1 / 140

SPORCU BESLENMESİ

SPORCU BESLENMESİ. Prof. Dr. Osman İMAMOĞLU. MacDougall & Wenger, 1991. P ERFORMANS. SAĞLIK. GENET İK. ANTREMAN. Hastalık. P SİKOLOGY. YAŞ. Hasar. FİZYOLOJİ. Aşırı yorgunluk. T EKNİK. BESLENME. Besinler ağza alındıktan sonra sindirim ve emilim yollarından geçer.

ralph
Télécharger la présentation

SPORCU BESLENMESİ

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. SPORCU BESLENMESİ Prof. Dr. Osman İMAMOĞLU

  2. MacDougall & Wenger, 1991 PERFORMANS SAĞLIK GENETİK ANTREMAN Hastalık PSİKOLOGY YAŞ Hasar FİZYOLOJİ Aşırı yorgunluk TEKNİK BESLENME

  3. Besinler ağza alındıktan sonra sindirim ve emilim yollarından geçer. Sindirim: Büyük moleküllü besinlerin küçük parçalara ayrılmasıdır. Emilim:Küçük parçalara ayrılan öğeler bağırsak duvarlarından emilerek vücut fonksiyonlarında kullanılır.

  4. Besinler ilk olarak ağızda çiğnenerek (bir dakika kadar) küçük parçalara ayrılır. Daha sonra yemek borusuna ve mideye geçer. Midede 1-2 saat kadar besinler kalır.

  5. Besinlerince barsaklar da 7-8 saat kadar kalır. 12-14 saat kadar da kolon da kalır.

  6. ENERJİ • Vücut organlarının çalışabilmesi ve günlük yaşamın devamı için enerji gereklidir.Birimi kkal olan enerji, besin ögelerinden sağlanır.

  7. AminoAsitler Yağ asitleri Glukoz Hücre membranı Hücrenin içi Anaerobic (oksijensiz) 2 ATP Aerobic (oksijenli) Çok fazla ATP

  8. ENERJİ DENGESİZLİĞİ • Aşırı miktarda besin tüketmek • Yiyecekleri büyük porsiyonda tüketmek • Aşırı miktarda şeker tüketmek • Aşırı TV izlemek • Sürekli taşıt kullanmak • Fiziksel aktivitenin az olması • Yürüyüş ve bisiklet kullanımın çok az olması Enerji alımı Fazla Enerji kullanımı Düşük

  9. Enerji Dengesi Alınan Kalori – Yakılan kalori Pozitif = kilo alımı Negatif = kilo kaybı

  10. Tablo 1: Günlük Aktivite Durumlarına Göre Enerji Tüketimi Çalışma durumu Enerji harcaması kkal/gün Kadın Erkek ________________________________________________ A.HAFİF İŞ (Masa Başı ) 33 36 B.ORTA İŞ (Genellikle ayakta ) 38 42 C.ORTA ÜSTÜ İŞ (Beden ve kol çalışması ) 42 47 D.AĞIRCA (Beden çalışması çok az 47 52 Oturma ) E.AĞIR İŞ (İnşaat,Yük Taşıma ) 52 57 * Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım ile Dünya Sağlık Örgütü tarafından hazırlanmıştır.

  11. Tablo 2: Spor Çeşitlerine Göre Enerji Harcaması ___________________________________ Spor Çeşidi Enerji harcaması (kkal/saat/kg) _________________________________________________ Basketbol 8.3 Bisiklet: 9 km/saat 3.8 15 km/saat 6.0 yarışma 10.0 Binicilik: Yürüme 2.4 Atlama 8.2 Koşma 6.6 Boks: Antrenman 8.2 Maç 13.2

  12. Tablo 2: Spor Çeşitlerine Göre Enerji Harcaması ___________________________________ Spor Çeşidi Enerji harcaması (kkal/saat/kg) _________________________________________________ Buz Pateni: Yavaş 6.6 Hızlı 10.0 Jimnastik 3.9 Dağcılık: Ağırlıksız 7.2 5 kg ağırlıklı 7.7 10 kg ağırlıklı 8.4 Futbol 7.9 Güreş 12.0 Hentbol 8.3 Judo 11.7

  13. Tablo 2: Spor Çeşitlerine Göre Enerji Harcaması ___________________________________ Spor Çeşidi enerji harcaması (kkal/saat/kg) _________________________________________________ Kayak: Kros 8.6 İniş 7.1 Koşu: Kros 9.8 Sprint 36.0 Masa tenisi 4.1 Tenis 6.5 Voleybol 3.0 Yürüyüş 4.8 Yüzme: sırt 10,1 kurbağalama 9.7 serbest 9.3

  14. Sporcularda Enerji Gereksinimi Yaş Cinsiyet Ağırlık Kas kitlesi --------------------------------- Hastalık sakatlık Antreman dışı koşullar Spor biçimi Antreman kapsamı Antreman yoğunluğu Antremanın formu Sporcuların enerji gereksinimi Yiyeceklerin termik etkisi Mesleki etkinlik İklim koşulları

  15. Aynı spor dalında antreman yapan sporcuların enerji gereksinimi ülkeden ülkeye değiştiği gibi aynı ülkede farklı antrenörlerin verdiği antreman programına göre de değişiklik gösterebilir Tablo 3. Değişik Spor Dallarındaki Elit Sporcuların Ortalama Günlük Enerji Gereksinimleri ____________________________________________________________ Spor Çeşidi Kal /Kg Ortalama * Günlük Vücut Ağırlığı Enerji _____________________________________________________________ 1.Dayanıklılık Sporlarında Orta mesafe Koşu 70 70 5400 Uzun mesafe Koşu 75 65 5400 Maraton 75 60 5000 Yürüyüş ( 20-25 km ) 80 70 6100 Kayak-kros 80 65 5700

  16. Tablo 3. Değişik Spor Dallarındaki Elit Sporcuların Ortalama Günlük Enerji Gereksinimleri ____________________________________________________________ Spor Çeşidi Kal /Kg Ortalama * Günlük Vücut Ağırlığı Enerji_____________________________________________________________ 2.Dayanıklılık ve Kuvvette Devamlılık Gerektiren Sporlarda: Kürek süratli 75 80 6600 Kano 75 75 6200 Bisiklet 80 70 6200 Buz pateni (1500m) 70 70 5400 Dağcılık 70 65 5000 Yüzme ( 200-1500 m) 70 70 5400 3. Mücadele Sporlarında: Boks 70 75 5800 Güreş 70 75 5800 Judo, Karate ve Taekwan-do 70 75 5800

  17. Tablo 3. Değişik Spor Dallarındaki Elit Sporcuların Ortalama Günlük Enerji Gereksinimleri ____________________________________________________________ Spor Çeşidi Kal /Kg Ortalama * Günlük Vücut Ağırlığı Enerji _____________________________________________________________ 4.Takım sporlarında Futbol 72 70 5500 Hentbol 70 75 5800 Tenis 68 70 5200 Hokey 70 70 5400 Basketbol 68 75 5500 Su topu 70 75 5800 5.Kuvvet sporları Halter 75 80 6600 Atmalar: (cirit,disk Çekiç,gülle ) 70 90 7000

  18. Tablo 3. Değişik Spor Dallarındaki Elit Sporcuların Ortalama Günlük Enerji Gereksinimleri ____________________________________________________________ Spor Çeşidi Kal /Kg Ortalama * Günlük Vücut Ağırlığı Enerji_____________________________________________________________ 6.Çabuk Kuvvet Sporları: Kısa koşular (100-400 ) 65 70 5000 Dekatlon-pentatlon (çoklu yarışmalar ) 70 80 6200 Modern pentatlon 70 75 5800 Bisiklet pistte 73 70 5600 Yüzme 100 m 72 70 5500 Kayak alp stili 70 70 5400 Atlamalar 65 75 5400 Buz pateni 70 70 5400 Masa tenisi 60 70 4600 Aleti jimnastik 65 65 4700

  19. Tablo 3. Değişik Spor Dallarındaki Elit Sporcuların Ortalama Günlük Enerji Gereksinimleri ____________________________________________________________ Spor Çeşidi Kal /Kg Ortalama * Günlük Vücut Ağırlığı Enerji _____________________________________________________________ 6.Çabuk Kuvvet Sporları Artistik patinaj 63 75 4900 Slalom 67 75 5500 Kayakla atlama 70 75 5800 Voleybol 65 70 5300 Eskrim 67 70 5200 Jimnastik 63 60 4200 7.Sınıflandırılmayan sporlar Okçuluk 65 70 5000 Ata binme 65 70 5000 Atıcılık 62 70 4800 Yelken 62 75 5100 * % 10 SDA ilave edilmiştir.

  20. ATP ÜRETİMİ

  21. Fiziksel Performans İçin Enerji Sistemleri • ATP-CP Enerji sistemi • ATP ‘nin hızlı kaynağı • Hücresel ATP ve Kreatinfosfat • Maksimum 3-15 sn.lik egzersizlerde kullanılır.

  22. Fiziksel Performans İçin Enerji Sistemleri • LaktikAsitEnerji Sistemi • Oksijensiz yolla oluşur. • Enerji kaynağı olarak Glikoz kullanılır. • 2 dakikadan daha az süren Egzersizlerde kullanılır

  23. Fiziksel Performans İçin Enerji Sistemleri • OksijenliEnerji Sistemi • Karbonhidatlar ve yağlar yıkılarak enerji olarak kullanılır. • Oksijen kullanılır. • ATP üretimi çok fazladır.

  24. Fiziksel Performans İçin Enerji Sistemleri • Enerji üretiminde ekip çalışması • Anaerobic sistemler,kısa süreli aktivitelerde, dayanıklılık aktivitelerinin ilk zamanlarında • Aerobic sistemdayanıklılık aktivitelerinde • Antreman • Anaerobik sisteme güvenin azalması • Glikojen kullanımının Uzaması

  25. BESİN ÖGELERİ*Karbonhidratlar** Proteinler*** Yağlar

  26. Sporcular için Besin Ögelerinin Anlamı 1 gr 4 kkal verir. Ekonomiktirler Çabuk ve fazla oksijen gerektirmeyen Enerji kaynağıdırlar Karbonhidratlar 1 gr 4 kkal verir doku onarımı yapımı ve enzim ve hormonların yapısını oluşturur. Proteinler 1 gr 9 kkal verir Organizmanın büyük enerji deposu ve yağda eriyen Vitaminlerin taşıyıcısıdırlar Yağlar Enerji veren besin ögelerinin vücutta Kullanımı ve taşınmasını sağlarlar Vitaminler, mineraller Su

  27. KARBONHİDRATLAR(CHO) Karbonhidratlar Glikoz  Glikojen

  28. Glikojen & Dayanıklılık Egzersizi

  29. Karbonhidratlar (CHO) yüksek yoğunluktaki egzersizlerde enerji sağlar . • Besinlerle alınan CHO vücutta kas ve Karaciğerde Glikojen adı altında toplanır. Kas glikojeni 245 gr Karaciğer glikojeni 108 gr Kan glikozu 17 gr Toplam 370 gr • Karbonhidratlar ,atletlere aerobik sporlarda özellikle 1 saat ve daha fazla süren aktivitelerde yüklenmelidir.

  30. Yetersiz Karbonhidrat Alımı

  31. Yetersiz Karbonhidrat Alımı

  32. KARBONHİDRATLAR ve EGZERSİZ • Yüksek CHO lı diyetler • Glikojen deposu artar • Dayanıklılık artar. • CHO alımı • Egzersizden önce • Egzersiz sırasında • Egzersizden sonra

  33. Yorgunluk Zamanı,dak.

  34. Egzersiz Esnasında Kullanımları

  35. Uzun süreli egzersizler esnasında CHO metabolizması ( yaklaşık 72% VO2max) CHO alımının tükenmesi w/ ve w/out (her 20 dk.) Coyle et al., JAP, 1986

  36. Uzun egzersizler sırasında Yağ metabolizmasıyla (~72% VO2max) CHO alımının tükenmesi w/ ve w/out (her 20 dk) RER data Coyle et al., JAP, 1986

  37. Egzersiz esnasında besin öğelerinin kullanımı ile CHO alımının tükenmesiw/ ve w/out Coyle et al., JAP, 1986

  38. Uzun süreli egzersizlerde (~70% of VO2max)w/ ve w/out CHO alımın sırasında ,KC glikoz üretimi (HGP) ve glikozalımı (Rd) McConell et al., JAP, 1994

  39. Uzun Süreli Egzersizler Esnasında CHO Alımı •  Kan glikozu • CHO oksidasyon oranını korur. •  Zamanlayorgunluk /performans • Karaciğer glikojeni korur. •  Kas glikozunu uptake •  Plazma insulin •  Plazma yağ asitleri

  40. Diyet ve Performans İle İlgili Yapılmış İlk Çalışmalar • Yüksek yağlı diyet RER and  RPE (Krogh & Lindhard, 1920) • Boston’da yapılan maratoncularda kan [glikoz] ve fiziksel kondisyon arasında ilişkili olduğu gözlenmiş (Levine et al., 1924)

  41. Bergström et al., Acta Physiol Scand, 1967

  42. Bergström & Hultman, Scand J Clin Lab Invest, 1967

  43. CHO Yüklemenin Yararları •  KAS glikojendepoları • <90 dk perfomansa etkisi yoktur. (Hawley et al., 1997; Madsen et al., 1990)

  44. CHO YÜKLEME İŞLEMİNDE EGZERSİZ VE BESLENME PROGRAMI

  45. Hawley et al., J Sports Sci, 1995

  46. Diyetin etkileri ile yapılmış ilk çalışma örnekleri:

  47. Antreman Yapmayan Kişilerde Diyet CHO Etkileri

  48. CHO alımının kas glikojen etkileri ve kürekçilerde (3x2500 m) * * 4 hafta sonra düşük CHO diyet içeren gruptakilerde önemli fark olmuştur. Simonsen et al., JAP, 1991

More Related