Sinh học lớp 11 - Bài 28: Điện thế nghỉ

2. 1 2 3 4  1 - N·o bé KiÓm tra bµi cò  2 - Tuû sèng  3 - D©y thÇn kinh  4 - H¹ch thÇn kinh ­u ®iÓm: Ph¶n øng nhanh, chÝnh x¸c, phøc t¹p, tiªu tèn Ýt n¨ng l­îng. H·y cho biÕt c¸c thµnh phÇn cña hÖ thÇn kinh d¹ng èng? ­u ®iÓm cña HTK èng so víi c¸c d¹ng kh¸c?

3. Ph¶n x¹ lµ ph¶n øng cña c¬ thÓ tr¶ lêi kÝch thÝch cña m«i tr­êng th«ng qua hÖ thÇn kinh. KiÓm tra bµi cò Ph¶n x¹ kh«ng ®iÒu kiÖn - Mang tÝnh bÈm sinh, di truyÒn. - Cã tÝnh æn ®Þnh Ph¶n x¹ cã ®iÒu kiÖn - Mang tÝnh tËp nhiÔm (häc ®­îc) - Cã tÝnh mÒm dÎo Ph¶n x¹ lµ g×? Ph©n biÖt ph¶n x¹ kh«ng ®iÒu kiÖn vµ ph¶n x¹ cã ®iÒu kiÖn? ThÝch nghi

4. 1 2 5 4 3 Ph¶n x¹: KÝch thÝch TWTK Së dÜ ta cã thÓ c¶m nhËn ®­îc kÝch thÝch vµ tr¶ lêi l¹i mét c¸ch kÞp thêi nh­ vËy lµ v× xung thÇn kinh ®· ®­îc h×nh thµnh vµ truyÒn ®i trong d©y thÇn kinh. VËy qu¸ tr×nh ®ã diÔn ra nh­ thÕ nµo? Ph¶n øng

5. Ganvanitiếnhànhcácthínghiệmchứng minh khảnăngtíchtrữđiệncủacơthểsinhvật Khái niệm: Là khả năng tích trữ điện của tế bào, của cơ thể. Điện sinh học Điện thế nghỉ Phân loại Điện thế động

6. Bµi 28 ®iÖn thÕ nghØ vµ ®iÖn thÕ ho¹t ®éng

7. Điện kế Não Điện cực Sợi trục của TB TK Màng tế bào I. §iÖn thÕ nghØ ThÝ nghiÖm ®o ®iÖn thÕ nghØ Quan sát hình vẽ và mô tả cách đo điện thế nghỉ ?

8. I. §iÖn thÕ nghØ ThÝ nghiÖm ®o ®iÖn thÕ nghØ Quan sát hình vẽ và mô tả cách đo điện thế nghỉ ? Em có nhận xét gì về dấu điện tích giữa trong và ngoài màng ?

9. BÀI 28: ĐIỆN THẾ NGHỈ VÀ ĐIỆN THẾ HOẠT ĐỘNG I. §iÖn thÕ nghØ 1. Kh¸i niÖm Lµ sù chªnh lÖch ®iÖn thÕ bªn trong vµ bªn ngoµi mµng tÕ bµo khi kh«ng bÞ kÝch thÝch. Bªn trong (-), bªn ngoµi (+). VD: §iÖn thÕ nghØ ë TBTK mùc èng lµ -70mV • Điện thế nghỉ khác nhau giữa các TB, các loài khác nhau.

10. 2. C¬ chÕ h×nh thµnh ®iÖn thÕ nghØ Bên trong tế bào Màng tế bào Bên ngoài tế bào -Do sự chênh lệch về nồng độ ion trong và ngoài màng ( [ K+ ] bên trong > ngoài [ Na+ ] bên ngoài > trong) + Kªnh K+ hÐ më - K+ K+ K+ K+ - Nhờ tính thấm chọn lọc của màng sinh chất và lực hút tĩnh điện giữa các ion trái dấu (kênh [ K+ ] hé mở, [ K+ ] đi ra và bám sát mặt ngoài màng, làm mặt ngoài tích điện dương, kênh [ Na+ ] đóng). K+ K+ K+ K+ - + Na+ Na+ Na+ Na+ Na+ Na+ Na+ Na+ - Nhờ bơm Na – K : bơm 3Na+ ra, 2K+ vào. (duy trì sự chênh lệch nồng độ trong - ngoài màng). Kênh Na đóng - + 2K+ Bơm Na-K 3Na+ ATP

11. Điều gì sẽ xảy ra khi tế bào đang ở trạng thái nghỉ bị kích thích?

12. Quan s¸t ®å thÞ vµ cho biÕt ®iÖn thÕ ho¹t ®éng ®­îc chia thµnh mÊy giai ®o¹n? Ii. §iÖn thÕ ho¹t ®éng 1. Kh¸i niÖm

13. Ii. §iÖn thÕ ho¹t ®éng 1. Kh¸i niÖm - Khi tế bào thần kinh bị kích thích điện thế nghỉ bị biến đổi làm xuất hiện điện thế hoạt động gồm ba giai đoạn: mất phân cực, đảo cực và tái phân cực .

14. 2. C¬ chÕ h×nh thµnh Quan sát các mô hình sau và trả lời câu hỏi:

15. 2. Cơchếhìnhthànhđiệnthếhoạtđộng Emhãyquansátquátrìnhvàgiảithíchtạisaogiữahaibênmàngbịmấtphâncực, bịđảocực? Bên trong tế bào Màng tế bào Bên ngoài tế bào Cổng K+ đóng K+ K+ K+ K+ K+ K+ K+ K+ Na+ Na+ Na+ Na+ Na+ Na+ Na+ Na+ K+ Na+ Cổng Na+ mở Giai đoạn mất phân cực và đảo cực

16. 2. Cơchếhìnhthànhđiệnthếhoạtđộng Bên trong tế bào Màng tế bào Bên ngoài tế bào Em hãy quan sát quá trình và cho biết nguyên nhân gây ra tái phân cực? Cổng K+ mở rộng K+ K+ K+ K+ K+ K+ K+ K+ K+ Na+ Na+ Na+ Na+ Na+ Na+ Na+ Cổng Na+ đóng Na+ Giai đoạn tái phân cực

17. Bên trong tế bào Bên ngoài tế bào Màng tế bào Cổng K+ mở hé - Ở giai đoạn mất phân cực Khi kích thích cổng Na+ mở rộng (cổng K+ mở hé)  Na+ ồ ạt vào trong  trung hòa điện tích âm gây mất phân cực K+ K+ K+ K+ K+ K+ K+ K+ - Ở giai đoạn đảo cực Na+ vào quá nhiều bên trong tích điện +  gây đảo cực Na+ Na+ Na+ Na+ Na+ Na+ Na+ Na+ Vì sao khi cổng Na+ mở Na+ ồ ạt từ ngoài vào trong tế bào ? K+ Na+ Na+ ồ ạt vào trong do nồng độ Na+ ở bên ngoài nhiều hơn so với bên trong tế bào Cổng Na+ mở rộng Cơ chế gây mất phân cực và đảo cực

18. Bên trong tế bào Màng tế bào Bên ngoài tế bào Giai đoạn tái phân cực: Cổng Na+ đóng, Cổng K+ mở rộng K+ ồ ạt ra ngoài mặtngoài màng TB tích điện dương trong màng tích điện âm  tái phân cực Cổng K+ mở rộng K+ K+ K+ K+ K+ K+ K+ Xung thần kinh là gì? Xung thần kinh lan truyền do đâu? K+ K+ 3. Xung thÇn kinh: - Quá trình biến đổi làm xuất hiện điện thế hoạt động ở nơi bị kích thích gọi là xung thần kinh - Xung TK lan truyền dọc trên sợi thần kinh là do sự thay đổi tính thấm của vùng màng kế tiếp trên sợi thần kinh. Na+ Na+ Na+ Na+ Na+ Na+ Na+ Cổng Na+ đóng Na+ Cơ chế gây tái phân cực

19. Sau ba giai đoạn chênh lệch điện tích đã trở lại – 70mV nhưng ion trong và ngoài màng thay đổi như thế nào so với trước? Sau ba giai đoạn bơm Na-K vận chuyển Na+ từ trong ra ngoài TB và K+ từ ngoài vào trong TB theo tỉ lệ 3 Na+ : 2 K+ để lập lại trật tự như ban đầu, quá trình này tiêu tốn năng lượng. Sau ba giai đoạn: Na+ bên trong nhiều, K+ bên ngoài nhiều. Vậy để lập lại trật tự như ban đầu thì phải nhờ quá trình nào? 2K+ 2K+ 2K+ 2K+ 2K+ Na+ Na+ 2K+ NGOÀI TB + + + + + + + + + + + + + + + + + + BƠM Na-K MÀNG TB - - - - - - - - - - - - - - - - - TRONG TB 3Na+ ATP ADP 3Na+ 3Na+ 3Na+ 2K+ 2K+ 3Na+ Na+ 3Na+

20. Cómấyloạisợithầnkinh, cấutạocủachúngkhácnhau ở điểmnào? Sợi thần kinh không có bao miêlin Sợi thần kinh có bao miêlin

21. III- SỰ LAN TRUYỀN XUNG THẦN KINH TRÊN SỢI THẦN KINH Cóhailoạisợithầnkinh. - Sợikhôngcóbaomiêlin: sợikhôngđượcbaobọcbởimiêlin - Sợicóbaomiêlin: cócácbaomiêlin (bảnchấtlàphotpholipitcáchđiện) baobọckhôngliêntục, ở giữacácbaomiêlinlàeoRanvie

22. Sựlantruyềnxungthầnkinhtrênsợithầnkinh

23. _ _ _ + + + + + + + _ _ _ _ _ _ _ + + + Chiều lan truyền của xung thần kinh Xung thần kinh lan truyền trên sợi thần kinh khộng có bao miêlin

24. Sợi thần kinh không có bao miêlin Sợi thần kinh có bao miêlin

25. Sựlantruyềnxungthầnkinhtrênsợithầnkinh • Có bao miêlin bao bọc bên ngoài. • + Bao miêlin bao bọc không liên tục, ngắt quãng tạo thành các eo ranvie. • + Bao miêlin có bản chất là photpholipit, có màu trắng và cách điện. Sợitrần, không có bao miêlin bao bọc bên ngoài. Xung thần kinh truyền liên tục từ vùng này sang vùng khác Xung thần kinh lan truyền theo cách “nhảy cóc” từ eo Ranvie này sang eo Ranvie khác. Chậm(3 – 5 m/s), tốn nhiều NL Nhanh hơn rất nhiều (120m/s), tiết kiệm năng lượng.

27. SỰ LAN TRUYỀN XUNG THẦN KINH TRÊN SỢI THẦN KINH KHÔNG CÓ BAO MIELIN SỰ LAN TRUYỀN XUNG THẦN KINH TRÊN SỢI THẦN KINH CÓ BAO MIELIN T¹i sao xung thÇn kinh kh«ng bÞ ®i ng­îc trë l¹i?

28. Chú ý rằng:- Xung thần kinh chỉ gây nên sự thay đổi tính thấm ở vùng màng kế tiếp, còn nơi điện thế hoạt động vừa sinh ra, màng đang ở vào giai đoạn trơ tuyệt đối nên không tiếp nhận kích thích.- Nếu kích thích ở giữa sợi thần kinh thì xung thần kinh truyền đi theo cả hai chiều kể từ điểm xuất phát

29. C¸ ®uèi §iÖn ph¸t ra tíi 60V

30. C¸ nheo §iÖn ph¸t ra tíi 400V

31. C¸ ch×nh §iÖn ph¸t ra tíi 600V

32. Tr¶ lêi c¸c c©u hái SGK • §äc tr­íc bµi 29. Bµi tËp vÒ nhµ

33. 2 - CƠ CHẾ HÌNH THÀNH ĐIỆN THẾ NGHỈ: • Có sự chênh lệch về nồng độ ion Na+ và K+: • + [ K+ ] trong dịch bào lớn hơn ngoài dịch mô. • + [ Na+ ] trong dịch mô lớn hơn dịch bào. Sự di chuyển cña các ion có xu hướng như thế nào?

34. Nhận xét sự phân bố các ion kali và ion natri ở 2 bên màng tế bào ?

36. BÀI 28: ĐIỆN THẾ NGHỈ VÀ ĐIỆN THẾ HOẠT ĐỘNG Ii. §iÖn thÕ ho¹t ®éng 2. C¬ chÕ h×nh thµnh

37. BÀI 28: ĐIỆN THẾ NGHỈ VÀ ĐIỆN THẾ HOẠT ĐỘNG Ii. §iÖn thÕ ho¹t ®éng 2. C¬ chÕ h×nh thµnh

38. Lan truyền lieân tuïc töø vuøng naøy sang vuøng khaùc keà beân Lan truyeàn theo caùch “nhaûy coùc” töø eo Ranvie naøy sang eo Ranvie khaùc Do maát phaân cöïc, ñaûo cöïc vaø taùi phaân cöïc lieân tieáp vuøng naøy sang vuøng khaùc Do maát phaân cöïc, ñaûo cöïc vaø taùi phaân cöïc xaûy ra töø eo naøy sang eo khaùc Chaäm(3 – 5 m/s) Nhanh (100m/s) Toán nhieàu naêng löôïng Toán ít naêng löôïng

39. A B C D E A B C D E Xung thần kinh lan truyền trên sợi thần kinh không có bao miêlin (trên ) và sợi có miêlin ( dưới )

40. + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + 2. C¬ chÕ h×nh thµnh ®iÖn thÕ nghØ Maøng tb K+ 150(mM) K+ 5(mM) + Na+ 15(mM) Na+ 150 (mM) -Do söï cheânh leäch noàng ñoä Na+ vaø K+ hai beân maøng + Hé mở Loaïi ion döông naøo ñi qua maøng tb vaø naèm laïi saùt maët ngoaøi maøng TB laøm cho maët ngoaøi maøng tích ñieän döông so vôùi maët trong mang ñieän tích aâm? Coång K+ Beân ngoaøi tb Beân trong tb + - Löïc huùt tónh ñieän giöõa caùc Ioân traùi daáu ÔÛ beân trong teá baøo, loaïi ion döông naøo coù noàng ñoä cao hôn vaø loaïi ion döông naøo coù noàng ñoä thaáp hôn beân ngoaøi teá baøo? + + Na+ - Hoaït ñoäng cuûa bôm Na - K + - Tính thaám cuûa maøng ñoái vôùi K+(coång K+ môû) K+ + + Luùc naøy coång K+, Na+ ñoùng môû theá naøo? + + + Coång Na+ Hình 28.2 ñoùng