Ontwikkelingssamenwerking en corruptie - Vorming integriteit 31/5/07

1. Ontwikkelingssamenwerkingen corruptie- Vorming integriteit 31/5/07

2. Intro Effect corruptie Noord & Zuid • Democratieën in Westerse ontwikkelde landen ~ stabiliteit niet in gevaar • Democratieën in ontwikkelingslanden ~stabiliteit in gevaar.  OS bijdrage aan ontwikkeling /versterking transparante procedures + institutionalisering good governance

3. Bedragen en vormen van corruptie Raming omkoperij ca 1 triljoen USD/jaar = 3 % van het BNP van de wereld = 150 USD voor elke mens op de planeet Ter vergelijking = > 1 biljoen mensen minder dan 1 USD /dag = stijging 50 % jaarlijks inkomen armsten indien smeergeld gelijk verdeeld over wereldbevolking

4. Transparancy International Definitie “corruptie is het misbruik van toe-vertrouwde macht voor persoonlijke winst” = privé en publieke sector = machtsgegeven : wie heeft macht? in wiens belang oefenen ze macht uit? wie wint bij beslissingen? • Alleen als privé-en publieke sector + civiele maatschappij effïciënt samenwerken • integriteit !

5. Transparancy International • corruptie = politiek we moeten naar politiek engagement kijken om corruptie aan te pakken – welke instellingen zijn er ? • Corruptie = economisch Met welke stimuli tot corruptie krijgen mensen te maken ? Welke risico’s nemen zij door zich zo te gedragen ? • Corruptie = wettelijk gegeven : bekijk de wetten die in het land bestaan + de internationale wetgeving en hoe deze ten uitvoer worden gebracht  TI werkt op elk van deze aspecten

6. Transparancy International • Persoonlijke waarden mensen • Filosofie, religie, ethiek • Wat individueel gedrag beïnvloedt • Psychologie, antropologie, sociologie kunnen antwoorden bieden : hoe reageren mensen op corruptie? Wat maakt dat mensen in groep zich anders gedragen, hoe vinden corrupte netwerken hun weg in bestaande systemen,…?

7. Overzicht nationaal • Zaïre (Mobutu) 1965-97: 5 biljoen $ verduisterd tov BNP per capita in 2001 = 99 $ - Filippijnen (Ferdinand Marcos) 1972-86: 5 tot 10 bijoen tov BNP per capita in 2001 = 912$ - Peru (Alberto Fujimori)’90-2000: 600 miljoen tov BNP per capita in 2001 = 2051 $ - Nicaragua (Arnaldo Allemán) 97-2002: tov BNP per capita in 2001 = 912 $

8. Corruption Perception Index

9. Het standpunt van de slachtoffers • Mensen zijn meest bezorgd over corruptie bij politieke partijen, parlement en bij de wetgevende macht. • corruptie veroorzaakt armoede. Armoede veroorzaakt in beperkte mate corruptie. Corruptie is grote barrière om uit armoede te geraken. • Corruptie kan effectiviteit OS programma’s bedreigen.

10. Standpunt EC DG Development • Anti-corruptie strategieën in breder ondersteuningskader good governance & democratiseringsprocessen (op maat van elk land) • Standaard clausule in elk financieel modelakkoord • Nood aan meer holistische aanpak : steun aan capacity building van publieke instellingen en non-state actors, brede participatie alle stakeholders (civiele maatschappij, NGO’s, privésector), bevorderen ownership

11. Aanpak EC • Bij holistische benadering “governance” hoort ook politieke dialoog over corruptie  VVSG bepleit dit ook binnen stedenband • Cf voorbeeld Finland : transparantie en financieel management integraal deel van samenwerking !

12. OLAF (European Anti-Fraud Office) • Vb publiekscampagne corruptie • Vb pretoetreding tot EU door institutionele opbouw, creëren van betere openbare dienstverlening e.a. i.p.v. bruggen/scholenbouw • “enable development countries to achieve ownership” - OLAF : coördinatie met onderzoeksinstellingen binnen UN & Wereldbank,… + zoeken naar coördinatie sanctionering

13. Budgetsteun of niet ? = risico maar nodig om ownership te herwinnen = transparantie crëeren voor bevolking = gevaar erkennen maar zoveel mogelijk maatregelen inbouwen om mogelijke negatieve effecten te beperken. Bvb - verplichte interne en externe audit - ook lokale mensen interviewen over outcome project Opgelet : geen overconcentratie op budget !

14. TI Integrity Pacts (IP’s) • “ agreements subscribed between all the parts that are directly involved in a bidding process, to promote transparency, equity and sustainability of the contracting sheme adopted” = compatibele aanvulling op bestaande legislatie = nuttig instrument voor partner in het Zuiden

15. FIN – Fin financieel beheer Finland • Ownership gemeente geen tussenstructuur • op rekening gemeentebestuur  betrokkenheid ambtenaren én mandatarissen • Audit = leerproces financieel management i.f.v capaciteitsopbouw

16. Financieel management ~ “Good governance“ • Geen lekken (corruptie) • Transparante boekhouding • vergemakkelijkt samenwerking andere beleidsterreinen --> Meerwaarde aan O.S.

17. Hoe vermijden dat OS corruptie voedt ? • Door de hoogste integriteitsnormen toe te passen in de samenwerking : • Ethische training van ambtenaren • Deontologische (gedrags)codes • Algemene personeelsreglementering = goed maar vaak toch onvoldoende

18. Hoe vermijden dat OS corruptie voedt ? • Uitvoeringsregels bvb inzake “whistle-blowing” (informanten die een einde maken aan corruptie) • In extreme gevallen : sancties door opschorten steun aan project of programma

19. Preventief werken • Verschillende stadia van een samenwerkingsprogramma of projectcyclus doorlopen en de risico’s in elk stadium analyseren! • Goede voorwaarden stellen aan financiële steun • Aan bestuurskrachtversterking van lokale administraties werken ~ownership

20. Preventief werken • Coherentie zoeken met andere donoren • Contact met departementen buitenlandse zaken, handel, ambassades en consulaten • Zelfde normen hanteren inzake transparantie & “accountability” als dat je eist van partner • Lange termijn –perspectief om capaciteit hierrond op te bouwen

21. Development Assistance Committee (DAC > OECD) • Beheert netwerk GOVNET, die ambtenaren van de verschillende donorlanden samenbrengt om ervaring uit te wisselen • Ontwikkelde aantal principes (cf documap) en instrumenten

22. Link met decentralisatieproces • Decentralisatie aan sneltempo van nationaal naar regionaal en lokaal niveau : • + dichter bij de bevolking : kunnen zelf bepalen wat hun echte noden en prioriteiten zijn • - meer beslissingsniveaus waardoor het risico op corruptie toeneemt • voorzichtigheid & “berekend risico” om ontwikkeling te bevorderen

23. Garantie ? • Beschouw alle maatregelen als preventie-instrumenten niet als een garantie dat er geen corruptie meer zal zijn !

24. Blijf streven naar “Good Governance” = “ the transparent and accountable management of human, natural, economic and financial resources for the purposes of equitable and sustainable development, in the context of a political & institutional environment that upholds human rights, democratic principles and the rule of law” > Cotonou agreement