EKLEM VE BAĞ DOKUSU HASTALIKLARI

1. Öğr.Gör.Funda AKDURAN EKLEM VE BAĞ DOKUSU HASTALIKLARI

2. Öğr.Gör.Funda AKDURAN Eklemlerin Yapısı Bağ dokuları, hücre yapılarına göre üç grupta toplanır; • fibröz bağ dokusu • kıkırdak bağ dokusu • kemik dokusu

3. Öğr.Gör.Funda AKDURAN • Bağ dokusunun yapısında elastin, retikülin ve kolajen gibi 3 tip fibriller protein bulunur. • Vücutta en çok kolajen tipi bağ dokusu bulunur. • Romatizmal hastalıklarda en çok eklemin kıkırdak bölümü etkilenmektedir.

4. Öğr.Gör.Funda AKDURAN Kıkırdak, bağ dokusunun sertleşmiş şeklidir. • Eklem çevresinde, • burun, • kulak • larinksde bulunur.

5. Öğr.Gör.Funda AKDURAN Eklemler • İskeletin değişik kemikleri arasındaki fonksiyonel bağlantıya eklem denir.

6. Öğr.Gör.Funda AKDURAN • Sinovyal membran eklem yüzlerini kayganlaştırıcı bir sıvı salgılar. • Sinovyal sıvı artiküler kartilajlar için besin kaynağıdır. • Patolojik olaylarda sinovyal sıvıdaki hücre miktarı değişir. Bu ise hastalıkların tanımlanmasında önemlidir.

7. Öğr.Gör.Funda AKDURAN Eklemlerin dört tip temel hareketi vardır: • Fleksiyon • Abdüksiyon • Ekstansiyon • Addüksiyon

8. Öğr.Gör.Funda AKDURAN Romatizmal hastalıklarda enflamasyon süreci sonucunda bu hareketlerde çeşitli kısıtlamalar olabilmektedir.

9. Öğr.Gör.Funda AKDURAN Romatizmal Hastalıklar(Romatoloji) Bağ dokusu vücutta en bol görülen doku türüdür. • gevşek bağ dokusu, • sert bağ dokusu ve • elastik bağ dokusu • hematopoietik doku ve • kuvvetli bağ dokusu şeklinde bulunur

10. Öğr.Gör.Funda AKDURAN Bağ dokusunun öncelikli fonksiyonu • Hücreleri, organları ve dokuları bir arada tutmak, • Isı sağlamak, • Mekanik harekette kolaylık sağlamak.

11. Öğr.Gör.Funda AKDURAN Bağ dokusunda önemli bir bozukluk olduğunda, kollajen içindeki protein komponenti bozulur ya da yıkıma uğrar.

12. Öğr.Gör.Funda AKDURAN En yaygın bozukluklar; • Osteoartrit, • Osteoporoz, • Gut, • Romatoid Artrit, • Sistemik Lupus Eritematozus (SLA), • Skleroderma • Ankilozan Spondilit.

13. Öğr.Gör.Funda AKDURAN Patofizyoloji • Enflamasyon ve dejenerasyon ile seyreden romatizmal hastalıklar en çok eklemi etkiler .

14. Öğr.Gör.Funda AKDURAN • Romatizmal hastalık bir eklemde başlayıp, bir ya da birçok sistemde bozukluklara neden olur. • Enflamasyon, eklemlerde sinovit şeklinde görülür. • Enflamatuar romatizmal hastalıklarda primer süreç, immün yanıt sonucu enflamasyondur.

15. Öğr.Gör.Funda AKDURAN Dejenerasyon sekonder süreçtir. Dejeneratif romatizmal hastalıklarda bu durumun aksine, enflamasyon sekonder süreç olarak oluşur. • Genellikle sinovit daha hafiftir, genelde ilerlemiş hastalıklarda görülür.

16. Öğr.Gör.Funda AKDURAN Enflamasyon Süreci Romatizmal hastalıkların anlaşılması için enflamasyon sürecinin bilinmesi gerekir. • Önce, enflamasyon sürecinde hasar verici bir uyaran vardır (örn; fiziksel, kimyasal, yabancı bir protein veya antijen gibi).

17. Öğr.Gör.Funda AKDURAN Enflamasyon belirtileri: • Kırmızılık • Sıcaklık • Ağrı • Şişme

18. Öğr.Gör.Funda AKDURAN • Enflamasyon sürecinin başladığı yere göre değişik reaksiyonlar oluşabilir. • Eklemlerde, sinovyal sıvı artışı nedeniyle şişme, kızarıklık ve sıcaklık olabilir. • Enflamasyon sürecinin diğer sonucu da, kalıcı doku harabiyeti veya skarlara neden olmasıdır.

19. Öğr.Gör.Funda AKDURAN • İmmobilizasyon, eklemlerde dejeneratif değişikliklere neden olan diğer bir faktördür. • Kıkırdak dejenerasyonunun nedeni, hareket ile eklem başlarının kayganlığını sağlayan sıvının pompalanmasının, immobilite nedeni ile olmamasıdır.

20. Öğr.Gör.Funda AKDURAN Kıkırdak yaralanmasını önlemek için; • Yavaş ve giderek artan range of motion hareketlerinin yaptırılması önerilmektedir.

21. Öğr.Gör.Funda AKDURAN Belirti ve Bulgular • Ağrı • Sabah tutukluğu • Şişme • Sıcaklık • Hassasiyet • Hareket kısıtlığı

22. Öğr.Gör.Funda AKDURAN Tanı ve Değerlendirme • Genel sağlık öyküsü • Hastalığın nasıl başladığı ve geliştiği • Aile öyküsü • Hastalığa neden olabilecek faktörler • Fiziksel değerlendirme • Hastalığının aktivitelerini nasıl etkilediği araştırılır

23. Öğr.Gör.Funda AKDURAN • Döküntü, romatoidnodüller araştırılır • Hijyeni, üretrit, dizüri, baş ağrısı, anormal refleks şekli, • Ekstremitelerdeparestezi, • Eklemlerde kızarıklık, şişlik, sıcaklık, deformite • Eklemlerin hareketleri gözlenir ve değerlendirilir

24. Öğr.Gör.Funda AKDURAN Bazı tanı testleri hastalığın seyri hakkında bilgi verir. Örneğin; eritrosit sedimantasyon hızı, enflamasyon aktivitesi hakkında bilgi verir. • Lateks fiksasyontesti, koyun eritrositleri aglütinasyon testi romatoidartritli hastaların 2/3’ünde pozitif görülür. • Serumda romatoidfaktör (RF) antikoru vardır. RF organizmanın immün yanıt olarak gamma globuline karşı yapılan antikordur ve romatoidartritli hastaların %85’inin serumunda pozitiftir.

25. Öğr.Gör.Funda AKDURAN • İmmünglobulinelektroforeziyapılır. Otoimmün bozukluğu olan bireylerde düzeyi artar. • C. Reaktif Protein Testi enflamasyon olduğunda yükselir. • Elde edilebilirse Sinovyal sıvı analizi yapılır. • Enflamasyondalökosit artar. • Eklemlerin Radyografisi • Göğüs grafisi

26. Öğr.Gör.Funda AKDURAN Tedavi • Ekip işi, • Tedavinin amacı, tedavi programı hakkında bilgi, • Sorumlulukları açıklanır,

27. Öğr.Gör.Funda AKDURAN Tedavinin amacı; • Enflamasyonu ve otoimmün yanıtı baskılamak • Eklemleri korumak • Hareketleri kolaylaştırmak için ağrıyı kontrol altına almak • Eklem mobilitesinigeliştirmek • Hastanın hastalık süreci ile ilgili bilgilendirilmesi ve tedavi planını yeterli biçimde uygulayabilmesidir

28. Öğr.Gör.Funda AKDURAN İlaç Tedavisi • Analjezik ve enflamatuar tedavi • Salisilatlar ve diğer steroid dışı enflamatuar ilaçlar • Kortikostreroidler

29. Öğr.Gör.Funda AKDURAN • Fizik tedavi • İstirahat • Egzersiz ve aktivite

30. Öğr.Gör.Funda AKDURAN Hemşirelik Bakımı Romatizmalı hastanın değerlendirilmesi • Sağlık öyküsü • Fiziksel değerlendirme • Geçmişteki ve şimdiki semptomları

31. Öğr.Gör.Funda AKDURAN Hemşirelik Tanıları • Enflamasyon ve hastalık aktivitesinin, doku harabiyetinin artması, yorgunluk ya da tolerans düzeyinin azalması ile ilgili olarak “Ağrı” • Hastalık aktivitesinin artması, ağrı, yetersiz uyku ve istirahat, beslenme yetersizliği, emosyonel stres ya da depresyon ile ilgili “Yorgunluk”

32. Öğr.Gör.Funda AKDURAN • Range of motion azalması, kas zayıflığı, hareket ile ağrı olması, sabrın azalması, ambulasyonu için gerekli araç gereç eksikliği ile ilgili olarak “Fiziksel harekette bozulma” • Yorgunluk, kontraktür ve hareket kaybı ile ilgili olarak “Bireysel bakım yetersizliği”

33. Öğr.Gör.Funda AKDURAN • Kronik hastalıklar nedeniyle bağımlılık, fizyolojik ve psikolojik değişiklikler ile ilgili olarak “Beden bilincinde bozulma” • Gerçek ya da algıladığı yaşam biçimi ya da rol değişikliği ile ilgili olarak “Etkisiz başetme”

34. Öğr.Gör.Funda AKDURAN Hemşirelik Bakımının Temel Amaçları: • Ağrının giderilmesi ve hastanın rahatlatılması • Yorgunluğun giderilmesi • Hareketin arttırılması

35. Öğr.Gör.Funda AKDURAN • Bireysel bakımın devamlılığının sağlanması • Beden bilincinin iyileştirilmesi • Etkili baş etme • Komplikasyonların olmaması

36. Öğr.Gör.Funda AKDURAN BAĞ DOKUSU HASTALIKLARI

37. Öğr.Gör.Funda AKDURAN • Bağ dokusunun kronik enflamatuar ve dejenerasyonu ile karakterize bozukluklarıdır. • Bağ dokusu hastalıklarının nedeni tam olarak bilinmemesine rağmen bazı immünolojik bozuklukların neden olduğu düşünülmektedir.

38. Öğr.Gör.Funda AKDURAN • Romatoid artrit(RA) • Sistemik Lupus Eritematozus(SLE) • Skleroderma • Polimiyosit(PM) • Romatizmal polimiyalji(RPM)

39. Öğr.Gör.Funda AKDURAN ROMATOİD ARTRİT

40. Öğr.Gör.Funda AKDURAN Romatoid Artrit • Birçokeklemiaynıandatutabilen, kronikseyirli, etyolojisibilinmeyen, sistemikiltihabibirotoimmünhastalıktır. • Kadınlarda erkeklere göre 3 kat daha sık etkilenir. • Hastalığın görülme sıklığı yaşla birlikte artar ve hastalık en sık olarak 20-50 yaşlarda başlar. • Soğuk ve nemli iklimi olan bölgelerde hastalık insidansıartar.

41. Öğr.Gör.Funda AKDURAN • Her iki taraftaki eklemleri simetrik olarak etkiler • Başlangıçta sadece bir çift eklemi etkiler. En sık; • Dirsekleri • Elleri • Bilekleri • Omuzları • Dizleri • Ayak bileklerini tutar

42. Öğr.Gör.Funda AKDURAN

43. Öğr.Gör.Funda AKDURAN

44. Öğr.Gör.Funda AKDURAN Etiyoloji • Tam olarak bilinmemekte Teori olarak; • Enfeksiyon • Oto-immünite • Heredite

45. Öğr.Gör.Funda AKDURAN Belirti ve Bulgular • Sinsi başlar Eklemde şişlik görülmeden önceki İLK belirtiler; • Çabuk yorulma • Terlemede artma • Subfebrilateş • Kilo kaybı ve iştahsızlık • Ellerde sabah tutukluğu ve hassasiyet (özellikle metakarpofalangeal eklemlerde) • Avuç içlerinin aşırı terlemesi

46. Öğr.Gör.Funda AKDURAN İlk belirtilerden sonra hastalığın 1. evresinde; • Eklem kapsülünde enflamatuarhastalık başlar. Bu evrede; *eklemde şişlik *sıcaklık *ağrılıdır • Sabah tutukluğu • Krepitasyon • Eritrosit sedimentasyonhızı artar.

47. Öğr.Gör.Funda AKDURAN

48. Öğr.Gör.Funda AKDURAN 2. evresinde; Pannus gelişmesi ve eklem kıkırdağının harabiyeti nedeniyle oluşan belirtilerdir. • Kas atrofisi ve romatoid nodüller oluşur. Bu nodüller çoğunlukla dirsek ya da ön kolun dış yüzeyinde görülür. • Hareket kısıtlılığı artar.

49. Öğr.Gör.Funda AKDURAN 3. evresinde; • Yaygın kas atrofisi • Yumuşak doku lezyonları (nodüller) • Fonksiyon bozuklukları

50. Öğr.Gör.Funda AKDURAN 4. evresinde; • Eklem hareketlerinin tam kaybıdır. Eklemin bütünü pannus ile örtülüdür, fibrozis ve ankiloz oluşur. • Ankilozun hangi pozisyonda olduğu fonksiyon kaybı açısından önemlidir.