SLOBODA UDRUŽIVANjA I PRAVA SINDIKATA U CRNOJ GORI

1. SLOBODA UDRUŽIVANjA I PRAVA SINDIKATA U CRNOJ GORI

2. Međunarodni standardi • Univerzalna deklaracija o pravima čovjeka (1948.) • Međunarodni pakt o ekonomskim, socijalnim i kultirnim pravima (1966.): čl.8, stav 1. tačka d. • Evropska konvencija o ljudskim pravima i osnovnim slobodama(1953.): čl.11. • Evropska socijalna povelja – revidirana (1996.): čl. 5.

3. Čl.11. Pravo na mirno okupljanje; Sloboda udruživanja; Prava sindikata; Jedinstveni vidovi odredaba o ograničenjima u čl.11. Praksa Evropskog suda za ljudska prava: Young, James i Webster protiv UK (1979.) Sl. Nacionalne unije belgijske policije (1975.) Sl. Sindikati švedskih mašinovođa (1976.) Predstavka br. 11603/85 protiv UK Evropska konvencija za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda

4. Evropska socijalna povelja - revidirana - Čl. 5: pravo na organizovanje • Proklamovanje osnovnih principa slobode osnivanja i organizovanja sindikata i poslodavaca • Prateći problemi (plaćanje sindikalne članarine, stepen autonomije,zaštita ekonomskih interesa radnika i poslodavaca) • Sloboda udruživanja(pojam: stepen mogućeg ograničenja)

5. Konvencije MOR-a: Konvencije o slobodi udruživanja: - Konvencija MOR-a br.87, o slobodi udruživanja i zaštiti prava na organizovanje (1948.); • Konvencija MOR-a br. 98, o pravu na organizovanje i slobodi kolektivnog pregovaranja(1949.) • Konvencija br. 151, o slobodi udruživanja i postupcima utvrđivanja uslova rada u javnom sektoru (1978.); • Konvencija br. 154, o kolektivnom pregovaranju (1981).

6. Konvencija br. 87. o sindikalnim slobodama i zaštiti sindikalnih prava (1948.) Cilj:poboljšavanje uslova rada radnika i obezbjedjivanje njihovog socijalnog mira Predmet- sindikalne slobode radnika i poslodavaca:imaju pravo na organizovanje bez prethodnog odobrenja, po svom izboru i pravo pristupa pod uslovima statuta organizacije kojoj pristupaju Zaštita sindikalnih prava Konvencija br. 98. o primjeni principa prava organizovanja i kolektivnog pregovaranja (1949.): Zabrana diskriminacije po osnovu sindikalne pripadnosti u pogledu zaposlenja, ostvarivanja prava i prestanka radnog odnosa. Autonomija sindikata Normiranje procedure kolektivnog pregovaranja o uslovima rada

7. Sloboda udruživanja i zabrana diskriminacije • Zakonski osnov za sindikalno udruživanje: Ustav CG; Zakon o radu; Uredba o registraciji sindikalnih organizacija. • Ostvarivanje prava iz radnog odnosa: ZOR: zabrana neposredne i posredne diskriminacije • Članstvo u sindikatu: zabrana diskriminacije u pogledu političkog i vjerskog opredjeljenja; nacionalne i vjerske pripadnosti; profesije i kvalifikacija. IZUZECI: • Lica na službi u Vojsci CG; • Imenovana lica u oblasti prosvjete, kulture i nauke

8. OBAVEZE POSLODAVCA: Uslovi za rad sindikata: Obaveza informisanja o: mjerama bezbjednosti i zaštite na radu; uvodjenju nove tehnologije i organizacionim promjenama; rasporedu radnog vremena, noćnom radu i prekovremenom radu; donošenju programa o uvodjenju tehnoloških, ekonomskih i restrukturalnih promjena i programa ostvarivanja prava zaposlenih za čijim je radom prestala potreba; vremenu i načinu isplate zarada • obezbjeđivanje prostora za rad i održavanje sindikalnih sastanaka; • tehničke i administrativne usluge za rad sindikata u mjeri u kojoj je to neophodno za ostvarivanje sindikalnih aktivnosti; • obračun i naplatu sindikalne članarine članovima sindikata putem platnih lista.

9. Uloga sindikata u zaštiti prava zaposlenih • Prisustvovanje sastancima na kojima se razmatraju predlozi i inicijative poslodavca • Učešće u raspravi u postupcima kod poslodavca • Učestvovanje u postupku određivanja zaposlenih za čijim je radom prestala potreba • Zaštita prava zaposlenih kod promjene poslodavca i kod promjene vlasništva nad kapitalom • Učestvovanje u postupcima zaštite prava zaposlenih pred drugim organima Zaštita sindikalnih predstavnika: • Ne može biti pozvan na odgovornost zbog sindikalnih aktivnosti • Ne može biti proglašen ’’tehnološkim viškom’’ • Ne može biti raspoređen na drugo radno mjesto kod istog ili drugog poslodavca

10. Reprezentativnost sindikata • Sindikalni pliralizam (samostalni i nezavisni sindikati) • Reprezentativni sindikat: većinski sindikat – Savez sindikata CG

11. Osnivanje sindikata: kod poslodavca: najmanje 5 zaposlenih na lokalnom nivou (sindikalno povjereništvo): 5 s.o. i najmanje 1000 članova; na nivou grane: 5 s.o. i najmanje 1000 članova koji plaćaju članarinu Način pristupanja sindikatu: principi dobrovoljnosti i teritorijalnosti. Članarina: osnovni izvor finansiranja, odbija se od mjesečnog iznosa bruto zarade (0,2%) Statut SSCG: 1% od zarade raspoređivanje članarine: 40% sindikalnoj organizaciji; 20% sindikatu (granskom); 30% SSCG i 10 % Fondu solidarnosti. SAVEZ SINDIKATA CRNE GORE

12. Osnovni principi organizovanja: dobrovoljnost; solidarnost; autonomnost članica; jednakost; tolerancija; sloboda mišljenja i izražavanja; ravnopravnost polova; demokratski izbori i pravo svakog člana da bira i da bude biran. Osnovni principi djelovanja: socijalni dijalog; socijalna pravda; demokratsko rješavanje spornih pitanja uz primjenu dozvoljenih oblika sindikalne borbe; zalaganje za funkcionalnu pravnu državu i borba protiv korupcije. Članstvo u sindikatu: dobrovoljno, proizilazi iz: osnivačkog statusa (granski sindikati koji su već konstituisani) i naknadnog učlanjenja. Način organizovanja: na granskom principu djelovanja Sticanje članstva: preko granskih sindikata, sindikalnih organizacija članica USSCG; neposredno Članarina: utvrđuje se odlukom Glavnog odbora (visina, raspodjela i način naplate) UNIJA SLOBODNIH SINDIKATA CRNE GORE

13. Kriterijum reprezentativnosti: ukoliko njegovi članovi zapošljavanju najmanje 25% zaposlenih u privredi Crne Gore i učestvuju u društvenom bruto proizvodu Crne Gore sa najmanje 25%. Reprezentativna organizacija poslodavaca u CG: UNIJA POSLODAVACA CRNE GORE Udruženja poslodavaca:

14. CILjEVI: zaštita prava i interesa članova; zastupanje interesa članova u odnosima sa državnim i dr.organimai organizacijama; razvoj socijalnog dijaloga i kolektivnog pregovaranja; aktivno članstvo u IOE, UNICE i drugim asocijacijama poslodavaca; formiranje granskih, regionalnih i lokalnih organizacija poslodavaca i njihovo povezivanje; zastupanje članova u radnim sporovima, pružanje usluga svojim članovima, priprema predloga i analiza zakona i drugih propisa; zastupanje članova u svim tripartitnim tijelima na nacionalnom, granskom, regionalnom i lokalnom nivou i dr. Članstvo – princip dobroviljnosti (uslov: da poslodavac ima sjedište u CG) Vrste čanstva: punopravno – redovno (svaki član Unije sa pravom glasa) pridruženo(pravno lice koje ne ispunjava uslove za punopravno članstvo, a postoji obostran interes za saradnjom ) Počasno(fizičko ili pravno lice koje se naročito istaklo svojim radom i doprinijelo ostvarivanju ciljeva Unije) UNIJA POSLODAVACA CRNE GORE

15. Uloga države u zastiti prava na sindikalno organizovanje • Socijalni savjet • Inspekcija rada • Sud (nadležnost: redovni sudovi u parničnom vijeću) Najčešći sporovi: • prijem novih lica u toku štrajka; • sprečavanje zaposlenih da učestvuju u štrajku; • raspoređivanje na radna mjesta sa nižim stepenom stručne spreme; • otkazivanje r.o. • Mirno rješavanje sporova: • Arbirat (indivindualni sporovi) • Miritelj (kolektivni sporovi): dobrovoljnost Izutetak: kolektivni sporovi u djelatnostima od javnog interesa

16. ZAKLjUČAK Dosadašnji razvoj socijalnog dijaloga u CG karakteriše: • Unapređenje načela tripartizma u donošenju odluka • Česta primjena radikalnih metoda sindikalne borbe za osnovna radnička prava.

17. Mjere za unapređenje socijalnog dijaloga • promocija i unapređenje aktivne politike zapošljavanja; • evidentiranje ključnih problema i grubog kršenja propisa ili nedorečenih ili nejasnih zakonskih propisa u pravcu promjene istih; • granski kolektivni ugovori - dominantan način pregovaranja • Fond rada • razvijanje kulture socijalnog dijaloga unutar svakog preduzeća • dalja saradnja socijalnih partnera u cilju unapređenja radnog zakonodavstva • aktivnije uključivanje sindikata u sprečavanju i legalizovanju’’rada na crno’’ • reforma pravosudnog sistema

18. HVALA!!!