TÜRKİYE-İSRAİL İLİŞKİLERİ

1. TÜRKİYE-İSRAİL İLİŞKİLERİ Doç. Dr. Atilla SANDIKLI BİLGESAM Başkanı

2. Türk-İsrail İlişkileri • Türk-İsrail ilişkileri tarihsel süreç içinde inişli ve çıkışlı bir seyir izlemiştir. • Osmanlı devleti İspanya’nın sınır dışı ettiği, Avrupa devletlerinin kabul etmediği 200.000’den fazla Yahudiyi topraklarında yerleşmeye davet etmiştir. • Osmanlı devletinde Yahudiler tarih boyunca ticaret, sanayi, ve finans dallarında ön planda olmuşlardır. • İkinci Dünya Savaşı’nda Almanya’dan kaçan Yahudi akademisyenler Türkiye’ye davet edilmiş ve üniversitelerde iş imkanı sağlanmıştır. 1

3. 1949 – Tanıma • 1950 – Diplomatik İlişkikurulmuştur. (Elçilik Düzeyinde ilişki tesis edildi) • 1956 – Süveyş Krizi (Maslahatgüzar Düzeyine düşürüldü) • 1980 – Kudüs Yasası (Bütün Görevliler Merkeze Çağrılmıştır) • 1991 – İlişki Seviyesi (Büyükelçiliğe Yükselmiştir) Tarihsel Süreçte İlişkiler 3

4. 4

5. AB ile Gergin ilişkiler • Komşu Ülkelerin Teröre Destek Vermesi • Suriye-Yunanistan Askeri Eğitim Anlaşması • Harp Silah, Araç ve Gereçlerinin Temininde zorluk • Teknoloji Transferi İhtiyacı İlişkilerin gelişmesinin Temel Nedenleri 3

6. 1990’lı Yılların Sonunda İSRAİL İLE STRATEJİK İŞBİRLİĞİNDEN ORTAK DENGELİ İLİŞKİYE GEÇİLDİ 5

7. İlişkilerde 2000’li Yıllar 6

8. İlişkilerde 2000’li Yıllar 7

9. İlkesel Dış Politika 8

10. İlişkilerde Son Dönem: 2005 • Kısa süreli gerginlik sonrasında Türkiye’nin girişimleriyle ilişkiler yeniden düzeldi. • Başbakan Erdoğan dış politika danışmanlarını İsrail’e gönderdi. • Ocak 2005’de Dışişleri Bakanı Gül İsrail’i ziyaret etti. • Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Eretz sanayi bölgesini geliştirme projesini başlattı. 9

11. İlişkilerde Son Dönem: 2006 • Türkiye; • Suriye – İsrail arasında bir anlaşmaya varılması için gizli görüşmelere öncülük etmiştir. • Ancak; • İsrail, 2006’da Lübnan’ın güneyini işgale başlamıştır. 1000’den fazla sivil öldürülmüş, BM’ye bağlı gözetleme tesisi vurulmuş, 4 BM personeli hayatını kaybetmiştir. • Türkiye İsrail’in saldırısına sert tepki göstermiştir; • Araştırma-geliştirme projeleri askıya alınmış • Manavgat Suyu Projesi durmuş • GAP bölgesine yapılan yatırım planları sonlandırılmış • Askeri modernizasyon projeleri gündemden kalkmaya başlamıştır. 9

12. İlişkilerde Son Dönem: 2008 10

13. Başbakan; • İsrail’i saldırgan bir ülke • Dökme Kurşun Operasyonu’nu devlet terörü • Gazze’yi «Açık hava hapishanesi» olarak nitelemiş ve BM’yi göreve çağırmıştır. İlişkilerde Son Dönem 11

14. İLİŞKİLERİN DİBE VURMASI 12

15. Türk-İsrail İlişkilerinde Onarılması Zor Bir hasar 31 Mayıs 2010 1

16. Mavi Marmara ile ilgili Raporlar BM Güvenlik Konseyi Başkanlık Açıklaması Türk-İsrail İlişkileri Dibe Vurdu 2

17. İlişkilerde Son Dönem 13

18. Palmer Raporu Palmer Raporu 14

19. Palmer Raporu 15

20. Türkiye’nin Tepkisi ve Yaptırımlar Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu; 16

21. Türkiye’nin Yaptırımlarının Nedeni 17

22. Türkiye’nin Yaptırımlarının Nedeni İsrail alçak koltuk ve Mavi Marmara krizinde; güçlenen Türkiye’nin yükselişini sekteye uğratmak, bölgedeki devletler ve halklar üzerindeki artan itibarını zedelemek istemiştir. 18

23. Sonuç • Olumlu • Yaptırımlar bölgedeki gelişmeler dikkate alındığında İsrail’in yalnız kalmasına neden olacaktır. • İlişkilerin dibe vurması, Türkiye-İsrail işbirliğini teşvik eden Batılı ülkelerin bölgedeki nüfuzuna zarar verecektir. • Türkiye örnek ve öncü ülke statüsü kazanacaktır. • Olumsuz • Terör ve sözde Ermeni soykırımı tasarısı konularında olumsuz gelişmelere yol açabilir. • İsrail ile teknolojik, ekonomik ve ticari ilişkilerde yavaşlamanın Türkiye’nin gelişmesine olumsuz etkisi olabilir. 19

24. TÜRKİYE-İSRAİL İLİŞKİLERİ Doç. Dr. Atilla SANDIKLI BİLGESAM Başkanı