Co to jest choroba zawodowa ?

2. Co to jest choroba zawodowa ? Chorobą zawodową jest schorzenie spowodowane działaniem szkodliwych czynników dla zdrowia występujących w środowisku pracy. Przy ocenie działania czynnika szkodliwego uwzględnia się m.in.: rodzaj, stopień i czas narażenia zawodowego oraz sposób wykonywania pracy.

7. W razie stwierdzenia choroby zawodowej pracownik, jak też były pracownik może otrzymać następujące świadczenia:    - jednorazowe odszkodowanie dla pracownika, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu,    - jednorazowe odszkodowanie dla członków rodziny zmarłego pracownika lub rencisty,    - świadczenia wyrównawcze dla pracownika, którego wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu,    - renta inwalidzka dla pracownika, który stał się inwalidą,    - renta szkoleniowa dla pracownika, w stosunku do którego orzeczono celowość przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie,

8. renta rodzinna dla członków rodziny zmarłego pracownika lub rencisty, • nieodpłatne świadczenia lecznicze, położnicze i rehabilitacyjne, zaopatrzenie w leki bezpłatnie, przedmioty ortopedyczne, protezy, środki pomocnicze oraz prawo do przysposobienia zawodowego i innych świadczeń w naturze - dla pracownika lub rencisty oraz dla członków rodzin tych osób (dla osób, którym przyznano rentę inwalidzką).

12. *Zdarzenie potencjalnie wypadkowe ,jest kwalifikowane jako wypadek przy pracy, jeżeli: • ma charakter nagły, • spowodowane jest przyczyną zewnętrzną, • nastąpiło w związku z pracą, • spowodowało uraz lub śmierć.

13. Czasowa niezdolnośćdo pracy związana z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową może być utożsamiana z urazem, ponieważ za uraz przyjmuje się: • uszkodzenie tkanek ciała, lub • inne uszkodzenie narządów człowieka wskutek działania czynnika zewnętrznego.

14. Wypadki przy pracy     Według wstępnych danych Głównego Urzędu Statystycznego w 2005 r. zgłoszono84 402 osoby (w 2004 r. – 87 050) poszkodowane w wypadkach przy pracy (bez rolnictwa indywidualnego) – co stanowi spadek liczby poszkodowanych o 3,0% w stosunku do roku poprzedniego (rys. 1.). Wypadkom ciężkim uległo 960 osób (w 2004 r. – 1 029), tj. o 6,7% mniej niż w roku poprzednim (rys. 2.). Wypadki przy pracy spowodowały śmierć 470 osób (w 2004 r. – 490), tj. o 4,1% mniej niż w 2004 r. (rys. 3.)

16. W 2005 r. wskaźnik częstotliwości wypadków przy pracy (mierzony liczbą poszkodowanych na 1 tys. pracujących) wynosił 7,99 (w 2004 r. – 8,35), przy czym największą częstotliwość odnotowano w sekcjach (rys. 4.): • górnictwo (15,82), • przetwórstwo przemysłowe (13,03), • rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo (12,51), • budownictwo (11,26), • ochrona zdrowia i pomoc społeczna (10,67), • wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę (8,58), • transport, gospodarka magazynowa i łączność (8,16) • oraz rybactwo (8,05),

17. Staż pracy a wypadki

19. Poszczególne kategorie przyczyn wypadków • Przyczyny techniczne to w szczególności: • niewłaściwe urządzenia zabezpieczające i środki ochrony zbiorowej lub ich brak; • niewłaściwa stateczność czynnika materialnego; • Wadykonstrukcyjne i nieodpowiednia wytrzymałość czynnika materialnego; • niewłaściwe wykonanie czynnika materialnego; • ukryte wady materiałowe czynnika materialnego. • Przyczyny organizacyjne: • tolerowanie przez nadzór odstępstw od zasad bezpiecznej pracy; • brak nadzoru i właściwej koordynacji prac zbiorowych; • brak lub niewłaściwe przeszkolenie pracowników w zakresie bezpieczeństwa pracy i ergonomii, szczególnie na stanowiskach pracy; • brak lub niewłaściwe zabezpieczenie stanowisk pracy; • brak lub niewłaściwe instrukcje bezpiecznego wykonywania pracy przy użytkowanych maszynach i urządzeniach oraz prowadzonych procesach technologicznych; • dopuszczenie do pracy osób bez wymaganych kwalifikacji zawodowych i dodatkowych uprawnień;

20. dopuszczenie do wykonywania pracy pracownika z przeciwwskazaniami lekarskimi oraz bez wymaganych badań profilaktycznych; • niewłaściwa organizacja stanowisk pracy; • niewłaściwa lub nadmierna eksploatacja czynnika materialnego oraz niewłaściwe naprawy i remonty. • Przyczyny ludzkie to przede wszystkim: • ünieprawidłowe zachowanie się pracownika, w tym spowodowane: lekceważeniem zagrożenia i poleceń służbowych, niedostateczną koncentracją uwagi na wykonywanej czynności, zaskoczeniem niespodziewanym zdarzeniem, pośpiechem; • niewłaściwe, samowolne zachowanie się pracownika, w tym: wykonywanie czynności bez usunięcia zagrożeń (np. niewyłączenie maszyny lub zasilania elektrycznego), niewłaściwe operowanie kończynami w strefie zagrożenia, wejście bądź wjechanie w obszar zagrożony bez upewnienia się czy nie ma niebezpieczeństwa; • niestosowanie przez pracowników środków ochrony indywidualnej i zbiorowej oraz urządzeń zabezpieczających, w tym: środków zabezpieczających przed upadkiem z wysokości, urządzeń wentylacyjnych, osłon.

23. Zatrudnieni w warunkach zagrożenia zawodowego

24. Ocena stanu bezpieczeństwa i higieny pracy w 2005 r.Została opracowana przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej na podstawie informacji przekazanych przez Ministrów: Nauki i Edukacji, Finansów, Gospodarki, Transportu i Budownictwa, Obrony Narodowej, Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Skarbu Państwa, Sprawiedliwości, Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Środowiska, wojewodów, a także GUS,ZUS, KRUS, PIP, PIS, WUG, PAA, UDT, CIOP-PIB oraz IMP. Ocenę stanu bezpieczeństwa i higieny pracy w 2005 roku – po uzgodnieniach międzyresortowych – 25 września br. przyjęła Rada Ministrów.

25. Zgłoszone wypadki przy pracy spowodowały w 2005 roku 2840 576 dni niezdolności do pracy • Liczba dni niezdolności do pracy w przeliczeniu na jednego poszkodowanego zmniejszyła się z 35,5 w 2004 r. do 33,8 w 2005 r.

26. Najwyższe wskaźniki częstotliwości wypadków przy pracy ogółem zanotowano w województwach: warmińsko-mazurskim (11,21), dolnośląskim (10,70), lubuskim (10,64), opolskim (9,65), zachodniopomorskim (9,52), pomorskim (8,96), wielkopolskim (8,80), śląskim (8,61) oraz podlaskim (8,30). Najniższe wskaźniki zanotowano w województwach: mazowieckim (5,85), małopolskim (6,34), świętokrzyskim (6,53) i podkarpackim (6,98), (rys. 5.).

27. Według informacji ZUS, w 2005 r. przyznano 1 772 renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej skutkami wypadków przy pracy (finansowane z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych), tj. o 1,1% mniej niż w 2004 r. (1 791 rent), (rys. 6.). W 84 przypadkach przyznano renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji (w 2004 r. – 69) i w 361 przypadkach renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (w 2004 r. – 397).

28. Działania prewencyjne • Państwowa Inspekcja Pracy podejmuje na coraz większą skalędziałania o charakterze prewencyjnym, które mają na celu zapobieganie wypadkom przy pracy oraz popularyzowanie wśród pracodawców i pracowników wiedzy o ryzyku zawodowym. • Zgodnie z praktyką ubiegłych lat, przekazywano pracodawcom informacje o przyczynach zbadanych wypadków oraz ujawnionych źródłach czynników szczególnie niebezpiecznych. • W ramach oddziaływania prewencyjnego: • -skierowano prawie 2400 pism dot. okoliczności i przyczyn wypadków oraz środków prewencyjnych - do pracodawców, rzemieślników i organizacji związkowych z branży budowlanej, transportowej, przemysłu drzewnego, produkcji metalu, służby zdrowia, energetyki, oraz w związku z wykonywaniem niebezpiecznych prac, np. spawania; • -zorganizowano lub współorganizowano seminaria, konferencje oraz wystawy i pokazy użytkowania środków ochrony indywidualnej, szczególnie dla pracodawców z branży budowlanej i rolników; • -na łamach czasopism oraz w czasie audycji radiowych prowadzono doradztwo nt. sposobów ograniczenia oraz likwidowania zagrożeń wypadkowych; przygotowano szkolenia dla członków zespołów powypadkowych nt. procedur ustalania okoliczności i przyczyn wypadków oraz prawidłowego sporządzania dokumentacji powypadkowej; • -organizowano konkursy dla młodzieży i pracowników nt. wiedzy o zagrożeniach wypadkowych; • -na stronach internetowych okręgowych inspektoratów pracy przedstawiano okoliczności i przyczyny wypadków oraz środki profilaktyczne zmierzające do likwidacji i ograniczania przyczyn tych wypadków.

30. Bibliografia • „Choroby zawodowe w Polsce w 2005 roku” przygotowanego przez Instytut Medycyny Pracy w Łodzi • A.Czech ,W.Kamiński „Poradnik ochrony pracy” • Rozporządzenia Rady Ministrów z 30.07.2002 w sprawie wykazu chorób zawodowych ,szczegółowych zasad postępowania w sprawach zgłaszania podejrzenia ,rozpoznania i stwierdzania chorób zawod.(Dz. U. z 2002r.Nr132 poz. 1115) • Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 1.08.2002 w sprawie dokumentowania chorób zawodowych i skutków tych chorób ( Dz. U. z 2002 Nr 132 poz. 1121) • www.bhpwfirmie.pl • http://gamma.infor.pl. • www.pip.gov.pl • http://pl.osha.europa.eu/statistics