Download
1 / 64
640 likes | 1.08k Vues
Dr Piotr Szczepankowski. 2. LITERATURA DO WYKLAD
E N D
1. FINANSE MIEDZYNARODOWE WYKLADY
Dr Piotr SZCZEPANKOWSKI
2. Dr Piotr Szczepankowski 2 LITERATURA DO WYKLADW P. Kowalik, A. Pietrzak, Finanse miedzynarodowe. Zbir zadan, WN PWN, Warszawa 2005.
E. Najlepszy, Zarzadzanie finansami miedzynarodowymi, PWE, Warszawa 2000
K. Zabielski, Finanse miedzynarodowe, WN PWN, Warszawa 1994
K. Lutkowski, Finanse miedzynarodowe. Zarys problematyki, WN PWN, Warszawa 2007.
3. Dr Piotr Szczepankowski 3 ZAKRES MATERIALU Miedzynarodowe transfery finansowe i kapitalowe
Bilans platniczy i bilans handlowy
Instrumenty zagranicznej polityki handlowej i finansowej
Kurs walutowy, rynki i systemy walutowe
Zarzadzanie ryzykiem kursowym
Inwestycje zagraniczne finansowanie inwestycji zagranicznych, ocena inwestycji zagranicznych
Finansowanie biezacych operacji zagranicznych
Rozliczanie transakcji zagranicznych
Miedzynarodowe instytucje finansowe i miedzynarodowe centra finansowe (off-shores)
Srodowisko finansw miedzynarodowych i zarzadzania finansami miedzynarodowymi
4. Dr Piotr Szczepankowski 4 Temat 1 Miedzynarodowe przeplywy kapitalu Istota (pojecie) miedzynarodowych przeplyww kapitalu (MPK)
Cechy i glwne rodzaje MPK
Szczeglowa klasyfikacja MPK i ich charakterystyka
FINANSE MIEDZYNARODOWE badaja rodzaje, kierunki i skutki ekonomiczne przeplyww kapitalowych (m.in. ich wplyw na bilans platniczy i handlowy kraju, poziom kursu walutowego itd.)
5. Dr Piotr Szczepankowski 5 Pojecie MPK MPK to transfer towarw, uslug i kapitalu za granice, wskutek czego powiekszaja sie naleznosci i (lub) zobowiazania zagraniczne ujmowane w bilansie platniczym kraju.
MPK tworza m.in.:
a) zagraniczne kredyty handlowe i pozyczki finansowe
b) zakladanie przedsiebiorstw w jednym kraju przez rezydentw kraju drugiego
c) platnosci odszkodowan z zagranicy
d) zakup i sprzedaz zagranicznych papierw wartosciowych
6. Dr Piotr Szczepankowski 6 Cechy MPK ZWROTNOSC kraj przekazujacy kapital zada jego zwrotu
ODPLATNOSC jest otrzymywane wynagrodzenie za przekazanie pewnej wartosci kapitalu za granice
7. Dr Piotr Szczepankowski 7 Glwne rodzaje MPK TRANSFERY NIEODPLATNE I BEZZWROTNE
Sa to tzw. jednostronne ruchy kapitalu
Np. bezzwrotna pomoc materialna
Np. koniecznosc wyrwnywania strat zawinionych przez kraj dokonujacy transferu (np. odszkodowania wojenne)
8. Dr Piotr Szczepankowski 8 Glwne rodzaje MPK (c.d.) TRANSFERY NIEODPLATNE I ZWROTNE
Nieoprocentowane pozyczki finansowe udzielane np. na cele rekonstrukcji gospodarki kraju, na rozwj ekonomiczny kraju itp.
TRANSFERY ODPLATNE I BEZZWROTNE
Swiadczenia bardzo rzadkie
To tzw. wieczny kredyt np. brytyjskie konsole
9. Dr Piotr Szczepankowski 9 Glwne rodzaje MPK (c.d.) TRANSFERY ODPLATNE I ZWROTNE
Najbardziej typowe i wystepujace najczesciej
Sa to m.in. kredyty miedzynarodowe, lokaty majatkowe za granica.
10. Dr Piotr Szczepankowski 10 Szczeglowy podzial MPK Szczeglowa klasyfikacja MPK realizowana jest w oparciu o nastepujace kryteria:
Motywy przeplywu kapitalu
Okres przeplywu kapitalu
Podmioty sprawcze i sposoby przemieszczania sie kapitalu
Charakter przeplywu kapitalu
Normalnosc ruchu kapitalu
Wplyw ruchu kapitalu na rwnowage bilansu platniczego
Kierunek przeplywu kapitalu
11. Dr Piotr Szczepankowski 11 Szczeglowa klasyfikacja MPK I. Motywy przeplywu kapitalu:
Polityczne lub humanitarne
Ekonomiczne
II. Okres przeplywu kapitalu:
Transfery krtkoterminowe
Transfery dlugoterminowe
12. Dr Piotr Szczepankowski 12 Szczeglowa klasyfikacja MPK III. Podmioty sprawcze i sposoby przemieszczania sie kapitalu:
Miedzy krajowymi a zagranicznymi przedsiebiorstwami
Miedzybankowe
Miedzy instytucjami rzadowymi
Miedzy podmiotami krajowymi a miedzynarodowymi instytucjami finansowymi
Miedzy podmiotami krajowymi a zagranicznymi rynkami papierw wartosciowych
13. Dr Piotr Szczepankowski 13 Szczeglowa klasyfikacja MPK IV. Charakter przeplywu kapitalu:
Przeplywy autonomiczne dokonywane niezaleznie od innych transakcji wyodrebnionych w bilansie platniczym (np. ruch kapitalu wywolany przez prywatnych przedsiebiorcw, ktrzy inwestuja kapital za granica w celu osiagniecia wyzszej stopy zwrotu)
Przeplywy indukowane (wyrwnawcze) wszelkie transakcje, ktre stanowia pasywne dopasowanie okreslonych pozycji w bilansie kapitalowym do transakcji biezacych (np. transakcje dewizowe banku centralnego w celu wyrwnania podazy i popytu na waluty).
14. Dr Piotr Szczepankowski 14 Szczeglowa klasyfikacja MPK V. Normalnosc MPK:
Normalne wolny kapital kieruje sie z kraju o niskich stopach procentowych do krajw o stopach wyzszych
Anormalne odwrotny kierunek MPK, np. wwczas, gdy w danym kraju jest recesja gospodarcza, obniza sie kurs papierw wartosciowych, spadaja rezerwy walutowe. Sa to symptomy, ktre moga spowodowac tzw. ucieczke kapitalu.
15. Dr Piotr Szczepankowski 15 Szczeglowa klasyfikacja MPK VI. Wplyw ruchu kapitalu na rwnowage bilansu platniczego:
Przeplywy stabilizujace z kraju o nadwyzce bilansu platniczego do kraju o jego deficycie
Przeplywy destabilizujace z kraju o deficycie w bilansie platniczym do kraju o nadwyzce bilansowej
16. Dr Piotr Szczepankowski 16 (7) VII. Kierunek transferu kapitalu:
Transfery aktywne eksport kapitalu
Transfery pasywne import kapitalu
Obroty kapitalowe netto =
= transfery aktywne transfery pasywne
1) Kraj jest eksporterem netto kapitalu, gdy:
transfery aktywne > transfery pasywne
2) Kraj jest importerem netto kapitalu, gdy:
transfery aktywne < transfery pasywne
17. Dr Piotr Szczepankowski 17 Temat 2 Bilans platniczy i handlowy Istota bilansu platniczego
Czesci bilansu platniczego
Pozycje bilansu platniczego
Rwnowaga i nierwnowaga w bilansie platniczym
Pojecie i pozycje bilansu handlowego
18. Dr Piotr Szczepankowski 18 Istota bilansu platniczego Jest to usystematyzowane zestawienie transakcji ekonomicznych dokonanych w scisle okreslonym czasie miedzy krajowymi i zagranicznymi podmiotami gospodarczymi
Wyraza w sposb bezposredni poziom i strukture obrotw platniczych z zagranica.
Odzwierciedla:
a) wiezi gospodarcze danego kraju z rynkami zagranicznymi
b) obroty z zagranica, ktre okreslaja stopien otwarcia gospodarki na zagranice
c) strukture obrotw z zagranica, co wskazuje na rodzaj powiazan danego kraju z zagranica
19. Dr Piotr Szczepankowski 19 Typy transakcji ujmowanych w bilansie platniczym Odplatne kupno i sprzedaz towarw (uslug) za gotwke lub w kredycie, zamiana towarw i uslug na inne towary lub uslugi, wymiana jednego aktywa finansowego na inne (np. zakup obligacji zagranicznej za gotwke z rachunku dewizowego)
Nieodplatne nieodplatne pozyskanie lub dostarczenie towaru lub uslugi, nieodplatne otrzymanie lub przekazanie elementu finansowego (np. oplata skladki na rzecz organizacji miedzynarodowej)
Autonomiczne dokonywane przez rzne podmioty z motyww ekonomicznych
Przystosowawcze (wyrwnawcze) ruch kapitalu krtkoterminowego, zmiany stanu zagranicznych rachunkw bankowych i kredytu krtkoterminowego
20. Dr Piotr Szczepankowski 20 Technika tworzenia bilansu platniczego Formalnie bilans platniczy jest zawsze zgodny, ale ekonomicznie NIE
Formalnie kazda transakcja zapisywana jest dwustronnie po stronie Winien i po stronie Ma; przykladowo eksportowi towarzyszy wzrost rezerw dewizowych, importowymi towarzyszy spadek rezerw dewizowych lub wzrost zobowiazan zagranicznych
Po stronie Wn zapisuje sie te transakcje, ktre powoduja zwiekszenie rzeczowych lub finansowych aktyww kraju (np. naleznosci z tytulu importu)
Po stronie Ma zapisuje sie te transakcje, ktre prowadza do zmniejszenia aktyww rzeczowych i finansowych kraju (np. wartosc eksportu, zmniejszenie rezerw dewizowych, wzrost zobowiazan zagranicznych)
21. Dr Piotr Szczepankowski 21 Bilans platniczy i jego czesci Mozna wyodrebnic dwie glwne czesci bilansu platniczego:
Bilans obrotw biezacych,
Bilans obrotw kapitalowych.
22. Dr Piotr Szczepankowski 22 Skladniki bilansu obrotw biezacych BILANS HANDLOWY ? obejmujacy naleznosci z tytulu eksportu i zobowiazania z tytulu importu towarw.
BILANS USLUG ? zestawienie obrotw zagranicznych wiazacych sie z uslugami transportowymi, bankowymi, ubezpieczeniowymi, telekomunikacyjnymi, licencjami, patentami, prawami autorskimi, uslugami turystycznymi itp.
BILANS PROCENTW I DYWIDEND ? obejmujacy wszystkie naleznosci i zobowiazania zwiazane z biezaca obsluga kapitalu ulokowanego za granica i kapitalu obcego znajdujacego sie na obszarze danego kraju (oprocentowanie kredytw i pozyczek zagranicznych, zyski z ulokowanych za granica inwestycji), przy czym nie wlicza sie tutaj splaty rat kredytw oraz wartosci wycofywanych lokat bezposrednich i portfelowych (sa one uwzglednione w bilansie obrotw kapitalowych).
BILANS TRANSFERW NIEODPLATNYCH ? dotyczy transakcji, ktre polegaja na jednostronnym dostarczaniu zagranicznemu odbiorcy towaru, uslugi lub kwoty pienieznej bez rekompensaty (darowizny, przekazy pieniezne, spadki, stypendia dla cudzoziemcw, renty i emerytury, dary rzadowe, umorzenia dlugw zagranicznych i in.).
23. Dr Piotr Szczepankowski 23 Skladniki bilansu obrotw kapitalowych KAPITALY ? obejmuje inwestycje bezposrednie, inwestycje portfelowe oraz inne kapitaly (wartosc zagranicznych kredytw kupieckich, bankowych i rzadowych, krtko i dlugoterminowych).
REZERWY DEWIZOWE ? obejmujace: zloto monetarne, dewizy banku centralnego, SDR (specjalne prawa ciagnienia, czyli substytut zlota, jednostka rozliczeniowa panstwa przyznana mu darmowo przez MFW), rezerwy w MFW (kredyt bedacy do dyspozycji danego kraju).
24. Dr Piotr Szczepankowski 24 Czesci bilansu platniczego wg wzorca NBP RACHUNEK BIEZACY:
a) Towary: wplywy z eksportu (wg cen FOB, czyli bez kosztw dostawy i ubezpieczenia poza granicami kraju) i wydatki na import (wg cen CIF) wg statystyk celnych
b) Uslugi: wplywy z uslug za granica i wydatki na uslugi zagraniczne (fracht, ubezpieczenie, transport)
c) Dochody: wplywy i wydatki zwiazane z podrzami zagranicznymi, dochody z inwestycji zagranicznych, dochody z papierw wartosciowych
d) Inne obroty biezace: prywatne i rzadowe transfery nieodplatne, wydatki dyplomatyczne
25. Dr Piotr Szczepankowski 25 Czesci bilansu platniczego (c.d.) B. RACHUNEK KAPITALOWY I FINANSOWY:
a) Inwestycje bezposrednie
b) Inwestycje portfelowe
c) Krajowe naleznosci za granica
d) Krajowe zobowiazania wobec zagranicy
e) Pochodne instrumenty finansowe
C. SALDO BLEDW I OPUSZCZEN
D. POZYCJE FINANSUJACE:
a) Oficjalne aktywa rezerwowe
b) Kredyty z MFW
26. Dr Piotr Szczepankowski 26 Rwnowaga i nierwnowaga w bilansie platniczym Rwnowaga ekonomiczna w bilansie platniczym wystepuje wtedy, gdy zapisane sa w nim tylko transakcje autonomiczne oraz podstawowe
Deficyt bilansu platniczego jest wtedy, gdy transakcje autonomiczne i podstawowe wykazuja saldo ujemne
Transakcje podstawowe to: biezace obroty handlowe i uslugowe z zagranica oraz ruch kapitalu dlugoterminowego
W wielu krajach rozmiary deficytu bilansu platniczego w ujeciu ekonomicznym okresla sie jako sume nastepujacych pozycji:
a) zmniejszenie rezerw dewizowych i rezerw zlota w banku centralnym
b) zmniejszenie plynnych zagranicznych naleznosci netto sektora bankw komercyjnych
c) zmniejszenie nie wykorzystywanej transzy rezerwowej w MFW
27. Dr Piotr Szczepankowski 27 Czynniki zaklcajace rwnowage w bilansie platniczym Zmiany w strukturze i rozmiarze dochodu narodowego
Zmiana relacji cen krajowych i zagranicznych
Zmiany wzajemnych cen towarw eksportowanych i importowanych przez dany kraj (terms of trade)
Zmiany stopy procentowej za granica w stosunku do stopy krajowej
Kleski naturalne
Przyczyny polityczne
Zmiany w popycie zagranicznym na eksportowane produkty
28. Dr Piotr Szczepankowski 28 Jak ograniczac deficyt w bilansie platniczym? Przez subwencje eksportowe
Przez ograniczanie importu (cla, kontyngenty, podatki graniczne)
Reglamentacje dewiz
Przez dewaluacje pieniadza krajowego
Przez obnizanie stp procentowych presja inwestycyjna na produkcje eksportowa
29. Dr Piotr Szczepankowski 29 Bilans handlowy Bilans obrotw towarowych z zagranica.
Zestawienie eksportu i importu, sporzadzane najczesciej za okres roku, obejmujace wartosc towarw (czasami z kosztami transportu i ubezpieczenia) wg cen FOB (eksport) lub wg cen CIF (import)
Bilans handlowy stanowi czesc bilansu platniczego
Gdy eksport przewyzsza import, mwimy o nadwyzce w bilansie handlowym lub o dodatnim saldzie w obrotach biezacych. Jest to tzw. czynny (aktywny) bilans handlowy
Gdy import jest wiekszy od eksportu, mwimy o deficycie bilansu handlowego lub o deficycie w obrotach biezacych, lub o ujemnym saldzie w bilansie handlowym. Jest to tzw. bierny (pasywny) bilans handlowy
30. Dr Piotr Szczepankowski 30 Temat 3 Instrumenty polityki handlowej Istota i cele polityki handlowej
Srodki zagranicznej polityki ekonomicznej
Typy polityki handlowej
Instrumenty polityki handlowej
31. Dr Piotr Szczepankowski 31 Istota polityki handlowej Polityka handlowa to ksztaltowanie przez panstwo obrotw towarowych z zagranica poprzez uzycie instrumentw posredniego i bezposredniego oddzialywania na wielkosc i wartosc wymiany towarowej.
Glwne cele polityki handlowej:
- wlasciwe uksztaltowanie stosunkw gospodarczych danego kraju z zagranica,
- osiagniecie odpowiedniego salda obrotw biezacych wykazywanych w bilansie platniczym oraz w bilansie handlowym kraju.
32. Dr Piotr Szczepankowski 32 Cele czastkowe polityki handlowej Celami czastkowymi polityki handlowej sa:
wzrost eksportu,
rwnowaga platnicza kraju,
poprawa struktury wymiany towarowej,
wzrost udzialu kraju w handlu swiatowym,
ulatwienie podmiotom wejscia na nowe rynki,
obsluga zadluzenia zagranicznego kraju,
pozyskiwanie bezposrednich inwestycji zagranicznych (FDI).
33. Dr Piotr Szczepankowski 33 Grupowanie celw polityki handlowej Cele polityki handlowej moga byc:
Ilosciowe ? dazenie do uksztaltowania pozadanych rozmiarw handlu zagranicznego, inwestycji zagranicznych itp., co ma doprowadzic do zachowania wlasciwego salda bilansu handlowego,
Jakosciowe ? takie jak np.: wydluzanie serii produkcji, poprawa jakosci produkcji, poprawa terms of trade.
34. Dr Piotr Szczepankowski 34 Grupowanie celw polityki handlowej Ze wzgledu na horyzont czasu osiagania korzysci z polityki handlowej wyrzniamy cele:
Krtkookresowe ? np. poprawa salda bilansu handlowego, poprawa terms of trade,
Sredniookresowe ? np. poprawa produkcji na potrzeby eksportu, ulatwienie importu licencji, technologii, zwiekszenie wolumenu FDI,
Dlugookresowe ? np. zmiany strukturalne w gospodarce, poprawa salda bilansu platniczego.
35. Dr Piotr Szczepankowski 35 Typy polityki handlowej Wyrznia sie dwa typy polityki handlowej:
Polityka wolnego handlu:
panstwo nie ingeruje w sfere stosunkw gospodarczych z zagranica
nastawienie kraju na dzialanie sil rynkowych
handel zagraniczny jest wolny od wszelkiego rodzaju ograniczen taryfowych oraz ekonomicznych (np. polityki kursowej, fiskalnej, budzetowej)
36. Dr Piotr Szczepankowski 36 Typy polityki handlowej (c.d.) 2. Polityka protekcjonizmu ? panstwo aktywnie, posrednio i bezposrednio wplywa na wsplprace z zagranica poslugujac sie w tym celu cala gama instrumentw ekonomicznych i decyzji administracyjnych.
Zalety:
Ochrona bilansu platniczego przed nierwnowaga,
Ochrona rynku wewnetrznego przed konkurencja zagraniczna,
Przeciwdzialanie bezrobociu.
Wady:
Utrzymywanie nieefektywnej struktury produkcji,
Braki w rozwoju postepu technicznego,
Tendencje do uksztaltowania gospodarki autarkicznej.
37. Dr Piotr Szczepankowski 37 Srodki zagranicznej polityki ekonomicznej Srodki polityki handlowej to wyrazone wartosciowo lub rzeczowo zasoby czynnikw produkcji sluzace panstwu do osiagania celw zagranicznej polityki ekonomicznej.
Srodki polityki handlowej dzieli sie na:
a) posrednie ? sa to srodki zasilajace podmioty gospodarcze i zwiekszajace ich konkurencyjnosc na rynkach miedzynarodowych (np. subwencje eksportowe, ulgi kredytowe itp.)
b) bezposrednie ? dotycza jedynie tej sfery gospodarki i tych podmiotw, ktre sa wlasnoscia panstwa.
38. Dr Piotr Szczepankowski 38 Instrumenty polityki handlowej Instrumenty polityki handlowej dzieli sie na:
TARYFOWE ? sa to cla, czyli instrument wplywajacy na cene importowanego lub eksportowanego towaru,
NIETARYFOWE ? ktre dziela sie na instrumenty:
a) parataryfowe dzialaja podobnie jak cla, a wiec sluza ograniczaniu wymiany przez podwyzszenie ceny dobra, np. podatki importowe, subsydia eksportowe
b) pozataryfowe nie wplywaja na cene towaru, reguluja natomiast wolumen i strukture obrotw z zagranica, np. kontyngenty.
39. Dr Piotr Szczepankowski 39 Instrumenty taryfowe - cla Clo jest oplata pobierana od towaru zagranicznego w zwiazku z przekroczeniem przez niego granicy celnej.
Jest to najstarszy instrument protekcjonizmu panstwowego.
Jest dochodem budzetu panstwa.
40. Dr Piotr Szczepankowski 40 Funkcje cla Ochronna polega na tym, ze oblozone clem towary importowane staja sie drozsze, a zatem mniej konkurencyjne na rynku krajowym, przez co chroniony jest podobny wyrb krajowy,
Fiskalna clo dostarcza budzetowi panstwa dochodw (w Polsce jest to ok. 8-10% wplyww do budzetu),
Ochrony bilansu platniczego clo zwieksza cene importowanego dobra, zmniejszajac dzieki temu popyt na nie, co powoduje w konsekwencji spadek importu i poprawe salda obrotw biezacych.
41. Dr Piotr Szczepankowski 41 Rodzaje cel I. Charakter zagranicznej polityki ekonomicznej:
Cla autonomiczne ? wprowadzane decyzja danego panstwa,
Cla umowne ? uzgadniane miedzy panstwami, okreslajace poziom cla, czas jego obowiazywania, asortyment produktw, ktrych clo dotyczy.
42. Dr Piotr Szczepankowski 42 Rodzaje cel (c.d.) II. Wysokosc cla:
Cla minimalne ? stosowane w handlu z krajami, ktre otrzymaly tzw. klauzule najwyzszego uprzywilejowania,
Cla maksymalne ? stosowane wobec panstw bez klauzuli najwyzszego uprzywilejowania.
43. Dr Piotr Szczepankowski 43 Rodzaje cel (c.d.) III. Sila oddzialywania cla:
Cla preferencyjne ? stosowane w grupie krajw unii celnej czy tez strefy wolnego handlu,
Cla dyskryminacyjne ? wystepujace w kilku odmianach:
a) cla retorsyjne ? stosowane jako odwet za nieprzyjazne ekonomiczne dzialanie innego kraju,
b) cla wyrwnawcze ? sa stosowane w celu neutralizacji efektu subsydiw eksportowych stosowanych przez inny kraj,
c) cla antydumpingowe ? wprowadzone w celu zniwelowania importu dbr sprzedawanych na rynkach zagranicznych ponizej kosztu ich wytworzenia.
44. Dr Piotr Szczepankowski 44 Rodzaje cel (c.d.) IV. Kierunek ruchu towarw:
Cla importowe ? sa nakladane na towary przywozone do danego kraju w celu ochrony bilansu handlowego i platniczego, poziomu cen krajowych lub ochrony produkcji krajowej przed konkurencja zagraniczna,
Cla eksportowe ? sluza panstwu do ksztaltowania wielkosci i kierunkw wywozu produktw, ktre sa deficytowe na rynku wewnetrznym,
Cla tranzytowe ? sa nakladane na towary przywozone przez terytorium danego kraju (aktualnie juz nie obowiazuja zakaz miedzynarodowy).
45. Dr Piotr Szczepankowski 45 Rodzaje cel (c.d.) V. Funkcje pelnione przez clo:
Cla ochronne
Cla fiskalne
VI. Czas obowiazywania:
Cla ustalone na czas nieograniczony
Cla sezonowe
46. Dr Piotr Szczepankowski 46 Rodzaje cel (c.d.) VII. Sposb ustalania stawek celnych:
Cla wartosciowe ? ustalane od wartosci towaru,
Cla ilosciowe ? ustalane od ilosci sprowadzanego towaru,
Cla kombinowane ? naliczane czesciowo od wartosci i czesciowo od ilosci towaru (np. 20% od wartosci, ale minimum 10 USD za tone).
47. Dr Piotr Szczepankowski 47 Instrumenty parataryfowe Cechuja sie wieksza skutecznoscia od cel, bowiem sa stosowane selektywnie.
Zalicza sie do nich: oplaty wyrwnawcze, oplaty specjalne, podatki graniczne, subsydia eksportowe, depozyty importowe, podwyzszenie podstawy wymiaru cla, kontyngenty taryfowe, inne (np. oplaty sanitarne).
48. Dr Piotr Szczepankowski 48 Oplaty wyrwnawcze Jest to oplata wnoszona przez importera rwna rznicy miedzy cena towaru importowanego a gwarantowana przez panstwo cena takiego samego towaru wytwarzanego w kraju,
Cechy oplat wyrwnawczych:
a) zmiennosc wysokosci,
b) stosowanie lacznie z clem lub zamiast cla,
c) wysoka skutecznosc stosowania.
49. Dr Piotr Szczepankowski 49 Oplaty specjalne Oplaty fiskalne dla dbr luksusowych, ktrych nie produkuje sie w kraju importera,
Inne oplaty, np. administracyjne, konsularne, stemplowe, statystyczne itp.
50. Dr Piotr Szczepankowski 50 Subsydia eksportowe Jest to swiadczenie ze strony panstwa na rzecz przedsiebiorstw produkujacych i sprzedajacych swoje towary za granica.
Sa to m.in. premie, ulgi i inne ulatwienia, ktre maja spowodowac obnizenie ceny dobra eksportowanego.
Sa to doplaty do rznicy w cenach: wyzszej dobra eksportowanego i nizszej na rynku zagranicznym.
Moga byc przyznane w formie:
a) bezposredniej ? dotacje gotwkowe,
b) posredniej ? np. finansowanie badan nad nowym produktem, ulgi podatkowe, preferencyjne kredyty eksportowe.
51. Dr Piotr Szczepankowski 51 Depozyty importowe Obciazenie importera przez panstwo obowiazkiem wplaty na specjalny, nieoprocentowany rachunek kwoty proporcjonalnej do wielkosci importu.
Pozostaje ona na tym rachunku na z gry okreslony czas, po czym zostaje importerowi zwrcona.
52. Dr Piotr Szczepankowski 52 Inne instrumenty parataryfowe Kontyngenty taryfowe ? likwidacja lub obnizka stawki celnej do pewnego poziomu importu lub importu ze wskazanych krajw,
Podatki graniczne
Podwyzszenie wymiaru cla
Oplaty sanitarne i zwiazane z ochrona srodowiska
53. Dr Piotr Szczepankowski 53 Instrumenty pozataryfowe KONTYNGENTY
To ilosciowe ograniczenia importu, rzadziej eksportu (limity dopuszczalnej wielkosci importu lub eksportu).
Moga miec charakter:
a) wartosciowy ? np. dopuszczalny import marynarek do wartosci 100 tys. USD,
b) ilosciowy ? np. import w ciagu roku 30 tys. sztuk samochodw.
54. Dr Piotr Szczepankowski 54 Instrumenty pozataryfowe (c.d.) Przyczyny wprowadzania kontyngentw:
Ochrona produkcji krajowej
Skierowanie popytu z towarw importowanych na krajowe
Przeciwdzialanie deficytowi obrotw biezacych z zagranica
Wzgledy bezpieczenstwa
Wzgledy sanitarne i medyczne
Skutki wprowadzania kontyngentw:
Zmniejszenie podazy dbr importowanych
Wzrost cen na rynku
55. Dr Piotr Szczepankowski 55 Instrumenty pozataryfowe (c.d.) LICENCJE IMPORTOWE
Zezwolenia wydawane przedsiebiorcom przez wladze panstwowe na przywz okreslonej ilosci konkretnego towaru.
DOBROWOLNE OGRANICZENIA EKSPORTU
Dotycza na ogl tzw. towarw wrazliwych i sa zawierane miedzy eksporterem a importerem na z gry okreslony czas. Eksporter ogranicza w porozumieniu z importerem sprzedaz danego dobra na okreslony rynek.
56. Dr Piotr Szczepankowski 56 Instrumenty pozataryfowe (c.d) OGRANICZENIA DEWIZOWE
Calkowite lub czesciowe zniesienie swobody obrotw dewizowych z zagranica.
Wyrazem tego jest obowiazek odsprzedania upowaznionym bankom dewiz zarobionych z eksportu po z gry okreslonym kursie.
Przedsiebiorcy ratuja sie wtedy transakcjami barterowymi (towar za towar), kompensacyjnymi (grupa towarw za grupe towarw) i clearingowymi (wzajemne rozliczanie naleznosci eksportowych i zobowiazan importowych bez udzialu dewiz).
ZAKUPY RZADOWE
Preferowanie przy zakupach publicznych produktw krajowych, nawet wtedy, gdy sa one drozsze od sprowadzanych z zagranicy.
57. Dr Piotr Szczepankowski 57 Temat 4 i 5 Kurs walutowy i rynki walutowe Pojecie kursu walutowego
Rodzaje kursw walutowych
Czynniki ksztaltujace kurs walutowy
Pojecia aprecjacji (rewaluacji) i deprecjacji (dewaluacji)
Model wsplzaleznosci miedzy kursem walutowym, stopami procentowi i stopami inflacji w tym miedzynarodowy efekt Fishera
Transakcje na rynkach walutowych
Uczestnicy rynku walutowego
58. Dr Piotr Szczepankowski 58 Pojecie waluty WALUTA ? inaczej dewizy, to:
krtkoterminowe naleznosci denominowane w obcych srodkach pienieznych,
instrumenty finansowe denominowane w obcych srodkach platniczych o najwyzszym stopniu plynnosci,
obce srodki pieniezne posiadajace natychmiastowa zdolnosc platnicza w obrocie miedzynarodowym (obce banknoty, monety i rachunki a vista w walucie niekrajowej).
59. Dr Piotr Szczepankowski 59 Pojecie kursu walutowego Kurs walutowy to stosunek wymiany okreslonej ilosci danej waluty za jednostke innej waluty (np. ile zlotych za 1 USD lub ile centw za 1 PLN).
Kurs walutowy to cena pieniadza zagranicznego wyrazona w pieniadzu krajowym.
Kurs walutowy to liczba jednostek danej waluty, jaka moze byc kupiona za jednostke innej waluty.
60. Dr Piotr Szczepankowski 60 Rodzaje kursw walutowych I. PODZIAL ZE WZGLEDU NA MOZLIWOSC WAHAN KURSW:
Kurs plynny (zmienny, elastyczny) ksztaltowany pod wplywem popytu i podazy na rynku walutowym; moze byc kursem brudnym (stabilizowany przez interwencje banku centralnego) lub kursem czystym (uksztaltowany na rynku bez interwencjonizmu banku centralnego)
Kurs sztywny ustalany przez wladze monetarne kraju,
Kurs pelzajacy zblizony do kursu sztywnego, ale korygowany skokowo przez panstwo.
61. Dr Piotr Szczepankowski 61 Rodzaje kursw walutowych II. PODZIAL ZE WZGLEDU NA ZAKRES OBOWIAZYWANIA:
Kurs zrznicowany moze byc zrznicowany przedmiotowo (inny dla obrotw towarowych, inny dla uslug niehandlowych), podmiotowo (inny dla firm, inny dla osb fizycznych), geograficznie (inny dla walut rznych grup krajw),
Kurs jednolity jednakowy dla wszelkich form transakcji dewizowych.
62. Dr Piotr Szczepankowski 62 Rodzaje kursw walutowych III. PODZIAL ZE WZGLEDU NA OPERACJE BANKOWE:
Kurs kasowy (spot) w kontraktach z natychmiastowa zaplata,
Kurs terminowy (future) gdy zaplata nastepuje po uplywie okreslonego czasu
Kurs terminowy kurs kasowy > 0 ? waluta jest notowana terminowo z premia (tzw. report)
Kurs terminowy kurs kasowy < 0 ? waluta jest notowana terminowo z dyskontem (tzw. deport)
Kurs terminowy kurs kasowy = +/- wartosc swapu (marzy kursowej)
Stopa swapu (marzy kursowej, premii, dyskonta waluty krajowej) w skali rocznej =
(wartosc swapu / kurs kasowy) * (360 / t)
Kurs terminowy sprzedazy kurs kasowy sprzedazy ? podawane jest w pkt terminowych.
1pkt terminowy = 0,0001 PLN
63. Dr Piotr Szczepankowski 63 Rodzaje kursw walutowych IV. PODZIAL Z WZGLEDU NA SPOSB PREZENTACJI KURSU:
Kurs bezposredni liczba jednostek waluty krajowej potrzebnych do zakupu jednej jednostki waluty zagranicznej,
Kurs posredni liczba jednostek waluty obcej potrzebnych do zakupy jednostki waluty krajowej,
Kurs krzyzowy wyznaczenie kursu walutowego na podstawie znanych kursw dwch rznych walut wg zasady:
PLN/LIT = PLN/USD * USD/LIT
64. Dr Piotr Szczepankowski 64 Rodzaje kursw walutowych V. INNE RODZAJE KURSW:
Kurs kupna (bid)
Kurs sprzedazy (offer)
Kurs offer kurs bid = spread
Stopa spread = spread / kurs bid
Kurs nominalny z inflacja
Kurs realny
Kurs podwartosciowy kurs rynkowy nizszy od oficjalnego banku centralnego
Kurs nadwartosciowy kurs na rynku wyzszy od oficjalnego banku centralnego
65. Dr Piotr Szczepankowski 65 Zadania na kursy walutowe Kurs 1 USD w PLN wynosi 3,2635. Ile wynosi kurs zlotego wyrazony w USD?
Dane sa kursy: 4,005 PLN/EUR oraz 0,3889 CHF/PLN. Prosze obliczyc kurs:
a) CHF/EUR
b) EUR/CHF
Dane sa kursy:
a) 106,6019 JPY/USD oraz 0,1127 USD/CZK. Prosze obliczyc kurs JPY/CZK oraz CZK/JPY.
b) 0,01480 HUF/PLN oraz 2,9686 PLN/CAD. Prosze obliczyc kurs HUF/CAD oraz CAD/HUF.
66. Dr Piotr Szczepankowski 66 Podstawowe pojecia zwiazane z kursem walutowym Aprecjacja waluty wzrost rynkowego kursu pieniadza krajowego, czyli rynkowe umacnianie jego wartosci; albo wzmacnianie na rynku wartosci waluty zagranicznej
Deprecjacja waluty rynkowy spadek wartosci pieniadza krajowego, albo spadek kursu danej waluty na rynku dewizowym
Dewaluacja waluty jednorazowe (skokowe) urzedowe obnizenie wartosci waluty krajowej, zazwyczaj wymuszone na wladzy monetarnej wskutek dlugotrwalego deficytu bilansu obrotw biezacych i/lub odplywu kapitalu
Rewaluacja waluty wzrost oficjalnego kursu waluty krajowej w stosunku do walut obcych, nastepujacy na skutek decyzji wladz monetarnych danego kraju.
67. Dr Piotr Szczepankowski 67 Stopy deprecjacji i aprecjacji Stopa deprecjacji waluty krajowej wzgledem waluty obcej:
(So S1) / S1 = (1/S1 1/So) / 1/So
kurs bezposredni kurs posredni
Stopa aprecjacji waluty zagranicznej wzgledem waluty krajowej:
(S1 So) / So = (1/So 1/S1) / 1/S1
kurs bezposredni kurs posredni
68. Dr Piotr Szczepankowski 68 Zadania na stopy aprecjacji i deprecjacji
69. Dr Piotr Szczepankowski 69 Czynniki wplywajace na poziom kursw walutowych I. CZYNNIKI EKONOMICZNE:
1. Czynniki koniunkturalne:
- poziom dochodu narodowego
- stopa inflacji
- stopa procentowa
2. Czynniki strukturalne:
- infrastruktura gospodarki
- konkurencyjnosc gospodarki
- sytuacja w bilansie platniczym
- poziom rozwoju techniczno technologicznego
II. CZYNNIKI POZAEKONOMICZNE:
- czynniki polityczne
- czynniki psychologiczne
- czestotliwosc i motywy interwencjonizmu banku centralnego na rynku walutowym
70. Dr Piotr Szczepankowski 70 Czynniki ekonomiczne wplywajace na poziom kursu walutowego (I) Poziom kursu walutowego w danym kraju zalezy od podazy walut zagranicznych oraz od popytu na nie. To z kolei zalezy od eksportu i importu, inflacji i poziomu stopy procentowej.
WPLYW EKSPORTU I IMPORTU NA KURS WALUTOWY
Podaz walut zagranicznych w danym kraju zalezy od popytu na krajowe dobra i uslugi na rynkach zagranicznych, od popytu na krajowe aktywa finansowe oraz od poziomu realizowanych FDI.
Im wiekszy jest popyt na dobra, uslugi i instrumenty finansowe danego kraju poza jego granicami (wiekszy eksport), tym wieksza bedzie podaz walut zagranicznych i tym nizszy bedzie kurs walutowy, czyli nastapi aprecjacja pieniadza krajowego lub deprecjacja walut obcych.
Popyt na walute zagraniczna zalezy od popytu na produkty i uslugi z zagranicy oraz od popytu na aktywa finansowe denominowane w walucie obcej.
Im wiekszy jest popyt na dobra importowane, tym wiekszy staje sie popyt na waluty zagraniczne, rosnie wwczas kurs walutowy, czyli nastepuje deprecjacja waluty krajowej lub aprecjacja walut zagranicznych.
71. Dr Piotr Szczepankowski 71 Czynniki ekonomiczne wplywajace na poziom kursu walutowego (II) WPLYW INFLACJI
Wysoka inflacja w kraju w stosunku do stopy inflacji za granica (innego kraju) powoduje, ze dobra krajowe sa drozsze na rynkach zagranicznych, a wiec mniej konkurencyjne cenowo. Skutkuje to spadkiem popytu na nie, maleje eksport, ale za to rosnie import tanszych produktw z zagranicy wywoluje to wzrost kursu walutowego i slabniecie pieniadza krajowego.
72. Dr Piotr Szczepankowski 72 Czynniki ekonomiczne wplywajace na poziom kursu walutowego (III) WPLYW POZIOMU STP PROCENTOWYCH
Wyzsza w danym kraju stopa procentowa w stosunku do stopy procentowej za granica (stopy innego kraju) powoduje naplyw kapitalu spekulacyjnego i wzrost podazy walut zagranicznych kurs walutowy slabnie, czyli aprecjonuje waluta krajowa.
73. Dr Piotr Szczepankowski 73 ZRDLA PODAZY WALUT ZAGRANICZNYCH Zrdla te zwiekszajac podaz walut zagranicznych powoduja aprecjacje pieniadza krajowego. Zalicza sie do nich:
Wplywy z eksportu towarw i uslug,
Wydatki w kraju podrznych zagranicznych,
Odsetki otrzymywane z lokat i inwestycji finansowych za granica,
Dywidendy z udzialw w firmach zagranicznych,
Prywatne i oficjalne transfery z zagranicy
Kredyty pozyskiwane za granica lub kredyty walutowe pozyskiwane w kraju,
Naplyw kapitalu spekulacyjnego,
FDI i inwestycje portfelowe osb zagranicznych w kraju,
Spadek walutowych rezerw dewizowych sprzedaz dewiz przez bank centralny.
74. Dr Piotr Szczepankowski 74 ZRDLA POPYTU NA WALUTY Zrdla te zwiekszajac popyt na waluty zagraniczne powoduja deprecjacje pieniadza krajowego. Zalicza sie do nich:
Wydatki na import towarw i uslug,
Wydatki za granica podrznych krajowych,
Odsetki placone od zadluzenia zagranicznego,
Wyplaty dywidend inwestorom zagranicznym przez podmioty krajowe,
Kredyty udzielone zagranicy,
Odplyw kapitalu spekulacyjnego i inwestycyjnego,
FDI i inwestycje portfelowe podmiotw krajowych za granica,
Wzrost rezerw dewizowych skup walut przez bank centralny.
75. Dr Piotr Szczepankowski 75 Model wsplzaleznosci kursw walut, stp procentowych i inflacji Efekt parytetu stopy procentowej
Wzgledne rznice w stopie procentowej =
= wzgledne rznice miedzy kursem kasowym i terminowym
[(Ih If) / (1 + If)] = [(Fo So) / So]
czyli kurs terminowy wynosi:
Fo = So * [(1 + Ih) / (1 + If)]
Fo kurs terminowy (waluta kraj. / waluta zagr.)
So kurs kasowy (waluta kraj. / waluta zagr.)
Ih krajowa stopa procentowa
If stopa procentowa za granica (w kraju waluty zagr.)
76. Dr Piotr Szczepankowski 76 Model wsplzaleznosci kursw walut, stp procentowych i inflacji Efekt parytetu sily nabywczej
Wzgledne rznice w oczekiwanej stopie inflacji =
= przewidywane zmiany w kursie kasowym
[(Ph Pf) / (1 + Pf)] = [(St So) / So]
Czyli terminowy kurs kasowy (kurs kasowy w terminie t wyniesie):
St = So * [(1 + Ph) / (1 + Pf)]
St przewidywany kurs kasowy w terminie t
So biezacy kurs kasowy
Ph oczekiwana stopa inflacji w kraju
Pf oczekiwana stopa inflacji za granica
77. Dr Piotr Szczepankowski 77 Model wsplzaleznosci kursw walut, stp procentowych i inflacji Efekt teorii oczekiwan
Przewidywane zmiany w kursie kasowym = wzgledne rznice miedzy kursem kasowym i terminowym
[(Fo So) / So] = [(St So) / So]
czyli wynika z tego, ze przewidywany kurs kasowy w terminie t rwna sie aktualnie wyznaczanemu kursowi terminowemu (St = Fo)
78. Dr Piotr Szczepankowski 78 Model wsplzaleznosci kursw walut, stp procentowych i inflacji Miedzynarodowy efekt Fishera
Przewidywane zmiany w kursie kasowym = wzgledne rznice w stopie procentowej
[(St So) / So] = [(Ih If) / (1 + If)]
Czyli terminowy kurs kasowy (kurs kasowy w terminie t wyniesie):
St = So * [(1 + Ih) / (1 + If)]
79. Dr Piotr Szczepankowski 79 Przyklad 1 na model wsplzaleznosci Przedsiebiorstwo Podeszwa jest eksporterem wyrobw obuwniczych. Odbiorca zagraniczny pochodzi z Niemiec. W dniu 9 grudnia Podeszwa sprzedala swemu kontrahentowi kalosze o lacznej wartosci 300.000 EUR. Zaplata za towar ma byc dokonana za 3 m-ce. W tym czasie moga zajsc niekorzystne zmiany na rynku walutowym. W zwiazku z tym Dyr.Fin. zdecydowal sie na sprzedaz EUR na rynku terminowym. Jaki bedzie terminowy kurs sprzedazy EUR, jesli stopa % w kraju wynosi 6,86% rocznie, a w sferze euro wynosi 2,94% w skali rocznej? Aktualny kurs na rynku kasowym wynosi 3,98 PLN/EUR.
80. Dr Piotr Szczepankowski 80 Przyklad 2 na model wsplzaleznosci GGT jest importerem gazu plynnego. Z przeprowadzonych analiz planu zakupw wynika, ze za miesiac splka bedzie musiala zaplacic rosyjskim dostawcom okolo 1 mln USD za dostarczony gaz. Biezacy kurs kupna USD wyrazony w zlotych wynosi 3,005. Splka skontaktowala sie z dealerami walutowymi w celu ustalenia kursu terminowego zakupu USD. Zaoferowany kurs wynisl 3,050 zl/USD. Prosze okreslic, czy nalezy dokonac transakcji na rynku terminowym, jesli banki proponuja nastepujace warunki lokowania depozytw i zaciagania jednomiesiecznych kredytw:
dla PLN lokata (bid) 6,43%, kredyt (offer) 7,88%
dla USD lokata (bid) 1,00%, kredyt (offer) 1,91%
81. Dr Piotr Szczepankowski 81 Rodzaje transakcji na rynku walutowym Transakcje natychmiastowe (spot) okolo 47%
Transakcje swapowe okolo 39%
Transakcje terminowe forward okolo 7%
Transakcje opcyjne okolo 5%
Transakcje futures okolo 2%
82. Dr Piotr Szczepankowski 82 Uczestnicy rynku walutowego Bankowi i niebankowi dealerzy walutowi w tym samym czasie kupuja waluty zagraniczne po kursie nabycia (bid) i sprzedaja je po kursie sprzedazy (offer)
Klienci indywidualni (osoby fizyczne i przedsiebiorstwa) grupa ta obejmuje glwnie importerw i eksporterw, zagranicznych inwestorw gieldowych, firmy miedzynarodowe
Spekulanci i arbitrazysci wykorzystuja rynki walutowe wylacznie jako zrdlo zwiekszenia swoich dochodw
83. Dr Piotr Szczepankowski 83 Uczestnicy rynku walutowego (c.d.) Bank centralny i skarb panstwa wykorzystuja rynek walutowy do tworzenia lub uplynniania rezerw dewizowych, splaty zadluzenia zagranicznego kraju, interwencjonizmu w celu stabilizacji pieniadza krajowego
Brokerzy walutowi posrednicy dokonujacy na zlecenie innych uczestnikw rynku walutowego transakcji kupna sprzedazy walut zagranicznych
Asekuratorzy uczestnicy dzialajacy glwnie na terminowym rynku walutowym, kupujacy walutowe kontrakty terminowe w celu zabezpieczenia przyszlych transakcji przed ryzykiem kursowym
84. Dr Piotr Szczepankowski 84 Tematyka 6 Ryzyko kursowe i jego formy Istota ryzyka kursowego
Rodzaje ryzyka kursowego
Znaczenie ryzyka kursowego w podejmowaniu decyzji finansowych
Pozycje walutowe przedsiebiorstwa a ryzyko kursowe
85. Dr Piotr Szczepankowski 85 Istota ryzyka walutowego (kursowego) Jezeli zmiany stp procentowych i inflacji nie dostosowuja sie w zadawalajacym stopniu do warunkw parytetu wymiany na rynku pienieznym danego kraju, uczestnicy rynku walutowego nie maja pewnosci co do utrzymania sie wartosci walut zagranicznych w przyszlosci
Dlatego transakcje dewizowe narazone sa na ryzyko zmiany wartosci walut jest to sens ryzyka walutowego, czyli niemoznosci przewidzenia kierunku i skali zmian kursw w nastepnych okresach
86. Dr Piotr Szczepankowski 86 Istota ryzyka kursowego (c.d.) W krtkim okresie ryzyko kursowe przejawia sie w postaci mniejszych realizowanych naleznosci (np. z tytulu eksportu) i wzrostu zobowiazan (np. z tytulu importu) w przeliczeniu na walute krajowa.
W dluzszym okresie ryzyko kursowe wynika z mozliwosci realnego zagrozenia planowanych przez podmioty w przyszlosci transakcji zagranicznych w postaci utraty oczekiwanej wartosci przeplyww pienieznych (zmniejszenia przyszlych dochodw i wzrostu kosztw). Ponadto zmiany kursw wplywaja na wartosc ksiegowa aktyww i pasyww, ktre w bilansie sa przeliczane po nowym kursie na koniec okresu sprawozdawczego.
87. Dr Piotr Szczepankowski 87 Istota ryzyka kursowego (c.d.) Ryzyko kursowe powstaje z chwila, gdy ujete w bilansie danego podmiotu zagraniczne aktywa i zobowiazania musza byc przeliczane lub wyceniane wg kursu kasowego na koniec okresu obrotowego.
88. Dr Piotr Szczepankowski 88 Rodzaje ryzyka kursowego Wyrznia sie trzy formy ryzyka kursowego:
Ryzyko konwersji (ksiegowe),
Ryzyko transakcyjne (krtkoterminowe),
Ryzyko ekonomiczne (dlugoterminowych operacji).
89. Dr Piotr Szczepankowski 89 Ryzyko konwersji Pojawia sie w momencie przeliczania i konsolidacji sprawozdan finansowych zagranicznych podmiotw zaleznych (filii zagranicznych) na walute jednostki macierzystej oraz w momencie tworzenia sprawozdan finansowych, w ktrych aktywa i pasywa sa denominowe w walutach obcych (jest to ryzyko wyceny bilansowej)
Wycena ryzyka kursowego ma charakter formalny i retrospektywny (historyczny). Wyznacza sie tzw. rznice przeliczeniowe lub rznice kursowe, ktre sa ujmowane w rachunku zyskw i strat oraz w bilansie. W tym ostatnim przypadku wylicza sie takze rznice kursowe w kazdej pozycji naleznosci i zobowiazan walutowych (po kursie srednim w dniu zamkniecia bilansu).
90. Dr Piotr Szczepankowski 90 Ryzyko transakcyjne Pojawia sie wtedy, gdy wyniki rozliczenia naleznosci i zobowiazan z tytulu biezacych operacji zagranicznych przyczyniaja sie do pogorszenia rachunku zyskw i strat
Przykladowo eksporter bedzie wykazywal straty z rznic kursowych, gdy nastapi aprecjacja waluty krajowej, a importer gdy wystapi deprecjacja waluty krajowej
Ryzyko to obniza zyski i zmniejsza stopien rentownosci zaangazowanego kapitalu
91. Dr Piotr Szczepankowski 91 Ryzyko ekonomiczne Wynika ono z niepewnosci sytuacji dotyczacej mozliwosci zrealizowania w przyszlosci oczekiwanych zyskw z transakcji dewizowych zawieranych w dlugim okresie przez podmioty gospodarcze, szczeglnie transakcji FDI.
Wycena tego ryzyka polega na uwzglednieniu mozliwego spadku wartosci oczekiwanych przeplyww pienieznych w dzialalnosci operacyjnej podmiotw w dlugim okresie dotyczy to zarwno zyskw, jak i zmian w kapitale obrotowym, wartosci aktyww trwalych itp.
92. Dr Piotr Szczepankowski 92 Znaczenie ryzyka kursowego w podejmowaniu decyzji finansowych Punktem wyjscia w zarzadzaniu ryzykiem kursowym jest:
Zdefiniowanie typu ryzyka kursowego,
Zgromadzenie informacji umozliwiajacych wycene ryzyka kursowego, czyli kwoty rznic kursowych,
Uzyskanie wiarygodnej prognozy trendu przyszlych zmian kursw walutowych,
Okreslenie zakresu bezpiecznych zmian kursw walutowych,
Zaprojektowanie wlasciwej strategii zabezpieczenia pozycji walutowej przedsiebiorstwa.
93. Dr Piotr Szczepankowski 93 Znaczenie ryzyka kursowego w podejmowaniu decyzji finansowych Wazne jest zbadanie i ustalenie, czy:
Przy sprzedazy eksportowej wplywy pieniezne moga sie zwiekszyc w efekcie poprawy konkurencyjnosci eksportu na skutek deprecjacji waluty krajowej,
Przy sprzedazy krajowej wplywy pieniezne moga zwiekszyc sie w rezultacie dewaluacji waluty krajowej (pogorszenia sie konkurencyjnosci towarw importowanych),
Wielkosc sprzedazy osiagana przez dostawcw krajowych i wynikajace stad wplywy pieniezne moga ulec zmniejszeniu, na skutek procesw deflacyjnych, towarzyszacych deprecjacji waluty krajowej,
Koszty importu zaopatrzeniowego moga wzrosnac w nastepstwie deprecjacji waluty krajowej,
Koszty zaopatrzenia ze zrdel krajowych moga ulec zwiekszeniu w nastepstwie obnizenia kursu waluty krajowej,
Konieczny bedzie wzrost wartosci kapitalu obrotowego i aktyww trwalych w efekcie deprecjacji waluty krajowej.
94. Dr Piotr Szczepankowski 94 Pozycje walutowe firmy a ryzyko kursowe Wyrznia sie trzy rodzaje pozycji walutowych przedsiebiorstw:
Pozycje domknieta, kiedy aktywa (naleznosci) i zobowiazania denominowane w obcych walutach sa takie same,
Dluga otwarta pozycje walutowa, kiedy naleznosci sa wieksze od zobowiazan dewizowych,
Krtka otwarta pozycje walutowa, kiedy naleznosci sa mniejsze od zobowiazan dewizowych.
95. Dr Piotr Szczepankowski 95 Pozycje walutowe firmy a ryzyko kursowe Podmiot z domknieta pozycja walutowa nie jest narazony na ryzyko kursowe, szczeglnie transakcyjne,
Podmiot z otwarta dluga pozycja walutowa (np. eksporter, udzielajacy kredytw dewizowych itp.) jest narazony na ryzyko zwiazane z aprecjacja waluty krajowej,
Podmiot z otwarta krtka pozycja walutowa (np. importer, czy zaciagajacy kredyt dewizowy) jest narazony na ryzyko zwiazane z deprecjacja waluty krajowej.
96. Dr Piotr Szczepankowski 96 Tematyka 7 Metody zabezpieczania podmiotw przed ryzykiem kursowym Metody naturalne
Metody wewnetrzne
Metody zewnetrzne
Pochodne instrumenty finansowe z zabezpieczaniu przed ryzykiem kursowym
97. Dr Piotr Szczepankowski 97 Metody naturalne Metody naturalne zabezpieczania sie przed ryzykiem kursowym (tzw. hedging naturalny) polegaja na ograniczaniu ryzyka kursowego bez stosowania finansowych instrumentw zabezpieczajacych (pochodnych).
98. Dr Piotr Szczepankowski 98 Metody hedgingu naturalnego Swiadome pozostawienie otwartej pozycji walutowej dobra strategia, gdy firma posiadajaca dluga otwarta pozycje walutowa przewiduje wzrost kursu labo gdy ma krtka pozycje i przewiduje spadek kursu walutowego,
Zmiana terminu platnosci zobowiazan walutowych lub terminu inkasowania naleznosci wydluzenie terminu splaty zobowiazan lub przyspieszanie sciagania naleznosci, gdy nastepuje wzrost kursu oraz skracanie platnosci zobowiazan lub wydluzanie okresu kredytowania odbiorcw, gdy nastepuje spadek kursu walutowego. Mozna to takze odczytac odwrotnie, gdy firma chce zminimalizowac straty na ryzyku kursowym,
99. Dr Piotr Szczepankowski 99 Metody hedgingu naturalnego (c.d.) Domykanie pozycji walutowej zaciaganie zobowiazan walutowych (np. kredytw dewizowych) w takiej walucie, w jakiej rozliczane sa transakcje eksportowe lub ustalenie platnosci naleznosci w takiej walucie, w jakiej powstaja zobowiazania importowe,
Zakupy materialw do produkcji w kraju, ktry pzniej odbiera produkcje eksportowa,
Przenoszenie produkcji do kraju, ktry byl dotychczas importerem tych dbr.
100. Dr Piotr Szczepankowski 100 Metody wewnetrzne Przyspieszanie i opznianie platnosci (leads and lags) importerzy eksponowani na ryzyko wzrostu kursu i przewidujacy deprecjacje waluty krajowej beda przyspieszac swoje platnosci; eksporterzy eksponowani na ryzyko spadku kursu i przewidujacy aprecjacje waluty krajowej beda chcieli opzniac inkasowanie naleznosci (i odwrotnie),
Klauzule waloryzacyjne klauzule w kontraktach o zmianie ceny towaru w takich proporcjach, w jakich zmieni sie kurs tej waluty zagranicznej w stosunku do waluty krajowej od chwili zawarcia umowy do momentu zaplaty,
Kompensata wewnetrzna rwnowazenie otwartej pozycji walutowej.
101. Dr Piotr Szczepankowski 101 Metody zewnetrzne Ubezpieczanie ryzyka w towarzystwie ubezpieczeniowym
Dyskonto weksli handlowych
Forfaiting zakup naleznosci eksportowych
Faktoring sprzedaz naleznosci eksportowych
102. Dr Piotr Szczepankowski 102 Zabezpieczanie pozycji walutowej pochodnymi instrumentami finansowymi Walutowe kontrakty forward typu NDF (Non-Delivery Forward),
Gieldowe kontrakty futures
Opcje walutowe typu call i put
STRATEGIE:
Dopasowanie pochodnych transakcji zabezpieczajacych do poszczeglnych rozliczen walutowych, zarwno co do daty, jak i kwoty rozliczen strategia najprostsza, ale najdrozsza,
Strategia zabezpieczenia rznicy miedzy naleznosciami a zobowiazaniami w danej walucie strategia trudna do wykonania, bowiem moga byc odmienne terminy inkasa naleznosci i regulowania zobowiazan,
Strategia pozycji walutowej zabezpieczenie rznicy miedzy naleznosciami a zobowiazaniami o tych samych terminach wymagalnosci i zapadalnosci.
103. Dr Piotr Szczepankowski 103 Tematyka 8 Analiza kursowego ryzyka konwersji i ryzyka ekonomicznego Przypomnienie pojecia ryzyka konwersji
Metody rachunku rznic kursowych
Standardy rachunkowe wykorzystywane w konsolidacji sprawozdan finansowych
Identyfikacja ryzyka ekonomicznego
Ekonomiczne skutki zmiany kursu walut
Analiza kursowego ryzyka ekonomicznego
104. Dr Piotr Szczepankowski 104 Pojecie ryzyka konwersji Kursowe ryzyko konwersji (ryzyko ksiegowe) pojawia sie w momencie okreslania dewizowej wartosci aktyww i zobowiazan, przychodw oraz wydatkw, w zwiazku z koniecznoscia prowadzenia przez przedsiebiorstwo rachunkowosci w walucie krajowej.
Dotyczy ono operacji gospodarczych wyrazanych w walutach obcych i wykazanych w ksiegach rachunkowych wg obowiazujacych kursw kupna-sprzedazy banku, z ktrego podmiot korzysta, a takze pozostalych aktyww i pasyww, ujmowanych w bilansie po obowiazujacym kursie walutowym w momencie ich przeliczania na walute krajowa.
105. Dr Piotr Szczepankowski 105 Kto analizuje ryzyko konwersji? Przedsiebiorstwa miedzynarodowe dla swoich filii zagranicznych.
Jednostki zagraniczne zalezne od firmy miedzynarodowej ? w celu konsolidacji sprawozdan finansowych jednostka zalezna przelicza pozycje ze swoich sprawozdan finansowych na walute podmiotu dominujacego.
106. Dr Piotr Szczepankowski 106 Skutek ryzyka konwersji Powstaja tzw. rznice kursowe (dodatnie lub ujemne) albo inaczej zyski lub straty kursowe po konwersji
Rznica kursowa jest definiowana jako rznica miedzy calkowita wartoscia denominowanych w walutach obcych skladnikw aktyww a calkowita wartoscia denominowanych w walutach obcych zobowiazan.
Nie ma jednolitego podejscia do wyznaczania i podawania rznic kursowych. Nalezy jedynie podac podstawe wg ktrej nastapilo przeliczenie.
107. Dr Piotr Szczepankowski 107 Metody rachunku rznic kursowych Metoda aktyww biezacych trwalych
Metoda aktyww pienieznych niepienieznych
Metoda czasowa
Metoda kursu biezacego
108. Dr Piotr Szczepankowski 108 Metoda aktyww biezacych - trwalych Wszystkie skladniki aktyww obrotowych i zobowiazan biezacych wyceniane sa po kursie biezacym z dnia sprawozdania finansowego. Aktywa trwale, zobowiazania dlugoterminowe i kapitaly wlasne (podstawowe) wyceniane sa po kursie historycznym (tj. po kursie z dnia nabycia aktywa i zaciagniecia zobowiazania.
Ryzyko konwersji odzwierciedlone jest w rznicach miedzy walutowymi aktywami biezacymi a walutowymi zobowiazaniami biezacymi.
Pozycje rachunku zyskw i strat sa przeliczane wg srednich kursw walut z danego okresu sprawozdawczego. Jedynie pozycje kosztw i przychodw, ktre wiaza sie z wykorzystywanymi aktywami trwalymi (amortyzacja, odsetki itp.) oraz dlugookresowymi zobowiazaniami (odsetki od zaciagnietych kredytw i pozyczek) sa przeliczane wg kursw walut, jakie wykorzystano do przeliczania odpowiednich skladnikw aktyww i pasyww.
109. Dr Piotr Szczepankowski 109 Metoda aktyww pienieznych - niepienieznych Wszystkie aktywa pieniezne (gotwka, naleznosci, papiery wartosciowe) oraz pasywa pieniezne (zobowiazania biezace, kredyty i pozyczki) przeliczane sa po kursie biezacym. Pozostale aktywa i pasywa przeliczone sa po kursie historycznym.
Pozycje rachunku zyskw i strat ujmowane sa wg srednich kursw z okresu sprawozdawczego, z wyjatkiem takich pozycji jak amortyzacja oraz kosztw uzyskania przychodw, ktre sa zwiazane z wykorzystaniem niepienieznych skladnikw aktyww i pasyww.
110. Dr Piotr Szczepankowski 110 Metoda czasowa Podobna do metody aktywa pieniezne niepieniezne, z tym, ze dodatkowo zapasy przelicza sie po kursie srednim. Reszta bez zmian.
111. Dr Piotr Szczepankowski 111 Metoda kursu biezacego Wszystkie aktywa i wszystkie zobowiazania przeliczane sa po kursie biezacym. Natomiast jedynie kapitaly wlasne (podstawowy, rezerwowy i zapasowy) podawane sa wg kursu historycznego.
Pozycje w rachunku zyskw i strat przeliczane sa po srednim kursie z okresu sprawozdawczego.
W tej metodzie przy deprecjacji waluty krajowej daje zyski z rznic kursowych, a aprecjacja straty.
112. Dr Piotr Szczepankowski 112 Metody konwersji (podsumowanie) Korekty wartosci aktyww i pasyww bilansu z tytulu rznic kursowych nakladaja na firme obowiazek ich ujawniania w postaci oddzielnej pozycji w bilansie sprawozdawczym konkretnie w pozycji kapitaly wlasne ze znakiem plus lub minus
Ryzyko konwersji objawia sie zatem na ewentualnym zmniejszeniu kapitalw wlasnych (aktyww netto) filii zagranicznej firmy macierzystej. Chociaz niekorzystny wynik tej korekty nie moze wplynac na rzeczywista (rynkowa) wartosc firmy, to pogarsza jej wskaznikowa sytuacje ekonomiczna (np. wskaznik zadluzenia kapitalw wlasnych), co moze utwierdzic inwestorw o rosnacym ryzyku finansowym w tej firmie i objawic sie spadkiem jej wartosci na rynku (wzrost kosztu kapitalu wlasnego).
113. Dr Piotr Szczepankowski 113 Standardy rachunkowosci wykorzystywane w konsolidacji sprawozdan finansowych Najpopularniejszym standardem rachunkowym jest metoda konwersji kursw biezacych. Stosuje ja wiekszosc krajw, w tym takze Polska.
W naszym kraju obowiazuje jedynie zasada, ze rznice kursowe wykazywane sa w przychodach finansowych (rznice dodatnie) lub kosztach finansowych (rznice ujemne) i poprzez zysk (strate) netto trafiaja do bilansu, do pozycji kapitaly wlasne.
114. Dr Piotr Szczepankowski 114 Standardy rachunkowe (c.d.) Standardy rachunkowe wprowadzily nowe nazwy dla walut:
WALUTA FUNKCJONALNA ? waluta pierwotnego otoczenia ekonomicznego, w ktrym podmiot zagraniczny bezposrednio prowadzi swoja dzialalnosc gospodarcza (waluta filii zagranicznej, waluta kraju inwestycji).
WALUTA SPRAWOZDAWCZA ? waluta kraju macierzystego (korporacji miedzynarodowej, inwestora).
115. Dr Piotr Szczepankowski 115 Konwersja sprawozdan - przyklady
116. Dr Piotr Szczepankowski 116 Ustalenia matematyczne strat (zyskw) kursowych po konwersji WZR I:
SKK = (AZKo PZKo) * [(1/et 1/eo)/(1/eo)]
gdzie:
AZKo konwertowane aktywa zagraniczne (wg danych poczatkowych w walucie zagranicznej)
PZKo konwertowane pasywa zagraniczne (wg danych poczatkowych w walucie zagranicznej)
et kurs na koniec roku (bezposredni dla waluty krajowej),
eo kurs na poczatek roku (bezposredni dla waluty krajowej).
117. Dr Piotr Szczepankowski 117 Ustalenia matematyczne strat (zyskw) kursowych po konwersji WZR II:
SKK = 1/eo * (AZKo PZKo) * (eo et)/et
gdzie:
AZKo konwertowane aktywa zagraniczne (na poczatek okresu w walucie krajowej),
PZKo konwertowane pasywa zagraniczne (na poczatek okresu w walucie krajowej),
pozostale oznaczenia jak w poprzednim wzorze.
118. Dr Piotr Szczepankowski 118 Ograniczenie straty kursowej z konwersji kontraktem terminowym forward
Wartosc kontraktu forward = przewidywane straty kursowe w walucie sprawozdawczej / (posredni kurs terminowy waluty krajowej prognozowany posredni kurs kasowy waluty krajowej)
119. Dr Piotr Szczepankowski 119 Techniki oslonowe bilansu i rachunku wynikw przed ryzykiem konwersji MOZLIWA DEPRECJACJA WALUTY KRAJOWEJ:
Zaciagac pozyczki na rynku krajowym,
Sprzedawac walute krajowa w kontraktach terminowych,
Zmniejszac poziom gotwki i inwestycji krtkoterminowych w walucie krajowej,
Zwiekszac poziom naleznosci w walucie zagranicznej,
Opzniac sciaganie naleznosci zza granicy,
Opzniac splate zobowiazan krajowych,
Przyspieszac wyplate dywidend i oplat licencyjnych w walucie zagranicznej,
Przyspieszac splate zobowiazan w walucie zagranicznej,
Fakturowac sprzedaz towarw eksportowych w walucie zagranicznej, a zakup towarw importowych w walucie krajowej.
120. Dr Piotr Szczepankowski 120 Techniki oslonowe bilansu i rachunku wynikw przed ryzykiem konwersji MOZLIWA APRECJACJA WALUTY KRAJOWEJ:
Splacaj pozyczki zaciagniete na rynku krajowym,
Kupuj walute krajowa w kontraktach terminowych,
Zwiekszaj poziom gotwki i wartosc krtkoterminowych papierw wartosciowych w walucie krajowej,
Zmniejszaj poziom naleznosci w walucie zagranicznej,
Szybciej sciagaj naleznosci w walucie krajowej,
Przyspieszaj splate zobowiazan biezacych w walucie krajowej,
Opzniaj wyplate dywidend i oplat licencyjnych w walutach zagranicznych,
Opzniaj splate zobowiazan biezacych w walucie zagranicznej,
Fakturuj sprzedaz eksportowa w walucie krajowej, a zakup towarw importowych w walucie zagranicznej.
121. Dr Piotr Szczepankowski 121 Identyfikacja ryzyka ekonomicznego Kursowe ryzyko ekonomiczne obejmuje czesc ryzyka transakcyjnego, wynikajacego z juz zawartych, ale jeszcze nie rozliczonych transakcji kupna sprzedazy oraz dlugoterminowe ryzyko operacyjne.
Nierozliczone w danym okresie sprawozdawczym transakcje kupna-sprzedazy (naleznosci i zobowiazania dewizowe) z wczesniej zawartych kontraktw odzwierciedlane sa w przychodach i kosztach przyszlych okresw, i stanowia wlasnie ryzyko ekonomiczne.
Przy planowaniu przyszlych operacji zagranicznych trzeba uwzglednic istnienie realnego zagrozenia dla osiaganych w przyszlosci dochodw i ponoszonych kosztw (wydatkw) w rezultacie nieoczekiwanych zmian kursw walut. To tez jest ryzyko ekonomiczne.
Pomiar ryzyka ekonomicznego wymaga najpierw obliczenia realnego kursu wymiany, zwiazanego z tempem inflacji w poszczeglnych krajach.
122. Dr Piotr Szczepankowski 122 Pomiar realnego kursu waluty Kurs realny w okresie t = kurs nominalny w okresie t * [(1 + infl.zagr.) / (1 + infl.kraj.)]
Zgodnie z formula, zmiany w poziomie nominalnego kursu walutowego nie maja zadnego wplywu na przyszle przeplywy pieniezne firmy, jesli w calosci sa kompensowane przez odpowiednie zmiany w stopach inflacji zagranicznej i krajowej.
Dopiero w przypadku zrznicowania sie tych stp inflacji nastapi zmiana realnego kursu walutowego, ktra spowoduje zmiany w wartosci przychodw i kosztw. Zmienia sie bowiem relacje cen krajowych w stosunku do cen zagranicznych, co wplynie na poziom konkurencyjnosci towarw importowanych na rynek krajowy i eksportowanych na rynku miedzynarodowe.
123. Dr Piotr Szczepankowski 123 Ekonomiczne skutki zmiany kursu waluty krajowej dla przeplyww pienieznych firmy krajowej PRZYCHODY:
SPRZEDAZ EKSPORTOWA:
- popyt elastyczny i deprecjacja waluty krajowej ? duzy wzrost CF; popyt elastyczny i aprecjacja waluty krajowej ? silny spadek CF,
- popyt nieelastyczny i deprecjacja waluty krajowej ? maly wzrost CF; popyt nieelastyczny i aprecjacja waluty krajowej ? maly spadek CF
124. Dr Piotr Szczepankowski 124 Ekonomiczne skutki zmiany kursu waluty krajowej dla przeplyww pienieznych firmy krajowej (c.d.) PRZYCHODY:
SPRZEDAZ KRAJOWA:
- slaba konkurencja importu i deprecjacja waluty krajowej ? duzy spadek CF; slaba konkurencja importu i aprecjacja waluty krajowej ? silny wzrost CF,
- silna konkurencja importu i deprecjacja waluty krajowej ? maly spadek CF; silna konkurencja importu i aprecjacja waluty krajowej ? maly wzrost CF.
125. Dr Piotr Szczepankowski 125 Ekonomiczne skutki zmiany kursu waluty krajowej dla przeplyww pienieznych firmy krajowej (c.d.) KOSZTY OPERACYJNE (BEZ AMORTYZACJI):
KOSZTY OPERACYJNE KRAJOWE:
- niski udzial importu i deprecjacja waluty krajowej ? duzy spadek CF; niski udzial importu i aprecjacja waluty krajowej ? duzy wzrost CF;
- wysoki udzial importu i deprecjacja waluty krajowej ? maly spadek CF; wysoki udzial importu i aprecjacja waluty krajowej ? maly wzrost CF.
126. Dr Piotr Szczepankowski 126 Ekonomiczne skutki zmiany kursu waluty krajowej dla przeplyww pienieznych firmy krajowej (c.d.) KOSZTY OPERACYJNE (BEZ AMORTYZACJI):
KOSZTY OPERACYJNE IMPORTOWE:
- maly rynek krajowy i deprecjacja waluty krajowej ? CF bez zmiany; maly rynek krajowy i aprecjacja waluty krajowej ? CF bez zmiany,
- duzy rynek krajowy i deprecjacja waluty krajowej ? maly spadek CF; duzy rynek krajowy i aprecjacja waluty krajowej ? maly spadek CF.
127. Dr Piotr Szczepankowski 127 Ekonomiczne skutki zmiany kursu waluty krajowej dla przeplyww pienieznych firmy krajowej (c.d.) AMORTYZACJA:
- deprecjacja waluty krajowej ? spadek wartosci CF o stope deprecjacji,
- aprecjacja waluty krajowej ? wzrost wartosci CF o stope aprecjacji.
128. Dr Piotr Szczepankowski 128 Analiza kursowego ryzyka ekonomicznego - przyklady
129. Dr Piotr Szczepankowski 129 Tematyka 9 Metody pomiaru i oslony przed ryzykiem transakcyjnym Ryzyko transakcyjne to zyski i straty powstale z rozliczenia istniejacych zobowiazan i naleznosci finansowych, ktre zostaly wyrazone w obcych walutach.
Ryzyko transakcyjne powstaje zatem w przypadku:
- kupna czy sprzedazy towarw na rynkach zagranicznych,
- udzielenia lub zaciagniecia pozyczki dewizowej,
- nabycia lub sprzedazy aktyww finansowych denominowanych w obcych walutach.
130. Dr Piotr Szczepankowski 130 Pomiar ryzyka transakcyjnego Minus naleznosci zagraniczne zaksiegowane po kursie So
Plus naleznosci zagraniczne rozliczane po kursie S1
__________________________________
= zyski (straty) kursowe z naleznosci eksportowych
131. Dr Piotr Szczepankowski 131 Pomiar ryzyka transakcyjnego Plus zobowiazania zagraniczne zaksiegowane po kursie So
Minus zobowiazania zagraniczne rozliczane po kursie S1
_________________________________
= zyski (straty) kursowe z naleznosci eksportowych
132. Dr Piotr Szczepankowski 132 Zabezpieczanie sie przed ryzykiem transakcyjnym Instrumenty pochodne: forward, NDF, futures, opcje walutowe,
Matching, czyli dopasowywanie kwot i terminw platnosci zagranicznych,
Leads and lags, czyli opznianie lub przyspieszanie platnosci zagranicznych,
Risk sharing, czyli klauzule waloryzacyjne,
Transfer pricing, czyli ceny transferowe,
Exposure netting, czyli kompensata ryzyka kursowego przez domykanie pozycji walutowej.
133. Dr Piotr Szczepankowski 133 Analiza ryzyka transakcyjnego - przyklad
134. Dr Piotr Szczepankowski 134 Tematyka 10 Polityka krtkookresowego finansowania zagranicznego firmy Czynniki ksztaltujace strategie krtkookresowego finansowania zagranicznego
Zrdla finansowania transakcji biezacych
Kalkulacja kosztw alternatywnych zrdel finansowania biezacego
Finansowanie handlu zagranicznego
135. Dr Piotr Szczepankowski 135 Czynniki ksztaltujace strategie krtkookresowego finansowania zagranicznego Dostep do walutowych kontraktw terminowych ? jezeli mozliwe jest zawieranie transakcji terminowych na rynku walutowym, to w kalkulacji kosztw finansowania mozna pominac wplyw ryzyka kursowego,
Efekt oddzialywania ryzyka kursowego na aktywa i zobowiazania firmy ? szczeglnie wtedy, gdy nie istnieje lub jest slaby rynek walutowych kontraktw terminowych
136. Dr Piotr Szczepankowski 136 Czynniki ksztaltujace strategie krtkookresowego finansowania zagranicznego Stopien awersji do ryzyka ? eliminowanie ryzyka kursowego wiaze sie z ponoszeniem wyzszych kosztw finansowych, zwiazanych z wyborem okreslonej techniki oslonowej
Asymetria podatkowa ? wystepuje wtedy, gdy lokalne prawo podatkowe w odmienny sposb traktuje zyski i straty kursowe z operacji zagranicznych i z kontraktw terminowych; wynika z tego koniecznosc oszacowania kosztw zrdel finansowania, po uwzglednieniu opodatkowania oszczednosci wynikajacych z rznic kursowych
Ryzyko polityczne
137. Dr Piotr Szczepankowski 137 Zrdla finansowania transakcji biezacych Pozyczki firm zagranicznych ? czynnikami branymi pod uwage w tym przypadku sa: lokalne koszty kredytw, zasady opodatkowania, waluta pozyczki, oczekiwane zmiany kursu walutowego w okresie splaty kredytu
Pozyczki w walutach lokalnych bankw komercyjnych ? dobre, gdy tansze od pozyczek od firmy macierzystej oraz wtedy, gdy ryzyko kursowe jest istotne; pozyczki te moga przybrac forme: kredytw obrotowych i w rachunku biezacym, linii kredytowych, overdraftu, kredytu rewolwingowego, dyskonta weksli handlowych
138. Dr Piotr Szczepankowski 138 Zrdla finansowania transakcji biezacych Kredyt obrotowy i w rachunku biezacym ? moze to byc kredyt otwarty lub kasowy
Linia kredytowa ? umozliwia ona finansowanie, w umownym okresie i w granicach okreslonych limitw, szeregu nastepujacych po sobie, powtarzalnych transakcji handlowych, bez obowiazujacych terminw i kwot wykorzystania kredytu
Overdraft ? odmiana linii kredytowej; finansowanie niezbednych wydatkw biezacych firmy w przypadku powstania debetu na rachunku biezacym kredytobiorcy
139. Dr Piotr Szczepankowski 139 Zrdla finansowania transakcji biezacych Kredyt rewolwingowy ? jest to forma odnawialnej linii kredytowej; bank zobowiazuje sie do odnawiania linii kredytowej po kazdym wygasnieciu dotychczasowej umowy, na warunkach pierwotnej umowy kredytowej; firmy placa takze odsetki od niewykorzystanej czesci srodkw finansowych (od 0,125% do 1%); po uplywie 2-ch lub 3-ch lat umowa jest przez bank renegocjowana
Dyskonto weksli handlowych lub ciagnionych na dany bank
140. Dr Piotr Szczepankowski 140 Zrdla finansowania transakcji biezacych Krtkoterminowe papiery wartosciowe ? weksle komercyjne
Euroweksle ? przedrostek euro ma wskazywac, iz weksle komercyjne sa wystawione w obcej walucie i sprzedawane poza granicami kraju wystawcy; sa emitowane przez wieksze korporacje miedzynarodowe
141. Dr Piotr Szczepankowski 141 Kalkulacja kosztw alternatywnych zrdel finansowania biezacego Analiza polega na porwnaniu efektywnych kosztw zrdel finansowania
Istota rachunku jest zbadanie wplywu oczekiwanej dewaluacji (lub rewaluacji) waluty lokalnej na efektywne koszty krajowych pozyczek krtkoterminowych oraz porwnanie ich z kosztami zaciagniecia ekwiwalentnych kredytw w innej walucie (bez oceny mozliwosci zabezpieczenia ryzyka walutowego)
Sa dwa warianty rachunku kalkulacyjnego: (a) bez uwzglednienia obowiazujacego w kraju opodatkowania dochodw firmy, (b) z uwzglednieniem krajowej stopy opodatkowania dochodw firmy.
142. Dr Piotr Szczepankowski 142 Kalkulacja kosztw alternatywnych zrdel finansowania biezacego WARIANT I BEZ PODATKW
Efektywny koszt zaciagniecia ekwiwalentnej pozyczki zagranicznej w walucie lokalnej:
Rz = Rk * (1 d) d
gdzie:
Rk oprocentowanie ekwiwalentnej pozyczki krajowej,
d stopa dewaluacji waluty lokalnej [= (eo e1) / eo]
Stopa dewaluacji, przy ktrej koszt pozyczki zagranicznej i krajowej bylyby takie same:
d* = (Rz Rk) / (1 + Rz)
143. Dr Piotr Szczepankowski 143 Kalkulacja kosztw alternatywnych zrdel finansowania biezacego WARIANT II Z PODATKIEM
Efektywny koszt zaciagniecia ekwiwalentnej pozyczki zagranicznej w walucie lokalnej:
Rz = Rk * (1 d) * (1 Tk) d
gdzie:
Rk oprocentowanie ekwiwalentnej pozyczki krajowej,
d stopa dewaluacji waluty lokalnej [= (eo e1) / eo]
Tk krajowa stopa podatku dochodowego
Stopa dewaluacji, przy ktrej koszt pozyczki zagranicznej i krajowej bylyby takie same:
d* = (Rz Rk) / (1 + Rz)
144. Dr Piotr Szczepankowski 144 Komentarz do granicznej stopy dewaluacji Jezeli dewaluacja na rynku bedzie wieksza od granicznej stopy dewaluacji (d*), to wwczas nalezaloby finansowac dzialalnosc kredytem w walucie lokalnej (krajowej),
Jezeli dewaluacja na rynku bedzie mniejsza od granicznej stopy dewaluacji (d*), to wwczas nalezaloby finansowac dzialalnosc kredytem w walucie obcej (zagranicznej),
Jezeli dewaluacja na rynku bedzie rna granicznej stopie dewaluacji (d*), to wwczas koszt kredytu lokalnego jest taki sam jak kredytu dewizowego.
145. Dr Piotr Szczepankowski 145 Przyklad Firma polska rozwaza zaciagniecie rocznego kredytu obrotowego na sfinansowanie swojej produkcji eksportowej. Kredyt mglby byc udzielony w PLN lub w EUR. Oprocentowanie kredytu zlotowego wynosi aktualnie 15% rocznie, a kredytu dewizowego 8% rocznie. Biezacy kurs kasowy EUR wynosi 4,35 PLN. Roczny kurs terminowy EUR okreslony jest na 4,45 PLN. Stopa podatkowa wynosi 19%. Jaki jest efektywny koszt zaciagniecia pozyczki dewizowej? Przy jakiej stopie dewaluacji zlotego koszt kredytu zlotowego bylby taki sam jak kredytu dewizowego?
146. Dr Piotr Szczepankowski 146 Metody finansowania handlu zagranicznego Zaplata gotwka
Akredytywa dokumentowa
Weksel ciagniony (trata)
Inkaso dokumentowe
Konsygnata ? wyslanie towaru do skladu handlowego importera, sprzedaz ich przez importera i rozliczanie sie ze zrealizowanej sprzedazy
Rachunek otwarty, czyli wplata zaliczki przez importera
Faktoring i forfaiting
Handel wiazany ? kompensata towarowa (barter), kompensata finansowa (kupno towarw na rynkach zagranicznych za sprzedaz na nich eksportowanych wyrobw), sprzedaz zwrotna (dostarczenie za granice towarw, ktre zostaly wytworzone z wykorzystaniem importowanych komponentw)
147. Dr Piotr Szczepankowski 147 Wady i zalety wybranych form finansowania handlu zagranicznego
148. Dr Piotr Szczepankowski 148 Tematyka 11 Przeplywy finansowe w firmie miedzynarodowej Do glwnych czynnikw rznicujacych charakter przeplyww finansowych w firmie dzialajacej w skali miedzynarodowej zalicza sie:
Zrznicowanie lokalnych systemw podatkowych,
Wplyw ryzyka politycznego,
Koszty transakcyjne,
Ryzyko kursowe.
149. Dr Piotr Szczepankowski 149 Kanaly transferu srodkw finansowych z filii zagranicznej do firmy macierzystej Na wybr odpowiedniego kanalu transferu srodkw finansowych wplyw maja nastepujace kryteria:
siec powiazan finansowych z zagranica,
wielkosc obrotw zagranicznych,
typ wlasnosci filii,
zakres produkcji filii,
lokalne regulacje prawne.
150. Dr Piotr Szczepankowski 150 Kanaly transferu srodkw finansowych Wyplata dywidend,
Oplaty licencyjne i za uslugi menedzerskie,
Ceny transferowe,
Manipulowanie terminami platnosci,
Pozyczki fasadowe,
Przymusowe reinwestycje.
151. Dr Piotr Szczepankowski 151 Wyplata dywidend Ten kanal transferu stanowi w skali globalnej ponad 50% wyplat realizowanych przez filie swoim jednostkom macierzystym,
Czynniki wplywajace na wybr tego kanalu transferu to:
podatki,
rezerwy finansowe i brak mozliwosci inwestycyjnych lub mozliwosci inwestycyjne, ale mozliwe do pokrycia innym niz wewnetrzny i tanszym kapitalem,
ryzyko kursowe i ograniczenia dewizowe,
stosowany przez firme macierzysta wsplczynnik wyplat dywidend.
152. Dr Piotr Szczepankowski 152 Oplaty za uslugi licencyjne, menedzerskie i inne Oplaty licencyjne (royalities) sa procentowo od zyskw brutto lub kwotowo okreslona platnoscia za prawo do wykorzystywania znaku firmowego, patentw, technologii itp., ktre pochodza od firmy macierzystej,
Oplaty menedzerskie sa wynagrodzeniem zatrudnionych w filii menedzerw pochodzacych z firmy macierzystej oraz oplatami za konsulting, szkolenie kadry lokalnej itp.
Oplaty te sa wygodnym kanalem transferu, szczeglnie, ze nie sa kwestionowane przez wladze lokalne (m.in. skarbowe), nie podlegaja tez restrykcjom dewizowym.
153. Dr Piotr Szczepankowski 153 Ceny transferowe Cena transferowa to cena ustalona przez korporacje do wymiany towarowej wewnatrzkorporacyjnej,
Cena transferowa umozliwia: redukcje podatkw, obnizenie placonych cel, przezwyciezenie ograniczen dewizowych.
Motyw obnizenie podatkw dla eksportu towarw z filii do firmy macierzystej:
a) W przypadku, gdy stopa podatkowa w kraju firmy macierzystej jest wieksza od stopy podatkowej w kraju dzialania filii, to ceny transferowe byc jak najwyzsze, bo wtedy filia jako eksporter ma duze przychody, z ktrych placi maly podatek, a firma macierzysta jako importer ma wysokie koszty, ktre obniza jej wysoki podatek,
b) W przypadku, gdy stopa podatkowa w kraju firmy macierzystej jest mniejsza od stopy podatkowej w kraju filii, to ceny transferowe powinny byc jak najmniejsze, bo wtedy firma macierzysta jako importer produktw filii ma niskie koszty, ale i tak placi mniejszy podatek, a filia ma male przychody, z ktrych zaplaci niski podatek.
Dla importu produktw przez filie z firmy macierzystej nalezy powyzsze uwagi odczytac odwrotnie.
154. Dr Piotr Szczepankowski 154 Manipulowanie terminami platnosci Jest to kanal dosc efektywny, a przy tym dyskretny
Polega na opznianiu lub przyspieszaniu platnosci biezacych zobowiazan powstajacych w obrotach miedzy filiami a korporacja transnarodowa,
Opznianie platnosci stosowane jest wtedy, gdy stopa procentowa w kraju macierzystym jest wyzsza od stopy w kraju filii,
Przyspieszanie jest stosowane, gdy stopa procentowa w kraju filii jest wyzsza od stopy procentowej w kraju macierzystym.
155. Dr Piotr Szczepankowski 155 Pozyczki fasadowe Pozyczka fasadowa polega na tym, ze firma macierzysta deponuje fundusze w wybranym banku miedzynarodowym, ktry z kolei kredytuje dzialalnosc wskazanej filii zagranicznej do wysokosci zlozonego depozytu
Odsetki od depozytu sa nizsze od kosztu pozyczki udzielonej filii, co ma zastapic prowizje bankowa; poza tym nalezy pamietac o rznicach podatkowych.
156. Dr Piotr Szczepankowski 156 Pozyczki fasadowe KORZYSCI:
Oszczednosci odsetkowe ? powstajace dzieki finansowaniu filii w krajach o wysokich stopach procentowych,
Oszczednosci podatkowe,
Zaplanowanie transferu planowanych splat odsetek i rat kapitalowych,
Uzyskanie dostepu do zablokowanych funduszy pienieznych w sytuacji wystepowania restrykcji dewizowych.
157. Dr Piotr Szczepankowski 157 Przymusowe reinwestycje Stosowane wtedy, gdy sa restrykcje dewizowe zwiazane z transferem funduszy z danego kraju,
Filia inwestuje wtedy w aktywa finansowe na rynku lokalnym, z ktrych osiaga dodatkowe zyski, ktre finansuja potem kolejne inwestycje rzeczowe.
158. Dr Piotr Szczepankowski 158 Tematyka 12 Miedzynarodowe rynki finansowe Miedzynarodowe rynki finansowe sa skoncentrowane wokl tzw. miedzynarodowych centrw finansowych (MCF).
Zadaniem MCF jest transfer zagranicznych funduszy pienieznych od inwestorw krajowych i zagranicznych do pozyczkobiorcw (uzytkownikw kapitalu) w zamian za obietnice uzyskania wyzszej stopy zwrotu w rezultacie miedzynarodowej alokacji tych funduszy.
Glwne MCF swiata to: Nowy Jork, Tokio i Londyn, bowiem rynki te spelniaja wszystkie kluczowe funkcje finansowe MCF,
Mniej wazne MCF to Paryz, Zurych, Genewa, Frankfurt, Amsterdam, Singapur, Hongkong.
159. Dr Piotr Szczepankowski 159 Kluczowe funkcje MCF Transfer lokalnych (krajowych) funduszy pienieznych, zgromadzonych przez lokalnych inwestorw do krajowych pozyczkobiorcw,
Dostarczanie zagranicznych funduszy krajowym podmiotom ekonomicznym,
Transfer krajowych funduszy do zagranicznych pozyczkobiorcw,
Transfer funduszy do tzw. offshore.
160. Dr Piotr Szczepankowski 160 Istota i zadania centrum finansowego typu offshore Centrum finansowe, ktre przyjmuje depozyty od nieznanych inwestorw prywatnych i instytucjonalnych oraz lokuje je w wybrane przedsiewziecia.
Najbardziej znane offshore swiata to: Jersey, Wyspa Man, Luksemburg, Kajmany, Bahama, Antyle Holenderskie, Bahrajn i Kuwejt.
161. Dr Piotr Szczepankowski 161 Rynki MRF MRF oparty jest na systemie eurowalutowym, czyli na kazdej walucie wymienialnej, ktra zdeponowano w banku dzialajacym poza granicami kraju pochodzenia tej waluty oraz na papierach wartosciowych denominowanych w walutach wymienialnych sprzedawanych poza granicami krajw ich emisji,
MRF obejmuje miedzynarodowy rynek obligacji (tzw. euroobligacje), miedzynarodowy rynek akcji oraz miedzynarodowy rynek kredytowy.
162. Dr Piotr Szczepankowski 162 Rynek eurokredytw Eurokredyty obejmuja pozyczki bankowe denominowane w walutach, ktre nie sa rodzinnymi walutami bankw udzielajacych tych pozyczek. Sa udzielane innym bankom, przedsiebiorstwom oraz rzadom innych krajw.
Najwiekszy udzial na rynku maja pozyczki eurodolarowe, bowiem od depozytw dolarowych poza USA nie sa wymagane rezerwy obowiazakowe.
Eurokredyty sa na ogl udzielane w formie kredytw konsorcjalnych.
163. Dr Piotr Szczepankowski 163 Kredyt konsorcjalny Udzielany przez grupe bankw na duze przedsiewziecia inwestycyjne podejmowane przez korporacje miedzynarodowe lub rzady wielu krajw.
Grupa konsorcjalna sklada sie z:
Banku wiodacego ? organizatora konsorcjum, przygotowujacego prospekt pozyczkowy, w ktrym okresla sie oczekiwania kredytowe, oprocentowanie, harmonogram splaty, sytuacje ekonomiczna pozyczkobiorcy; bank ten daje okolo 10% funduszy; prospekt jest adresowany do wybranych bankw, ktre wybiera potencjalny pozyczkobiorca lub bank wiodacy,
Banku zarzadzajacego ? dajacego najwiecej funduszy, bo az 75%,
Banku partycypacyjnego ? daje ok. 15% funduszy
164. Dr Piotr Szczepankowski 164 Kredyt konsorcjalny - koszty Splaty w formie tzw. splat balonowych malych najpierw, coraz wiekszych pzniej,
Prowizje:
przygotowawcza,
od zaangazowania srodkw (od niewykorzystanych srodkw),
Agencyjna
Inne oplaty: za koniecznosc podniesienia rezerw, wstepna oplata agregacyjna, za prospekt itp.
165. Dr Piotr Szczepankowski 165 Segmenty miedzynarodowych rynkw obligacji Rynek euroobligacji ? rynek papierw dluznych emitowanych w kluczowych walutach miedzynarodowych, zawsze poza granicami kraju emitenta. Sa to:
papiery na okaziciela,
odsetki sa zazwyczaj wolne od podatku od zyskw kapitalowych,
sa na ogl emitowane przez KTN, duze firmy krajowe, rzady, banki i instytucje finansowe,
przygotowaniem ich emisji i sprzedaza zajmuja sie konsorcja subskrypcyjne (zlozone z bankw inwestycyjnych)
166. Dr Piotr Szczepankowski 166 Segmenty miedzynarodowych rynkw obligacji II. Rynek obligacji zagranicznych ? to rynek papierw dluznych emitowanych przez zagranicznych pozyczkobiorcw i sprzedawanych na danym krajowym rynku kapitalowym, denominowanych w walucie lokalnej kraju plasowania emisji.
