Procesrecht in de letselschadepraktijk

1. Procesrecht in de letselschadepraktijk mr. Peggy Hulsbergen Henning-Awater & mr. Arlette Schijns NIS 6 januari 2011 Gastheer: Europrotector Nationaal Automobiel Museum Louwman

2. Agenda • Procesmogelijkheden tijdens afwikkeling letselschadezaak • De praktijk tot op heden van: • Directe actie • Deelgeschil

3. procesmogelijkheden Welke procesmogelijkheden zijn er om het de afwikkeling van een zaak een stap verder te helpen? • Deelgeschil • Kort geding • Voorlopig getuigenverhoor • Voorlopig deskundigenbericht • Voorlopige plaatsopneming en bezichtiging • Vordering inzage of afschrift van bescheiden • Vordering afschrift, uittreksel en inzage van verloren bewijsmiddelen

4. Kort geding • Voorschot geldvordering: • Toewijzing in een bodemprocedure moet in hoge mate waarschijnlijk zijn • Spoedeisend belang • Restitutierisico moet niet aan toewijzing in de weg staan • Bevel of verbod In beginsel geen plaats voor nader onderzoek vaststelling van een bepaalde rechtstoestand/feiten/omstandigheden

5. Voorlopig getuigenverhoor • Spoedig na plaatsvinden van omstreden feiten daaromtrent getuigenverklaringen worden afgelegd • Voorkomen bewijs verloren gaat • Opheldering omtrent feiten om positie beter te beoordelen

6. Voorlopig getuigenverhoor II • Voorafgaande of tijdens procedure • Alleen als de zaak kan leiden (/ heeft geleid) tot een geding voor de burgerlijke rechter • Feitelijk gebeuren waarover getuigen wil doen horen in verzoekschrift, zodat rechter kan controleren of deze relevant en betwist zijn • Het bewijs door getuigen moet door de wet zijn toegelaten

7. Voorlopig getuigenverhoor III Als aan vereisten voldaan toegewezen, tenzij: • Misbruik van bevoegdheid • Strijd met goede procesorde • Ander zwaarwichtig belang • Als er geen belang is (art. 3:303 BW)

8. Voorlopig deskundigenbericht • Bewijs van feiten en omstandigheden • Inschatten kansen in procedure

9. Voorlopig deskundigenbericht II • Voorafgaande of tijdens procedure • Verzoek ter zake dienend en voldoende concreet • Feiten die met deskundigenonderzoek kunnen worden bewezen

10. Voorlopig deskundigenbericht III Als aan vereisten voldaan toegewezen, tenzij: • Misbruik van bevoegdheid • Strijd met goede procesorde • Ander zwaarwichtig belang • Als er geen belang is (art. 3:303 BW)

11. HR 22/2/2008 Voorlopig deskundigenbericht • Deskundige bepaalt welke gegevens nodig zijn voor onderzoek • Partijen zijn tot medewerking aan deskundigenonderzoek verplicht en moeten deskundige desgevraagd die gegevens verstrekken • Gegevens die door ene partij aan deskundige worden verstrekt moeten ook aan wederpartij worden verstrekt • Geldt niet voor medische gegevens verstrekt door partij die gebruik kan maken van blokkeringsrecht, dan alleen aan medisch adviseur verzekeraar

12. HR 22/2/2008 II • Deskundige moet in zijn rapport aangeven welke medische informatie hij heeft ontvangen • Als geen gebruik wordt gemaakt van blokkeringsrecht dan moet in beginsel medische info die aan deskundige is verstrekt ook aan wederpartij worden verstrekt • Laat benadeelde dit na dan moet rechter beoordelen of weigering gerechtvaardigd is (recht op privacy (art. 8 EVRM) vs. equality of arms(art. 6 EVRM))

13. HR 22/2/2008 III • In stelsel voorl. desk. past niet nevenverzoek dat wederpartij bepaalde gegevens aan deskundige verschaft • Andere (medische) gegevens via art. 22 Rv of art. 843a Rv

14. Vordering inzage of afschrift van bescheiden (art. 843a Rv) • Rechtmatig belang • Bepaalde bescheiden • Partij zijn bij de rechtsbetrekking Tenzij: • Gewichtige redenen, of • Behoorlijke rechtsbedeling ook zonder verschaffing gewaarborgd

15. Vordering afschrift, uittreksel en inzage van verloren bewijsmiddelen • Verloren bewijsmiddelen • Inzage voor zover nodig • Rechter bepaalt wijze waarop inzage wordt verschaft

16. Voorlopige plaatsopneming en bezichtiging • Als bewijsmiddelen anders verloren gaan • Inschatten kansen in procedure

17. Conclusie • Procesmogelijkheden benutten in het belang van de afwikkeling van de letselschadezaak • Belang geïntegreerde behandeling van een zaak door schadebehandelaar en advocaat

18. Directe actie • Schade benadeelde door dood of letsel • rechtstreekse vordering benadeelde op aansprakelijkheidsverzekeraar • Bedrag dat verzekerde van zijn verzekeraar kan vorderen • Risico moet aan verzekeraar zijn gemeld • Benadeelde kan alleen procedure tegen verzekeraar starten als verzekerde in het geding wordt geroepen • Nvt bij eigen recht (WAM)/ benadeelde schadeloos is gesteld • Benadeel is alleen getroffene zelf

19. Directe actie II Verzekeraar kan slechts bevrijdend betalen aan verzekerde als: • benadeelde nog geen beroep op directe actie heeft gedaan, én • benadeelde tevergeefs is verzocht binnen vier weken mede te delen of hij een beroep op de directe actie doet

20. Directe actie III • Verzekerde is niet bevoegd ten nadele van de benadeelde over zijn vordering op de verzekeraar te beschikken • Alleen benadeelde kan beslag leggen op de vordering op de verzekeraar

21. Directe actie – jurisprudentie I Rb Rotterdam 30/1/2008 BC6139 • Niet-ontvankelijk omdat niet is gebleken dat verzekerden tijdig in de procedure zijn betrokken • Oproeping obv art. 118 Rv / gezamenlijke dagvaarding van verzekeraar en verzekerde(n)

22. Directe actie – jurisprudentie II RB Rotterdam 14/1/2009 BH1751 asbest, verjaring: Beroep op verjaringstermijn 30 jaar naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar? Gezichtspunten: c) de mate waarin de gebeurtenis de aangesprokene kan worden verweten; Rb: niet relevant dat verzekeraar die rechtstreeks wordt aangesproken geen verwijt treft. Art. 7:954 BW beoogt niet positie verzekeraar te verstreken.

23. Directe actie – jurisprudentie III Rb Den Bosch 2/2/2009 Nwsbr Personenschade april ‘09, p. 7-8 • Verzoek voorlopig deskundigenbericht tegen verzekeraar en verzekerde ingesteld • Verweer dat directe actie slechts ziet op vordering tot nakoming verworpen, omdat verzoeker tov verzekeraar mogelijke grondslag voor vordering heeft • Vr of daadwerkelijk sprake is van situatie als bedoeld in art. 7:954 BW zal in bodemprocedure moeten blijken • Verjaring vordering verzekerde op verzekeraar moet in bodemprocedure worden beslist en staat niet aan toewijzing in de weg

24. Directe actie – jurisprudentie IV Rb Rotterdam 18/3/2009 BI2837 • Overgangswet: art. 7:954 BW nvt voor zover een uitkering voor het in werking treden van de wet is voldaan • Rb: verzekeraar heeft nog geen uitkering gedaan en schade is nog niet afgewikkeld, wel directe actie

25. Deelgeschil • Definitie deelgeschil: “een geschil omtrent of in verband met een deel van hetgeen ter zake tussen een persoon die een ander aansprakelijk houdt voor schade die hij lijdt door dood of letsel en die ander rechtens geldt en waarvan de beëindiging kan bijdragen aan de totstandkoming van een vaststellingsovereenkomst over de vordering” (art. 1019w lid 1 Rv)

26. Deelgeschil • Alleen in gevallen van letsel- en overlijdensschade • Ter ondersteuning van een minnelijke regeling buiten rechte: “al procederend onderhandelen”

27. Deelgeschil • Praktijk tot nu toe • 12 gepubliceerde zaken waarvan 2 niet als deelgeschil zijn aangemerkt (www.rechtspraak.nl)

28. Deelgeschil • Criterium: kan deelgeschil bijdragen aan totstandkoming vaststellingsovereenkomst (art. 1019z Rv)? • Vereist dat buitengerechtelijke onderhandelingen zijn begonnen? • Rb Haarlem 23 november 2010, LJN: BO6959

29. Deelgeschil • Toegang tot de deelgeschilprocedure (art. 1019w Rv): - De persoon die een ander voor zijn schade aansprakelijk houdt • De erfgenamen • Derden die ingevolge art. 6:107 BW een vordering hebben (verplaatste schade)

30. Deelgeschil • Toegang tot het deelgeschil (vervolg): - degene die aansprakelijk wordt gehouden - de aansprakelijkheidsverzekeraar - partijen gezamenlijk

31. Deelgeschil Verschillen ten opzichte van bestaande proceduremogelijkheden: • Eenvoudige en snelle afhandeling van een letsel- of overlijdensschade • Tbv primaire benadeelde: deelgeschil staat niet open voor regresnemers • Op verzoek van een van beide partijen of op gezamenlijk verzoek

32. Deelgeschil • Ruim toepassingsbereik, bijv.: - vragen mbt aansprakelijkheid - vragen mbt schadeomvang - vragen mbt schaderegelingsproces

33. Deelgeschil • Voorbeelden aansprakelijkheid: - beroep op overmacht bij verkeersongevallen - verjaring (asbestclaims) - causaal verband (whiplash, beroepsziektes) - looptijd vergoeding huishoudelijke hulp en uurtarief - verrekening als voordeel van verzekeringsuitkeringen beroep

34. Deelgeschil Voorbeelden schadeomvang: - omvang eigen schuld (gordelkorting); - schadebeperkingsplicht - hypothetisch carrièreperspectief - omvang smartengeld - uurtarief belangenbehartiger mbt BGK - tijdstip en omvang bevoorschotting

35. Deelgeschil Voorbeelden verhouding partijen: - welke deskundige(n)? - welke vragen aan de deskundige(n)? - overlegging patiëntenkaart - meewerken aan reïntegratietraject

36. Deelgeschil Vragen in de uitspraken tot nu toe: • Tussentijdse vergoeding bgk (nieuwe belangenbehartiger) • Betekenis/status deskundigenrapport • Eigen schuld • Uurtarief en omvang BGK • Omvang smartengeld • Benoeming nieuwe deskundige • Kring van gerechtigden bij 6:108 • Zorgplicht 7:658 • Aansprakelijkheid bij medische fout

37. Deelgeschil • Er is geen proceskostenveroordeling • De door de benadeelde gemaakte kosten worden aangemerkt als buitengerechtelijke kosten en komen voor volledige vergoeding in aanmerking mits voldaan aan dubbele redelijkheidstoets (art. 6:96 BW) • De aansprakelijke partij dient de kosten van de benadeelde te vergoeden, maar ook de eigen kosten, zelfs indien hij in het gelijk wordt gesteld

38. Deelgeschil Kostenbegroting in uitspraken: • Meestal EUR 2.000-2.500,- • 1 keer EUR 4.500,- en 1 keer EUR 7.618 • Afhankelijk van deugdelijke en gespecificeerde onderbouwing • Verwezen naar advies ASP

39. Deelgeschil • Vraag: wat gebeurt er met de kosten als er na het deelgeschil een bodemprocedure volgt?

40. Deelgeschil Geen of geen volledige vergoeding: • De wederpartij ten onrechte door de benadeelde aansprakelijk is gehouden • De door de benadeelde gemaakte kosten niet redelijk zijn • De benadeelde ‘eigen schuld’ kan worden tegengeworpen • Matigingsrecht?

41. Deelgeschil • Bevoegde rechter: - rechter die bevoegd is van de bodemzaak kennis te nemen - als al een bodemzaak aanhangig is: die bodemrechter - bij een 2e deelgeschil: de rechter die het 1e deelgeschil behandelde

42. Deelgeschil • Verzoekschrift moet bevatten - de aard en het vermoedelijke beloop van de vordering - een omschrijving van het deelgeschil - een overzicht van de inhoud en het verloop van de onderhandelingen - de naam en de woonplaats van de wederpartij - indien eerder verzoek: processtukken en beschikking bijvoegen

43. Deelgeschil • Geen hoger beroep mogelijk tegen beschikking deelgeschil (art. 1019bb) • Tenzij: tegelijkertijd met het eindvonnis in de bodemprocedure of hangende de bodemprocedure als de rechter die mogelijkheid heeft geopend.

44. Deelgeschil Wat leert de praktijk tot nu toe? • 12 gepubliceerde zaken • 2 werkgeversaansprakelijkheid 3 medische aansprakelijkheid 7 verkeersaansprakelijkheid • Verzoeker is steeds de benadeelde partij • Snelle afhandeling • Ruime interpretatie rechter deelgeschil (op 2 uitzonderingen na)

45. Deelgeschil • Bij goede onderbouwing/specificatie BGK: toewijzing • BGK wegens deelgeschil variëren van € 2.000,- en € 7.618,- • Dubbele kosten door nieuwe belangenbehartiger redelijk • Afstand doen van bewijs? • Nadeel: geen vrijwaring mogelijk • Art. 96 Rv blijft mogelijk: bevoegde rechter is dan kantonrechter • Meerdere deelgeschillen in één procedure mogelijk

46. Bedankt voor uw belangstelling www.vandiepen.com Zijn er nog vragen?