Długookresowe prognozowanie makroekonomiczne

1. Długookresowe prognozowanie makroekonomiczne Ministerstwo Finansów, Polska Seminarium, Analiza Uwarunkowań Niezbędnych do Sporządzania Długoterminowych prognoz Aktuarialnych, ZUS

2. Motywacja • 1.Brak centralnej wspólnej prognozy długookresowej w ramach szeroko pojętej administracji publicznej • Rosnące zapotrzebowanie na prognozy długookresowe w związku z wymogami krajowymi, jak również zobowiązaniami wynikającymi z członkowstwa w organizacjach międzynarodowych (UE, OECD, IMF…) • Duże znaczenie wiarygodnych scenariuszy rozwoju długookresowego w procesie przygotowywania odpowiednich zmian instytucjonalnych (np. systemy emerytalne, CO2, stabilność finansów publicznych, …)

3. Plan prezentacji Harmonogram prognoz przygotowywanych w Ministerstwie Finansów Dostępne prognozy długookresowe Metodologia tworzenia prognozy długookresowej Propozycje zmian instytucjonalnych

4. Harmonogram prognoz przygotowywanych w Ministerstwie Finansów

5. Harmonogram prognoz przygotowywanych w Ministerstwie Finansów • Prognozy o horyzoncie nie przekraczającym 4 lat – krótki okres • wymóg ustawowy • W długim okresie jedynie wytyczne dotyczące kształtowania się wybranych wskaźników makroekonomicznych (PKB, CPI, kurs) – na razie nie obligatoryjne • brak formalnego wymogu przygotowywania i współpracy w procesie przygotowywania długookresowych wytycznych

6. Dostępne prognozy długookresowedla Polski • Źródła krajowe: • różne strategie rządowe, horyzont maksymalnie do 2030 r., MRR, MG, współpraca: Instytut Badań Strukturalnych, Instytutu Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur, prognozy nieregularne • wytyczne przygotowywane w MF na potrzeby samorządów oraz ZUS – horyzont do 2060 r. • Źródła zagraniczne: • Komisja Europejska – AWG, horyzont do 2060 r., konsultowane z przedstawicielami PL, co 3 lata • Komisja Europejska – prognozy długookresowe w ramach przygotowywanych projektów, nieregularne – obecnie do 2020 r. • OECD: prognozy długookresowe w ramach przygotowywanych projektów, nieregularne, ostatnie do 2025 r

7. Metodologia prognoz długookresowych • Modele strukturalne, CGE, DSGE • Praktyka (KE, OECD, IMF) przygotowywania scenariuszy długookresowych wskazuje, że w większości oparte są one na neo-klasycznej teorii wzrostu, gdzie czynnikami produkcji są praca (L), akumulacja kapitału (K) i produktywność (A). • Zwykle przyjmuje się prostą funkcję produkcji typu Cobb-Douglasa • PKB = A × Lα × K1-α

8. Metodologia prognoz długookresowych • 1. Produktywność: • konwergencja do wartości dla krajów rozwiniętych (np. model Nelsona-Phelpsa, Lucasa, inne) • 2. Kapitał: • - utrzymanie na założonej relacji względem PKB, ewentualnie w średnim okresie konwergencja do założonej relacji

9. Metodologia prognoz długookresowych • 3. Praca: • L = (1-stopa bezrobocia) × stopa aktywności zawodowej × ludność w wieku produkcyjnym • - kluczowa rola założeń dotyczących demografii i czynników strukturalnych wpływających na kształtowanie się aktywności zawodowej • stopa bezrobocia na poziomie stopy równowagi (aktywni zawodowo, klin podatkowy, kapitał, produktywność…) • konwergencja stóp aktywności zawodowej w ramach grup wiekowych do poziomów obserwowanych w krajach rozwiniętych

10. Problemy z prognozami demograficznymi • Kluczowe znaczenie prognoz demograficznych dla kształtowania się w długim okresie najważniejszego czynnika produkcji – pracy • Problem ze źródłem prognoz demograficznych: • - GUS: do 2035 r. • - Eurostat: do 2060 r. • - ZUS: na bazie GUS do 2060 • - teoretycznie prognoza Eurostatu jest konsultowana z GUS • - praktycznie: istotne różnice • - problem „punktu startowego”

11. Brak aktualizacji prognoz demograficznych – punkt startowy

12. Wybrane różnice w prognozach GUS i Eurostat

13. Metodologia prognoz długookresowych - wnioski • Scenariusz vs. Prognoza; dla podstawowych zmiennych realnych • W przypadku zmiennych nominalnych – zwykle na stałym poziomie, np. celu inflacyjnego • Duże znaczenie przyjętych założeń egzogenicznych i tempa konwergencji do wybranych celów • Konieczna analiza wrażliwości

14. Potencjalne konsekwencje przyjęcia różnych założeń dla czynników produkcji

15. Pytania • Czy można, czy celowe jest przygotowanie jednej prognozy długookresowej do różnych celów? >>> CO2 / projekcje fiskalne / projekcje emerytalne • Czy przygotowana przez administrację czy jednostki zewnętrzne? • Jakie instytucje zaangażowane? >>> GUS, ZUS, MG, MF • Kto wiodący? • Jaki horyzont? >>> 20 / 60 lat • Jakie zmienne? • Czy kwestie prognozowania długookresowego uregulować formalnie? >>> kompetencje, zakres, zatwierdzanie, terminy >>> w ustawie? • Jak często aktualizowana prognoza długookresowa, czy spójna z prognozami krótkookresowymi (np. WPFP, UB, APK)? >>> raz do roku / raz na 2 lata / …. • Kto powinien przygotowywać prognozę demograficzną? (GUS/ZUS/EUROSTAT). Czy powinna też być konsultowana w kraju? Jaki horyzont? Czy może się różnić od Eurostat’u?

16. Podsumowanie • Konieczność opracowania i aktualizacji spójnego scenariusza długookresowego dla Polski w ramach szerokiej współpracy ośrodków krajowych • Jedna spójna prognoza demograficzna dla Polski GUS/Eurostat/ZUS • Dostosowanie harmonogramu prognoz w celu uniknięcia problemu aktualizacji danych (Eurostat-KE vs. GUS-ZUS) • Wypracowanie wspólnych założeń dla kształtowania się czynników produkcji wraz z przygotowaniem szczegółowego uzasadnienia • - pilne: obecnie powstaje prognoza AWG