1 / 20

Hugleiðingar um árangursríka heilbrigðisþjónustu

Hugleiðingar um árangursríka heilbrigðisþjónustu. Rúnar Vilhjálmsson, PhD Prófessor. Erindi flutt á Málþingi BSRB um heilbrigðisþjónustu , 31 október 2013 . Heilbrigðiskerfi. Heilbrigðiskerfum má skipta í fernt :.

vivi
Télécharger la présentation

Hugleiðingar um árangursríka heilbrigðisþjónustu

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Hugleiðingar um árangursríkaheilbrigðisþjónustu Rúnar Vilhjálmsson, PhD Prófessor ErindifluttáMálþingi BSRB um heilbrigðisþjónustu, 31 október 2013

  2. Heilbrigðiskerfi Heilbrigðiskerfummáskiptaífernt: • Einkarekstrarkerfi, t.d. BandaríkinogSuður-Afríka (Fee-for-Service) • Félagslegkerfi, t.d. Bretland, Kanada, Íslandogönnur Norðurlönd(socialized medicine) • Skyldutryggingakerfi, t.d. Þýskalandog Holland (decentralized national health) • Sósíalískkerfi, t.d. KúbaogRússland (socialist medicine)

  3. Íslenskaheilbrigðiskerfið Telst til svokallaðra félagslegra kerfa (socialized health system), sbr. einnig heilbrigðiskerfi annarra Norðurlanda, Bretlands og Kanada Kjörmynd (ideal type) félagslegsheilbrigðiskerfis (Cockerham, 2010): • Litiðersvoáaðfyrirhendiséalmennurrétturtilheilbrigðisþjónustu • Þjónustanerfyrstogfremstfjármögnuðafhinuopinbera • Hiðopinberaskipuleggurþjónustuna • Hiðopinberagreiðirþjónustuveitendumfyrirþjónustusína • Notendurhafalítinneðaengankostnaðafþjónustunni • Hiðopinberaáaðmestuaðstöðunaogtækinsemnotuðeruvegna þjónustunnarogrekurhelsturekstrareiningar • Kerfinuerætlaðaðtryggjaþegnunumjafnanaðgangaðþjónustu • Gjarnanerveittheimildtiltakmarkaðseinkarekstursþjónustuvið sjúklingasemeruþálátnirberakostnaðaukaafþví

  4. Íslenskaheilbrigðiskerfiðhefurfærstnokkuðfrákjörmynd hinsfélagslegaheilbrigðiskerfismeðeinkavæðinguinnan kerfisins Meðeinkavæðinguerífræðilegriumræðuáttvið (Starr, 1988): Söluáopinberristofnuneðafyrirtæki, söluáhlutaféhinsopinbera, eðasöluáöðrumeignumhinsopinbera, tileinkaaðila = Eignasala Tilfærsluárekstrieðaframkvæmdfráhinuopinberatileinkaaðila = Einkaframkvæmd Tilfærslufjármögnunarfráhinuopinberatileinkaaðila = Einkafjármögnun Einkavæðinghefuráttsérstaðííslenskaheilbrigðiskerfinuá undanförnumárumaðþvíervarðarliði 2 og 3 aðframan.

  5. Vandisemgeturtengsteinkaframkvæmd heilbrigðisþjónustu(ífélagslegumheilbrigðiskerfum) Einkaframkvæmdgeturleitttilhækkunarþjónustugjalda Þjónustusamningarviðeinkaaðilagetavaldiðósveigjanleikaí heilbrigðisþjónustunni(nýjarþjónustuþarfirgetakomið uppásamningstímanum, semsamningurinntekurekkiá). Aðilaríeinkaframkvæmdveitasjaldnastheildstæðaþjónustu – Erfiðtilfelliogmeðferðarmistökeinkaaðilalendahjáopinberum þjónustuaðilum(„Rjóminnfleytturaf“) 4) Einkaframkvæmdgeturleitttilósamhæfðrarogósamfelldrarþjónustu (þegarmargirótengdiraðilarveitaafmakaðaþjónustuísamkeppni hverviðannan) 5) Einkaframkvæmddreguralmenntekkiúrheildarkostnaðivið heilbrigðisþjónustuna, heldurgeturþvertámótiaukiðhann, vegna kostnaðarliðaeinsogarðgreiðslnatilfyrirtækja, hásstjórnunarkostnaðar fyrirtækjaogaukinskostnaðareftirlitsaðila (sját.d. Pollock, 2008)

  6. Vandisemgeturtengsteinkafjármögnun heilbrigðisþjónustu(ífélagslegumheilbrigðis- kerfum) Einkafjármögnun (sjúklingagjöld) geturleitttilfrestunar eðaniðurfellingaráheimsóknumtilþjónustuaðila Einkafjármögnungeturvaldiðójöfnuðiíaðgengiaðþjónustu (sbr. Pollock, 2008) Þóttsjúklingagjöldumséjafnanætlaðaðaukakostnaðarvitund sjúklingaerþaðháðframkvæmdinni. Hérmáeinnigspyrjatilhvers ættiaðaukakostnaðarvitundsjúklinga. Jafnanergerterráðfyriraðsjúklingagjölddragiúróþarfri þjónustunotkun, en hafilítiláhrifánauðsynlegahjálparleit Þettavirðistekki ganga eftir, jafnvelekkiííslenska heilbrigðiskerfinu (Rúnar Vilhjálmsson og fl., 2001a; Vilhjalmsson, 2005)

  7. Kostnaðurheilbrigðiskerfa Kostnaðurheilbrigðiskerfaræsteinkumafeftirfarandiþáttum: Stærðeinkageirans (einkumhlutafélaga) íheilbrigðisþjónustunni Fjöldagreiðsluaðila Fjöldalækna pr. 1000 íbúa Hlutfallssérfræðingameðallækna Hlutfalliopinberrarfjármögnunar Opinberristýringuverðlagningarogmannafla (sját.d. Holllingsworthog fl., 1990; Devereauxog fl., 2004)

  8. Kostnaðurheilbrigðisstofnanaeftirrekstrarformi Kostnaðurheilbrigðisstofnanaræðstaðveruleguleytiaf rekstrarformiþeirra: Sjúkrahússemrekineruafhlutafélögumáhagnaðargrundvelli erudýrariírekstri en sjúkrahússemekkierurekinmeðþeimhætti (Devereauxog fl., 2004; WoolhandlerogHimmelstein, 1999). Ódýrust eruþausjúkrahússemeruíopinberumrekstri (lægsturkostnaður per útskrift) (WoolhandlerogHimmelstein, 1997). Ástæðurþessaerueinkum: Meiristjórnunarkostnaðuráeinkareknumspítölum Hærrilaunakostnaðurstarfsmanna, fyrstogfremstlækna Ávöxtunarkrafahluthafa Uppfærslaásjúkdómsgreiningum (diagosticupcoding)

  9. Gæðisjúkrahúsaeftirrekstrarformi Rannsóknirbendatilaðgæðigetiaðýmsuleytiveriðlakariásjúkrahúsum semrekineruáhagnaðargrundvelli (afhlutafélögum). Þettabirtisteinkumí: Minniáhersluákennsluogþjálfunstarfsmannaá einkareknusjújkrahúsunum Lægrastarfsmanna/sjúklingahlutfalliáeinkareknu sjúkrahúsunum Lægrahlutfallisérfræðimenntaðraheilbrigðisstarfsmanna áeinkareknusjúkrahúsunum (Pattison og fl., 1983; WoolhandlerogHimmelstein, 1997)

  10. Gæðisjúkrahúsaeftirrekstrarformi (frh) • Leiðréttdánartíðni (adjusted hospital mortality rate) áspítala ogeftirútskriftgeturreynsthærrimeðaleinkarekinnasjúkrahúsa (Devereauxog fl., 2002a) • Dánartíðniblóðskilunarsjúklingagetureinnigreynsthærriþegar • þeimersinntafeinkareknumstöðvum(Devereauxog fl., 2002b) • Samkeppnimillispítala um sjúklingaáinnrimarkaðimeð • heilbrigðisþjónustugeturaukiðdánartíðnivegnaaðgerða • (Propper, 2004)

  11. Íslenskaheilbrigðiskerfið HeilbrigðisútgjöldsemhlutfallafvergrilandsframleiðsluáÍslandi 2000-2012 Heimild: OECD Health Data, 2013 • Taflansýniraðheilbrigðisgjölddrógusthlutfallslegasamanáárunumfyrir • efnahagshrunið (einkumvegnamikilsvaxtarlandsframleiðslunnar). Fyrsteftirhrunið • jóksthluturheilbrigðisútgjaldanna, en hefurlækkaðverulegasíðanvegna • umtalsverðsniðurskurðaráframlögumríkisinstilheilbrigðismála. • Þegarkostnaðurheilbrigðiskerfa OECD ríkjannaerskoðaðursemhlutfallafvergrilandsframleiðsluvarÍslandkomiðniðurí 17.-18. sætiárið 2011 með9%, en langdýrastakerfiðvarBandaríkinmeð 17,7% (OECD Health Data, 2013).

  12. Íslenskaheilbrigðiskerfið (frh) Hlutdeild (%) hinsopinberaogsjúklingaíkostnaðiviðrekstur heilbrigðisþjónustunnaráÍslandi 2000-2012 Heimild: OECD Health Data, 2013 • Taflansýniraðkostnaðarhlutursjúklingaíheilbrigðisþjónustunni • áÍslandihefurvaxiðeftirefnahagshruniðúr 15,3% í 18,6% (árið 2011). • Aukinkostnaðarhlutdeildsjúklingaeráhyggjuefnivegnaþessaðrannsóknirhérlendissýnaaðkostnaðurereinmeginástæðafrestunareðaniðurfellingarþjónustu (Runar Vilhjálmsson og fl., 2001; Vilhjalmsson, 2005).

  13. AukinkostnaðarþátttakasjúklingaeykurfrestunlæknisþjónustuAukinkostnaðarþátttakasjúklingaeykurfrestunlæknisþjónustu Fjöldkylduútgjöldtilheilbrigðismála semhlutfallaffjölskyldutekjum Hlutfall sem frestaði læknisheimsókn sl. 6 mánuði (2006) • Heimild: Landskönnunin Heilbrigði og aðstæður Íslendinga (2006)

  14. Íslenskaheilbrigðiskerfið (frh) Frestunþjónustu: „Þurftirþúaðfaratillækniseinhverntímaásíðustu 6 mánuðum, en hættirviðþaðeðafrestaðirþví“? (Hlutfall [%] 18 áraogeldrisemsegirjá) Heimldir: LandskönnuninHeilbrigðiogaðstæðurÍslendinga, haustið 1998 og2006 (Rúnar Vilhjálmsson, 2007). ÞjóðmálakönnunFélagsvísindastofnunar, apríl 2013 (gögnumsafnaðfyrir Rúnar Vilhjálmsson) • Mikilogtölfræðilegamarktækaukninghefurorðiðáfrestunlæknisþjónustumeðal • Íslendingafrá 2006 til 2013. Aukninginermikiðáhyggjuefniíljósiþessmarkmiðs • íslenskaheilbrigðiskerfisinsaðallirlandsmenneigikostábestuheilbrigðisþjónustu • semkostureraðveita. • 30% allrafrestanasjúklingaálæknisþjónustuhérlendisstafarafkostnaði • viðþjónustuna (komugjöldoglyf) (Rúnar Vilhjálmsson og fl., 2001; Rúnar Vilhjálmsson, 2007) • Aðraralgengarástæðurfrestunareru: • Aðvera of upptekinníöðrumverkefnum (ívinnuogáheimili) • Getaekkifengiðtímahjálækninumnægilegafljótt • (Rúnar Vilhjálmsson og fl., 2001; Rúnar Vilhjálmsson, 2007)

  15. Íslenskaheilbrigðiskerfið (frh) HlutfallÍslendinga, 18 áraogeldri, semfrestarlæknisþjónustuá 6 mánaðatímabili • Frestun læknis- • þjónustu • Í heild32% • Hópar sem fresta umfram • aðra eru: • Öryrkjar 46% • Þeir sem telja heilsuna • “sæmilega” eða “lélega” 40% • Einhleypir 41% • Yngra fólk (18-29 ára) 40% • Námsmenn 40% • Grunnskólamenntaðir 39% • Lágtekjufólk(<200 þ.á mán.)39% • Konur 35% • Heimild: Þjóðmálakönnun Félagsvísindastofnunar (2013) • Taflansýniraðfrestunlæknisþjónustuersérlegaalgengmeðalöryrkjaogþeirra • sembúaviðlakariheilsueneinnigmeðaleinhleypra, yngrafólksognámsmanna, • lágtekjufólksoggrunnskólamenntaðra. Þáfrestakonurlækniþjónustuoftar en karlar.

  16. Viðhorfalmenningstilheilbrigðisþjonustunnar • Skandinavískarrannsóknirbendatilaðalmenningurstyðjialmennt • hiðfélagslegaheilbrigðiskerfi(Hayes og VandenHeuvel, 1996; Svallfors, 1995). Finnstþéraðheilbrigðisþjónustaneigiaðverarekin (starfrækt) afhinuopinbera (ríki, sveitarfélögum) eðaeinkaaðilum? Heimild: ÞjóðmálakönnunFélagsvísindastofnunar, apríl 2013 TaflansýnirmjögalmennanstuðningmeðalÍslendingaviðopinberanreksturheilbrigðis- þjónustunnar. Enginnstuðningurerviðþaðsjónarmiðaðþaðséueinkumeinkaaðilarsem rekiheilbrigðisþjónustuna. Þáereinnigmjöglítillstuðningurviðþaðsjónarmiðað heilbrigðisþjónustansérekinjöfnumhöndumafhinuopinberaogeinkaaðilum.

  17. Viðhorfalmenningstilheilbrigðisþjónustunnar (frh) Finnstþéraðhiðopinberaeigiaðleggjameirafé, minnafé, eða óbreyttfétilheilbrigðisþjónustu (miðaðviðþaðsemnúer)? Heimildir: ÞjóðmálakönnunFélagsvísindastofnunar, apríl 2013 LandskönnuninHeilbrigðiogaðstæðurÍslendinga, haust 2006 (Rúnar Vilhjálmsson, 2007). TaflansýniryfirgnæfandistuðningmeðalÍslendingaviðauknaropinberarfjárveitingar tilheilbrigðisþjónustunnar (þessistuðningurerraunaryfirgnæfandiíöllumhópum samfélagsins). Samanburðurviðsömuspurninguílandskönnunfrá 2006 sýnirað ennfleiriviljanúaðhiðopinberaverjiauknufétilheilbrigðisþjónustunnar.

  18. Samantekt • Íslenskaheilbrigðiskerfiðtelsttilfélagslegrakerfa en hefurvikiðnokkuð • fráþeirrikjörmyndáundanförnumárum • Opinberfjármögnunogrekstrarábyrgðíheilbrigðisþjónustutryggirbetur • en annaðfyrirkomulagjafnræðiídreifingu (úthlutun) þjónustunnar • Opinberrekstrarformstanda sig yfirleittjafnveleðabetur en • einkarekstrarformþegarlitiðertilkostnaðaroggæða • Kostnaðursjúklingaííslenskaheilbrigðiskerfinuhefuraukistogaðgengiað • læknisþjónustunnihefurversnað • MeðalÍslendingaeralmennurstuðningurviðfélagslegtheilbrigðiskerfi • (socialized health system), aðþvíervarðaropinberafjármögnum • heilbrigðisþjónustunnarogopinberanreksturhelsturekstrareininga. • ÍkjölfarefnahagshrunsinsvirðiststuðningurÍslendingaviðfélagslegt • heilbrigðiskerfihafaaukist.

  19. Samantekt • TilaðstyrkjafélagslegaheilbrigðisþjónustuáÍslandiþarfað… • Eflaalmannatryggingakerfiðmeðþaðfyriraugumaðlækkalyfjakostnaðogkomugjöldsjúklinga • Styrkjaheilsugæslunaogeflapersónulegtengslsjúklingaviðfagfólkhennar • Bætaaðbúnaðsjúklinga (ogstarfsmanna) innanþjónustustofnana • Aukanálægðþjónustunnar, t.d. meðvinnustaðaþjónustu, heilsugæsluíframhaldsskólum, ogsérfræðingaheimsóknumáheilsugæslustöðvar • Aukasamfellunaíheilbrigðisþjónustunni, meðauknusamstarfistofnanaogþjónustuaðilaogeftiratvikumútvíkkunhlutverkaþjónustuaðila

More Related