İLK YARDIM

1. İLK YARDIM 1-3 4-6 7-11 12-15 16-18 19-22 23-27 28-34 35-36 37-40 41-44 45-46 47-49 50-53 Aniden hastalanan veya kazaya uğrayan kişilere, doktara ulaşıncaya kadar, o andaki durumunu daha kötüye gitmesine önlemek için mevcut malzemelerle yapılan yardıma ilkyardım denir. İlkyardımı yapan kişi ne kadar bilgili olursa olsun doktorun yerini tutamaz. Bu unutulmamalıdır. Yaşamı boyunca insan, ilkyardımı gerektiren durumlarla her zaman karşılaşabilir. Zamanında yapılacak basit ve etkili bir yardımla hasta veya yaralının hayatı kurtulabilir. Kaza ve ani hastalıklarlada , hasta ya da yaralaının doktora veya hastaneye sağ olarak götürülebilmesi, bilgili ilk yardımın anında yapılmış olmasına bağlıdır.

2. İLKYARDIM NEDİR • Herhangi bir kaza veya yaşamı tehlikeye düşüren bir durumda Hayatın kurtarılması ya da durumun kötüye gitmesini önlemek için yapılan uygulamadır.

3. 1-3 4-6 7-11 12-15 16-18 19-22 23-27 28-34 35-36 37-40 41-44 45-46 47-49 50-53 İLKYARDIMDA TEMEL İLKELER • Teşhis için önce hastanın vaya yaralının hikayesi öğrenilir • Sonra belirtiler bulgular saptanır • Temel ilkyardım kuralaları hatırlanarak yaralı ya da hasta için en uygun ilkyardım zamanında ve zara vermeden ıuygulanır. • Teşhis ve tedavi yapıldıktan sonra gerekli bakım ve muayenesinin yapılacağı sağlık kurumuna uygun koşullar içinde taşınır.

4. NEREDE?NELERİ KULLANARAK?NEKADAR SÜRE İLE ?

5. Acil Tedavi Nedir? • Acil tedavi ünitelerinde yada olay yerinde, hasta –yaralılara doktor ve sağlık personeli tarafından yapılan tıbbi müdaheledir.

6. İLKYARDIM- ACİL TEDAVİ ARASINDAKİ FARK NEDİR? • Acil tedavi işin uzmanları tarafından her türlü ilaç ve ileri teknik uygulanarak yapılır. • İlkyardım ise bu konuda eğitim almış herkesin olayın olduğu yerde bulabildiği malzemeleri kullanarak yaptığı hayat kurtarıcı müdahaledir.

7. İLKYARDIMCI KİMDİR? • İlkyardım tanımında belirtilen amaçlar doğrultusunda hasta veya yaralıya müdahaleleri ve uygulamaları yapan eğitim almış kişilerdir.

8. İYİ BİR İLKYARDIMCI... • Önce kendi güvenliğini korumalı • Olay yerine hakim olmalı • Etrafındaki insanları doğru bir şekilde yönlendirip organize etmeli • Sakin , kendinden emin ve pratik olmalı • Eldeki olanakları iyi değerlendirebilmeli • İnsan vücudu ve işlevleri ile ilgili temel becerilere sahip olmalı • Bilgisini kullanarak yaralıya gerekli müdahaleyi yapmalı • Yaralılara zarar verecek uygulamalardan kaçınmalı

9. İLKYARDIMCININ ÖNCELİKLİ AMAÇLARI NELERDİR? • Ortam güvenliğini sağlamak • Hayati tehlikeyi ortadan kaldırmak • Yaşamsal fonksiyonların sürdürülmesini desteklemek • Yaralının durumunun kötüleşmesini engellemek • İyileşmeyi kolaylaştırmak

10. İLKYARDIMCININ TEMEL GÖREVLERİ • KORUMAK, BİLDİRMEK, KURTARMAK (K , B, K)

11. KORUMAK • İlkyardımcıkaza yerinde var olan ve oluşabilecek tehlikeleri görüp • Hem kendi hem de yaralının yaşamını koruyucu güvenlik önlemleri almalıdır

12. BİLDİRME • Olay/kaza mümkün olduğu kadar hızlı bir şekilde 112 ye bildirilmelidri.

13. KURTARMA-MÜDAHALE • Olay yerinde hasta/yaralılara müdahale • Hızlı ancak sakin ve kendinden emin bir şekilde yapılmalıdır.

14. 112 ARANIRKEN • Sakin olunmalı • Sorulan sorulara net ve anlamlı cevaplar verilmeli • Kesin yer adres bilgileri verilmesi • Kendinizi tanıtmalı ve telefon numarası verilmeli • Yaralının sayı durumları bildirilmelidir.

15. İLKYARDIMCININ YAPMASI GEREKENLER • Yaralının durumu seri bir şekilde değerlendirilmeli(ABC) • Öncelikli müdehale edilecekler belirlenmeli • Yaralının korku ve endişeleri giderilmeli, sakinleştirilmeli • Yaralı sıcak tutulmalı • Yaralının yarasını görmesineizin verilmemeli • Yaralı hareket ettirilmemeli • Yaralı hayati tehlikesi olmadığı sürece asla yerinden kıpırdatılmamalı • En uygun yöntemlerle sağlık kuruluşuna sevk edilmeli(112)

16. HAYAT KURTARMA ZİNCİRİ • Hayat kurtarma zinciri 4 halkadan oluşur • Son iki halka ileri yaşam desteğine aittir ve ilkyardımcınıngörevi değildir • 1. Halka-112 ye haber verme • 2.Halka-Temel Yaşam Desteği • 3. Halka-112 Ambulans ekiplerinde yapılan müdahaledir • 4. Halka- Hastane acil servisleridir

17. 1-3 4-6 7-11 12-15 16-18 19-22 23-27 28-34 35-36 37-40 41-44 45-46 47-49 50-53 İLKYARDIMIN TEMEL KURALLARI • Hasta veya kazazedenin emniyetini sağlayın • Yatırıp dinlendirin • Kaza yerini işaretleyi • Paniği önleyin, kalabalığı dağıtın. • Temiz hava sağlayın, hastayı sıcak tutun, sık giysileri gevşetin • Hasta veya kazazedeyi iyice muayene edin • Müdehaleyi süratli, sakin ve gerektiği kadar yapın • Kanamayı durdurun • Düzenli solunumu sağlayın • Şoku önleyin • Şuursuz olanlara yiyece ve içecek vermeyin • Gerekiyorsa tıbbi tedevi için doktor sağlayın • Bilmediğiniz durum varsa israr etmeyin.

18. İNSAN VÜCUDU • Vücudu oluşturan sistemler ve işlevleri

19. Dolaşım Sistemi • Oksijen besin, hormon, bağışıklık elemanı ve benzeri elemanları hücrelere taşır ve atıkları kalbe toplar • Kalp • Kan Damarı • Kan

20. Nabız • Kalp atımlarının damar duvarına yaptığı basıncın vücudun belli bölgelerinden el ile hissedilmesidir

21. Nabız • Normal nabız değeri normal dinlenme halinde yetişkin bir kişide dakikada 60-100 arasındadır. • Küçük çocuklarda 100-120 • Dolaşımın değerlendirilmesi: • Çocuk ve yetişkinde şah damarından, • Bebeklerde kol atardamarlarından 2-3 parmakla 5 saniye süre ile değerlendirilir

22. Nabız Alınan Bölgeler • Boyundan: Şah Damarı • (Adem elmasının hemen her iki yanında boynu her iki yana yatıran kas huzmelerinin hemen mnünden) • Koldan:Kol atardanmarı(Kolun iç yüzü dirsek çukurunun hemen üstünden • Bacaktan:Bacak ataradamarı(Kasık bölgesinden)

23. Solunum Sistemi • Gerekli olan oksijen- karbondioksit gaz alış verişini yaparak hücre ve dokuların oksijenlenmesini dokularda ortaya çıkan karbondioksitin vücuttan atılmasını sağlar. • Havayolu • Solunam Yolları • Akciğer

24. Sinir Sistemi • Bilinç, anlama, düşünme, algılama, hareketleri ve uyumu, dengeyi ve solunum ve dolaşımı sağlar. • Beyin • Beyincik • Omurilik • Omurilik soğanı • Sinirler

25. Hareket Sistemi • Vücudun hareket etmesini, desteklenmesini sağlar • Kemikler • Eklemler • Kaslar

26. Boşaltım Sistemi • Kanı süzerek vücuda yararlı maddelerin vücutta tutulması, zararlı olan maddelerin vücutta atılması ile vücutta iç dengeyi korur. • Böbrekler • İdrar kanalları • İdrar kesesi • İdrar borusu

27. Sindirim Sistemi • Ağızdan alınan besinlerin Öğütülerek sindirilmesini ve kan dolaşımıaracılığıyla vücuda dağıtılmasını sağlar. • Dil ve dişler • Yemek borusu • Mide • Safra Kesesi • Pankreas • Bağırsaklar

28. OLAY YERİNİN VE YARALININ DEĞERLENDİRİLMESİ • OLAY YERİ DEĞERLENDİRMENİN AMACI NEDİR? • Olay yerinde tekrar kaza olma riskini ortadan kaldırmak, ortamın güvenliğini sağlamak • Olay yerindeki yaralıları değerlendirmek, sayısını ve durumlarını bildirmek, 112 ye doğru bilgi aktarmak

29. OLAY YERİ DEĞERLENDİRMESİ • Kazaya uğrayan aracın kontağı kapatılmalı • Kontağa ulaşılamıyorsa akü kutup başları ayrılabilir • Araç LPG’li ise aracın bagajında bulunan tüpün vanası kapatılmalı • El freni çekilmelidir.

30. Olay yeri yeterince görülebilir biçimde işaretlenmelidir ve olası kaza tehlikesini önlemek için uyarı işaretleri yerleştirilmelidir. • Meraklı kişiler olay yerinden uzaklaştırılmalıdır. • Olası patlama ve yangın riskini önlemek için olay yerinde sigara içilmemeli/ içenlere maniolunmalıdır.

31. Gaz varlığı söz konusu ise zehirlenmenin önlenmesi için gerekli önlemler alınmalıdır. • Ortam havalandırılmalıdır • Kıvılcım oluşturabilecek ışıklandırma, halojen lambalar vb veya çağrı araçları cep telefonu, telsiz kullanılmasına izin verilmemelidir.

32. TIBBİ YARDIM İSTENMELİDİR112 • Yaralı yerinden (güvenliği tehlikeye düşmedikçe) oynatılmamalıdır. • Yaralı hızla yaşam bulguları yönünden(ABC) değerlendirilmelidir. • Yaralı kanama ve kırık yönünden değerlendirilmelidir. • Yaralı sıcak tutulmalıdır.

33. Yaralıya ağızdan hiçbirşey verilmemelidir • Yaralının endişeleri giderilmeli, nazik ve hoşgörülü ancak kendinden emin davranılmalıdır. • Yaralının paniğe kapılmasını engellemek için yarasını görmesine izin verilmemelidir. • Yaralı ve olay hakkındaki bilgiler kaydedilmelidir.

34. Yardım ekibi gelene kadar(112) olay yerinde kalınmalıdır • Gelen 112 ekibine olayın gelişimi,yeterli ve açıklayıcı bilgiler verilerek yaralılar devredilmelidir.

35. YARALININ DEĞERLENDİRİLMESİYLE • Hastalik yada yaralanmanın derecesi anlaşılır • İlkyardım öncelikleri belirlenir • Yapılacak ilkyardım yöntemlerine karar verilir • Güvenli bir müdehale sağlanır.

36. ABC • İlkyardımın ABC si • A-Havayolunun değerlendirilmesi • B- Solunumun değerlendirilmesi • C- Dolaşımın değerlendirilmesi

37. YARALININ İLK DEĞERLENDİRİLMESİ • Yaralının ilk olarak hafifçe omuzuna dokunarak “iyi misiniz?” sorusu ile bilinç durumu değerlendirilmelidir.

38. A- Havayolu Açıklığının Değerlendirilmesi • Havayoluaçıklığı havanın akciğerlere ulaşabilmesi için şarttır özellikle bilinç kaybıolan kişide dil geri kaöar dil kökü ile solunum yolu tıkanabilir. • Kusmuk yabancı cisimlerle solunum yolu tıkanabilir.

39. Havayolu açıklığını sağlamak için yaralı sırtüstü yatırılır. • Bilinç kaybı olan yaralıda ağız içi önce gözle daha sonra elle kontrol edilir, • Ardından yabancı cisim varsa bir bez aracılığıyla çıkarılır

40. Bir el yaralının alnında diğer elin 2-3 parmağı ile çene altından tutularak baş geriye doğru itilip Baş-Çene Pozisyonu verilir

41. Bebeklerde sadece gözle görünen cisimler iki parmak kullanarak çıkartılır asla tek parmakla çıkartılmaz • Bebeklerin yutakları erişkinlere nazaran daha düz olmasından dolayı yabacı cisim daha derine itilebilir.

42. Bebeklerde Baş-Çene Pozisyonu için çeneyi hafifçe iki parmak kaldırmak yeterlidir. • Çoğu zaman iki yada üçe katlanmış bir havluyuı omuzlarının altına koymak solunum yolunu açmamıza yeter

43. B- Solunumun Değerlendirilmesi • İlkyardımcı, başını yaralının göğsüne bakacak şekilde yan çevirerek yanağını yaralının ağzına yaklaştırır, • Bak-Dinle-Hisset Yöntemi ile solunum yapıp yapmadığı 5 saniye süre ile değerlendirilir

44. Solunum hareketini gözler (Göğüs kafesinin solunum ile inip kalkmasını) • Solunum sesini dinler • Yanğında yaralının nefesini sıcaklığını hissetmeye çalışır • Solunum sayısı 12-20 dk dır.

45. C-Dolaşımın Değerlendirilmesi • Dolaşımın değerlendirilmesi için çocuk ve yetişkinlerde şah damarından • Bebeklerde kol atardamarından 3 parmakla 5 saniye süre ile nabız almaya çalışılır Nabız sayısı 60-100/dk dır

46. İlk değerlendirme sonucu yaralının bilinci kapalı fakat solunum ve nabzı varsa derhal koma pozisyonuna getirilerek diğer yaralılarla ilgilenililir

47. Yaralını İkinci Değerlendirilmesi • İlk muayene ile yaralının yaşam belirtilerinin varlığı güvence altına alındıktan sonra ilkyarımcı ikinci muayene aşamasına geçerek baştan aşağı muayene yapar.

48. GÖRÜŞEREK BİLGİ EDİNME • Kendini tanıtır • İsmini öğrenir • Hoşgörülü ve nazik davranarak güven sağlar • Endişelerini gidererek rahatlatır • Olayın gelişimi ve oluşumu, koşulları kişisel özgeçmişleri, sonuç olarak ne yedikleri kullanılan ilaçlar ve alerjinin varlığı sorularak öğrenilir.

49. BAŞTAN AŞAĞI KONTROL • Bilinç düzeyi anlama, algılama(basit ve hastanın anlayabileceği türden sorular) • Solunum sayısış ritmiş derinliği(dak solunum sayısı, solunum aarlıklarının düzeni- derinleşmiş solunum) • Nabız sayısış ritmi,şiddeti(dak nabız sayısı, nabız atımındaki düzen) • Vücut veya cilt ısısış nemi, rengi

50. BAŞ • Saç, saçlı deri, baş ve yüzde yaralanma, morluk olup olmadığı, • Kulak ya da burundan sıvı açık sarı şeffaf yada kan gelip gelmediği değerlendirilir, • Ağız içi kontrol edilir, • Diş protezi varsa solunum yolu tıkamaması için çıkarılır