Nowe podejście do programów studiów i przedmiotów jako konsekwencja

1. Nowe podejście do programów studiów i przedmiotów jako konsekwencja USTAWYo zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym

2. USTAWAz dnia 18 marca 2011 r.o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniachnaukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztukioraz o zmianie niektórych innych ustaw Art. 1. W ustawie z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr ...) wprowadza się następujące zmiany w art.2. ust.1: 1) w art.2. ust.1 ... po pkt 18 dodaje się pkt 18a–18m w brzmieniu: a) efekty kształcenia – zasób wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych uzyskanych w procesie kształcenia przez osobę uczącą się; b) kwalifikacje – efekty kształcenia, poświadczone dyplomem, świadectwem, certyfikatem lub innym dokumentem wydanym przez uprawnioną instytucję potwierdzającym uzyskanie zakładanych efektów kształcenia; c) Krajowe Ramy Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego – opis, przez określenie efektów kształcenia, kwalifikacji zdobywanych w polskim systemie szkolnictwa wyższego;

3. USTAWAz dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniachnaukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztukioraz o zmianie niektórych innych ustaw 7) art. 9 otrzymuje brzmienie: 1. ... 2. … 3. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego określi, w drodze rozporządzenia: 1) ... 2) warunki, jakie musi spełniać program kształcenia uwzględniając: a) zakładane efekty kształcenia, b) opis procesu kształcenia prowadzącego do uzyskania tych efektów z punktami ECTS przypisanymi do poszczególnych modułów, c) sposób weryfikacji efektów; 10) art. 11 otrzymuje brzmienie: „Art. 11. 1. ...Uchwałasenatu uczelni określa efekty kształcenia, do których są dostosowaneplany studiów i programy kształcenia, odpowiednio do poziomu iprofilu kształcenia.

4. USTAWAz dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniachnaukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztukioraz o zmianie niektórych innych ustaw 37) po art. 48 dodaje art. 48a w brzmieniu: 1. ... 2. ... 3. Polska Komisja Akredytacyjna dokonuje oceny jakości kształcenia na kierunkach studiów (ocena programowa), mając na uwadze efekty kształcenia odpowiadające Krajowym Ramom Kwalifikacji w zakresie obszarów kształceni i kierunków studiów oraz spełniania warunków niezbędnych do prowadzenia studiów określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 9...

5. Istota nowego podejścia do kształcenia Istotą zmiany jest przeniesienie uwagi z „procesu kształcenia” na „efekty kształcenia”. Przygotowując zajęcia odpowiadamy na pytanie: Czego będę uczył (zgodnie ze standardami) Czego nauczę (wypełniając ramy kwalifikacji)

6. Istota nowego podejścia do kształcenia Kwalifikacja (dyplom, świadectwo, …), to potwierdzenie ukończenia procesu kształcenia (szkoły …) uzyskania określonych efektów kształcenia. NIEWAŻNE CO SKOŃCZŁEŚ I JAKĄ ŚCIEŻKĘ PRZESZEDŁEŚ WAŻNE CO WIESZ, UMIESZ i JAKIE MASZ KOMPETENCJE

7. Krajowe Ramy Kwalifikacji Krajowe Ramy Kwalifikacji to zbiór efektów kształcenia pogrupowanych ze względu na kwalifikacje. W Polsce zostało określonych 8 poziomów KRK: 1- świadectwo szkoły podstawowej, … 6 – dyplom licencjata/inżyniera, 7 – dyplom magistra, 8 – dyplom doktora.

8. Ramy kwalifikacji dla szkolnictwa wyższego Na poziomie 6 i 7 zostały wydzielone obszary studiów, którym przyporządkowano odpowiednie efekty kształcenia. Tworząc programy studiów powinniśmy mieścić się w odpowiednich ramach. Filologia Efekty kształcenia w obszarze studiów humanistycznych Informatyka Efekty kształcenia w obszarze studiów społecznych Efekty kształcenia w obszarze studiów medycznych Efekty kształcenia w obszarze studiów technicznych Efekty kształcenia w obszarze studiów rolniczych … Efekty kształcenia w obszarze studiów przyrodniczych Efekty kształcenia w obszarze studiów ścisłych

9. Ramy kwalifikacji dla szkolnictwa wyższego Efekty kształcenia odpowiadające KRK dla szkolnictwa wyższego (poziom 6 i 7) z podziałem na wspomniane obszary nauki zostały opisane w podręczniku "Ramy kwalifikacji dla szkolnictwa wyższego„, który można znaleźć na stronie MNiSW Krajowe Ramy Kwalifikacji Zestawienie definicji KRK Podręcznik "Ramy kwalifikacji dla szkolnictwa wyższego"

10. Czym są ramy kwalifikacji dla szkolnictwa wyższego? Czym są ramy kwalifikacji Ramy kwalifikacji dla szkolnictwa wyższego to szczególna metoda opisu kształcenia, jakie uczelnie oferują studentom. Metoda ta wyróżnia się dwiema charakterystycznymi cechami: A) Opisy sformułowane są w języku efektów kształcenia, to znaczy przedstawiają wymagania, jakim powinien sprostać student po ukończeniu nauki w ramach danego cyklu kształcenia. B) Opisy te są porównywalne z europejskimi ramami kwalifikacji. Wszystkie kraje Unii Europejskiej zadeklarowały [do 2012] utworzenie Krajowych Ram Kwalifikacji oraz raportu referencyjnego odnoszącego te ramy do Europejskich Ram Kwalifikacji.

11. Co dają ramy kwalifikacji dla szkolnictwa wyższego? Co nam to daje? • Możliwości porównania poziomu kwalifikacji w jednym kraju (uczelni) z kwalifikacjami w innych krajach (uczelniach) Europy poprzez odniesienie jednych i drugich do poziomu kwalifikacji w Europejskich Ramach Kwalifikacji; • Uznawalność dyplomów; • Zwiększenie autonomii uczelni. Ministerstwo przestaje narzucać odgórnie kierunki studiów i treści kształcenia (standardy). Uczelnie będą same decydowały o programach, treściach i formach kształcenia, przy czym przejmują one odpowiedzialność za efekty kształcenia; • Wyjście naprzeciw zapotrzebowaniu zróżnicowanemu i zmiennemu rynkowi pracy. Autonomiczne uczelnie same tworzą nowe programy szybko reagując na rynek zgłaszający odpowiednie zapotrzebowanie (programy studiów i kwalifikacje opisane są językiem efektów); • Sprostanie studiom masowym (tworzenie różnych ścieżek - profili); elastyczność kształcenia (patrz rynek pracy); • Integracja systemu nauczania w kraju; • Możliwość realizacji studiowania przez całe życie.

12. Projektowanie programów studiów na bazie efektów kształcenia Projektowanie programów studiów: na bazie efektów kształcenia Obszarnicze i uczelniane RK Zapotrzebowanie rynku Standardy kształcenia Planowane efekty kształcenia Program studiów Proces kształcenia Weryfikacja efektów kształcenia Program studiów Efekty kształcenia Proces kształcenia

13. Projektowanie programów studiów na bazie efektów kształcenia Projektowanie programów studiów: na bazie efektów kształcenia Procedura tworzenia programu studiów obejmuje: • Określenie – przez jednostkę prowadzącą studia – szczegółowych efektów kształcenia odpowiadających danym kwalifikacjom (dyplomowi ukończenia studiów na danym „kierunku”). • Opracowanie wstępnego projektu programu studiów. Opracowany projekt określa: zbiór przedmiotów, ich szczegółową zawartość treściową i zamierzone efekty kształcenia, a także odpowiadające im formy prowadzenia zajęć i techniki nauczania (wykłady, ćwiczenia, zajęcia w laboratorium, konsultacje związane z realizacją projektów itp.), formę zaliczenia i punkty ECTS. • Weryfikacja i korekta wstępnego projektu programu studiów. • Stworzenie mechanizmów sprawdzania, czy i w jakim stopniu zamierzone efekty kształcenia są w istocie osiągane w realizowanym procesie kształcenia.

14. Efekty kształcenia - uwagi ogólne Projektowanie programów studiów: na bazie efektów kształcenia 1) Są definiowane na różnych poziomach kształcenia (z coraz większym stopniem szczegółowości). Są podstawą opisu: • KRK i obszarniczych RK (domena ministerstwa) • programów studiów Np. po ukończeniu …, spec. „Rachunkowość i Finanse” student posługuje się nomenklaturą fachową, … • modułów (tj. grup przedmiotów mających spójne efekty kształcenia) Np. po ukończeniu modułu „Bankowość” student używa terminologii bankowej, … • przedmiotów Np. po ukończeniu przedmiotu „Prawo bankowe” student zna przepisy prawa bankowego, … • pojedynczych zajęć Np. po czterogodzinnych zajęciach … student analizuje umowy zawierane przez klientów z bankami, …

15. Efekty kształcenia - uwagi ogólne Projektowanie programów studiów: na bazie efektów kształcenia • EK muszą być osiągalne przez przeciętnego studenta; • EK musza być mierzalne/obserwowalne – możliwe do oceny; • EK muszą być prosto, jasno sformułowane (za pomocą czasowników w str. czynnej); - cytuje, definiuje, odtwarza, opisuje, relacjonuje, rozróżnia, streszcza, tłumaczy, porządkuje, wskazuje, wymienia, znajduje, ... - analizuje, interpretuje, korzysta, modyfikuje, opracowuje, organizuje, planuje, porównuje, rozwiązuje, stosuje, tworzy, uogólnia, wdraża, weryfikuje, wyznacza, … - prezentuje, posiada postawę …, przestrzega, ma świadomość …, posiada umiejętność (pracy w zespole, …), … EK można podzielić na dotyczące wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych; EK można podzielić na ogólne i dziedzinowe; Student uczestniczy w projektach grupowych Student posługuje się językiem angielskim na poziomie B2

16. ZARZĄDZENIE REKTORA UNIWERSYTETU ŁÓDZKIEGOw sprawie opisu przedmiotów w Uniwersytecie Łódzkim Na podstawie art. 66 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz.U. Nr 164, poz. 1365 ze zm.) postanawia się, co następuje: § 1 W Uniwersytecie Łódzkim obowiązuje jednorodny w zakresie konstrukcji schemat opisu przedmiotu (sylabusa przedmiotu). … § 2 Opis przedmiotu poza informacjami wynikającymi z planu studiów, takich jak nazwa przedmiotu, liczbagodzin, typ zajęć, forma zaliczenia powinien obejmować: • skrócony opis, • wymagania wstępne, • efekty kształcenia, • treści kształcenia, • sposoby i kryteria oceniania • metody kształcenia • Literaturę • Informacje dodatkowe

17. ZARZĄDZENIE REKTORA UNIWERSYTETU ŁÓDZKIEGOw sprawie opisu przedmiotów w Uniwersytecie Łódzkim § 3 • Opis przedmiotu jest wprowadzany do elektronicznego systemu USOSweb. • Opis przedmiotu jest opracowywany w języku polskim i języku angielskim. W przypadku filologii obcych drugim językiem opisów może być język właściwy dla tych filologii. § 4 • Za opisy przedmiotów, ich aktualizację i wprowadzanie do systemu USOSweb odpowiedzialni są koordynatorzy przedmiotów. • … • … • Listy koordynatorów przedmiotów kierownicy podstawowych jednostek organizacyjnych UŁ przekazują na adres dso@uni.lodz.pl lub osobom odpowiedzialnym za obsługę USOSweba w danej podstawowej jednostce organizacyjnej UŁ do 10 września każdego roku. • Lista koordynatorów sporządzona w pliku Excel powinna wskazywać na dane dotyczące przedmiotu (nazwa i kod przedmiotu) oraz dane dotyczące koordynatora (imię i nazwisko, kod pracownika, o ile to konieczne nr ewidencyjny PESEL).

18. ZARZĄDZENIE REKTORA UNIWERSYTETU ŁÓDZKIEGOw sprawie opisu przedmiotów w Uniwersytecie Łódzkim § 5 Opisy przedmiotów sporządzone wg zasad określonych w § 2 wprowadzone powinny być do systemu USOSwebdo 20 września 2012 r., przy czym w przypadku kierunków i specjalności nowych albo modyfikowanych, uruchamianych przed 1 października 2012, opis przedmiotu sporządzony wg zasad określonych w § 2powinien zostać wpisany do systemu USOSweb przed ich uruchomieniem. § 6 Centrum Obsługi Studenta UŁ zamieszcza na stronach internetowych UŁ instrukcję edycji opisów przedmiotów w systemie USOSweb, a w razie potrzeby również szczegółowe wyjaśnienia dotyczące treści, o których mowa w § 2. § 7 Zarządzenie wchodzi w życie z dniem podpisania.

19. Instrukcja edycji opisów przedmiotóww systemie USOSweb UŁ ********* *********

20. Instrukcja edycji opisów przedmiotóww systemie USOSweb UŁ

21. Instrukcja edycji opisów przedmiotóww systemie USOSweb UŁ

22. Instrukcja edycji opisów przedmiotóww systemie USOSweb UŁ

23. Instrukcja edycji opisów przedmiotóww systemie USOSweb UŁ

24. Instrukcja edycji opisów przedmiotóww systemie USOSweb UŁ

25. Edycja opisów przedmiotóww systemie USOSwebna UW i UŁ Informacje ogólne o przedmiocie Informacje ogólne o przedmiocie w cyklu zajęć Informacje ogólne o ćwiczeniach Informacje ogólne o przedmiocie 1 20 Informacje o wykładzie 11 21 2 1 12 29 22 2 3 13 23 30 14 24 3 31 4 15 Informacje ogólne o przedmiocie w cyklu zajęć 32 5 25 33 16 26 Informacje o ćwiczeniach w grupie 1 6 4 17 27 34 7 5 35 18 28 8 36 6 19 37 7 9 38 8 10

26. Praktyczne uwagi dla koordynatorów przedmiotów • Skrócony opis (jest przekopiowany w USOSie): W polu „Skrócony opis” należy opisać krótko cele przedmiotu. Jeżeli w istniejącym „skróconym opisie” są już inne elementy (np. wymagania wstępne) należy je przenieść do odpowiedniego pola poniżej. Celem przedmiotu Elementy dyrygentury jest zaznajomienie studenta z warsztatem dyrygenckim zespołów instrumentalnych. Wymagania wstępne W polu „Wymagania wstępne” należy sprecyzować jaką wiedzę i umiejętności musi posiadać student zapisujący się na dany przedmiot. Nie jest wskazane podawanie listy przedmiotów poprzedzających, ponieważ jest to również informacja dla studentów przyjezdnych. Wymagania wstępne: umiejętność czytania nut, klasyfikacja instrumentów muzycznych, …

27. Praktyczne uwagi dla koordynatorów przedmiotów 3. Efekty kształcenia W polu” Efekty kształcenia” przy definiowaniu efektów (optymalnie 5-10) należy: • definiować EK na poziomie osiągalnym dla przeciętnie zdolnego studenta; • definiować EK dla całego przedmiotu, bez rozdziału na formy zajęć; • upewnić się, że EK przedmiotu odnoszą się do ogólnych EK programu studiów; • pamiętać, że EK muszą być możliwe do zaobserwowania, zmierzenia i oceny; • rozpoczynać opis każdego EK czasownikiem w stronie czynnej, np.: • charakteryzuje, cytuje, definiuje, objaśnia, opisuje, rozróżnia, tłumaczy, porządkuje, wskazuje, wymienia, znajduje, ... • analizuje, interpretuje, korzysta, modyfikuje, opracowuje, organizuje, planuje, porównuje, posługuje się, prezentuje, rozwiązuje, stosuje, tworzy, uogólnia, uzasadnia, wdraża, weryfikuje, wyznacza, … • prezentuje, posiada postawę …, …, posiada umiejętność (pracy w zespole, …),... Po zakończonym kursie student: charakteryzujezespoły instrumentalne, czyta partytury instrumentalne z uwzględnieniem zagadnieńtechniczno-interpretacyjnych , stosuje różne techniki dyrygenckie, … Formułując EK pamiętamy o: programowych RK, zapotrzebowaniu rynku, wymaganiach innych przedmiotów…

28. Praktyczne uwagi dla koordynatorów przedmiotów • Treści kształcenia (są przekopiowana w USOSie z Opisu ogólnego): W polu „Treści kształcenia” zagadnienia można wypisać w podpunktach lub litym tekstem. Nie ma znaczenia, czy treści dla poszczególnych form zajęć (wykłady, ćwiczenia…) będą określane osobno czy razem. • Treści kształcenia: • Zespoły instrumentalne; • Partytura instrumentalna; • Techniki dyrygenckie (batuta,...); • Podstawowy repertuar na zespoły instrumentalne; • … • Sposoby i kryteria oceniania W polu „Metody i kryteria oceniania” należy określić sposób weryfikacji i oceniania wymienionych efektów kształcenia z uwzględnieniem wszystkich form zajęć. Informacje podane w tym polu powinny być precyzyjne i jednoznaczne. Można wskazać terminy ustalone dla zaliczeń (procesu zaliczenia). Na ocenę z ćwiczeń składają się: aktywność (20%) oraz sprawdzian czytania partytury (80%). Zaliczenie ćwiczeń jest warunkiem podejścia do egzaminu. Na ocenę z wykładu składają się: ocena z ćwiczeń (30%), test teoretyczny (30%) – sprawdzający efekty kształcenia z zakresu wiedzy, egzamin praktyczny z dyrygowania jednego z 10 wskazanych utworów (40%) . Ocena końcowa przedmiotu jest oceną z wykładu.

29. Praktyczne uwagi dla koordynatorów przedmiotów 6. Metody kształcenia W polu „Metody kształcenia” należy wpisać informacje o metodach nauczania stosowanych przez prowadzącego podczas zajęć, zwracając szczególną uwagę na metody aktywizujące studenta, zaś w mniejszym stopniu niż dotychczas – na metodę podawczą (frontalną), która angażuje wyłącznie wykładowcę. 7. Literatura (jest przekopiowana w USOSie): W polu „Literatura” należy wpisać pozycje literatury w podpunktach (optymalnie 2-8 pozycji literatury podstawowej). Dodatkowo może być podana literatura uzupełniająca. Wskazywana jest literatura, która pozwoli uzupełnić wiedzę w zakresie określonych efektów kształcenia. 8. Informacje dodatkowe W polu „Informacje dodatkowe” można uzupełnić opis o takie informacje, jak: praktyki zawodowe, zalecenia fakultatywne lub inne ważne informacje dla opisu.

30. MACIERZ KOMPETENCJI Projektowanie programów studiów: na bazie efektów kształcenia Przedmioty programu studiów Efekty kształcenia opisujące program studiów Np. kier. DYRYGENTURA Historia dyrygentury (w j ang.) Czytanie partytur Praktyki dyrygenckie ► charakteryzuje sylwetki wybitnych dyrygentów ► zna jęz. angielski na poziomie B1 ► analizuje partytury ► prowadzi orkiestry symfoniczne ►potrafi pracować w zespole ►przestrzega zasad etyki zawodowej …

31. Podsumowanie Projektowanie programów studiów: na bazie efektów kształcenia • Sylabusy przedmiotów • Każdy nowy przedmiot opisujemy w USOSie wg nowego wzorca. • Do 20 września 2012 roku uzupełniamy w USOSie opisy wszystkich przedmiotów wg nowego wzorca – w języku polskim i angielskim. • Programy studiów • Dla każdego nowego programu studiów określamy efekty kształcenia uwzględniając „obszarnicze ramki kwalifikacji”. • Dla skontrolowania programu budujemy macierz kompetencji. • Strona internetowa • Wszelkie informacje, zarządzenia, instrukcje i wzory opisów można znaleźć na stronie • www.sylabusy.uni.lodz.pl

32. www.sylabusy.uni.lodz.pl

33. Weryfikacja uzyskanych efektów kształcenia w zakresie tworzenia opisów przedmiotów Dziękujemy za uwagę. Opracowanie (w grupie) opisu przedmiotu realizowanego na własnym wydziale wg nowych zaleceń. Wysłanie ich na adres (będzie podany na stronie). Najlepsze opisy zamieścimy na stronie jako wzory dla innych. W ten sposób powstanie reprezentatywny zbiór przykładów opisów przedmiotów dla Uniwersytetu Łódzkiego.