Produkty pszczele

1. Produkty pszczele

2. MIÓD Powstaje z: • nektaru roślin kwiatowych i/lub • spadzi czyli słodkiej, lepkiej cieczy pojawiającej się na liściach, gałązkach drzew lub krzewów. Produkują ją głównie mszyce i czerwce

3. Miód • Miód pszczeli jest najstarszym produktem pszczelim wykorzystywanym w leczeniu wielu chorób • Hipokrates – ojciec medycyny przypisywał właściwością miodu zdrowie oraz długowieczność • W grobowcach faraonów, uznawanych za bogów, znaleziono wazy wypełnione miodem, które miały krzepić duszę podczas wędrówki do innego świata, ponieważ sądzono, iż miód jest pokarmem najwyższej pary bóstw - Izydy i Ozyrysa.

4. Skład chemiczny miodu

5. Właściwości miodu Właściwości odżywcze: • Wartość kaloryczna waha się od 320-330 kcal • Glukoza i fruktoza jest dobrze przyswajalna przez organizm ludzki Właściwości lecznicze: • Leczenie chorób serca, ukł. pokarm. i krążenia • Zaburzenia układu nerwowego • Schorzenia ukł. oddechowego i skóry Właściwości prozdrowotne: • Obecność związków przeciwutleniających (kw.askorbinowy, karotenoidy, tokoferol, flawonoidy, antocyjany, terpeny i kw. fenolowe)

6. Zanieczyszczenia produktów pszczelich Bezpośrednie (praktyka pszczelarska) • Pestycydy • Farmaceutyki • Środki stosowane do zwalczania chorób pszczół • Węza woskowa • Środki odstraszające pszczoły (podczas wybierania miodu) • Materiały wykorzystywane do budowy uli oraz konserwacji/ochrony drewna

7. Zanieczyszczenia produktów pszczelich Pośrednie (rolnictwo, środowisko) • Metale ciężkie • Pierwiastki promieniotwórcze • Pestycydy • Bakterie • Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne

8. Drogi transportu zanieczyszczeń do produktów pszczelich

9. Produkty pszczelePyłek kwiatowy • Stanowi męską komórkę rozrodczą kwiatów, przenoszącą gen męski do żeńskiego, niezbędny rozmnażaniu wszystkich roślin wyższych • Poszczególne rośliny wytwarzają różnego rodzaju pyłek o odmiennej budowie i właściwościach • Pyłek zawiera pełny zestaw aminokwasów, węglowodany ok. 70%, sterole, liczne witaminy, NNKT, makro- mikroelementy oraz kwasy organiczne 14%. • Pszczoła jest w stanie przynieść 100 mg pyłku ważąc 100mg !

11. Produkty pszczelePierzga • Zakonserwowany pyłek kwiatowy • Jest to pokarm białkowy- szybko się psuje • Aby uniknąć psucia się pierzgi pszczoły poddają go procesowi kiszenia • (pyłek + miód + bakterie kwasu mlekowego)

12. Produkty pszczeleWosk pszczeli • Wosk pszczeli jest wydzieliną gruczołów woskowych znajdujących się na brzusznej stronie pszczoły robotnicy • Największy rozwój gruczołów woskowych przypada na okres między 12 a 18 dniem życia pszczoły. Po tym okresie gruczoły ulegają uwstecznieniu • W temperaturze pokojowej wosk jest ciałem stałym, od barwy jasnożółtej, zielonożółtej, pomarańczowej aż do ciemnobrązowej • Temperatura topnienia wosku wynosi ok. 62-72°C • Zawiera żółty barwnik – chryzynę • Wosk pszczeli wykorzystywany jest też w pszczelarstwie (np. do tworzenia świec woskowych lub węzy), a także w przemyśle i lecznictwie. Świece z czystego wosku pszczelego charakteryzują się przyjemnym wyglądem i zapachem

13. Produkty pszczelePropolis (kit pszczeli) • Propolis, to lepka, żywiczna substancja o barwie brunatnej, zielonkawej • Propolis jest używany przez pszczoły do pokrywania nim wszelkich elementów wewnętrznych ula, uszczelniania gniazda • Ma właściwości bakteriobójcze i bakteriostatyczne

14. Produkty pszczeleMleczko pszczele • Wydzielina gruczołów gardzielowych pszczół • Powstaje u pszczół robotnic w okresie kiedy są karmicielkami, to jest 7 do 14 dzień życia pszczoły • Mleczko pszczele jest substancją o konsystencji półpłynnej śmietany i barwie najczęściej jasno-kremowej. • Smak ma lekko gorzki, cierpki, kwaśnawy

15. Charakterystyka miodów

16. Miód wielokwiatowy • Choroby alergiczne dróg oddechowych (astma oskrzelowa, katar sienny) • Cenne źródło energii dla mięśnia sercowego (choroby serca i naczyń krwionośnych, ale także wątroby i dróg żółciowych) • Choroby reumatyczne oraz anemia • Wyczerpanie fizyczne i psychiczne organizmu =

17. Miód mniszkowy • Choroby wątroby i dróg żółciowych • Choroby reumatyczne, niedokrwistość • Wzmacnia układ odpornościowy • Jasnożółty kolor, delikatny smak, mocny aromat • Miód szlachetny, trudny do kupienia

18. Miód rzepakowy • Odżywka regeneracyjna w stanach wyczerpania fizycznego i psychicznego • Choroby serca i naczyń wieńcowych – stabilizuje ciśnienie krwi i przyczynia się do zahamowania procesu miażdżycowego • Choroby wątroby i dróg żółciowych • Wspomagający podczas terapii choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy

19. Miód akacjowy • Jedyny miód polecany dla diabetyków w lekkich, nieleczonych insuliną postaciach cukrzycy • Choroby przewodu pokarmowego (nadkwasota, choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, stany zapalne jelit) • Schorzenia nerek i układu moczowego • Zmęczenie, znużenie, bezsenność • Ma łagodny smak - polecany dla dzieci

20. Miód lipowy • Posiada wysoką aktywność antybiotyczną, działa napotnie, wykrztuśnie oraz przeciwgorączkowo – przeziębienia oraz grypa • Wspomaga leczenie stanów zapalnych układu oddechowego (zapalenie zatok, angina, zapalenia oskrzeli oraz płuc) • Nieznacznie obniża ciśnienie tętnicze krwi • Korzystne działanie na układ nerwowy (stres, bezsenność) • Stosowany również przy leczeniu schorzeń ginekologicznych

21. Miód nawłociowy • Schorzenia układu moczowego (kamica nerkowa) • Ma działanie żółciopędne • Łagodne stany przerostu prostaty

22. Miód wrzosowy • Działa moczopędnie, bakteriobójczo i przeciwzapalnie (choroby nerek, dróg moczowych i gruczołu krokowego) • Łagodna postać kamicy nerkowej • Schorzenia błony śluzowej jamy ustnej i gardła • Choroby przewodu pokarmowego (stany zapalne żołądka i jelit) • Dolegliwości reumatyczne

23. Miód gryczany • Zawiera duże ilości łatwo przyswajalnego magnezu oraz żelaza • Zalecany w diecie antynowotworowej • Leczenie schorzeń układu krążenia, szczególnie na tle miażdżycowym • Choroby wątroby • Osłabienie wzroku, słuchu oraz pamięci • Wspomaga pracę mięśnia sercowego

24. Miód spadziowy • Choroby serca oraz naczyń krwionośnych o podłożu zakrzepowym • Posiada działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i łagodzące kaszel (choroby dolnych dróg oddechowych) • Bogaty w mikroelementy i witaminy • Choroby reumatyczne, układu ruchu, niedokrwistości

25. Rodzaje miodu pitnego

26. Ziołomiody • Są to syropy (soki roślin zielarskich z cukrem) przerobione i zakonserwowane przez pszczoły • Pokrzywowy • Aroniowy • Aloesowy • Głogowy

27. Podział miodu ze względu na pozyskiwanie • Sekcyjny – zgromadzony w zasklepionych komórkach świeżo zbudowanych bezczerwiowych plastrów lub części plastrów • Z plastrami – zawierając jeden lub więcej kawałków miodu o którym mowa powyżej • Odsączony – uzyskany przez odsączenie odsklepionych, bezczerwiowych plastrów • Odwirowany – uzyskany przez odwirowanie odsklepionych bezczerwiowych plastrów

28. Podział miodu ze względu na pozyskiwanie • Przefiltrowany – oczyszczony z obcych substancji organicznych i nieorganicznych dzięki filtracji prowadzącej do usunięcia z niego znacznej ilości pyłku kwiatowego • Wytłoczony – otrzymany w wyniku prasowania bezczerwiowych plastrów, z zastosowaniem podgrzewania w temperaturze nie przekraczającej 45°C lub bez podgrzewania

29. Normy prawne • W krajach UE jednolite i nowe zasady organizowania i prowadzenia badań kontrolnych pozostałości chemicznych w tkankach zwierząt, żywności pochodzenia zwierzęcego, w wodzie i paszach, które ujęte są w Dyr. RE 96/23/WE z dn. 29 kwietnia 1996r oraz rozporządzenia 2004/882/WE

30. Rozp.MRiRW z dn. 18.02.2004.Cechy organoleptyczne • Barwa miodu: od prawie bezbarwnej do ciemnobrązowej • Konsystencja: płynna, lepka, częściowo lub całkowicie skrystalizowana • Smak zmienny w zależności od odmiany • Zapach zmienny w zależności od odmiany

31. Rozp.MRiRW z dn. 18.02.2004.Wymagania handlowe • Brak takich składników żywności, w tym dozwolonych substancji dodatkowych, jakie są obce składowi miodu • Brak organicznych lub nieorganicznych substancji obcych dla składu miodu • Brak oznak fermentacji • Brak sztucznie zmienionej kwasowości • Nie powinien mieć naturalnych enzymów częściowo lub całkowicie zniszczonych przez ogrzewanie • Nie powinien mieć zapachu i smaku nietypowego dla danej odmiany • Nie powinien być pozbawiony pyłku kwiatowego lub innego specyficznego składnika

32. Rozp.MRiRW z dn. 18.02.2004.Miód piekarniczy (przemysłowy) • Może mieć nietypowy dla miodu zapach i smak • Zaczynać fermentować lub być sfermentowany • Być przegrzany • Zapach zmienny w zależności od odmiany

35. Ważniejsze cechy mioduGęstość • Gęstość dojrzałego miodu mieści się w granicach 1,380-1,450 g/cm3, a zwartość wody nie może przekraczać 20% • Istnieje ścisła zależność między zawartością wody w miodzie a jego gęstością

37. Ważniejsze cechy mioduKwasowość • Skutecznie maskowana przez dużą zawartość cukrów • Występuje wiele kwasów m.in. jabłkowy, winowy, bursztynowy, cytrynowy, mlekowy, szczawiowy, malonowy, glukonowy oraz rzadziej mrówkowy i octowy • Stwierdzono również obecność kwasu fosforowego i solnego • Łączna zawartość kwasów w przeliczeniu na kw. mrówkowy wynosi 0,09-0,19% • pH miodu wynosi średnio 4,1 • Kwasowość miareczkowa 1-4 cm3 1 n NaOH na 100 g miodu

38. Krystalizacja miodu • Inaczej krupienie jest naturalnym procesem zachodzącym w miodach odwirowanych • Rozróżniamy dwie fazy • Faza 1 – tworzenie zarodków krystalicznych na pow. Miodu, czemu sprzyja niska temp. 3-7°C • Faza 2 – wzrost kryształów wokół zarodków, optymalna temp. 13-18°C

39. Krystalizacja miodu • Czynnikami wpływającymi na krystalizację miodu są: zawartość wody, typ miodu, temperatura • Jeśli kryształy miodu są bardzo drobne (nie widoczne gołym okiem) to miód ma konsystencję smalcu • Dla konsystencji drobnoziarnistej charakterystyczne są nieco większe kryształy, które można zobaczyć gołym okiem

40. Ocena miodu przy skupie • Podstawą badania miodu przy skupie jest jego ocena organoleptyczna • Jeśli istnieją podejrzenia, że miód nie spełnia wymagań wykonuje się badania fizyczne i chemiczne • Oznacza się wówczas zawartość wody (mierząc gęstość lub przewodność), kwasowość potencjalną (miareczkowanie), zawartość cukrów redukujących (metoda Lane-Eynona), zawartość 5-hydroksymetylofurfuralu (HMF) • Do charakterystycznych związków powstających na skutek kwasowego rozkładu cukrów prostych, głównie fruktozy, należy 5-hydroksymetylofurfunal (5-HMF).

41. Metoda Lane-Eynona • Polega na redukcji na gorąco alkalicznego roztworu soli miedzi(II) przez bezpośrednie miareczkowanie roztworem cukrów redukujących w obecności błękitu metylenowego jako wskaźnika • Błękit metylenowy ulega odbarwieniu w środowisku zasadowym dopiero po całkowitym zredukowaniu miedzi do tlenku, którego osad nadaje roztworowi zabarwienie czerwone • Bardzo ważne w przypadku tej metody jest utrzymywanie mieszaniny w stanie wrzenia podczas miareczkowania • Zawartość cukrów redukujących odczytuje się z tablic • Zawartość cukrów redukujących w polskich miodach nektarowych i spadziowych waha się od 67,9 do 77,7%

42. Co jeszcze możemy badać • Substancje przeciwbakteryjne (antybiotyki, sulfonamidy, chinoliny) • Karbaminiany i pyretroidy • Pestycydy chloroorganiczne, polichlorowane bifenyle • Pestycydy fosforoorganiczne • Pierwiastki toksyczne

43. Badanie na obecność pestycydów • Możemy oznaczyć ok. 30 różnych pestycydów • Stosuje się dwie techniki: • Ekstrakcja QuEChERS (szybka, prosta, tania, efektywna, bezpieczna) • Ekstrakcja ciecz-ciecz w otwartej kolumience

44. Chromatografia cieczowa i spektrometr mas (LC-MS) • uniwersalna technika analityczna, zaliczana do metod spektroskopowych, której podstawą jest pomiar stosunku masy do ładunku elektrycznego danego jonu • Spektrometria mas służy do: • identyfikacji związków chemicznych i ich mieszanin, • ustalania struktury związków chemicznych, • ustalania ich składu pierwiastkowego, • ustalania składu izotopowego analizowanych substancji, co m.in. umożliwia określenie ich źródła pochodzenia • precyzyjnego ustalania składu złożonych mieszanin związków o wysokich masach molowych w, badaniach materiałowych i chemii polimerów

46. Chromatografia cieczowa i spektrometr mas (LC-MS) • Wysokociśnieniowe chromatografy cieczowe (HPLC) są łączone ze spektrometrami mas • Najczęściej stosowanym w tym przypadku źródłem jonów jest elektrorozpylacz (ESI). W układach tych stosuje się często spektrometry tandemowe ze względu na dużą złożoność analizowanych próbek • Systemy takie są zwykle stosowane w badaniach proteomicznych do identyfikacji białek ze złożonych mieszanin, wykrywania zanieczyszczeń środowiska oraz w przemyśle spożywczym

47. Liczba diastazowa • Parametr określający aktywność enzymów zawartych w miodzie (głównie α-amylazy i inwetrazy dostającej się do miodu z organizmów pszczół, nektaru lub spadzi) • Jest ona wyrażana jako liczba cm3 1% roztworu skrobi zhydrolizowanego w czasie 1 godziny przez enzymy obecne w 1g miodu w temperaturze 40±0,2 °C • Liczba diastazowa w miodzie nie powinna wynosić mniej niż 8 • W miodach akacjowych i rzepakowych wartość ta może wynosić od 10 do 15, natomiast w miodach lipowych, gryczanych oraz spadziowych - od 28 do 30 • Zbyt niska liczba diastazowa może oznaczać, że miód był podgrzewany w temperaturze powyżej 40 °C (np. w celu zwiększenia klarowności), co mogło spowodować inaktywację enzymów • Może ona świadczyć również o zafałszowaniu miodu sacharozą

49. Domowe badanie na zafałszowania miodu • Test na wodę • Do szklanki z chłodną wodą lejemy miód prosto ze słoiczka • Prawdziwy miód osiada ciężko na dnie szklanki, leje się nieprzerwanym strumieniem i jest widoczny dokładnie na dnie • Sztuczny miód w wodzie od razu zacznie się rozpuszczać, strumień będzie porozrywany, niejednolity