان ها تفاوت میکند. انجام مستحبات به مروّت آسیب نمیرساند هرچند عامّه مردم آن را قبیح بشمارند وآنها را ترک کنند مثل کشیدن سرمه در چشم توسط مردان،حنا گذاشتن به ریش ودست،آویختن حَنَک در برخی بلاد. ملاک درخلاف مروّت آن است که فعل،شرعاً رجحان ومحبوبیّت نداشته باشد وعرف مردم نیز فرد را براساس آن چه در آن زمان ومکان قرار دارد قبیح بشمارند.

5. شرط دیگر شهادت حلال زادگی بنابر قول مشهورترشهادت زنا زاده حتی در مقدارکم مال هم پذیرفته نمیشود.البته باید حال اواز نظر شرع ثابت شده باشد نیاید تنها در مورد زنا زاده بودن کسی که بر سر زبانها افتاده اعتنا شود هرچند گویندگان زیاد باشد مگر سبب یقین شود. شرط دیگرمورد تهمت نباشد یعنی با شهادت خود بخواهد نفعی برای خود تحصیل کند یا ضرری ازخود دور کند. 1)شهادت شریک به نفع شریکش نسبت به مالی که میان آنهاست پذیرفته نمیشود چون اگر شهادت پذیرفته شود بقای شراکت را اقتضا میکند. 2)شهادت وصی راجع به آنچه بدان وصیت شده ،درپذیرفتن شهادت صرف ادعای وصیّت ویا ادعای وصایتِ همراه با شهادت کسی که وصایت باشهادت وی ثابت نمیشود ضرری ندارد مثل شهادت دوزن،زیرا آنچه از قبول شهادت مانع است ثبوت ولایت از ناحیه وصایت است که موجب قرار گرفتن در معرض اتّهام است یعنی وی میخواهد مال را تحت ولایت خود داخل کند.

6. 3)شهادت طلبکاربر اموال مفلس یا میّت 4)شهادت مولی به نفع بنده پذیرفته نیست. در این چهار مورد شهادت باعث جلب نفع برای شاهد است. شهادتی که باعث دفع ضررمیشود: 1)شهادت عاقله جنایتکار بر فاسق بودن شهودی که برجنایت خطایی جنایتکارشهادت داده اند. 2)شهادت طلبکاران مفلس برفاسق بودن شهودی که بر بدهی داشتن مفلس شهادت داده اند. 3)شهادت وصی و وکیل برفاسق بودن شهودی که علیه موصی وموکل شهادت داده اند. 4)شهادت شوهر به عنوان شاهد چهارم برزنا دادن زنش که وی راقذف کرده برای اینکه حدّ قذف نخورد. البته هر نوع تهمتی به قبول شهادت ضررنمیزند زیرا شهادت رفیق به نفع رفیقش پذیرفته می شود ،همچنین شهادت وراث به نفع مورثش به اینکه وی مبلغی را به کسی قرض داده است ،شهادت دادن قافله علیه دزدان.

7. ملاک فراهم بودن شرایط معتبر بودن شهادت فراهم بودن آن در هنگام ادای شهادت است نه در هنگام تحمّل شهادت. آیا شرایط شهادت از زمان ادای آن تا زمان صدور حکم لازم است؟ دو قول وجود دارد مصنف در کتاب دروس استمرار داشتن شرایط از زمان حکم را معتبر دانسته اما در کتاب لمعه استمرار آنرا معتبر نمی داند.