550 likes | 989 Vues
AB ve TÜRKİYE’DE Sağlık Politikaları ve Türkiye’nin Uyumu. Prof. Dr. Recep AKDUR. AB ÜLKELERİ ve TÜRKİYE’DE BAZI SAĞLIK HİZMETLERİ ÖLÇÜTLERİ. AB ÜLKELERİ ve TÜRKİYE’DE BAZI SAĞLIK DÜZEY ÖLÇÜTLERİ. Bu durum Türkiye üzerinde büyük bir psikolojik baskı yaratıyor.
E N D
AB ve TÜRKİYE’DESağlık Politikaları ve Türkiye’nin Uyumu Prof. Dr. Recep AKDUR
Bu durum Türkiye üzerinde büyük bir psikolojik baskı yaratıyor Oysa bu sonuç doğrudan sağlık sektörü ile ilgili bir durum değil
TÜRKİYE’DE SAĞLIK POLİTİKASI DENİLİNCE SEKTÖRÜ BİÇİMLEYEN MAKRO POLİTİKALARI ANLIYORUZ Örgütleme ve hizmet sunumu Sağlık hizmetlerinin finansmanı İnsangücünün istihdamı
SAĞLIKTA DÖNÜŞÜM • Bakanlık planlayıcı bir kuruluş haline getirilecek • Kamu hastaneleri yerel idarelere bırakılacak • Birinci basamak ‘aile hekimliği’ne dönüştürülecek • Kamu sigortaları birleştirildi • Teminat paketi küçültülecek • Özel sigorta baskın hale gelecek • Personel sözleşmeli olacak AKDUR, AB SAĞLIK, Nisan 2006
AB’de SAĞLIK POLİTİKA VE HİZMETLERİ DENİLİNCE AB’NE ÜYE ÜLKELERDEKİ SAĞLIK POLİTKA ve UYGULAMALARINI ANLIYORUZ
AB’nde sağlık politika ve hizmetleri ile: AB TÜZEL KİŞİLİĞİNİN POLİTİKALARI VE HİZMETLERİ ANLAŞILMALI
AB TÜZEL KİŞİLİĞİNİN MAKRO POLİTİKALAR YADA SEKTÖRÜ BELİRLEYEN POLİTİKALARLA BİR İLİŞKİSİ YOKTUR. AKDUR, AB SAĞLIK, Nisan 2006
AB ve SAĞLIK POLİTİKALARI “Birlik düzeyinde tek tip /ülkeler üstü bir politika söz konusu değildir” “Üye ülkedeki sağlık politikasını belirleme ve sektörün yönetimi tamamen ulusal erkin yetkisindedir” “Birliğin temel amacı; tüm üye ülkelerde belli bir standardın yakalanmasıdır” “Birlik yalnızca yol gösterici konumdadır” “Sağlık politika ve uygulamaları ülkelere özgüdür” AKDUR, AB SAĞLIK, Nisan 2006
AB TÜZEL KİŞİLİĞİ VE KURUMLARI • Avrupa parlamentosu • Avrupa Zirvesi • Avrupa Konseyi • Avrupa Komisyonu • Adalet Divanı ve Bidayet mahkemesi • Sayıştay • Ekonomik ve Sosyal Komite • Bölgeler Komitesi • Avrupa Yatırım Bankası • Avrupa Para Enstitüsü ve Merkez Bankası • Ombdusman AKDUR, AB SAĞLIK, Nisan 2006
Sağlık ve Tüketiciyi Koruma Genel Müdürlüğü’nün Müdürlükleri • Genel İlişkiler • Tüketici ilişkileri • Halk Sağlığı ve Risk Değerlendirme • Hayvan Sağlığı ve Refahı • Gıda Zinciri Güvenliği • Gıda ve Veterinerlik İşleri AKDUR, AB SAĞLIK, Nisan 2006
SAĞLIK ALANINDAKİ AB KURULUŞLARI • European Environment Agency (EEA) • European Monitoring Center for Drugs and Drugs Addiction (EMCDDA) • European Agency for the Evaluation of Medicinal Products (EMEA) • European Agency for Safety and Health at Work (EU-OSHA) European Food Safety Authority (EFSA) • European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC) AKDUR, AB SAĞLIK, Nisan 2006
Sağlık ve Tüketiciyi Koruma Genel Müdürlüğü Görev Tanımları AB ANTLAŞMASININ • 95 ve 153. maddelerinde tüketiciyi korumaya iğlişkin olanlar, • 95,152,ve 300. maddelerinde halk sağlığına ilişkin olanlar, • 37,95 ve 152. maddelerinde ise gıda güvenliği, hayvan ve bitki sağlığına ilişkin olanlar düzenlenmiştir. AKDUR, AB SAĞLIK, Nisan 2006
AB ANAYASA TASLAĞI • Kurucu antlaşmalar 2001 yılında AB Anayasasına dönüştürüldü • AB Anayasası dört bölümden oluşuyor • Sağlıkla doğrudan ilgili düzenlemeler III. Bölümde yer alıyor • AB anayasasına göre sağlık paylaşılan ve destekleyici bir yetkidir AKDUR, AB SAĞLIK, Nisan 2006
SOSYAL POLİTİKA • Çalışanların sağlığının ve güvenliğinin korunması ve çalışma ortamının iyileştirilmesi • Sosyal güvenlik AKDUR, AB SAĞLIK, Nisan 2006
ÇEVRE • Çevre kalitesinin korunması ve geliştirilmesi • İnsan sağlığının korunması • Tüm politika ve uygulamalarda çevrenin gözetilmesi AKDUR, AB SAĞLIK, Nisan 2006
TÜKETİCİNİN KORUNMASI • Tüketicinin sağlığının, güvenliğinin ve ekonomik çıkarlarının korunması • Tüketicinin bilgiye ve eğitime ulaşmasının sağlanması AKDUR, AB SAĞLIK, Nisan 2006
HALK SAĞLIĞI • Tüm AB politika ve uygulamalarında insan sağlığının yüksek düzeyde korunması AKDUR, AB SAĞLIK, Nisan 2006
AB TÜZEL KİŞİLİĞİNİN SAĞLIK POLİTİKALARI • İLKELER • ORTAK PROGRAMLAR • YÜKÜMLÜLÜKLER AKDUR, AB SAĞLIK, Nisan 2006
AB’nin İLKELERİ1 • Temel değişim; ortak devlet • Temel mantık; AB felsefesini benimseme ve yasaların uyumlu hale getirilmesi İktisadi liberalizasyon Siyasi liberalizasyon Dünya ile rekabet Sürekli refah artımı AKDUR, AB SAĞLIK, Nisan 2006
AB’nin İLKELERİ2 SAĞLIK BAKIMINDA • Hakkaniyet (equity) • Ulaşılabilirlik (available) • Dayanışma (solidarity) • Sağlık bakımı güvencesi (social security) • Sürdürülebilirlik (sustainable) AKDUR, AB SAĞLIK, Nisan 2006
AB’nin İLKELERİ 3 • Tüm ülkeyi ve nüfusu kapsayan, • Koruyucu hizmet ağırlıklı, • Genel pratisyene dayalı, • Sevk zinciri / kademelenmesi olan, • Sürekli kalite iyileştirmeyi benimseyen, • Hekim ve hasta seçme hakkı tanıyan, AKDUR, AB SAĞLIK, Nisan 2006
AB’nin İLKELERLERİ4 KORUYUCU HİZMETLERDE • Erken (prematüre) ölümlerin önlenmesi, • Bulaşıcı hastalıkların önüne geçilmesi, • Yaşlanan toplumun sorunlarına yanıt verilmesi, • Toplum kesimleri arasındaki eşitsizliklerin giderilmesi, • Sağlık konu ve politikalarının Birliğin diğer politikalarına entegrasyonu. AKDUR, AB SAĞLIK, Nisan 2006
AB’DE ORTAK PROGRAMLAR1 AB’ğindeki ortak programlar Birliğin politikalarını uygulamanın önemli bir aracıdır Üye, aday ülkeler ve vatandaşlarının AB politikalarının esasları ve bunların işleyişini tanımalarına ve bu politakaların yaygın uygulanmasına aracılık etmektedir. AKDUR, AB SAĞLIK, Nisan 2006
AB’DE 2003 ÖNCESİ ORTAK PROGRAMLAR2 • Halk Sağlığı Çerçeve Programı(2001-2006) • Kanserle Mücadele programı (1996-2000) • AIDS ve Bulaşıcı Hastalıkların Önlenmesi Programı (1996-2000) • Uyuşturucu Bağımlılığı ile Mücadele Programı(1996-2000) • Kirliliğe Bağlı Hastalıklara İlişkin Program(1999-2001) • Yaralanmaların Önlenmesi Programı (1999-2003) • Sağlığın İzlenmesi Pogramı (1997-2001) AKDUR, AB SAĞLIK, Nisan 2006
HALK SAĞLIĞI EYLEM PROGRAMI • Avrupa parlementosu ve Konseyinin 23 eylül 2002 tarihli kararı ile tüm sağlık programları birleştirilmiş HALK SAĞLIĞI EYLEM PLANI başlığı altında toplanmıştır • Birinci Halk Sağlığı Eylem planı 2003-2008 yıllarını kapsamaktadır • Türkiye 27 Kasım 2002 tarihinde mutabakat zaptını imzalayarak programa dahil olmuştur. AKDUR, AB SAĞLIK, Nisan 2006
AB UYUM (uygulamada)Ne değişecek, neye uyulacak • Temel değişim; sınırların kalkması ve her şeyin serbestçe dolaşması • Temel mantık; üye ülkeden gelecek her türlü tehlikeye karşı AB toplumunu, çevresini ve ekonomisini koruma, AB standartlarına uymayan hiç bir şeyin, diğer üye ülkelere girmemesi, • Üye / olacak ülkenin, (Türkiye) sorunlarının AB’yi rahatsız etmemesi (bunlar uyumda ikincildir) AKDUR, AB SAĞLIK, Nisan 2006
ULUSAL PROGRAMDA SAĞLIK • Malların serbest dolaşımı • Kişilerin – Hizmetlerin serbest dolaşımı • İstatistik • Sosyal politikalar ve istihdam • Çevre • Tüketicinin korunması ve sağlığı • Uluslararası gümrük işbirliği • Siyasi Kriterler(Adalet ve İçişleri) AKDUR, AB SAĞLIK, Nisan 2006
MALLARIN SERBEST DOLAŞIMI • Gıda sanayi • Deterjanlar • Psikotrop maddeler • Tıbbi Ürünler ( ilaçlar) • Kozmetikler • Oyuncaklar • Tıbbi cihazlar) • Piyasa Gözetimi *Gümrük Birliği ve GATT Çerçevesinde zaten uygulanıyor *Türkiye Akreditasyon Kurumu (TÜRKAK) 4 Kasım 1999 *Ürünlerin Piyasa Gözetimi ve Denetimi ile ilgili yasal düzenlemelerdeki eksiklikler giderilmeye çalışılıyor.
KİŞİLERİN SERBEST DOLAŞIMI 1 İŞÇİLERİN SERBEST DOLAŞIMI • Açık işlere başvurma • Serbestçe yerleşme • İşi olmasa da ikamet etme • İş sona erdikten sora da ikamete devam AKDUR, AB SAĞLIK, Nisan 2006
KİŞİLERİN SERBEST DOLAŞIMI2 • Meslek diplomalarının karşılıklı tanınması • Türkiye’de yetişen insanların AB ülkelerinde çalışabilmesi (müfredat, sınav ve sertifikasyonun AB standartlarına uydurulması) • AB’ ne mensup sağlık personelinin Türkiye’de çalışabilmesine izin (TC vatandaşı ve Türk soylu olma şartının kaldırılması) • Türkiye’de çalışan sağlık personeline AB standartlarında davranılması AKDUR, AB SAĞLIK, Nisan 2006
HİZMETLERİN SERBEST DOLAŞIMI • Yerleşmeyi engelleyen hükümlerin kaldırılması • Hizmet üretimini engelleyen hükümlerin kaldırılması • AB ülkelerine yerleşecek ve hizmet üretecek TC vatandaşlarının AB standartlarına uyması AKDUR, AB SAĞLIK, Nisan 2006
SOSYAL POLİTİKA ve İSTİHDAM • Sendika ve diğer örgütlenmelerde AB normları • Sosyal sigorta uygulamalarında AB normları • İşçi sağlığı ve iş güvenliğinde AB normları • Tüketicinin korunmasında AB normları • Kamu sağlığının korunmasında AB normları AKDUR, AB SAĞLIK, Nisan 2006
TÜKETİCİNİN KORUNMASI • Sağlık ve güvenliğinin korunması • Ekonomik çıkarlarının korunması • Bilgilendirilme ve eğitim hakkı • Örgütlenme ve temsil edilme hakkı AKDUR, AB SAĞLIK, Nisan 2006
İSTATİSTİKİ BİLGİ ALIŞVERİŞİ • İstatistiki verilerin AB normlarında toplanması • AB (EUROSTAT) uyum ve işbirliği AKDUR, AB SAĞLIK, Nisan 2006
ÇEVRE KORUMA • Hava kalitesi • Su kalitesi • Atıkların kontrolü • Gürültü kontrolü • Nükleer enerji ve radyasyon • İklim değişikliği AKDUR, AB SAĞLIK, Nisan 2006
GÜMRÜK İŞBİRLİĞİ • Aynı gümrük tarifesini uygulama • Üye ülkelerde her türlü gümrük ve vergi işlemlerini kaldırma • İç sınırların kaldırılması Türkiye’nin AB ile olan ilişkileri zaten Gümrük Birliği ve GATT çerçevesinde yürütülüyor. AKDUR, AB SAĞLIK, Nisan 2006
GÜNLÜK UYGULAMALAR • Elektronik sağlık kartı (smart kart) • Sağlık telematiği • AB vatandaşlığı • Online sağlık hizmetleri • Sağlık bilgi ağı • Sürveillance ve araştırmalar • Erken uyarı sistemi • Bio terörizm • Küresel işbirliği AKDUR, AB SAĞLIK, Nisan 2006
UYUMU İZLEME METİNLERİ • Türkiye İlerleme Raporu • Türkiye Tavsiye Raporu • Türkiye Etki Raporu AKDUR, AB SAĞLIK, Nisan 2006
Türkiye İlerleme Raporları • 1998 • 2000 • 2001 • 2002 • 2003 • 2004 • 2005 AKDUR, AB SAĞLIK, Nisan 2006
İlerleme Raporu 20041 • Tavsiye; Kopenhag kriterlerinin gerekleri yerine getirilmiştir. • Etki;Avantaj dezavantajlar sıralanmış • İlerleme Raporu; sağlık için hemen her bölümde değinmeler var. Özellikle “tüketici ve sağlığın korunması” , “sosyal politika ve istihdam”, başlıkları altında eli alınıyor. AKDUR, AB SAĞLIK, Nisan 2006
İlerleme Raporu 20042 Gerçekleşenler/ OLUMLU • Tütün Kontrol Çerçeve Programı imzalanmıştır. • Bulaşıcı hastalıkların bildirimine ilişkin tüzük kabul edilmiştir. • Sağlık Enformasyn ağına üye olunmuştur(Hepnet, Dipnet, Euvacnet) • HIV/AIDS hem sıklığı düşük, hem de ulusal strateji var • Sağlığa ayrılan parasal kaynak arttırılmıştır. AKDUR, AB SAĞLIK, Nisan 2006
İlerleme Raporu 20043 Gerçekleşmeyenler / OLUMSUZ • Ulusal bulaşıcı hastalık izleme ve kontrol programı yok • Bulaşıcı hastalık izleme ve kontrol mevzuatı gözden geçirilmeli • Tütün, kan, doku ve hücreye ilişkin AB mevzuatına uyum sağlanmalı • Toplumun sağlık düzeyi geri AKDUR, AB SAĞLIK, Nisan 2006
İlerleme Raporu 20044 SORUNLAR a)Sağlık düzeyinde eşitsizlikler var, b)Hizmetlere erişmede eşitsizlikler var, c)Kaynaklar verimsiz kullanılıyor, d)Kötü yönetim söz konusu, e)Finans kaynakları daha da arttırılmalı AKDUR, AB SAĞLIK, Nisan 2006
İlerleme Raporu 2005 • ÇEVRE • TÜKETİCİ VE SAĞLIĞIN KORUNMASI • SOSYAL POLİTİKA VE İSTİHDAM • GÜMRÜK BİRLİĞİ AKDUR, AB SAĞLIK, Nisan 2006
ÇEVRE OLUMLU (gerçekleşen) • Atık yönetimi,gürültü ve doğanın korunması alanlarında ilerleme sağlanmıştır • ÇED müktesebatına büyük oranda uyulmuştur OLUMSUZ (gerçekleşmeyen) • Kyoto protokolu imzalanmamıştır,Espoo ve Eartthus sözleşmesine taraf olunmamıştır • Çevreye ilişkin muktesebatın uygulanması zayıftır SORUN Çevre sorunlarının üstesinden gelmek için çok büyük yatırım gerekmektedir. AKDUR, AB SAĞLIK, Nisan 2006