LANGILE MUGIMENDUA

1. LANGILE MUGIMENDUA Noiz Non Zer da? • Industrial gune nagusietan: • Euskal Herria • Katalunea • Madril Industralizazioa gertatzean, XIX. mende inguruetan Errebindikazio taldea

2. Zergatik sortu ziren langile mugimeduak? Arazoa Industriaren garapenaren ondorioz landako eremuko langileak hirietara joan ziren. Hiriak langileez bete ziren eta herriak, aldiz, utsik geratu. Industrializazioarekin batera langileen inmigrazioak ez zuen onurak soilik ekarri, nahiz eta aurrera pauso ikaragarria izan, hain zuzen, Espainiako lurraldeak garatu egin ziren, arazo larriak ere sortu ziren . Langileen kopura asko hazi zenez arazo berriak azaldu ziren gizarte harremanetan. Inmigrazio masiboak, hain zuzen, gizatea aldatu zuen. Ohitura, kultura, historia eta harreman mota ezberdinen arteko bizikidetzak desadostasunak ekarri baitzuen.

3. LANGILE ANTOLAKUNTZA Milaka langile zeuden hirietan lan egiten, beraien herburu nagusia aurrera ateratzea zen. Hala ere, enpresak industralizazio gertatzean egoeraz aprobetxatu ziren, langileak haien esku zeuden eta irabaziak handitzea nahi zituzten. Langilei oso gogor lanarazi zieten, egoera kaskarretan eta soldata ez bidezkoetan. Egoera Hasiera batean langileak egoerara moldatu ziren, beste irtenbiderik ez zuten (konformismoa). Baina laister egoerak buelta eman zuen. Kontzientzia hartu eta antolatzen hasi ziren.

4. Powert point batetik ateratako argazkia

5. LANGILE ELKARTASUNA Langileek elkartasuna erakutsi nahi izan zuten, guztiok egoera berberean zeudelako, horregatik elkarri laguntzeko elkarteak, kooperatibak edo langile elkarteak sortu zituzten. Baina baita grebak ere nagusiak izan ziren berain eskubideak aldarrikatzeko. Lan eta gizarte hobekuntzak lortzea bizi-kalitatea hobetzeko Helburua

6. INDUSTRIALIZAZIO GARAIAN MAKINEN AGERPENA ARAZOA Makinekin batera funtzionamendu berria azaldu zen: arkarragoa eta modernoagoa. Langileen lana makinak egiten zuten, beraz, langile gutxiago behar ziren produkzio bera egiteko. LUDISMO MUGIMENDUAK HASERREA

7. LUDISMOA Greba gogor eta indartsuak. Langile asko langabezian gertatu baitziren. Makinen kontra antolatutako mugimenduak Nedd Ludd mugimendu hauen bultzatzaile nagusia izan zelako. Zergatik du Ludismo izena?

8. LUDISMO mugimenduaren inguruan egunkarian azaldutako berria «En la tarde del viernes, alrededor de las cuatro, un numeroso grupo de revoltosos atacó la fábrica de tejidos pertenecientes a los señores Wroe y Duncroft, en West Houghton (...), y, encontrándola desprotegida, pronto se apoderaron de ella. Inmediatamente la incendiaron y todo el edificio con su valiosa maquinaria, tejidos, etc., fue completamente destruido. Los daños ocasionados son inmensos, habiendo costado la fábrica sola 6.000 libras. La razón aducida para justificar este acto horrible es, como en Middleton, el "tejido a vapor". A causa de este espantoso suceso, dos respetables familias han sufrido un daño grave e irreparable y un gran número de pobres han quedado sin empleo. Los revoltosos parecen dirigir su venganza contra toda clase de adelantos en las maquinarias. ¡Cuán errados están! ¿Qué habría sido de este país sin tales adelantos?» Annual Register, 1812ko Apirilak 26

9. LANGILE MUGIMENDUA EUSKAL HERRIAN Gatazkak areagotu egin ziren Facundo Perezaguaren erradikalismoaren eraginez. Bilbon, Lehengo erakunde sozialista sortu zuenean. Hala ere, 1910eko meatzarien greba oso arrakastatsua izan zen eta, gertaera horien aurrean, langile abertzaleek erreakzionatu eta euren sindikatua eratu zuten: XX. mendea Eusko Langileen Alkartasuna (ELA-STV) Jatorriko euskaldunak: TOMAS MEABE

10. Eusko Langileen Alkartasuna (ELA-STV) Euskal langilleen batasuna lortzea Helburuak Oinarriak abertzaletasunean eta Elizaren gizarte hezkuntzan ezartzea Abertzaleek: sozialismoideologiarenkontra zeuden, kanpotik etorritakoa zelako eta beraz, euskal herritarrengandik urrun eduki beharrekoa. Elizak: ELA-ren defendatzaile, hain zuzen ere, beldur ziren anarkistek eta sozialistek egin zezakeenarekin.

12. Gertakizun garrantzitsuak Lehen garrantzizko meategietako greba 1890 1891 Manuel Orte PSOEko lehen zinegotzia Greba arrakastatsua. Canalejasek gobernaria ezker partiduen laguntza izan zuen Ellizaren aurka joateko. 1910 1911 Sozialismoa sendotzea

13. 1915.tik aurrera ALDAKETAK Euskal sozialismoa Perezaguaren erradilalismo bidea utzi Indalecio Priotok bultzatuta sozialismo potikikoa jarraitu Aldaketa honen ondorioz Sozialistak eta Errepublikazaleek elkartuko dira. Honek ekarriko du langileak berain ideak grebaren ordez elektoralki (partidu politiko bitartez) defendatzea.

14. KRISI GARAIA 1921 Langileen egoera larriagotu zen. Bizi baldintzak okerrera joan ziren, soldata jeitsiera, kaleratuen kopurua handitu… I.Mundu Gerran lortutako irabaziak desagertu. Langileen mugimendua indartu eta gogoz jokatu. Egoeri buelta ematea eskatzen zuten. Milaka langile soldata jaitsiera edo kaleratuak izan zirelako gosea, bizimodu kaxkarra… zeukaten. HASERREA

15. Anarkismoaren desagerpena PRIMO DERIVERA-ren diktadura Sindikalismo katolikoaren gorakada Oposizio handia diktadurarentzat. Langileek elkarlanean aritzea indar asko izatea eragin zuen, bai grebetan baina batez ere partidu politikoen bitartez. Gaur egun indarrean jarraitzen duen partidu politikoan ikus daiteke: LANGILE MUGIMENDUA PSOE