Download
1 / 16
E N D
Sukulenty to rośliny należące do różnych rodzin botanicznych, rośliny, których wspólną cechą jest wytworzenie w procesie ewolucji specyficznych przystosowań do stałego lub okresowego niedoboru wody w środowisku. Ogólnie rośliny przystosowane do niedoboru wody w środowisku nazywane są kserofitami. Do grupy tej można zaliczyć również terofity - rośliny efemeryczne, rozwijające się bardzo szybko w krótkich okresach wilgotnych, przeczekujące suszę w formie nasion oraz geofity, które w okresach wilgotnych rozwijają części nadziemne, a suszę przeczekują w postaci organów podziemnych - cebul, bulw, kłączy. Typowe kserofity rosną według swojego "kalendarza", niezależnie od okresów suszy i deszczów. Potrafią zdobywać wodę z głębokich warstw podłoża za pomocą rozbudowanych i bardzo sprawnych systemów korzeniowych albo zbierać wodę z kropelek rosy czy mgły. Zmniejszają powierzchnię transpirującą, m. in. poprzez stałą lub okresową redukcję liści. Ograniczają parowanie przez pokrycie liści włoskami, grubą skórką, woskiem lub wytwarzanie specjalnych śluzów.
Sukulenty występują przede wszystkim na obszarach półpustyń, na których opady są niewielkie, jednak regularne (np. Ameryka Środkowa, południowa Afryka).
Cechy anatomiczne przystosowujące sukulenty do środowisk, w których żyją, to: • silna kutynizacja epidermy znacznie ograniczająca parowanie, • występowanie aparatów szparkowych w zagłębieniach epidermy z dodatkowymi włoskami obniżającymi dyfuzję pary wodnej, • minimalizacja powierzchni transiracyjnej (przekształcenia liści w ciernie, w łuski lub całkowity ich zanik) • występowanie kilku warstw sklerenchymy pod epidermą, • powiększone wakuole, • zmniejszone przestrzenie międzykomórkowe, • słabo rozwinięta tkanka przewodząca, • zamieranie zakończeń korzeni w czasie suszy.
Ze względu na miejsce magazynowania wody dzieli się sukulenty na 3 grupy: • łodygowe (kaktusy) • liściowe (aloes, rojnik) • korzeniowe (wybrane pelargonie)
Sukulenty łodygowe Sukulenty łodygowe (pędowe) gromadzą wodę w tkankach rdzenia lub kory pędu. Łodygi tych roślin są więc zwykle grube, walcowe lub kuliste, czasem mają przekrój wielokątny. Powierzchnia pędów może być gładka, żebrowana lub pokryta brodawkami. Częste jest występowanie cierni o różnym pochodzeniu (przekształcone liście, przylistki, osie kwiatostanowe). Bardzo często liście są tak bardzo zredukowane, że funkcję asymilacyjną przejmuje łodyga, zawierająca tkankę asymilacyjną pod całą powierzchnią. Sukulenty takie mogą zawierać w świeżej masie nawet 90% wody. Czasami woda jest magazynowana w podziemnej części pędu. Łodygi są przystosowane nie tylko do magazynowania dużych ilości wody, ale i do jej oddawania roślinie w okresach suszy, co związane jest ze znacznym zmniejszeniem objętości.
Widok z boku Przekrój
Stapelia sp. - Apocynaceae (syn. Asclepiadaceae) Euphorbia sp. - Euphorbiaceae Pachypodium sp. - Apocynaceae Do grupy tej należą kaktusowate (Cactaceae), wiele wilczomleczowatych (Euphorbiaceae), toinowatych (Apocynaceae, dawniej trojeściowate - Asclepiadaceae), niektóre rodzaje z rodzin Geraniaceae, Vitaceae itd.
Sukulenty liściowe Sukulenty liściowe rozwijają silnie zgrubiałe liście, które w skrajnych przypadkach przyjmują formę walcowatą, a nawet kulistą. U przypołudnikowatych (Aizoaceae) z rodzaju Lithops roślina rozwija tylko dwa liście w sezonie wegetacyjnym (poprzednie zasychają), zagłębione w podłożu, tak że tylko górna ich powierzchnia znajduje się na poziomie gruntu. Do sukulentów liściowych należą liczne rodzaje z rodzin przypołudnikowatych, gruboszowatych (Crassulaceae), aloesowatych (Asphodelaceae, dawniej Aloaceae, zaliczane niegdyś do liliowatych), agawowatych (Agavaceae - dawniej włączane do amarylkowatych), a także Asteraceae, Portulaceae i wielu innych.
Agawowate - Agawa amerykańska Crassulaceae - Rozchodnik ostry Przypołudnikowate - Lithops julii Aloes
Sukulenty korzeniowe Sukulenty korzeniowe gromadzą wodę w rozwiniętych tkankach korzenia. Należy pamiętać, ze wiele roślin wytwarza grube korzenie, które niejako "przy okazji" innych funkcji magazynują wodę.
Rojnik Sempervivum Rozchodnik Sedum Sukulentami spotykanymi w naszej strefie klimatycznej są rozchodnik (Sedum) i rojnik (Sempervivum). Wielu przedstawicieli sukulentów hoduje się jako rośliny ozdobne.
Trichodiadema sp. - Aizoaceae- sukulent liściowy Mammillaria (Dolichothele) longimamma - Cactaceae- sukulent pędowy Mimo, że sukulenty występują wśród roślin z różnych rodzin, rzędów, klas a nawet podgromad botanicznych, wyglądem są często bardzo podobne do siebie. Jest to zjawisko konwergencji - podobnego ukształtowania w procesie ewolucji różnych organizmów do podobnych warunków życiowych. Np.. :
Uprawa sukulentów nie należących do rodziny Cactaceae jest tak różnorodna, jak rozmaite są te rośliny. Choć "drzewko szczęścia” można uprawiać w każdym mieszkaniu, w różnych miejscach i podlewając według własnego widzimisię, to naprawdę ładne egzemplarze można uzyskać tylko w bardzo dobrze oświetlonych miejscach, podlewając bardzo ostrożnie (zależnie od zapotrzebowania rośliny w danym momencie wegetacji) i utrzymując w zimie obniżoną odpowiednio temperaturę.
Inne sukulenty potrafią być znacznie bardziej wrażliwe na warunki uprawy - krążą (uzasadnione) legendy o niektórych roślinach z rodziny Aizoaceae, że podlewa się je np. dwa razy w roku i to w ściśle określonym czasie, np. w grudniu. Zapotrzebowanie roślin na wodę jest zwykle większe w gorące dni. Ale wiele sukulentów w wysokiej temperaturze ogranicza transpirację i nie wolno ich w tym czasie podlewać.
