Download
1 / 20
E N D
DÜNYADA NESLİ TÜKENMEK ÜZERE OLAN HAYVANLAR Dünyamızda tehlike altında olan hayvanlar şunlar
Vaşak; Kuzey Amerika, Avrupa ve Asya'nın kuzey ormanlarında yaşamakta olan kedigillerdendir. Son derece soğuk iklim koşullarında dahi yaşayabilen bu tür, kalın kaplı kürkleri sayesinde her daim vücut sıcaklığını koruyabilmektedir. Büyük pençeleri ve dik kulaklarıyla dikkat çeken bu kedigiller, son zamanlarda sıkça artış gösteren kaçak avcılık ve doğal yaşamın bozulmasına bağlı olarak sayıları giderek azalmaktadır. Yırtıcı türler arasında bulunan Vaşak, ülkemiz başta olmak üzere dünya genelinde soyu tükenme tehlikesi ile karşı karşıya olan hayvan türleri arasında yer almaktadır.
Küresel Isınmanın etkisinin en çok hissedildiği yerlerin başında kutuplar gelmektedir. Burada yaşayan Macellan Penguenlerinin soyu tükenme tehlikesi ile karşı karşıya. Yeni yiyecek bulmak için uzun yolculuklar bulmak için çıktıkları yolda diğer canlılar tarafından avlanmaktadır. Penguenler familyasının Spheniscus cinsinde yer alan Macellan pengueni, ortalama 61 - 76 cm uzunluğunda 4 kilogram ağırlığındadır. Adını Portekiz'li denizci Ferdinand Magellan'dan alan bu penguen, iklim koşullarının değişikliği ve doğanın insanlar tarafından uğradı zararlara bağlı olarak sayıca azalmıştır.
Vaşak gibi ülkemizin birçok bölgesinde geçmişte görülen Leopar, dünya genelinde tükenme tehlikesi ile karşı karşıya olan hayvanlar arasında yer almaktadır. Tıpkı vaşak gibi kedigiller familyasında yer alan leoparlar, cinsinin en büyük 4 türü arasında bulunmaktadır. Aslanlar, kaplanlar ve jaguarlarla yakından ilişkili olan bu hayvan, son derece zarif ve güçlü olmasıyla bilinmektedir. Sahra altı Afrika, kuzeydoğu Afrika, Orta Asya ve Hindistan ve Çin'de yaşam sürmektedir. Tüm bunların yanında leopar nüfusunun büyük bir çoğunluğu Afrika dışında büyük bir tehlike altındadır.
Doğal ortamlarında ortalama 50’li yaşlarına kadar gelen Sumatra Orangutanları, dünya genelinde sayısının 14 bin civarı olduğu belirtilmektedir. Orangutanların 2 cinsinden bir tanesi olan Sumatra orangutanı, yalnızca Endonezya'daki Sumatra adasında yaşamaktadır. Sumatra adasına özgü bir tür olan bu hayvan, adada yer alan Tapanuli ve Bornea orangutanlarıyla birlikte görülen 3 türden bir tanesidir. Üzücü olan ise Sumatra Orangutanı nesli tükenmekte olan hayvanlar listemizde yer almasıdır.
Doğal yaşam alanlarının yok edilmesi ve parçalanması büyük pandaların türünün yok olmasına neden oluyor. Dev panda olarak da bilinen büyük pandalar, ayıgiller familyasının belki de en sevilen suratları arasında yer almaktadır. Beyaz postu üzerindeki siyah benekli bölgeleriyle bilinen bu güzel canlılar, son derece iri bedenleriyle bir hayli dikkat çekmektedir. Dev pandalar küçük pandalardan farklı olarak bambu ile beslenmektedir. Bazen bambu ayısı da denilmektedir.
Kaçak avcılar boynuzu için onları avlarken müteahhitler ise gergedanların yaşam alanlarını yok ediyor. Her ikisi de bu gergedan türünün yok olmasına sebep oluyor. Rhinocerotidae familyasından kalan beş gergedan türünden biri olan Javan gergedanı, günümüzde soyu tükenme tehlikesi altında olan hayvanlardandır. Son olarak Endonezya'daki Ujung Kulon Milli Parkı'nda 58-68 tane kaldığı tahmin edilen bu tür, daha öncelerde kuzeydoğu Hindistan ve Güneydoğu Asya'da yaşamıştır. Sayıca az olan Javan gergedanları 1,7 metre boyunda 2.3 ton ağırlığındadır. En kısa boynuza sahip gergedan türü olarak bilinen bu hayvan, nadir bulunuşu sebebiyle hakkında fazla bir şey bilinmemektedir.
Kaplanın sadece Sumatra adasında yaşaması, insanoğlundan kaçmasını da zorlaştırıyor. Bu kaplanların sadece 100 tanesi doğal yaşamında hayatına devam ediyor. Diğerleri ise koruma altında.
TÜRKİYEDE NESLİ TÜKENMEKTE OLAN HAYVANLAR
AKDENİZ FOKU Akdenize özel bu fokların soyları denizlerdeki kirlilik ve iklim krizi nedeniyle tehlike altında. Akdeniz foklarının yaşam alanı Doğu Akdeniz'dir. Ege kıyıları ve Akdeniz'de görülür. Denizin sanayi yüzünden kirletilmesi ve küresel ısınma sonucu denizin soğuması sebebiyle tehlike altındadır.
Otlanma alanlarının yok olması ve avcıların gaddar kurşunlarına yakalanan Alageyik 1960lı yıllarda yok olma tehlikesine girmiştir. Devlet tarafından korunma çabasına girilen ilk canlılardandır. Anadolu için uzun süre kutsal olarak kabul edilmiştir.
70li yıllarda nesli tükendiği tahmin edilen Pers parsının alt türü Anadolu Parsı için iyi haberler geliyor. Neslinin tükenmediği anlaşıldı. Hala çok az pars ailesi Anadolu'da yaşıyor.
Hayaletten farksız olan çizgili sırtlan, Türkiye'de görülmesi imkansız türlerin başında gelmektedir. Afrika sırtlanlarına göre daha küçüktür. Arap yarımadasında da görülmektedir. Türkiye'de Şanlıurfa'da görülmektedir.
TÜRKİYEDE NESLİ TÜKENEN HAYVANLAR
Turan kaplanı olarak da bilinen Hazar kaplanı dünyadaki en büyük kedilerden biriydi. Ününü kaslı vücudu ve inanılmaz derecede güçlü bacaklarından almaktaydı. Bununla birlikte, Hazar kaplanını gerçekten öne çıkaran şey, büyük kedi ailesinin diğer üyelerinden çok daha uzun olduğu için bacaklarının büyüklüğüydü. Pençeleri beklendiği gibi son derece büyüktü, ancak kulakları alışılmadık şekilde küçük ve kısaydı. Kusursuz çizgili kaplan işaretleri olmasına rağmen, gerçek rengi diğer kaplan türlerinden çok farklıydı. Hazar kaplanının kürkü, biraz koyu, biraz açık kahverengi çizgili, çarpıcı bir altın sarısı renkteydi. Karın ve göğüs bölgesi, koyu sarı çizgili açık beyaz bir renge sahipti. Aynı zamanda tüm kaplan türlerinin en tüylüsü olarak bilinmekteydiler ve kış aylarında soğuğa karşı korunmaya yardımcı olmak için kürkü daha da kalınlaşırdı. Eskiden Türkiye sınırları içinde sayısı bir hayli fazla olan Hazar kaplanın soyu maalesef 1970’li yıllarda tükenmiştir. Türkiye’nin yanı sıra İran, Türkmenistan ve Afganistan gibi ülkelerde yaşamaktaydılar. BERKE KAYIKÇIOĞLU
Asya filleri, Afrika fillerinden birkaç yönden farklıdır. Afrika filleri kadar büyük değiller ve orantılı olarak daha küçük kulakları vardır. Asya filleri genellikle koyu gri ile kahverengi renktedir. Yüzlerinde, kulaklarında ve gövdelerinde pembe veya sarı lekeler bulunur. Son derece sosyal hayvan olan Asya filleri ve en yaşlı dişi olan anaerkil tarafından yönetilen altı ila yedi akraba dişiden oluşan gruplar oluştururlar. Eskiden Türkiye sınırları içerisinde de yaşayan Asya fillerinin ülkemizde maalesef soyları tükenmiştir. Günümüzde sayıları 30.000’in altına düşmüş olan Asya filleri, Güney ve Güneydoğu Asya'yı kapsayan 13 farklı ülkede ıslak orman ve otlak habitatlarında yaşarlar.
Asya aslanı, Afrika aslanından biraz daha küçüktür. Erkek Asya aslanının, Afrika aslanının daha dolgun yelesine kıyasla nispeten kısa, seyrek ve daha koyu bir yelesi vardır. Bunun sonucu olarak, erkek Asya aslanının kulakları her zaman görünür durumdadır. Asya aslanının en ayırt edici özelliği, karnı boyunca uzanan uzunlamasına deri kıvrımıdır. Afrika aslanlarında bu yoktur. Asya aslanı çiftleşme zamanları dışında veya büyük bir av yakalamadığı sürece dişi Asya aslanıyla yaşama eğiliminde değildirler. Asya aslanlarının yaşam alanları Türkiye'den Asya'ya ve Doğu Hindistan'a kadar uzanıyordu, ancak avcılığın artması sonucu Türkiye’de olmak üzere birçok yerde nesilleri tükenmiştir. Günümüzde yaklaşık olarak sadece 350 tane Asya aslanının yaşadığı düşünülmektedir. Onlar da Hindistan’daki Gir Ormanı’nda bulunmaktadır.
BERKE KAYIKÇIOĞLU 5/H 204
