SKKN Giải thích ý nghĩa của động từ trong văn bản: "Tôi đi học"

1. Phßng gi¸o dôc vµ ®µo t¹o h¹ hßa. Tr- êng trung häc c¬ së xu©n ¸ng. s¸ng kiÕn kinh nghiÖm GIẢI THÍCH Ý NGHĨA CỦA ĐỘNG TỪ TRONG VĂN BẢN: “TÔI ĐI HỌC” –THANH TỊNH Người thực hiện: Nguyễn Thị Bạch Tuyết Chức vụ: Giáo viên Trình độ chuyên môn: ĐHSP Ngữ văn SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

2. N¨m häc 2012-2013 N¨m häc 2012-2013 2 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

3. MỤC LỤC STT Nội dung 1 Mục lục 2 Mở đầu 3 Lí do chọn đề tài 4 Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 5 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 6 Ý nghĩa của đề tài 7 Phương pháp nghiên cứu 8 Bố cục của tiểu luận 9 Chương I. C¬ së lÝ luËn. 10 I. Tõ vµ tõ TiÕngViÖt 11 II. NghÜa cña tõ. 12 III. HiÖn t-îng chuyÓn nghÜa cña tõ 13 1. Kh¸i niÖm. 14 2.C¸c ph-¬ng thøc chuyÓn nghÜa 15 a. Ph-¬ng thøc Èn dô 16 b. Ph-¬ng thøc ho¸n dô 17 IV. C¸c c¸ch gi¶i nghÜa tõ 18 1.Giải nghĩa bằng định nghĩa 19 2.Gi¶i nghÜa theo lèi so s¸nh tõ ®ång nghÜa, gÇn nghÜa. 12 20 3. Giải nghĩa theo cách miêu tả. 21 4. Gi¶i nghÜa theo c¸ch t¸ch ra tõng tiÕng vµ ph©n tÝch. 14 22 IV. §éng tõ. 23 1. Kh¸i niÖm. 24 2. Ph©n lo¹i 25 Ch-¬ng II. Gi¶i thÝch ý nghÜa cña c¸c ®éng tõ trong v¨n b¶n ®ã. 26 1. Gi¶i thÝch ý nghÜa cña c¸c ®éng tõ trong v¨n b¶n “T«i ®i häc”- Thanh TÞnh 27 KÕt luËn 28 Tµi liÖu tham kh¶o Trang 3 4 4 5 5 5 6 6 7 7 7 8 8 8 8 9 12 12 13 15 15 15 21 21 51 52 3 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

4. MỞ ĐẦU I.LÝ do chän ®Ò tµi: 1. . Tõ ng÷ gi÷ mét vai trß quan träng ®èi víi ng«n ng÷. Sù tån t¹i cña tõ ng÷ lµ biÓu hiÖn cho sù tån t¹i cña mét ng«n ng÷. Kh«ng cã tõ ng÷ th× kh«ng cã ng«n ng÷; thªm vµo ®ã sè l-îng tõ ng÷ cña mét ng«n ng÷ cã vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi kh¶ n¨ng diÔn ®¹t b»ng ng«n ng÷ ®ã. ChÝnh v× vËy, khi nghiªn cøu ng«n ng÷ c¸c nhµ khoa häc th-êng dµnh cho tõ ng÷ sù quan t©m ®Æc biÖt. §· cã nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ tõ ng÷ nãi chung vµ tõ ng÷ Tiªng ViÖt nãi riªng.Ch¼ng h¹n nh- c«ng tr×nh nghiªn cøu cña NguyÔn V¨n Tu, Hoµng V¨n Hµnh, §ç H÷u Ch©u.Tuy nhiªn cho ®Õn nay ch-a cã c«ng tr×nh nµo ®Ò cËp ®Õn viÖc gi¶i nghÜa tõ ng÷ trong mét v¨n b¶n cô thÓ, ®Æc biÖt lµ gi¶i nghÜa cña ®éng tõ trong v¨n b¶n “ T«i ®i häc”- Thanh TÞnh 2. Mét trong nh÷ng nhiÖm vô quan träng cña gi¸o viªn Ng÷ v¨n trong nhµ tr-êng phæ th«ng lµ trau dåi vµ ph¸t triÓn vèn tõ cho hoc sinh. §Ó thùc hiÖn nhiÖm vô nµy, b¶n th©n ng-êi gi¸o viªn kh«ng chØ n¾m v÷ng ý nghÜa cña tõ ng÷ mµ ph¶i n¾m ch¾c c¸ch thøc gi¶i nghÜa cña tõ ng÷ §éng tõ lµ mét trong nh÷ng lo¹i tõ lín cña ng«n ng÷, viÖc gi¶i nghÜa ®éng tõ sÏ ®em l¹i nh÷ng hiÓu biÕt nhÊt ®Þnh vÒ c¸ch thøc gi¶i nghÜa mét tõ lo¹i, kh¸c víi gi¶i nghÜa danh tõ, tÝnh tõ. 3. Xu h- íng d¹y häc tÝch hîp Xu h-íng d¹y häc tÝch hîp ®ßi hái mçi gi¸o viªn ph¶i cã kh¶ n¨ng vËn dông c¸c kiÕn thøc vµ c¸c kÜ n¨ng cña c¸c m«n häc kh¸c trong bµi d¹y. ViÖc gi¶i nghÜa ®éng tõ trong v¨n b¶n “ T«i ®i häc” lµ mét trong nh÷ng biÓu hiÖn cho tÝnh tÝch hîp ®ã. Cô thÓ lµ viÖc vËn dông kiÕn thøc cña ph©n m«n TiÕng ViÖt vµo d¹y häc v¨n b¶n ®äc hiÓu, thªm vµo ®ã, cßn cã ý nghÜa quan träng trong viÖc gióp häc sinh hiÓu ®óng vµ sö dông ®óng tõ ng÷ trong nãi vµ viÕt. Tõ nh÷ng lÝ do trªn ®©y, t«i chän “ Gi¶i thÝch ý nghÜa cña ®éng tõ trong 4 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

5. v¨n b¶n “ T«i ®i häc” lµm ®Ò tµi nghiªn cøu cho tiÓu luËn tèt nghiÖp nµy. II. Môc ®Ých vµ nhiÖm vô nghiªn cøu. 1. Môc ®Ých nghiªn cøu: Thùc hiÖn ®Ò tµi nµy chóng t«i nh»m lµm râ mèi quan hÖ gi÷a ý nghÜa cña ®éng tõ ë tr¹ng th¸i tÜnh ( nghÜa tõ ®iÓn) vµ tr¹ng th¸i ®éng ( nghÜa sö dông). 2. NhiÖm vô nghiªn cøu. §Ó ®¹t ®-îc môc ®Ých nªu trªn chóng t«i ph¶i gi¶i quyÕt nh÷ng nhiÖm vô sau: -Nghiªn cøu tµi liÖu ®Ó x©y dùng cho ®Ò tµi nh÷ng c¬ së lÝ luËn thÝch hîp. -Thèng kª c¸c ®éng tõ cã trong v¨n b¶n “ T«i ®i häc”- Thanh TÞnh. -Gi¶i thÝch nghÜa tõ ®iÓn cña c¸c ®éng tõ ®· ®-îc thèng kª. -Gi¶i thÝch nghÜa v¨n b¶n cña c¸c ®éng tõ ®· ®-îc nªu trªn. III. §èi t- îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu. 1. §èi t- îng nghiªn cøu: - §èi t-îng nghiªn cøu cña tiÓu luËn lµ nghÜa cña tõ ng÷ ë hai tr¹ng th¸i tÜnh vµ ®éng. 2. Ph¹m vi nghiªn cøu: - Trong khu«n khæ cña mét tiÓu luËn tèt nghiÖp chóng t«i h¹n chÕ ph¹m vi nghiªn cøu lµ c¸c ®éng tõ trong mét v¨n b¶n, cô thÓ lµ trong v¨n b¶n “T«i ®i häc”- Thanh TÞnh. IV. ý nghÜa cña ®Ò tµi. 1. ý nghÜa lý luËn: - C¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tµi gãp phÇn bæ sung hiÓu biÕt vÒ nghÜa cña tõ ®ång thêi lµm râ thªm quy luËt chuyÓn ho¸ nghÜa cña tõ tõ tr¹ng th¸i tÜnh sang tr¹ng th¸i ®éng. 2. ý nghÜa thùc tiÔn: 5 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

6. - C¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tµi cã thÓ sö dông ®-îc trong d¹y häc v¨n b¶n ®äc hiÓu mµ cô thÓ lµ d¹y häc v¨n b¶n “T«i ®i häc”- Thanh TÞnh.- gãp phÇn lµm râ c¸c hµnh ®éng, tr¹ng th¸i cña c¸c cña c¸c nh©n vËt, c¸c sù vËt ®­îc nãi ®Õn trong v¨n b¶n “T«i ®i häc”- Thanh TÞnh. Bªn c¹nh ®ã chóng cßn cã thÓ ®-îc sö dông trong d¹y häc c¸c bµi thuéc ph©n m«n TiÕng viÖt nh- ‘NghÜa cña tõ, HiÖn t-îng chuyÓn nghÜa cña tõ, §éng tõ...Nh÷ng kÕt qu¶ nµy cßn lµ nguån ng÷ liÖu quý b¸u ®Ó lµm giµu vèn tõ cho TiÕng ViÖt. V. Ph- ¬ng ph¸p nghiªn cøu. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi nµy chóng t«i sö dông c¸c ph-¬ng ph¸p vµ c¸c thñ ph¸p nghiªn cøu sau: -Ph-¬ng ph¸p quy n¹p tæng hîp. -Ph-¬ng ph¸p diÔn dÞch ph©n tÝch -Ph-¬ng ph¸p thèng kª - Ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch ng÷ nghÜa -Ph-¬ng ph¸p ng÷ c¶nh VI. Bè côc tiÓu luËn. TiÓu luËn nµy ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn vµ tµi liÖu tham kh¶o ®-îc triÓn khai thµnh 2 ch-¬ng: Ch-¬ng I: C¬ së lÝ luËn. Ch-¬ng II: “T«i ®i häc”- Thanh TÞnh. Gi¶i thÝch ý nghÜa cña c¸c ®éng tõ trong v¨n b¶n ®ã. 6 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

7. Ch- ¬ng i. c¬ së lÝ luËn i. tõ vµ tõ tiÕng viÖt. Từ là đơn vị nhỏ nhất có nghĩa, có kết cấu vỏ ngữ âm bền vững, hoàn chỉnh, có chức năng gọi tên, được vận dụng độc lập, tái hiện tự do trong lời nói để tạo câu. 1. Đơn vị cấu tạo Đơn vị cơ sở để cấu tạo từ tiếng Việt là cáctiếng, cái mà ngữ âm học vẫn gọi là các âm tiết. Mặc dù nguyên tắc phổ biến là các từ được cấu tạo từ các hình vị, nhưng hình vị trong các ngôn ngữ khác nhau có thể không như nhau. Tiếngcủa Tiếng Việt có giá trị tương đương như hình vị trong các ngôn ngữ khác, và người ta cũng gọi chúng là cáchình tiết (morphemesyllable) – âm tiết có giá trị hình thái học. - Về hình thức, nó trùng với âm đoạn phát âm tự nhiên được gọi là âm tiết - Về nội dung, nó là đơn vị nhỏ nhất có nội dung được thể hiện. Chí ít nó cũng có giá trị hình thái học (cấu tạo từ). Sự có mặt hay không có mặt của một tiếng trong một "chuỗi lời nói ra" nào đó, bao giờ cũng đem đến tác động nhất định về mặt này hay mặt khác. Ví dụ:đỏđắn, xanh xao… II .NghÜa cña tõ : * NghÜa cña tõ :lµ néi dung (sù vËt, tÝnh chÊt, ho¹t ®éng, quan hÖ...) mµ tõ biÓu thÞ. * Tõ cã thÓ cã mét nghÜa hay nghiÒu nghÜa. Nói chung, nghĩa của từ là những liên hệ được xác lập trong nhận thức của chúng ta giữa những cái mà nó (từ) chỉ ra (những cái mà nó làm tín hiệu cho). 7 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

8. Nói chung, nghĩa của từ là những liên hệ được xác lập trong nhận thức của chúng ta giữa những cái mà nó (từ) chỉ ra (những cái mà nó làm tín hiệu cho). Từ là tín hiệu, nó phải "nói lên", phải đại diện cho, phải được người sử dụng quy chiếu về một cái gì đó. Nói chung, nghĩa của từ là những liên hệ được xác lập trong nhận thức của chúng ta giữa những cái mà nó (từ) chỉ ra (những cái mà nó làm tín hiệu cho). iii. hiÖn t- îng nhiÒu nghÜa cña tõ. 1. Kh¸i niÖm. TừnhiÒunghĩalà những từ cómột số nghĩabiểu thị những đặc điểm, thuộc tính khác nhau của một đối tượng, hoặc biểu thị những đối tượng khác nhau của thực tại. Hiện tượng từ nhiều nghĩa được quan sát thấy ở hầu hết các ngôn ngữ trên thế giới. Ví dụ như từ“đi” trong tiếng Việtlà một từ đa nghĩa, nó vừa có nghĩa chỉdịch chuyển bằng hai chi dưới(tôi đi rất nhanh nhưng vẫn không đuổi kịp anh ấy) vừa có nghĩa chỉmột người nào đó đã chết(Anh ấy ra đi mà không kịp nói lời trăng trối).Từ đa nghĩa kháctừ đồng âmở chỗ các từ đa nghĩa thường có một nét nghĩa chung hay nói cách khác chúng có cùng một nguồn gốc, sau đó mới chia tách ra như hiện tại. Từ đa nghĩa là một trong các nguyên nhân gây nhập nhằng trong xử lý ngôn ngữ tự nhiên. Để xác định chính xác nghĩa của một từ đa nghĩa phải thực hiện phân tích ngữ cảnh. 2. C¸c ph- ¬ng thøc chuyÓn nghÜa. a. Phương thức ẩn dụ: Là phương thức lấy tên gọi A của sự vật a để gọi tên các sự vật b,c,d vì giữa 8 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

9. a,b,c,d có điểm giống nhau. Hay nói cách khác, ẩn dụ là phương thức chuyển nghĩa dựa vào quy luật liên tưởng tương đồng * Có 2 hình thức chuyển nghĩa - Dùng cái cụ thể để nói cái cụ thể (ẩn dụ cụ thể - cụ thể) - Dùng cái cụ thể để gọi tên những cái trừu tượng (ẩn dụ cụ thể - trừu tượng). * Một số cơ chế chuyển nghĩa của phương thức ẩn dụ thường thấy: - Dựa vào sự giống nhau về hình thức giữa các sự vật, hiện tượng. - Dựa vào sự giống nhau về vị trí giữa các sự vật, hiện tượng. - Dựa vào sự giống nhau về cách thức thực hiện giữa hai hoạt động. - Dựa vào sự giống nhau về chức năng giữa các sự vật, hiện tượng. - Dựa vào sự giống nhau về tính chất, trạng thái hoặc kết quả giữa các đối tượng. *Nhậnxét: Sự phânloại các ẩn dụ theo cơ chế trên không phải bao giờ cũng tách bạch, dứt khoát. Trong rất nhiều trường hợp không chỉmột mà có nhiều nét nghĩa cùngtácđộng. .b.Phươngthứchoándụ: Là phương thức lấy tên gọi A của sự vật a để gọi tên cho sự vật b,c,d vì giữa a,b,c,d tuy không giống nhau nhưng có một quan hệ gần nhau gần nhau nào đó về không gian hay thời gian. Hoán dụ là phương thức chuyển nghĩa dựa vàoquyluậtliêntưởngtiếpcận. * Các dạng chuyển nghĩa theo phương thức hoán dụ: a. Hoán dụ dựa trên quan hệ giữabộ phận và toàn thể. Dạng chuyển nghĩa này có các cơ chế chuyển nghĩa cụ thể sau: - Lấy tên gọi của một bộ phận cơ thể gọi tên cho người hay cho cả toàn thể. - Lấy tên gọi của tiếng kêu, đặc điểm hình dáng của đối tượng gọi tên cho 9 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

10. đối tượng. - Lấy tên gọi của đơn vị thời gian nhỏ gọi tên cho đơn vị thời gian lớn. - Lấy tên gọi của toàn bộ gọi tên cho bộ phận. b. Hoán dụ dựa trên quan hệ giữa vật chứa và vật bị chứa hay lượng vật chất đượcchứa. c. Lấy tên nguyên liệu gọi tên cho hoạt động hoặcsản phẩm được chế ra từ nguyênliệuđó. d. Hoán dụ dựa trên quan hệ giữa đồ dùng hoặc dụng cụ và người sử dụng hoặc ngành hoạt động sử dụng dụng cụ đó. e. Hoán dụ dựa trên quan hệ giữa cơ quan chức năng và chức năng. f. Hoán dụ dựa vào quanhệ giữa tư thế cụ thể và hành vi hoặc trạng thái tâm - sinhlíđikèm. g. Hoán dụ dựa trên quan hệ giữa tác giả hoặc địa phương và tác phẩm hoặc sản phẩm của họ hoặc ngược lại. Tóm lại, mỗi sự vật, hiện tượng có quan hệ với nhiều sự vật, hiện tượng khác chung quanh, do đó có thể có rất nhiều dạng hoán dụ. Vấn đề quan trọng cần chú ý là cần phải biết lựa chọn quan hệ nào là cơ bản để chuyển đổi tên gọi. * Mối quan hệ giữa ẩn dụ và hoán dụ: -Giống: + Bản chất cùng là sự chuyển đổi tên gọi. + Cùng dựa trênquy luật liên tưởng. -Khác: + Cơ sở liên tưởng khác nhau: ẩn dụ dựa vào sự liên tưởng tương đồng. Do đó, trong trường hợp này sự vật chuyển đổi tên gọi và sự vật được chuyển đổi tên gọi thường khác phạm trù hoàn toàn. Do đó, ta có thể nói ẩn dụ mang nhiều sắc thái chủ quan hơn. 10 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

11. - Hoán dụ dựa vào sự liên tưởng tiếp cận. Mối quan hệ giữa sự vật chuyển đổi tên gọi và sự vật được chuyển đổi tên gọi là có thật, chứ không hoàn toàn tùy thuộc vào sự suy luận chủ quan của con người. Do đó hoán dụ mang nhiều tính khách quan hơn *Nhậnxét: - Một từ có thể được chuyển nghĩa theo nhiều phương thức. - Các từ có ý nghĩa biểu vật cùng một phạm vi hoặc có ý nghĩa biểu niệm cùng một cấu trúc thì sự chuyển nghĩa thường theo cùng một hướng. - Èn dụ và hoán dụ tồn tại ở bình diện ngôn ngữ lẫn lời nói, tuy nhiên sự chuyển nghĩa của hai bình diện này khác nhau. Cần phân biệt ẩn dụ và hoán dụ tu từ với ẩn dụ và hoán dụ từ vựng. + ẩn dụ và hoán dụ tu từ được sử dụng nhằm giúp cho sự diễn đạt tăng tính hình ảnh, biểu cảm, chứ không có tác dụng tạo nghĩa mới nhằm làm giàu cho hệ thống ngữ nghĩa của ngôn ngữ dân tộc. ẩn dụ và hoán dụ tu từ là sự sáng tạo của cá nhân do đó nghĩa tu từ mang tính tạm thời, lệ thuộc hoàn toàn vào văn cảnh, tách khỏi văn cảnh, nghĩa tu từ biến mất. + ẩn dụ và hoán dụ từ vựng có tác dụng tạo nghĩa mới cho hệ thống từ vựng - ngữ nghĩa của dân tộc, do đó sự chuyển nghĩa đó là sản phẩm của toàn dân, được cố định hóa trong kho từ vựng tiếng Việt, được ghi vào từ diển như một nghĩa sẵn có, được tái dụng một cách tự do trong lời nói. Ẩn dụ là một phương thức chuyển tên gọi dựa trên sự liên tưởng, so sánh những mặt, những thuộc tính,... giống nhau giữa các đối tượng được gọi tên[4]. Ví dụ như từ “lá” được dùng theo nghĩa gốc là chỉ bộ phận của cây, thường ở trên cành cây, ngọn cây, đa phần có dáng mỏng. Từ nghĩa gốc đó lá đã mở rộng nghĩa của nó trong các từ ghép như lá gan, lá đơn, lá cờ. Sự chuyển nghĩa ở trên có lý do tương đồng, như lá cờ là vật làm bằng vải, có bề mặt mỏng như lá cây. 11 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

12. iV. c¸c c¸ch gi¶I nghÜa tõ. Có rất nhiều phương pháp giải thích nghĩa từ mới hiệu quả nhưng bài viết này chỉ xin nêu ra một số phương pháp giải nghĩa từ 1.Giải nghĩa bằng định nghĩa Đây là biện pháp giải nghĩa bằng cách nêu nội dung nghĩa, gồm tập hợp các nét nghĩa bằng một định nghĩa. Tập hợp nét nghĩa được liệt kê theo sự sắp xếp nét nghĩa khái quát, cũng là nét nghĩa từloại lên trước hết và các nét nghĩa càng hẹp, càng riêng thì càng ở sau. Ví dụ: Gùi (TV5 -T1- Tr 144): đồ vật, đan bằng mây, tre, đeo trên lưng để chuyên chở đồ đạc, miệng loe hơn đáy có hình trụ... Bằng việc giải nghĩa biểu niệm theo cách định nghĩa khái niệm như trên, chúng tôi nhận thấy cần hướng dẫn học sinh biết cách xác định các nét nghĩa và tổ chức sắp xếp các nét nghĩa ấy. Công việc này đòi hỏi giáo viên lưu ý các em trước hết phải nhận dạng được ý nghĩa phạm trù của từ cần giải nghĩa, và biết chúng thuộc tiểu loại nào. Bởi vì các từ loại khác nhau sẽ có hướng giải nghĩa khác nhau. Mặt khác cùng là danh từ, nhưng cách giải nghĩa danh từ trừu tượng sẽ khác với danh từ chỉ sự vật cụ thể. 2.Giải nghĩa theo lối so sánh từ đồng nghĩa, gần nghĩa hoặc trái nghĩa. Đây là cách giải nghĩa một từ bằng cách quy nó về những từ đã biết. Nhất thiết các từ dùng để quy chiếu đó phải được giảng kĩ. Ví dụ: Cam tâm:cũng như cam lòng, nghĩa là tự kìm hãm, tự dập tắt, những tâm trạng của riêng mình để chịu đựng hay để làm một việc nào đó. Vì từ đồng nghĩa thường khác nhau về sắc thái cho nên cách giảng theo lối 12 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

13. so sánh từ đồng nghĩa nên kết hợp với cách giảng định nghĩa hoặc với cách giảng theo lối miêu tả. Vì thế bên cạnh việc đưa ra các từ đồng nghĩa, gần nghĩa để đối chiếu, cần bổ sung thêm những nét nghĩa riêng cho từng từ. Mặc dùkhi giải nghĩa chúng ta có thể chỉ cần làm rõ nghĩa một từ, nhưng việc xác định loạt đồng nghĩa sẽ giúp chúng ta hiểu rõ nghĩa của từ cần giải nghĩa hơn. Vídụ:Khi giải nghĩa từ lốc (cơn lốc), chúng ta đưa từ này về loạt đồng nghĩa: lốc, gió, bão, giông, giông tố,..... Trong loạt từ trên, chúng ta chọn từ gió làm từ trung tâm rồi giảng nghĩa từ thật kĩ, rồi bổ sung những nghĩa đặc thù cho các từlốc, bão, giông... 3.Giải nghĩa theo cách miêu tả. * Cách này có hai dạng: - Thứ nhất là dạng dẫn tính chất, (hiện tượng thường gặp) để giúp cho học sinh hiểu ý nghĩa của từ. Ví dụ:sửng sốt (TV5- T1-Tr64): ngạc nhiên cao độ, vẻ mặt có thể biến đổi ... khác thường như mắt mở to, lông mày nhướn lên - Thứ hai là đối với các từ có chức năng biểu hiện cao như các từ láy sắc thái hóa, hoặc từ ghép phân nghĩa sắc thái hóa, một mặt vừa phải kết hợp cách giảng theo định nghĩa, mặt khác phải dùng lối miêu tả. Để miêu tả, chúng ta có thể lấy một sự vật, hoạt động cụ thể làm chỗ dựa rồi miêu tả sự vật, hoạt động đó sao cho nổi bật lên các nét nghĩa chứa đựng trong từ. Ví dụ: +vật vờ: lay động nhẹ, yếu ớt, như không có sức mạnh chống đỡ từ bên trong, mặc cho sức mạnh bên ngoài kéo đi, lôi lại như cây cỏ dài lay động trong làn nước nhẹ. 13 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

14. Nếu như cách giải nghĩa theo định nghĩa bắt đầu từ các ý nghĩa biểu niệm thì giảng nghĩa theo cách miêu tả về cơ bản là bắt đầu bằng một ý nghĩa biểu vật tiêu biểu nhất để giúp học sinh lĩnh hội được nghĩa biểu vật. 4.Giải nghĩa theo cách phân tích từ ra từng tiếng và giải nghĩa từng tiếng này Cách giải nghĩa này có ưu thế đặc biệt khi giải nghĩa từ Hán việt. Việc giải nghĩa từng tiếng rồi khái quát nêu ý nghĩa chung của cả từ sẽ giúp học sinh cơ sở nắm vững nghĩa từ. Ví dụ: + Trí dũng song toàn: (TV5- T2- Tr56) : trí là mưu trí.dũng là dũng cảm.Trí dũng song toàn là vừa mưu trí vừa dũng cảm. Dựa vào những hiểu biết về lí thuyết và điều tra thực tiễn chúng tôi đã tìm ra những hướng giải nghĩa từ thích hợp đối với từng loại từ.Chia các từ cần giải nghĩa thành từng nhóm và tìm ra biện pháp giải nghĩa phù hợp, chúng tôi muốn giúp giáo viên có phương pháp hệ thống trong hoạt động giải nghĩa từ. Trong mỗi giờ học, giáo viên chỉ cần hướng dẫn học sinh cách giải nghĩa một số từ trong nhóm. Học sinh dựa vào cách mà giáo viên đã dạy đó, tiếp tục giải nghĩa các từ còn lại. Có một số điểm cần lưu ý với giáo viên khi giải nghĩa từ như sau: - Thứ nhất, cần diễn đạt lời giảng sao cho ngắn gọn, súc tích, đầy đủ. Phải biết chọn cách diễn đạt sao cho đối với những từ trong cùng một nhóm ngữ nghĩa được giảng bằng công thức giống nhau. - Thứ hai, giúp học sinh hiểu được các từ “công cụ” mà giáo viên thường huy động để mở đầu cho lời giải nghĩa từ như: sự vật, hoạt động, tính chất, trạng thái.... 14 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

15. - Thứ ba, người giảng phải khái quát được ngôn cảnh để lời giảng đảm bảo đầy đủ các nghĩa và phát hiện ra được những nét tinh tế trong nghĩa của từ cần giải nghĩa. Hay việc giải nghĩa các từ ngữ có giá trị nghệ thuật, được tách ra thành mục riêng với phương pháp tìm hiểu đặc trưng. Để hiểu sâu sắc các nét nghĩa của từ, nắm được những sắc thái nghĩa tinh tế của nó, giáo viên có thể dùng biện pháp so sánh với các từ cùng trường nghĩa đồng nghĩa, hay trái nghĩa, hoặc biện pháp dựa vào quy tắc chuyển nghĩa. v. ®éng tõ. 1. Kh¸i niÖm. - §éng tõ lµ nh÷ng tõ chuyªn biÓu thÞ hµnh ®éng, tr¹ng th¸i hay qu¸ tr×nh th-êng dïng lµm vÞ ng÷ trong c©u.( Tõ ®iÓn TiÕng ViÖt- Hoµng Phª- 1992) - Th-êng kÕt hîp víi c¸c tõ: h·y, ®õng, chí, ®·, sÏ, ®ang… 2. Ph©n lo¹i: a. C¸c ®éng tõ th- êng kh«ng dïng ®éc lËp: §ã lµ c¸c ®éng tõ th-êng kh«ng dïng mét m×nh ®Ó lµm thµnh phÇn c©u,mµ ph¶i dïng víi mét ®éng tõ kh¸c ( cã c¶ ®éng tõ kh¸c ) hoÆc mét côm tõ ®i sau lµm thµnh tè phô. C¸c ®éng tõ th-êng kh«ng dïng ®éc lËp bao gåm c¸c nhãm nhá sau ®©y: + Nhãm ®éng tõ t×nh th¸i:VÝ dô: d¸m,muèn , bÞ , ®-îc , ph¶i , nªn , cÇn... + Nhãm ®éng tõ chØ sù biÕn ho¸.VÝ dô: ho¸ , trë thµnh , sinh , ho¸ ra,... + Nhãm ®éng tõ chØ quan hÖ:VÝ dô: cã , bao gåm , tù , y nh- , hÖt nh-... b.C¸c ®éng tõ ®éc lËp . §ã lµ c¸c ®éng tõ cã thÓ ®-îc dïng mét m×nh trong mét chøc n¨ng có ph¸p cña c©u . Chóng cã thÓ hoµn thµnh c¸c chøc n¨ng có ph¸p trong 15 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

16. c©u. Chóng cã l-îng lín.Bao gåmc¸c ®éng tõ sau . b.1. Néi ®éng tõ ( ®éng tõ v« t¸c): - ý nghÜa: chØ ho¹t ®éng , tr¹ng th¸i tù th©n , kh«ng t¸c ®éng ®Õn mét ®èi t-îng nµo kh¸c - H×nh thøc kÕt hîp : ë trong c©u , chóng kh«ng thÓ cã thµnh tè phô chØ ®èi t-îng chÞu sù t¸c ®éng . Néi ®éng tõ bao gåm c¸c nhãm ®éng tõ nhá tiªu biÓu nh- sau : b.1.1. Nhãm chØ t- thÕ : VÝ dô : ®øng , n»m , ngåi , quú .... b.1.2. Nhãm chØ sù tù di chuyÓn :VÝ dô : §i , ch¹y , l¨n , tr-ên, nh¶y,.... b.1.3. Nhãm ®éng tõ chØ qu¸ tr×nh :VÝ dô : ch¶y , r¬i , hÐo , sèng , chÕt,... b.1.4.Nhãm chØ tr¹ng th¸i t©m lý ,sinh lý : VÝ dô : b¨n kho¨n , håi hép, lo sî, ®au ®ín, mÖt mái, ray røt, thao thøc,..... b.1.5. Nhãm chØ tr¹ng th¸i tån t¹i :VÝ dô : cã , hÕt , lÆn , tan ,........... b.2. Ngo¹i ®éng tõ ( §éng tõ chuyÓn t¸c ) - ý nghÜa: chØ nh÷ng ho¹t ®éng cã chuyÓn ®Õn , t¸c ®éng ®Õn mét ®èi t-îng nµo ®ã . - H×nh thøc kÕt hîp: Khi dïng trong c©u , c¸c ®éng tõ nµy th-êng ®ßi hái thµnh tè phô chØ ®èi t-îng chÞu sù t¸c ®éng . C¨n cø ý nghÜa tiÓu ph¹m trï vµ kh¶ n¨ng chi phèi c¸c thµnh tè phô sau ,c¸c ngo¹i ®éng tõ cã thÓ chia t¸ch thµnh c¸c nhãm nhá: b.2.1. C¸c ®éng tõ t¸c ®éng : ChØ hµnh ®éng t¸c ®éng vµo ®èi t-îng , hoÆc lµm h×nh thµnh ®èi t-îng , hoÆc lµm biÕn ®æi ®èi t-îng hay lµm huû diÖt ®èi t-îng . VD : §¸nh ng-êi , Sau c¸c ®éng tõ nµy lu«n cã c¸c thµnh tè phô chØ ®èi t-îng 16 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

17. b.2.2. C¸c ®éng tõ chØ sù di chuyÓn cña ®èi t-îng trong kh«ng gian . VD : KÐo thuyÒn (vµo bê ) ; Sau c¸c ®éng tõ nµy , ngoµi bæ ng÷ chØ ®èi t-îng cßn cã bæ ng÷ chØ h-íng vµ ®Ých dÞch chuyÓn . b.2.3. C¸c ®éng tõ chØ ho¹t ®éng ph¸t nhËn ( cho,lÊy ) . VD : cho,tÆng ,tr¶ ,vay, lÊy , c-íp , hiÕn d©ng , thÝ , biÕu , nép , lÊy trém , lÊy c¾p.... §ã lµ ho¹t ®éng cho ai c¸i g× , hoÆc nhËn cña ai c¸i g×. Trong c©u c¸c ®éng tõ nµy ®ßi hái hai thµnh tè phô ®i sau ®Ó ®-îc trän nghÜa :thµnh tè phô chØ vËt nhËn ( hoÆc vËt ph¸t ) vµ thµnh tè phô chØ chØ kÎ ®-îc nhËn hoÆc chÞu tæn thÊt (kÎ ph¸t) :. VD : Nã cho t«i c¸i th-. b.2.4. C¸c ®éng tõ chØ ho¹t ®éng nèi kÕt c¸c ®èi t-îng (Ýt nhÊt lµ hai ) . VD : nèi , hoµ , trén , pha, liªn kÕt , kÕt hîp , hîp nhÊt , thèng nhÊt , s¸p nhËp... Chóng ®ßi hái hai thµnh tè phô chØ c¸c ®èi t-îng ®-îc nèi kÕt víi nhau VD : T«i trén bét víi ®-êng. b.2.5. C¸c ®éng tõ chØ ho¹t ®éng yªu cÇu , sai khiÕn .... VD : b¾t , sai , khiÕn , mêi ,®Ò nghÞ, yªu cÇu khuyªn b¶o , ... §©y lµ c¸c ho¹t ®éng t¸c ®éng ®Õn mét ®èi t-îng kh¸c .vµ khiÕn ®èi t-îng nµy ph¶i thùc hiÖn ( hoÆc kh«ng thùc hiÖn ) mét hµnh ®éng , hay pph¶i chuyÓn sang mét tr¹ng th¸ nµo ®ã . V× vËy trong c©u , ®éng tõ lo¹i nµy ®ßi hái hai thµnh tè phô ®Ó trän nghÜa : -Thµnh tè phô thø nhÊt chØ ®èi t-îng chÞu sù sai khiÕn , th-êng ®-îc biÓu hiÖn b»ng danh t- ( côm danh tõ ) hoÆc ®¹i tõ . -Thµnh tè phô thø hai chØ néi dung sai khiÕn , th-êng ®-îc biÓu hiÖn 17 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

18. b»ng ®éng tõ ( côm ®éng tõ ). Chóng tr¶ lêi cho c¸c c©u hái sai khiÕn ai ? lµm g× ? VD : Nã b¶o t«i lµm viÖc nµy . Ho¹t ®éng sai khiÕn , cÇu khiÕn cã thÓ cã nhiÒu møc ®é kh¸c nhau : b¾t - yªu cÇu ®Ò nghÞ – mêi – khuyªn... GÇn víi ho¹t ®éng sai khiÕn lµ ho¹t ®éng g©y khiÕn : G©y ra cho ®èi t-îng mét tr¹ng th¸i nµo ®ã , mét hÖ qu¶ nµo ®ã . C¸c ®éng tõ g©y khiÕn còng ®ßi hái hai thµnh tè phô ®i sau , nh-ng thµnh tè phô chØ ®èi t-îng cã thÓ biÓu hiÖn c¸c vËt . VD : Nã bÎ bót gÉy lµm ®«i b.2.6. C¸c ®éng tõ chØ ho¹t ®éng ®¸nh gi¸ ®èi t-îng .C¸c ®éng tõ nµy còng ®ßi hái hai thµnh tè phô ®i sau : - Thµnh tè phô chØ ®èi t-îng chÞu sù ®¸nh gi¸ , th-êng ®-îc biÓu hiÖn b»ng c¸c danh tõ ( côm danh tõ ) hoÆc ®¹i tõ . - Thµnh tè phô chØ néi dung ®¸nh gi¸ , th-êng ®-îc biÓu hiÖn b»ng c¸c kÕt cÊu : lµ ( lµm ) + danh tõ , hoÆc tÝnh tõ (côm tÝnh tõ ) . VD c¸c ®éng tõ : Cho , coi, gäi , c«ng nhËn , thõa nhËn , ®¸nh gi¸ ...... L·o gäi con chã lµ cËu Vµng b.2.7.C¸c ®éng tõ chØ c¸c ho¹t ®éng c¶m gi¸c , tri gi¸c, nhËn thøc,suy nghÜ , nãi n¨ng . VD : BiÕt , nghÜ , nãi , nhËn thÊy , thÊy , ph¸t biÓu ... C¸c ®éng tõ nµy cã thÓ chØ cã thµnh tè phô chØ ®èi t-îng ®i sau ( ®-îc biÓu hiÖn b»ng danh tõ , côm danh tõ , ®¹i tõ ) , ch¼ng h¹n : T«i biÕt nã Nh-ng c¸c ®éng tõ nµy cã thÓ cã thµnh tè phô chØ néi dung c¶m nghÜ , nãi n¨ng . Lo¹i thµnh tè phô nµy cã ®Æc ®iÓm : 18 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

19. - Cã cÊu t¹o lµ mét côm chñ vÞ ; - Cã thÓ liªn kÕt víi ®éng tõ nhê c¸c quan hÖ tõ nh- r»ng hoÆc lµ VD : T«i biÕt lµ nã ®i v¾ng . Gi÷a c¸c tiÓu lo¹i vµ c¸c nhãm ®éng tõ trªn ®©y kh«ng ph¶i cã mét ranh giíi tuyÖt ®èi . Khi sö dông trong ho¹t ®éng giao tiÕp , c¸c ®éng tõ cã thÓ cã theet cã sù chuyÓn ho¸ : chuyÓn tiÓu lo¹i , chuyÓn nhãm .Khi ®ã c¶ ý nghÜa cña ®éng tõ cã kh¶ n¨ng chi phèi c¸c thµnh tè phô còng thay ®æi . VD : §éng tõ cho. - Lµ ®éng tõ ph¸t nhËn : ChØ ho¹t ®éng cho ai c¸i g×, vµ chi phèi hai thµnh tè phô: chØ ng-êi nhËn vµ vËt ®em cho ( ®Òu ®-îc biÓu hiÖn b»ng danh tõ , côm danh tõ hoÆc ®¹i tõ ) : VD : Nã cho t«i nhiÒu tiÒn . -Lµ ®éng tõ sai khiÕn ( víi nghÜa cho phÐp , t¹o ®iÒu kiÖn ) biÓu hiÖn t¹o ®iÒu kiÖn cho ai lµm viÖc. Nã còng chi phèi hai thµnh tè phô: mét chØ ®èi t-îng (biÓu hiÖn b»ng danh tõ, côm danh tõ , ®¹i tõ ) cßn mét chØ néi dung sai khiÕn( ®-îc biÓu hiÖn b»ng ®éng tõ, côm ®éng tõ ). VD : Nã cho t«i vµo r¹p xem phim Lµ ®éng tõ ®¸nh gi¸ (víi nghÜa coi, c«ng nhËn), biÓu hiÖn ho¹t ®éng c«ng nhËn ai lµ g×. Nã còng chi phèi hai thµnh tè phô, nh-ng ngoµi thµnh tè phô thø nhÊt chØ ®èi t-îng, cßn cã thµnh tè phô thø hai chØ néi dung ®¸nh gi¸( cã dïng tõ lµ hoÆc tõ lµm ) > VD : T«i cho nã lµ ng-êi can ®¶m . * Sù ph©n lo¹i theo c¸c dÆc tr-ng / ®éng / tÜnh vµ/ chñ ý/ kh«ng chñ ý . Ngoµi sù ph©n lo¹i c¸c ®éng tõ theo kh¶ n¨ng chi phèi( kh¶ n¨ng kÕt hîp ) c¸c thµnh tè phô nh- trªn , trong thêi gian gÇn ®©y , trong khuynh h-íng ng÷ ph¸p chøc n¨ng cßn cã mét sù nh×n nhËn vµ ph©n lo¹i kh¸c vÒ ph¹m trï vÞ tõ nãi chung vµ ®éng tõ nãi riªng . Theo ng÷ ph¸p chøc n¨ng, mçi sù t×nh ( sù thÓ, sù kiÖn ) trong hiÖn 19 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

20. thùc mµ c©u ph¶n ¸nh, t¹o nªn nghÜa miªu t¶ cña c©u. Néi dung cña mçi sù t×nh ®ã cã mét c¸i lâi ®-îc biÓu hiÖn b»ng mét vÞ tõ, vµ cã c¸c tham tè( tham thÓ ). TuyÖt ®¹i ®a sè c¸c vÞ tõ ®-îc biÓu hiÖn b»ng ®éng tõ hoÆc tÝnh tõ, cßn c¸c tham tè – b»ng c¸c danh tõ, côm danh tõ, ®¹i tõ ..... Ta cã thÓ ph©n lo¹i nh- sau : -VÞ tõ hµnh ®éng : VD : ( t«i ) ®i ; ( nã ) häc : ( hä ) lµm viÖc . -VÞ tõ qu¸ tr×nh :VD : ( l¸) r¬i ; ( n-íc ) ch¶y ; ( bom ) næ ; ( cñi ) ch¸y . -VÞ tõ tr¹ng th¸i : (C¸c tÝnh tõ thuéc vÓ cña quan niÖm truyÒn thèng thuéc vÞ tõ tr¹ng th¸i ) VD : ( nói ) cao ; ( ao thu ) l¹nh lÏo . -VÞ tõ t- thÕ : VD : ( con nhá ) n»m ; ( hä ) quú ; ( ®øa bÐ ) ®øng . -Sù ph©n lo¹i c¸c vÞ tõ nh- trªn chñ yÕu dùa vµo c¸c ®Æc tr-ng cña c¸c sù t×nh mµ vÞ tõ biÓu hiÖn. Cho nªn cÇn x¸c ®Þnh c¸c biÓu hiÖn h×nh thøc cña c¸c ®Æc tr-ng nghÜa mµ vÞ tõ biÓu hiÖn t-¬ng øng víi c¸c sù t×nh . Nh÷ng cè g¾ng b-íc ®Çu ¸p dông nh÷ng thµnh tùu cña ng÷ ph¸p chøc n¨ng vµo lÜnh vùc tõ lo¹i TiÕng ViÖt ®· cã mét sè kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh . 20 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

21. Ch- ¬ng ii: Gi¶I thÝch ý nghÜa cña c¸c ®éng tõ trong v¨n b¶n ®ã 1. Gi¶I thÝch ý nghÜa cña c¸c ®éng tõ trong v¨n b¶n “t«I ®I häc”.- SGK ng÷ v¨n líp 8 tËp 1. STT §éng tõ NghÜa tõ ®iÓn NghÜa v¨n b¶n 1.Rêi ra, l×a ra vµ r¬i xuèng 1 Rông Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn 2 1. Tõ biÓu thÞ tr¹ng th¸i tån t¹i, nãi Nh- nghÜa 1.I cã chung. cña tõ ®iÓn 2. Tõ biÓu thÞ tr¹ng th¸i tån t¹i cña quan hÖ gi÷a ng-êi hoÆc sù vËt víi c¸i quyÒn së h÷u, quyÒn chi phèi. 3. Tõ biÓu thÞ tr¹ng th¸i tån t¹i trong mèi quan hÖ gi÷a chØnh thÓ víi bé phËn. 4. Tõ biÓu thÞ tr¹ng th¸i tån t¹i trong mèi quan hÖ gi÷a ng-êi hoÆc sù vËt víi thuéc tÝnh hoÆc ho¹t ®éng. 5. Tõ biÓu thÞ tr¹ng th¸i tån t¹i trong mèi quan hÖ nguån gèc, th©n thuéc, t¸c ®éng qua l¹i víi nhau…nãi chung. 3 L¹i 1. Di chuyÓn ng-îc chiÒu víi sù di Nh- nghÜa 4 chuyÓn võa nãi ®Õn tr-íc ®ã. cña tõ ®iÓn 2. Di chuyÓn trong ph¹m vi gÇn, ®Õn chç cña m×nh hoÆc ®Õn chç nguêi th©n quen. 3. §i ®Õn mét chç nµo ®ã trong ph¹m vi rÊt gÇn ë ngay chung quanh m×nh. 21 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

22. 4. ( Dïng phô sau cña ®g)Tõ biÓu thÞ sù lÆp ®i lÆp l¹i t¸i diÔn cña mét ho¹t ®éng v× mét lÝ do nµo ®ã thÊy lµ cÇn thiÕt. 5. Tõ dïng phèi hîp víi ®i tr-íc ®ã ®Ó biÓu thÞ sù lÆp ®i lÆp l¹i, sù t¸i diÔn nhiÒu lÇn cña cïng mét hµnh ®éng, mét hiÖn t-îng hay cña hai hµnh ®éng , hai hiÖn t-îng ng-îc nhau nh-ng thuéc cïng mét ph¹m trï. 6. ( Dïng phô sau cña ®g) Tõ biÓu thÞ tÝnh chÊt ng-îc chiÒu cña ho¹t ®éng so víi ho¹t ®éng kh¸c tr-íc ®ã . 7. ( Dïng phô sau cña ®g, ®«i khi sau t.) Tõ biÓu thÞ tÝnh chÊt ng-îc chiÒu cña m«t ho¹t ®éng hay mét qu¸ tr×nh h-íng vÒ c¸i ë ®»ng sau, c¸i ®· qua, c¸i ban ®Çu. 8. ( Dïng phô sau cña ®g) Tõ biÓu thÞ h-íng cña ho¹t ®éng nh»m quy tô vÒ mét chç. 9. ( Dïng phô sau cña ®g, ®«i khi sau t.) Tõ biÓu thÞ h-íng thu nhá, thu hÑp cña ho¹t ®éng hay qu¸ tr×nh. 10. ( Dïng phô sau cña ®g) Tõ biÓu thÞ h-íng cña ho¹t ®éng nh»m k×m h·m, k×m gi÷ kh«ng cho më réng, vËn ®éng, ph¸t triÓn. 22 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

23. 11. ( kng; Dïng phô sau cña ®g, th-êng ®I kÌm ý phñ ®Þnh) Tõ biÓu thÞ kh¶ n¨ng ®èi phã ®-îc, ®èi phã cã hiÖu qu¶ . 12. ( dïng tr-íc d, trong mét vµi tæ hîp) Trë ng-îc vÒ tr¹ng th¸i cò nh- tr-íc khi cã sù biÕn ®æi.. 4 Quªn 1.Kh«ng cßn nhí, kh«ng l-u gi÷ l¹i Nh- nghÜa 2 trong trÝ nhí. cña tõ ®iÓn 2. Kh«ng nghÜ ®Õn, kh«ng ®Ó t©m ®Õn. 1 Dùng chữ viết hoặc dấu hiệu để lưu 5 Ghi Nh- nghÜa 1 giữ một nội dung nào đó, khi nhìn lại cña tõ ®iÓn có thể biết hoặc nhớ lại nội dung ấy. 1. Ghi được, giữ được trong trí tuệ 6 Nhí Nh- nghÜa 1 hoặc tình cảm : cña tõ ®iÓn 2. Tưởng nghĩ đến một sự việc đã qua, một người vắng mặt mà mình ao ước được gặp lại . 3. Giữ một con số để cộng nhẩm nó ở cột sau với số trên trong một tính cộng, số dưới trong một tính trừ hoặc tích trong một tính nhân . 1. Nhận biết được bằng mắt nhìn. 7 ThÊy Nh- nghÜa 1 2. Nhận biết bằng các giác quan nói cña tõ ®iÓn chung. 3. Nhận biết bằng nhận thức. 4. Cảm thấy, nhận cảm được. 23 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

24. Nh. Nấp : Trẻ con chơi hú tim, núp 8 Nóp Nh- nghÜa 1 sau tủ. cña tõ ®iÓn 1. Co các ngón tay vào lòng bàn tay và 9 N¾m Nh- nghÜa 1 giữ chặt lại cho thành một khối. cña tõ ®iÓn 2. Nén thành khối nhỏ, thường bằng cách cho vào trong lòng bàn tay rồi bóp chặt lại. 3 Giữ chặt trong bàn tay. 4 Làm cho mình có được để sử dụng, vận dụng. Xem ở trang 317 của từ điển TiÕng 10 §i Nh- nghÜa 1 ViÖt. cña tõ ®iÓn Xem ở trang 914 của từ điển TiÕng 11 ThÊy Nh- nghÜa 1 ViÖt. cña tõ ®iÓn 1. Đưa người hay vật vào chỗ người 12 Thay Nh- nghÜa 2 hay vật bị bỏ ®æi cña tõ ®iÓn 2. Trở nên khác trước Xem ở trang 317 của từ điển TiÕng 13 §i Nh- nghÜa 1 ViÖt. cña tõ ®iÓn 1 Đi trên mặt nền ngập nước. 14 Léi Nh- nghÜa 1 2 (cũ, hoặc ph.). Bơi. (tng.). cña tõ ®iÓn 1 Để cho được tự do hoạt động, không 15 Th¶ Nh- nghÜa 2 giữ lại một chỗ nữa. cña tõ ®iÓn 2 Cho vào môi trường thích hợp để có thể tự do hoạt động hoặc phát triển. 3 Để cho rơi thẳng xuống nhằm mục đích nhất định. 24 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

25. Xem ở trang 317 của từ điển TiÕng 16 §i Nh- nghÜa 1 ViÖt. cña tõ ®iÓn 1.Chơi đùa một cách ồn ào, vui vẻ. Trẻ 17 N« ®ïa Nh- nghÜa 1 em nô đùa ngoài sân. cña tõ ®iÓn Xem ở trang 914 của từ điển TiÕng 18 ThÊy Nh- nghÜa 1 ViÖt. cña tõ ®iÓn Xem ở trang 914 của từ điển TiÕng 19 ThÊy Nh- nghÜa 1 ViÖt. cña tõ ®iÓn 1. Kêu tên, phát tín hiệu để người 20 Gäi Nh- nghÜa 1 nghe đáp lại. cña tõ ®iÓn 2. Phát lệnh, yêu cầu đi đến nơi nào 3. Đặt tên: 4. Nêu rõ mối quan hệ 1. Đưa Tay, Chuyển đến. 21 Trao Nh- nghÜa 1 2. Giao Phó . cña tõ ®iÓn Muốn một cách khaokh¸t 22 ThÌm Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn 1.Dùng sức giữ thật chặt, làm cho 23 Gh× Nh- nghÜa 1 không thể di động được. cña tõ ®iÓn 1. Sống ở nơi nào 24 ë Nh- nghÜa 2 2. Có mặt nơi nào cña tõ ®iÓn 3. Lưu lại, không rời đi đâu. 4. Cung cách, lối sống, cách cư xử và sinh hoạt trong cuộc sống thường ngày 5. Làm thuê tại nhà của chủ. 1 Ngả đầu về phía trước. 25 Chói Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn 25 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

26. 1. Lắc cho nẩy lên 26 Xãc Nh- nghÜa 1 2. (Xe cộ) bị nẩy lên, do đường gồ ghề cña tõ ®iÓn 3. Dùng vật nhọn đâm vào hoặc bị vật nhọn đâm thủng, chọc thủng: xóc lúa gánh về bị chông xóc vào chân. Xem ở trang 655 của từ điển TiÕng 27 N¾m Nh- nghÜa 1 ViÖt. cña tõ ®iÓn Xem ở trang 317 của từ điển TiÕng 28 §i Nh- nghÜa 1 ViÖt. cña tõ ®iÓn 1 Vòng hai tay qua để giữ sát vào 29 ¤m Nh- nghÜa 1 lòng, vào người. cña tõ ®iÓn 2 Giữ mãi, nuôi mãi trong lòng. 1. Cùng có mặt trong một phạm vi 30 KÌm Nh- nghÜa 1 nhất định, cùng đi theo cái chính cña tõ ®iÓn 2. Theo sát khống chế chặt 3. Theo sát để chỉ bảo, hướng dẫn cẩn thận. 1 (thường dùng sau đg.). Làm như 31 Thö Nh- nghÜa 1 thật, hoặc chỉ dùng một ít hay trong cña tõ ®iÓn thời gian ngắn, để qua đó xác định tính chất, chất lượng, đối chiếu với yêu cầu. 2 Dùng những biện pháp kĩ thuật, tâm lí để phân tích, xem xét đặc tính, thực chất của sự vật hoặc con người cần tìm hiểu. 3 (thường dùng trước đg.). Làm một 26 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

27. việc nào đó (mà nội dung cụ thể do đg. đứng sau biểu thị) để xem kết quả ra sao, may ra có thể được (thường dùng trong lời khuyên nhẹ nhàng 1. Chú ý trông: 32 Nh×n Nh- nghÜa 1 2. Xem xét, nhận định cña tõ ®iÓn 3. Trông nom 4. Để mắt tới 5. Thừa nhận 6. Trông ra, đối diện với 1 Trao trực tiếp cho người khác. 33 §-a Nh- nghÜa 1 2 Làm cho đến được người khác, cho cña tõ ®iÓn người khác nhận được (thường nói về cái trừu tượng). 3 Dẫn dắt, hướng dẫn, điều khiển, làm cho đi tới một nơi, đạt tới một đích nhất định. 4 Giơ ra để làm một việc gì. 5 Sử dụng làm công cụ để đạt mục đích trong một việc làm nào đó; đem. 6 (kết hợp hạn chế). Trình bày cho mọi người biết nhằm mục đích nhất định. 7 Cùng đi với ai một đoạn đường trước lúc chia tay để biểu thị sự lưu luyến. 8 Dẫn đến, tạo nên một kết quả nhất 27 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

28. định. 9 Chuyển động hoặc làm cho chuyển động qua lại, lui tới một cách nhẹ. 1 Giữ trong bàn tay, giữa các ngón 34 CÇm Nh- nghÜa 1 tay. cña tõ ®iÓn 2 Đưa tay nhận lấy. . 3 Nắm để điều khiển, chỉ huy. 4 Gửi của cải cho người khác giữ lại làm tin để vay tiền. 5 Coi như là chủ quan đã nắm được, biết được. 6 Giữ lại một chỗ, không cho tự do hoạt động. 7 Giữ khách ở lại, không để ra về 8 Làm cho ngừng chảy ra ngoài cơ thể (nói về chất đang chảy ra nhiều và ngoài ý muốn). 9 (thường dùng trong câu có ý phủ định). Nén giữ lại bên trong, không để biểu hiện ra (nói về tình cảm). 35 Cói 1. H¹ thÊp m×nh hoÆc ®Çu xuèng vÒ Nh- nghÜa 1 phÝa tr-íc. cña tõ ®iÓn Xem ở trang 713 của từ điển TiÕng 36 Nh×n Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. Xem ở trang 132 của từ điển TiÕng 37 CÇm Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. Xem ở trang 205 của từ điển TiÕng Nh- nghÜa 1 38 Cã 28 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

29. ViÖt. cña tõ ®iÓn Xem ở trang 132 của từ điển TiÕng 39 CÇm Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. 1. Di chuyển nhanh, nhẹ như thoáng 40 L-ít Nh- nghÜa 1 qua bề mặt. cña tõ ®iÓn 2. Thoáng qua, không chú ý tới các chi tiết. Xem ở trang 317 của từ điển TiÕng 41 §i Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. 1. Bắt hoặc giết bằng cái bẫy 42 BÉy Nh- nghÜa 1 2. Đánh lừa cho mắc mưu để làm hại cña tõ ®iÓn 1 Tạm dừng lại một thời gian ở nơi 43 GhÐ Nh- nghÜa 1 nào đó, nhằm mục đích nhất định, trên cña tõ ®iÓn đường đi. 2 Tạm nhờ vào để làm việc gì cùng với người khác, coi như phụ thêm vào. 3 Nghiêng về một bên để đặt sát vào hoặc để hướng về. Xem ở trang 713 của từ điển TiÕng 44 Nh×n Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. 1 Làm cho được giữ chặt vào một 45 Treo Nh- nghÜa 2 điểm ở trên cao, và để cho buông cña tõ ®iÓn thõng xuống. 2 Làm cho được cố định hoàn toàn ở một vị trí trên cao, dựa vào một vật khác. 3 Nêu giải thưởng. treo giải. 29 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

30. 4 (kng.; Kết hợp hạn chế). Tạm gác, tạm đình lại trong một thời gian. Xem ở trang 205 của từ điển TiÕng 46 Cã Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. 1 Đưa nhanh cho mũi nhọn chạm 47 §©m Nh- nghÜa 7 mạnh vào nhằm làm thủng, làm tổn cña tõ ®iÓn thương. 2 (ph.). Giã. 3 Di chuyển thẳng đến làm cho chạm mạnh vào. 4 (thường đi đôi với ngang). Nói xen vào, cắt ngang lời người khác. 5 Nằm nhô ra trên bề mặt. 6 Nảy ra từ trong cơ thể thực vật. 7 (kng.). Sinh ra, chuyển sang trạng thái khác, thường là xấu đi. 1.Lo lắng và có phần sợ hãi. Lo sợ 48 Lo sî Nh- nghÜa 1 viển vông. cña tõ ®iÓn 1 Ởtư thế thân thẳng, chỉ có chân đặt 49 §øng Nh- nghÜa 1 trên mặt nền, chống đỡ cả toàn thân; cña tõ ®iÓn phân biệt với nằm, ngồi. 2 Ởvào một vị trí nào đó. 3 (thường dùng trước ra). Tự đặt mình vào một vị trí, nhận lấy một trách nhiệm nào đó. 4 Ởvào trạng thái ngừng chuyển động, phát triển. 30 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

31. 5 Tồn tại, không bị đổ (thường dùng với nghĩa bóng). 6 (dùng trước máy). Điều khiển ở tư thế đứng. 7 (hay t.). (dùng trong một số tổ hợp, sau một từ khác). Có vị trí thẳng góc với mặt đất. Xem ở trang 713 của từ điển TiÕng 50 Nh×n Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. 1.Không ngại, không sợ, tự tin để làm 51 D¸m Nh- nghÜa 1 những việc khó khăn, nguy hiểm cña tõ ®iÓn 1.Thu mình 52 NÐp Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn 1. Di chuyển trên không trung 53 Bay Nh- nghÜa 1 2. Phất phơ chuyển động theo làn gió cña tõ ®iÓn 3. Di chuyển, chuyển động hết sức nhanh 4. Đi bằng máy bay 5. Phai nhạt, biến mất 1. Chưa dám thổ lộ tâm tình 54 NgËp Nh- nghÜa 2 2. Rụt rè. ngõng cña tõ ®iÓn 31 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

32. 1. Coi là nguy hiểm và cảm thấy lo 55 Sî Nh- nghÜa 1 lắng cña tõ ®iÓn 2. Không dám chống lại 3. Ngại ngùng 4. Không yên tâm trước một khả năng nguy hiểm hoặc có hại. Xem ở trang 856 của từ điển TiÕng 56 sî Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. Xem ở trang 914 của từ điển TiÕng 57 ThÌm Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. 1 Có ý niệm về người, vật hoặc điều gì 58 BiÕt Nh- nghÜa 1 đó, để có thể nhận ra được hoặc có thể cña tõ ®iÓn khẳng định được sự tồn tại của người, vật hoặc điều ấy 2 Có khả năng làm được việc gì đó, có khả năng vận dụng được, do học tập, luyện tập, hoặc có khi do bản năng. 3 Nhận rõ được thực chất hoặc giá trị để có được sự đối xử thích đáng. . Xem ở trang 78 của từ điển TiÕng 59 BiÕt Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. 1. Đâm bằng một vật tày đầu. 60 Thóc Nh- nghÜa 1 2. Cg.Thúc giục. Giục làm gấp rút cña tõ ®iÓn 3. Trộn nước mắm vào giò khi giã xong. 1. Bắt buộc không thể làm khác được Nh- nghÜa 1 61 Ph¶i 32 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

33. hoặc nhất thiết cần có như thế cña tõ ®iÓn 2. Chịu sự tác động hoặc gặp hoàn cảnh không hay. 1. (âm thanh) vọng lại với nhiều tiếng 62 Déi Nh- nghÜa 1 vang cña tõ ®iÓn 2. Vang và truyền đi mạnh mẽ 3. Cuộn lên mạnh mẽ. 1. Tới nơi 63 §Õn Nh- nghÜa 1 2. Đạt được cña tõ ®iÓn 3. Đi tới 4. Xảy ra, xuất hiện 1. Đặt, xếp vào đúng chỗ, theo thứ tự, 64 S¾p Nh- nghÜa 1 hàng lối cña tõ ®iÓn 2. Bày ra theo một trật tự, chuẩn bị sẵn để làm gì. Xem ở trang 317 của từ điển TiÕng 65 §i Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. Xem ở trang 317 của từ điển TiÕng 66 §i Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. Xem ở trang 482 của từ điển TiÕng 67 KÐo Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. Xem ở trang 914 của từ điển TiÕng 68 ThÊy Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. 1. Đạt được nơi nhằm làm mục đích 69 Tíi Nh- nghÜa 1 cho một chuyến đi, cuộc đi cña tõ ®iÓn 1 Gập Tay Hoặc Chân Vào, Tự Thu 70 Co Nh- nghÜa 1 Gọn Thân Hình Lại. cña tõ ®iÓn 33 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

34. 2 Tự Thu Nhỏ Bớt Thể Tích, Phạm Vi. . Xem ở trang 533 của từ điển TiÕng 71 L¹i Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. 1 Phát ra thành tiếng, thành lời để diễn 72 Nãi Nh- nghÜa 1 đạt một nội dung nhất định trong giao cña tõ ®iÓn tiếp. 2 Phát âm. 3 Sử dụng một thứ tiếng nào đó, phát âm để giao tiếp. 4 Có ý kiến chê trách, chê bai. 5 (id.). Trình bày bằng hình thức nói. 6 Thể hiện một nội dung nào đó. Bức tranh nói với người xem nhiều điều. 1. Giơ chân lên hất mạnh vào người 73 §¸ Nh- nghÜa 1 hay vật cña tõ ®iÓn 2. Làm hại ngầm 3. Dính líu đến 4. Không yêu đương nữa 5. Thêm lời trong khi người khác đương nói 6. Xen lẫn. 1. Tự làm thẳng thân mình hay bộ 74 Duçi Nh- nghÜa 1 phận nào của cơ thể; trái với co. cña tõ ®iÓn 1. Đặt chân đến chỗ khác để di chuyển 75 B-íc Nh- nghÜa 1 thân thể theo cña tõ ®iÓn 2. Chuyển sang giai đoạn mới. 34 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

35. Xem ở trang 410 của từ điển TiÕng 76 Gäi Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. 1. Phát ra thành tiếng, thành lời theo 77 §äc Nh- nghÜa 1 bản viết có sẵn cña tõ ®iÓn 2. Nhìn vào bản viết, bản vẽ để tiếp thu nội dung 3. Thấu hiểu điều không lộ ra bằng mắt nhìn, quan sát. Xem ở trang 360 của từ điển TiÕng 78 §øng Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. Xem ở trang 205 của từ điển TiÕng 79 Cã Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. 1. Không tiếp tục hoạt động, phát 80 Ngõng Nh- nghÜa 1 triển. . cña tõ ®iÓn 1 Đưa nhanh, thường là từ trên xuống, 81 §Ëp Nh- nghÜa 4 bàn tay hoặc vật có bề mặt không cña tõ ®iÓn nhọn sắc cho tác động mạnh vào một vật khác. 2 Làm cho phải chịu một sức mạnh làm tổn thương. 3 Tác động mạnh vào giác quan, vào ý thức. 4 (Tim, mạch) vận động co bóp. 5 (kng.). (Khoản tiền) gộp chung vào làm một với một khoản khác. Xem ở trang 798 của từ điển TiÕng 82 Quªn Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. 35 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

36. Xem ở trang 360 của từ điển TiÕng 83 §øng Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. Xem ở trang 410 của từ điển TiÕng 84 Gäi Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. 1. Bật toàn thân lên trước việc gì đáng 85 GiËt Nh- nghÜa 1 sợ bất ngờ xảy ra m×nh cña tõ ®iÓn 2. Lo sợ đột ngột trước một sự bất ngờ xảy ra. . 1 Vạch những đường nét tạo thành 86 ViÕt Nh- nghÜa 2 chữ cña tõ ®iÓn 2 Viết chữ ghi ra nội dung muốn nói đã được sắp xếp. Xem ở trang 317 của từ điển TiÕng 87 §äc Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. Xem ở trang 713 của từ điển TiÕng 88 Nh×n Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. Xem ở trang 726 của từ điển TiÕng 89 Nãi Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. Xem ở trang 1077 của từ điển TiÕng 90 Vµo Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. 1. Thu nhận kiến thức, luyện tập kĩ 91 Häc Nh- nghÜa 1 năng được truyền giảng hoặc từ sách cña tõ ®iÓn vở 2. Đọc đi đọc lại, nghiền ngẫm cho nhớ. 1.Đưa sức ra nhiều hơn bình thường 92 G¾ng Nh- nghÜa 1 để làm. . cña tõ ®iÓn 36 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

37. 1 Truyền lại tri thức hoặc kĩ năng một 93 D¹y Nh- nghÜa 1 cách ít nhiều có hệ thống, có phương cña tõ ®iÓn pháp. 2 Làm cho biết điều phải trái, biết cách tu dưỡng và đối xử với người, với việc. 3 Tập cho động vật có thói quen biết làm việc gì đó một cách thành thạo, tựa như người. Xem ở trang 669- 670 của từ điển 94 Nghe Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn TiÕng ViÖt. 1 Nói cho người nào đó biết điều 95 Tr¶ lêi Nh- nghÜa 1 người ấy hỏi hoặc yêu cầu. cña tõ ®iÓn 2 Đáp lại bằng thái độ nào đó. Trả lời sự khiêu khích bằng sự im lặng khinh bỉ. Xem ở trang 669- 670 của từ điển 96 Nghe Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn TiÕng ViÖt. Xem ở trang 248 của từ điển TiÕng 97 D¸m Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. Xem ở trang 205 của từ điển TiÕng 98 Cã Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. 1. Hạ xuống và dừng lại trên một chỗ 99 §¸p Nh- nghÜa 5.1 nào đó, không bay nữa. cña tõ ®iÓn 2. Ném mạnh nhằm một cái đích nào đó. 3. Đính thêm miếng vật liệu áp sát vào 37 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

38. 4. Lên một phương tiện vận tải hành khách để đi tới nơi nào đó. 5.1. Trả lời.. 2 Biểu thị bằng hành động, thái độ, thường là đồng tình, trước yêu cầu của người khác. 3 Biểu thị bằng hành động, thái độ tương xứng với việc làm, với thái độ tốt của người khác đối với mình. Xem ở trang 713 của từ điển TiÕng 100 Nh×n Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. 1. Tìm cách giành phần thắng trong 101 §ua Nh- nghÜa 2 cuộc thi đấu cña tõ ®iÓn 2. Làm theo nhau để không chịu kém 1 Chuyển động hoặc làm cho chuyển 102 Quay Nh- nghÜa 2 động quanh một trục hay một điểm ở cña tõ ®iÓn trung tâm một cách đều đều, liên tục. 2 Chuyển động hoặc làm cho chuyển động để đổi hướng, để hướng về phía nào đó. 3 Chuyển tiếp sang hoạt động khác, việc khác. 4 (thường nói quay vòng). Sử dụng luân chuyển tiền bạc, phương tiện sản xuất hết vào việc này tiếp luôn vào việc khác. 5 Làm chín vàng cả khối thịt bằng cách xoay đều trên lửa hoặc rán trong 38 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

39. chảo mỡ đậy kín. 6 Quay phim (nói tắt). 7 (kng.). Hỏi vặn vẹo cặn kẽ (thường nói về việc hỏi bài, thi cử). Xem ở trang 713 của từ điển TiÕng 103 Nh×n Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. Xem ở trang 205 của từ điển TiÕng 104 Cã Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. Xem ở trang 360 của từ điển TiÕng 105 §øng Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. 1 Thôi hoặc làm cho thôi vận động, 106 Dõng Nh- nghÜa 1 chuyển sang trạng thái ở yên tại một cña tõ ®iÓn chỗ. 2 (chm.). (Trạng thái) không thay đổi theo thời gian. Xem ở trang 713 của từ điển TiÕng 107 Nh×n Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. Xem ở trang 1077 của từ điển TiÕng 108 Vµo Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. 1. Nhìn kĩ với sự thích thú 109 Ng¾m Nh- nghÜa 1 2. Nhìn kĩ theo hướng nhất định để cña tõ ®iÓn xác định cho đúng mục tiêu 1. Đi về phía ngoài 110 Ra Nh- nghÜa 1 2. Đi về phía có nơi rộng hơn hoặc đi cña tõ ®iÓn tới đó 3. Đi về phía một địa điểm từ đó người ta có thể đi xa nữa 39 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

40. 4. Đi đến hoặc đi về phía một điểm ở hướng Bắc nước Việt Nam khi khởi hành từ một nơi ở phía Nam điểm ấy 5. Công bố, truyền đi cho quần chúng rộng rãi biết 6. Tách mình khỏi 7. Sinh 1 Làm cho mình có được trong tay cái 111 LÊy Nh- nghÜa 1 đã sẵn có và để ở đâu đó để đưa ra làm cña tõ ®iÓn việc gì. 2 Làm cho mình có được cái vốn có hoặc có thể có ở đâu đó để sử dụng. 3 Làm cho trở thành của mình cái vốn là của người khác. 4 Làm cho mình có được cái tạo ra bằng một hoạt động nào đó. 5 Tự tạo ra ở mình. 6 (kng.). Đòi giá tiền bao nhiêu đó để bán. 7 Dùng để làm cái gì hoặc việc gì đó. . 8 Làm cho có được cái chính xác, bằng đo, tính, chỉnh lí. 9 (kng.). Kết hôn, thành vợ thành chồng với nhau. Xem ở trang 726 của từ điển TiÕng 112 Nãi Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. Xem ở trang 360 của từ điển TiÕng Nh- nghÜa 1 113 §øng 40 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

41. ViÖt. cña tõ ®iÓn Xem ở trang 838 của từ điển TiÕng 114 S¾p Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. Xem ở trang 1077 của từ điển TiÕng 115 Vµo Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. Xem ở trang 317 của từ điển TiÕng 116 N¾m Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. Xem ở trang 205 của từ điển TiÕng 117 Cã Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. 1. Đun mạnh đi 118 §Èy Nh- nghÜa 1 2. Gạt bỏ ra ngoài. cña tõ ®iÓn Xem ở trang 999 của từ điển TiÕng 119 Tíi Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt 1 Di chuyển đến một chỗ, một vị trí 120 Lªn Nh- nghÜa 1 cao hơn, hay là được coi là cao hơn. cña tõ ®iÓn 2 Di chuyển đến một vị trí ở phía trước. 3 Tăng số lượng hay đạt một mức, một cấp cao hơn. 4 (Trẻ con) đạt mức tuổi bao nhiêu đó (từ mười trở xuống). 5 (dùng trước d.). Phát triển đến chỗ dần dần hình thành và hiện ra cụ thể trên bề mặt hay bên ngoài. 6 (dùng trước d.). Làm cho hình thành ở dạng hoàn chỉnh hoặc ở vào trạng thái có thể phát huy đầy đủ tác dụng. 41 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

42. 7 (dùng phụ sau đg.). Từ biểu thị hướng di chuyển đến một vị trí cao hơn hay ở phía trước. 8 (dùng phụ sau đg.). Từ biểu thị phạm vi hoạt động, tác động ở mặt trên của sự vật. 9 (dùng phụ sau đg., t.). Từ biểu thị hướng phát triển của hoạt động, tính chất từ ít đến nhiều, từ không đến có. Xem ở trang 914 của từ điển TiÕng 212 ThÊy Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. Xem ở trang 407 của từ điển TiÕng 123 Gi÷ Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. 1. Chảy nước mắt vì xúc động, vì đau 124 Khãc Nh- nghÜa 1 xót cña tõ ®iÓn 2. Nói trẻ em kêu gào 3. Tỏ lòng thương tiếc bằng lời than vãn, lời văn, bài thơ 4. Than phiền Xem ở trang 107 của từ điển TiÕng 125 B-íc Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. Xem ở trang 360 của từ điển TiÕng 126 §øng Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. Xem ở trang 713 của từ điển TiÕng 127 Nh×n Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. Xem ở trang 713 của từ điển TiÕng Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn 128 Nh×n ViÖt. 42 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

43. Xem ở trang 360 của từ điển TiÕng `129 §øng Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. Xem ở trang 746 của từ điển TiÕng 130 ¤m Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt Xem ở trang 504 của từ điển TiÕng Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn 131 Khãc ViÖt. Xem ở trang 792 của từ điển TiÕng 132 Quay Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. Xem ở trang 273 của từ điển TiÕng Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn 133 Dói ViÖt. Xem ở trang 504 của từ điển TiÕng 134 Khãc Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. Xem ở trang 669- 670 của từ điển Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn 135 Nghe TiÕng ViÖt. 1 Áp lòng bàn tay lên vật gì và đưa 136 Vuèt Nh- nghÜa 1 nhẹ xuôi theo một chiều. cña tõ ®iÓn 2 (id.; dùng sau một số đg.). Như vuốt đuôi. 1. Tỏ rõ sự vui vẻ, thích thú bằng việc 137 C-êi Nh- nghÜa 1 cử động môi hoặc miệng và có thể cña tõ ®iÓn phát ra thành tiếng 2. Tỏ sự chê bai bằng lời có kèm theo tiếng cười hoặc gây cười 3. Đầy quá mức, làm kênh nắp đậy lên: cơm cười người no (tng.). 1. Mong ngóng ai hoặc cái gì sẽ đến, 138 Chê Nh- nghÜa 1 sẽ xảy ra hoặc sẽ cùng mình làm cái gì cña tõ ®iÓn 43 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

44. đó Xem ở trang 504 của từ điển TiÕng 138 Khãc Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. 1 Di chuyển trở lại chỗ của mình, nơi 140 VÒ Nh- nghÜa 1 ở, nơi quê hương của mình. cña tõ ®iÓn 2 Di chuyển đến nơi mình có quan hệ gắn bó coi như nhà mình, quê hương mình, hoặc nơi mình được mọi người đối xử thân mật, coi như người nhà, người cùng quê. 3 (dùng phụ sau một đg. khác). Từ biểu thị hướng của hoạt động nhằm trở lại chỗ cũ hoặc nhằm đưa đến phía, nơi của bản thân mình. 4 Di chuyển hoặc được vận chuyển đến đích cuối cùng. 5 Chết (lối nói kiêng tránh). 6 (id.). Trở thành thuộc quyền sở hữu của người nào đó. 7 (kết hợp hạn chế). Ở vào trong khoảng thời gian nào đó. 1 Tạm ngừng công việc hoặc một hoạt 141 NghØ Nh- nghÜa 1 động nào đó. cña tõ ®iÓn 2 Thôi, không tiếp tục công việc nghề nghiệp, chức vụ đang làm. 3 (kc.). Ngủ. Xem ở trang 914 của từ điển TiÕng Nh- nghÜa 1 142 ThÊy 44 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

45. ViÖt. cña tõ ®iÓn Xem ở trang 838 của từ điển TiÕng 143 S¾p Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. Xem ở trang 805 của từ điển TiÕng 144 Ra Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. 1 Ởtư thế hoặc có thái độ sẵn sàng Nh- nghÜa 3 cña tõ ®iÓn 145 §ãn tiếp nhận người hoặc cái đang được đưa đến cho mình, đang đến phía mình. 2 Chờ sẵn để gặp ngay khi vừa mới đến, nhằm biểu thị tình cảm tốt của mình. 3 Đến gặp để đưa về cùng với mình. 4 Chờ sẵn để gặp người hoặc cái sắp đi qua. Xem ở trang 317 của từ điển TiÕng Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn 146 §i ViÖt. Xem ở trang 1077 của từ điển TiÕng Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn 147 Vµo ViÖt. Xem ở trang 241 của từ điển TiÕng 148 C-êi Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. Xem ở trang 914 của từ điển TiÕng Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn 149 ThÊy ViÖt. Xem ở trang 553 của từ điển TiÕng Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn 150 LÊy ViÖt. Xem ở trang 205 của từ điển TiÕng 151 Cã Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. 45 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

46. Xem ở trang 317 của từ điển TiÕng 152 §i Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. 1 Hoạt động giải trí hoặc nghỉ ngơi. 153 Ch¬i Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn 2 Dùng làm thú vui, thú tiêu khiển. 3 Có quan hệ quen biết, gần gũi nhau trên cơ sở cùng chung thú vui, thú tiêu khiển. 4 (thường dùng phụ sau đg.). Hoạt động chỉ nhằm cho vui mà thôi, không có mục đích gì khác. 5 (kng.). (Trẻ con) tỏ ra khoẻ mạnh, không đau ốm. 6 (kng.). Hành động gây hại cho người khác, nhưng xem như trò vui. Xem ở trang 914 của từ điển TiÕng 154 ThÊy Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. Xem ở trang 119 của từ điển TiÕng 155 C¶m Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. 1. Tiến mạnh. 156 X«ng Nh- nghÜa 3 2.Đề cập mạnh đến cña tõ ®iÓn 3.Nói hơi bốc lên 4. Để cho hơi bốc lên người, từ một nồi nước lá đun sôi 5 . Nói mối đục làm cho hỏng nát đồ đạc 6. Nói người nào đến thăm nhà mình trước tiên trong ngày mồng một tết 46 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

47. Xem ở trang 1023 của từ điển TiÕng 157 Tr«ng Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. 1 Làm Cho được Giữ Chặt Vào Một 158 Treo Nh- nghÜa 2 điểm ở Trên Cao, Và để Cho Buông cña tõ ®iÓn Thõng Xuống. 2 Làm Cho được Cố định Hoàn Toàn ở Một Vị Trí Trên Cao, Dựa Vào Một Vật Khác. 3 Nêu Giải Thưởng. Treo Giải. 4 (kng.; Kết Hợp Hạn Chế). Tạm Gác, Tạm đình Lại Trong Một Thời Gian. Xem ở trang 914 của từ điển TiÕng 159 ThÊy Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. Xem ở trang 713 của từ điển TiÕng 160 Nh×n Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. 1. Đặt mông vào một chỗ. 161 Ngåi Nh- nghÜa 1 2. ở lâu một chỗ cña tõ ®iÓn 1. Dìm cho ngập nước 162 NhËn Nh- nghÜa 2.1 2 . 1. Lấy, lĩnh, thu về cái được trao cña tõ ®iÓn gửi cho mình 2. 2. Đồng ý, bằng lòng làm theo yêu cầu 3 .1. Phân biệt rõ 3. 2. Tự cho biết là đúng Xem ở trang 713 của từ điển TiÕng 163 Nh×n Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. Xem ở trang 628 của từ điển TiÕng Nh- nghÜa 1 164 Ngåi 47 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

48. ViÖt. cña tõ ®iÓn 165 Quen Nh- nghÜa 1 1. biÕt nhau vµ cã quan hÖ giao thiÖp biÕt cña tõ ®iÓn víi nhau. Xem ở trang 119 của từ điển TiÕng 166 C¶m Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. Xem ở trang 914 của từ điển TiÕng 167 ThÊy Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. 1. Biểu thị tình cảm gắn bó, không 168 QuyÕn Nh- nghÜa 1 muốn rời nhau. luyÕn cña tõ ®iÓn Xem ở trang 248 của từ điển TiÕng 169 D¸m Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. 1. (kng.). Báo 170 Tin Nh- nghÜa 3 2. 1 Có ý nghĩ cho là đúng sự thật, là cña tõ ®iÓn có thật. 2. 2 Cho là thành thật. 3 Đặt hoàn toàn hi vọng vào người nào hay cái gì đó. 4 (thường nói tin rằng, tin là). Nghĩ là rất có thể sẽ như vậy. Xem ở trang 205 của từ điển TiÕng 171 Cã Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. 1. Nghiêng cánh bay theo đường vòng. 172 LiÖng Nh- nghÜa 1 2.1 Ném bằng cách lia cho bay là là cña tõ ®iÓn mặt nước, mặt đất. 2.2 (ph.). Quẳng đi, vứt bỏ đi. Xem ở trang 316 của từ điển TiÕng 173 §Õn Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. 48 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

49. Xem ở trang 360 của từ điển TiÕng 174 §øng Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. 1. Nói chim muông kêu với những âm 175 Hãt Nh- nghÜa 1 thanh dễ nghe cña tõ ®iÓn 2. Nói cho người trên biết để tâng công. 3. Thu dọn lại đem đổ nơi khác 1.1. Đập bàn tay vào vật gì 176 Vç Nh- nghÜa 2 1. 2. Đập vào cña tõ ®iÓn 2 .Nuôi cho béo bằng lượng thức ăn trên mức thường 3. Không trả lại cái đáng lẽ mình phải trả Xem ở trang 56 của từ điển TiÕng 177 Bay Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. Xem ở trang 359 của từ điển TiÕng 178 §-a Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn 179 ThÌm 1. ThÌm ®Õn møc ®Ó lé ra. thuång Xem ở trang 713 của từ điển TiÕng Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn 180 Nh×n ViÖt. Xem ở trang 317 của từ điển TiÕng 181 §i Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. Xem ở trang 67 của từ điển TiÕng 182 BÉy Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. 1 Tồn tại ở hình thái có trao đổi chất 183 Sèng Nh- nghÜa 6 với môi trường ngoài, có sinh đẻ, lớn cña tõ ®iÓn 49 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com

50. lên và chết. 2 Ởthường xuyên tại nơi nào đó, trong môi trường nào đó, trải qua ở đấy cuộc đời hoặc một phần cuộc đời của mình. 3 Duy trì sự sống của mình bằng những phương tiện vật chất nào đó 4 Sống kiểu nào đó hoặc trong hoàn cảnh, tình trạng nào đó. 1. Tạo ra trên giấy một đoạn thẳng 184 G¹ch Nh- nghÜa 1 2. Xoá bỏ điều đã viết cña tõ ®iÓn Xem ở trang 359 của từ điển TiÕng 185 §-a Nh- nghÜa 2 cña tõ ®iÓn ViÖt. Xem ở trang 1088-1089 của từ điển 186 VÒ Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn TiÕng ViÖt. 1. Đi về phía khác ở quanh đó 187 Vßng Nh- nghÜa 2 2. Giơ hai cánh tay ra ôm lấy cña tõ ®iÓn Xem ở trang 713 của từ điển TiÕng 188 Nh×n Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. Xem ở trang 1094 của từ điển TiÕng 189 ViÕt Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. 1. Ghép nguyên âm với nhau hoặc với 190 §¸nh Nh- nghÜa 1 phụ âm mà đọc thành tiếng vÇn cña tõ ®iÓn Xem ở trang 335 của từ điển TiÕng 191 §äc Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. Xemở trang 1094 của từ điển TiÕng 192 ViÕt Nh- nghÜa 1 cña tõ ®iÓn ViÖt. ơ 50 SangKienKinhNghiemChanTroiSangTao.com