“Yaklaşık Maliyet Düzenleme Esasları ve Hakedişler”

1. “Yaklaşık Maliyet Düzenleme Esasları ve Hakedişler”

2. İÇERİK Bu ders kapsamında, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında ihale edilen Yapım işlerinde Metraj Çıkarılması, Yaklaşık Maliyetinin Hesaplanması, Hakedişler, Taşıma Birim Fiyatlarının belirlenmesi, fiyat farkları, Derinlik ve Su Boşaltma Zamları ve ilgili konular üzerinde durulacaktır. Anlatımlarda, uygulamayı belirleyen mevzuat maddelerine değinilecek ayrıca örnek proje dosyaları yardımıyla inşaat iş kalemlerine ait metrajların nasıl çıkarıldığı uygulamalı olarak yapılacaktır. Daha ileri bölümlerde hakediş düzenleme esasları, yeni birim fiyat hesaplama, taşıma birim fiyatları hesaplamaları, fiyat farkı hesaplamaları,derinlik zammı ve su boşaltma zamları nasıl hesaplanır uygulamalar yapılacaktır.

3. YAKLAŞIK MALİYET HESABI • Yaklaşık maliyet nedir? • İhale mevzuatı, yaklaşık maliyet konusunda neler içermektedir? • Yaklaşık maliyet hangi esaslara göre hesaplanır? • İhaleye verilecek fiyat teklifinin hazırlanması.

4. Yaklaşık Maliyet Nedir? 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun yürürlükte olduğu dönemde, kamu kurumlarının yayınladığı birim fiyatlara dayanılarak hazırlanan “tahmini bedel” uygulaması; piyasa fiyatlarını gerçekçi olarak yansıtmadığı için, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ile birlikte “yaklaşık maliyet” adını almış ve uygulamada yapılan çeşitli değişiklikler ile birlikte yürürlüğe girmiştir.

5. Yaklaşık Maliyet Nedir? Kanun ve ilgili yönetmeliklerde yaklaşık maliyet; ihale yapılmadan önce idarece her türlü fiyat araştırması yapılarak K.D.V hariç olmak üzere hesaplanan ve dayanakları ile birlikte bir hesap cetvelinde gösterilen, ihale ve ön yeterlik ilanlarında yer verilmeyen, isteklilere veya ihale süreci ile resmi ilişkisi olmayan diğer kişilere açıklanmayan, ihale konusu işin öngörülen bedelini ifade eder, şeklinde tanımlanmıştır.

6. 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu Yaklaşık MaliyetMADDE 9. - Mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesi yapılmadan önce idarece, her türlü fiyat araştırması yapılarak katma değer vergisi hariç olmak üzere yaklaşık maliyet belirlenir ve dayanaklarıyla birlikte bir hesap cetvelinde gösterilir. Yaklaşık maliyete ihale ve ön yeterlik ilanlarında yer verilmez, isteklilere veya ihale süreci ile resmi ilişkisi olmayan diğer kişilere açıklanmaz.

7. Yapım İşleri Uygulama Yönetmeliği Yaklaşık Maliyet Madde 7- İhale yapılmadan önce idare tarafından, bu Yönetmelikte belirlenen esas ve usullere göre ihtiyaç konusu yapım işinin yaklaşık maliyeti tespit edilir. İdareler, ihale konusu yapım işinin yaklaşık maliyetini dikkate alarak ihalenin eşik değerin altında kalıp kalmadığını belirler. Yaklaşık maliyet, bu Yönetmelikte belirlenen esas ve usuller uyarınca ayrıntılı miktar ve fiyat araştırması yapılmak suretiyle gerçekçi biçimde tespit edilir ve dayanakları ile birlikte bir hesap cetvelinde gösterilir.

8. Yaklaşık Maliyet Hesabına Esas Miktarların Tespiti Yaklaşık maliyet hesabına esas miktarların tespiti Madde 8- Yaklaşık maliyet hesabına esas miktarların tespiti için öncelikle aşağıda yer alan çalışmaların yapılması gereklidir:

9. Yaklaşık Maliyet Akış Çizelgesi Teklif Birim Fiyatlı İşler Arazi ve zemin etüdü yapılır. Mahal listesi hazırlanır. Proje ve teknik şartname hazırlanır. Proje üzerinden imalat miktarları çıkarılır ve metraj listesi hazırlanır. İmalat, ihzarat ve nakliye birim fiyatları tespit edilir. İş grupları ve iş kalemleri (inşaat, tesisat, elektrik…gibi) oluşturulur. “Yaklaşık Maliyet Hesap Cetveli” hazırlanır. Tüm iş kalemlerinin gösterildiği “Birim Fiyat Teklif Cetveli” hazırlanır. “Yaklaşık Maliyet İcmal Tablosu” hazırlanır.

10. Yaklaşık Maliyet Akış Çizelgesi Anahtar Teslimi Götürü Bedel İşler Arazi ve zemin etüdü yapılır. Mahal listesi hazırlanır. Proje ve teknik şartname hazırlanır. İmalat, ihzarat ve nakliye birim fiyatları tespit edilir. Proje üzerinden imalat miktarları çıkarılır ve metraj listesi hazırlanır. İş kısımları, iş grupları oluşturulur. İş kalemlerine ve iş kısımlarına ait pursantaj oranları hesaplanır. “Yaklaşık Maliyet İcmal Tablosu” hazırlanır. “Yaklaşık Maliyet Hesap Cetveli” hazırlanır.

11. Yaklaşık Maliyet Hangi Esaslara Göre Hesaplanır? Arazi ve Zemin Etüdünün Yapılması: Anahtar teslimi götürü bedel işlerde, arazi ve zemin etüt çalışmalarının yapılmış olması; Birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilen işlerde ise, mümkün olan arazi ve zemin etüt çalışmalarının yapılmış olması zorunludur.

12. Yaklaşık Maliyet Hangi Esaslara Göre Hesaplanır? 1. Arazi ve Zemin Etüdünün Yapılması Arazi ve zemin etütleri, temel tasarımı ile zemin-temel-yapı etkileşiminin irdelenmesinde kullanılacak zemin özellikleri ve zemin parametrelerinin tayini için, yapı alanı ve çevresinde zemin ve yeraltı suyu ile ilgili bütün verilerin toplanması amacıyla yapılan çalışmalar olup, bu çalışmaların sonucunda temel ön tasarımı belirlenmektedir. Etütlerin kapsamı ve içeriği yapı özellikleri, zemin koşulları, civardaki yapılar, depremsellik, çevre ilişkileri ve yeraltı suyu durumu gibi faktörlere bağlıdır.

13. Yaklaşık Maliyet Hangi Esaslara Göre Hesaplanır? Mahal Listesi Hazırlanması; Ön, kesin veya uygulama projelerine dayalı olarak, yapım işinin bünyesindeki imalat kalemlerinin adını ve yapılacağı yerleri gösteren ve yaklaşık maliyetin hazırlanmasına esas teşkil eden mahal listeleri hazırlanır.

14. BİR BİNA İNŞAATI İÇİN ÖRNEK MAHAL LİSTESİ

15. Yaklaşık Maliyet Hangi Esaslara Göre Hesaplanır? Projenin Hazırlanması; Bina işlerinde uygulama projesi, Diğer yapım işlerinin uygulama projesi yapılabilen kısımları için uygulama projesi, yapılamayan kısımları için kesin proje; Doğal afetler nedeniyle uygulama projesi yapılması için yeterli süre bulunmayan yapım işlerinde ise, ön ve/veya kesin projenin hazırlanması ve yaklaşık maliyetin söz konusu projelere dayanılarak hesaplanması gerekir.

16. Yaklaşık Maliyet Hangi Esaslara Göre Hesaplanır? Metraj Listelerinin Hazırlanması; İhale konusu yapım işine ait proje ve mahal listelerindeki ölçü ve tariflere göre işin bünyesine giren imalatların hangi kısımda ve ne miktarda yapılacağının belirlenmesi amacıyla; anahtar teslimi götürü bedel teklif almak suretiyle ihale edilecek yapım işlerinde iş kalemi ve/veya iş grubu, birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilecek yapım işlerinde ise iş kalemi şeklinde metraj listeleri düzenlenir.

17. Yaklaşık Maliyet Hangi Esaslara Göre Hesaplanır? Birim Fiyat ve İmalat Tariflerinin Hazırlanması Ön ve/veya kesin projeye dayalı olarak birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilecek yapım işlerinde, idareler, iş kaleminin adını, yapım şartlarını, ölçü şeklini, birimini, birim fiyata dahil ve hariç unsurları ihtilafa meydan vermeyecek biçimde teknik olarak açıklayan birim fiyat tarifleri hazırlar. Anahtar teslimi götürü bedel işlerde ise, uygulama projeleri ve mahal listelerine dayalı olarak imalat iş kalemleri veya iş gruplarının teknik tarif ve özellikleri belirlenir.

18. Yaklaşık Maliyet Hangi Esaslara Göre Hesaplanır? İdarelerce, ihale konusu yapım işine ait yaklaşık maliyet; a) Kamu idarelerince belirlenmiş, işin niteliğine uygun yapı yaklaşık maliyetlerinden, rayiçlerinden ve birim fiyatlarından, b) İlgili meslek odaları, üniversiteler veya benzeri kuruluşlarca belirlenen fiyatlardan, c) Yüklenici veya alt yüklenici olarak faaliyet gösteren konusunda deneyimli kişi ve kuruluşlardan alınacak yapı maliyet fiyat ve değerlerinden,

19. Yaklaşık Maliyet Hangi Esaslara Göre Hesaplanır? d) İdarenin piyasa araştırmasına dayalı fiyat tespitlerinden, Biri veya birkaçı birlikte kullanılmak ve gerekli diğer fiyat araştırmaları yapılmak suretiyle belirlenir.

20. Yaklaşık Maliyet Hangi Esaslara Göre Hesaplanır? Yapım İşleri Uygulama Yönetmeliği Madde 10-(Değişik: 08/06/2004 – 25486 R.G. / 5 md.) Bu Yönetmelik hükümlerine uygun biçimde iş kalemi ve/veya iş grubu şeklinde tespit edilen imalat miktarlarının, Yönetmeliğin 9 uncu maddesine göre belirlenen ve yüklenici karı ve genel gider ihtiva etmeyen fiyatlarla çarpımı sonucu bulunan tutar KDV hariç olarak hesaplanır ve bulunan bu tutara %25 oranında yüklenici kar ve genel gider karşılığı eklenmek suretiyle yaklaşık maliyet tespit edilir.

21. Yaklaşık Maliyet Hangi Esaslara Göre Hesaplanır? Yaklaşık maliyet hesaplamak birim fiyatlar ile miktarların çarpılması esasına dayanır. İmalatlar içerisindeki nakliye miktarları hesaplanarak nakliye birim fiyatları ile çarpılır. Yaklaşık maliyet hesap cetveli (standart form KİK.001.1/Y) hazırlayanlarca imzalanmak suretiyle onay belgesi ekine konulmak üzere ihale yetkilisine sunulur. Yaklaşık maliyet hesap cetveli ve onay belgesi ihale işlem dosyasının içinde muhafaza edilir.

22. Yaklaşık Maliyet Cetveli

23. İhaleye Verilecek Fiyat Teklifinin Oluşturulması

24. Fiyat Teklifinin Oluşturulması Doğrudan (Direkt) Maliyet + Teklif Fiyatı Dolaylı (Endirekt) Maliyet = + Kâr ve Risk

25. Doğrudan (Direkt) Maliyet Doğrudan (Direkt) Maliyet İmalat Miktarları Analizler Birim Fiyatlar Hesap Cetvelleri

26. Dolaylı (Endirekt) Maliyet Şantiyenin Kurulması (Geçici binalar, tesisler, saha içi imalatlar vs.) Personel Giderleri (Doğrudan maliyette ve analizlerde verilmeyen) Şantiye İşletme Giderleri (Haberleşme, enerji, destek, eğitim, ofis giderleri vs.) Makina ve Motorlu Araç Giderleri (Doğrudan maliyette ve analizlerde yer verilmeyen) Vergi, Sigorta, Finansman Giderleri (Gelir vergisi, All Risk, Motorlu Araç Sigortası, Teminat mektubu, Avans mektubu masrafı, Kredi faizi ... vs.)

27. 2. BÖLÜM • Aşırı düşük teklif nedir? Nasıl hesaplanır? • Teklifi aşırı düşük bulunan istekliler, idareye nasıl bir açıklama sunmalıdır? • Anahtar teslimi götürü bedel ve birim fiyatlı işlerde hakediş nasıl düzenlenir? • Revize birim fiyat nedir? Nasıl hesaplanmalıdır? • Fiyat farkı hesabı nasıl yapılmalıdır?

28. Aşırı Düşük Teklif Nasıl Hesaplanır? 2004 Yılı Kamu Genel Tebliği XI- Tekliflerin Alınması ve Değerlendirilmesi F. Aşırı Düşük Teklifler

29. Teklifi Aşırı Düşük Bulunan İstekliler, İdareye Nasıl Bir Açıklama Sunmalıdır? • İhale komisyonu, aşırı düşük tekliflin maliyet bileşenlerini ve/veya bunlara ait fiyat analizlerini; • Yapım yönteminin ekonomik olması, • Seçilen teknik çözümler veya yapım işinde kullanılacak avantajlı şartlar, • Teklif edilen yapım işinin özgünlüğü, • hususlarında istekliler tarafından belgelere dayalı olarak yapılan yazılı açıklamaları dikkate almak suretiyle değerlendirir ve ihaleyi sonuçlandırır.

30. Teklifi Aşırı Düşük Bulunan İstekliler, İdareye Nasıl Bir Açıklama Sunmalıdır? • MALİYET BİLEŞENLERİ • Malzeme • İşçilik • Makina • Nakliye • (…)

31. Teklifi Aşırı Düşük Bulunan İstekliler, İdareye Nasıl Bir Açıklama Sunmalıdır? İş Kalemi Analizleri

32. Teklifi Aşırı Düşük Bulunan İstekliler, İdareye Nasıl Bir Açıklama Sunmalıdır? Yapım Yönteminin Ekonomik Olması Seçilen Teknik Çözümler Yapım İşinin Özgünlüğü

33. İhale Mevzuatında Hakediş Konusunda Neler Denmektedir? HAKEDİŞ RAPORLARI

34. İhale Mevzuatında Hakediş Konusunda Neler Denmektedir? Yapım İşleri Genel Şartnamesi Geçici hakediş raporları Madde 40- Yüklenici tarafından yapılan işlerin bedelleri, Birim fiyat esasına göre yaptırılan işlerde; Sözleşmeye ekli birim fiyat teklif cetvelinde yazılı veya sonradan düzenlenen yeni birim fiyatlar ile metrajlarından hesaplanan iş kalemi miktarlarının çarpımı üzerinden hesaplanan tutardan sözleşmedeki kayıtlara ve ilgili kanunlara göre yapılacak kesintiler de çıktıktan sonra, sözleşmenin ödemeye ilişkin hükümleri çerçevesinde kendisine ödenir.

35. İhale Mevzuatında Hakediş Konusunda Neler Denmektedir? Yapım İşleri Genel Şartnamesi Geçici hakediş raporları Sözleşme eki birim fiyat teklif cetvelinde herhangi bir iş kaleminin öngörülmüş ve birim fiyatının gösterilmiş olması yükleniciye, mutlaka o nev’i işi yapma hakkını vermez. Yüklenicinin yaptığı işler ile ihzarattan doğan alacakları, metrajlara göre hesaplanarak sözleşme hükümleri uyarınca kesin ödeme niteliğinde olmamak ve kazanılmış hak sayılmamak üzere geçici hakediş raporları ile ödenir. Metrajlar, yeşil defter ve eklerinde gösterilir. Yüklenici, idarenin isteği halinde, kesin hesapları da yapı denetim görevlisinin denetimi altında işe paralel olarak yürütmek zorundadır.

36. İhale Mevzuatında Hakediş Konusunda Neler Denmektedir? Yapım İşleri Genel Şartnamesi Geçici hakediş raporları Bu halde, geçici hakediş raporlarının düzenlenmesinde, bitmiş iş kısımları için kesin metrajdaki miktarlar dikkate alınır.

37. İhale Mevzuatında Hakediş Konusunda Neler Denmektedir? Yapım İşleri Genel Şartnamesi Geçici hakediş raporları Hakediş raporlarının düzenlenmesi aşağıdaki esaslara göre yapılır. Geçici hakediş raporları yüklenicinin başvurusu üzerine, sözleşme veya eklerinde aksine bir hüküm bulunmadıkça ayda bir defa düzenlenir. Yüklenici başvurmadığı takdirde idare, en çok üç ay içinde, tek taraflı olarak hakediş düzenleyebilir. Gelecek yıllara sari olmayan sözleşmelerde yaptırılan işler için, son hakediş raporu bütçe yılının sonuna rastlayan ayın yirminci günü düzenlenir. (…)

38. Akış Şeması (Hakediş Prosedürü) Hakedişin Ödenmesi Hakedişin Tasdiki Hakedişin Tanzimi Hakediş Hazırlama Talebi

39. Hakediş Hazırlama Talebi Projeden metraj Hakediş Hazırlama Talebi Onay Hakedişe Girecek Miktarların Tespiti Proje dışı ataşman Yerinde ölçü ataşman Tutanağa bağlı pozlar Tutanakların ve Olurların Tanzimi Hakedişin Hazırlanması • Tartı tutanağı • İhzarat tespit tutanağı • … • Yeni imalat oluru • Fiyat oluru (B.F.’lı işlerde)

40. Hakedişin Düzenlenmesi Metraj İcmali Yeşil Defter Kuruşlandırma • Metrajlar • Ataşmanlar • Tutanaktan gelen miktarlar Metraj icmali yeşil defter’e aktarılır. (Teklif BF.’lı işlerde) Yeşil defter miktarları sözleşme birim fiyatlarıyla çarpılır. (Anahtar T.G.B.işlerde) İlerleme yüzdeleri hesaplanır. İcmal Fiyat Farkı Hesabı Ön Kapak - Arka Kapak (Ödeme Cetveli) Hakedişin Onayı Yapılan işlerin tutarı ile kesintiler gösterilir.

41. Hakedişin Tasdiki Şantiye şefi veya müteahhit vekili tutanak, ataşman ve hakedişi imzalar. Kontrol mühendisi tutanak, ataşman ve hakedişi imzalar. Hakediş dosyası ihale makamının, şube, bölge veya genel müdürlüğüne gider kontrol ve tasdik edildikten sonra son imzayı en yetkili makam atar. İlgili şube müdürü tutanak, ataşman ve hakedişi imzalar. Hakedişin Ödenmesi

42. Hakedişin Ödenmesi Hakediş bütçede bu işin parası olduğuna dair ve ödeme emri için APK (Araştırma Plan Koordinasyon) Şubesine gider. Hakediş için yeterli ödenek varsa Saymanlığa gönderilir. Müteahhidin vergi borcu, işçi alacağı, haciz… olup olmadığı araştırılır. Vergi ve fon kesintileri yapıldıktan sonra, ÖDEME YAPILIR Saymanlık iç sayfaları ve kapak sayfalarını kontrol eder.