Download
1 / 23
E N D
Şokun kelime anlamı sarsılmadır. Herhangi bir nedenle dolaşım sisteminde kanın azalması nedeniyle dokulara yeterince kan ulaşamaz. Dokulara yeterince kanın gidememesi nedeniyle hücreler oksijensiz kalır. Buna bağlı olarak hücrelerde fonksiyon bozuklukları meydana gelir. Yetersiz doku kanlanması sonucu, hücre fonksiyonlarının bozulmasına şok denir.
Şokta kan basıncı alınamayacak kadar düşüktür. Kalp krizi, şiddetli kanamalar, aşırı sıvı kaybı, büyük yanıklar, ishal, kusma, aşırı korku ve heyecan, karın ve başa şiddetli darbeler şok durumun oluşmasına neden olur. İleri derecedeki kan ve sıvı kaybı şokun en önemli nedenleridir. Kan kaybı damarlarının yaralanması sırasında meydana gelir.
Aynı şekilde ileri derecedeki ishallerde de aşırı sıvı kaybı şokun oluşmasına neden olur. Belirttiğimiz nedenlerden dolayı vücuttan hem kan, hem de sıvı kaybının olması nedeniyle kanın hacmi düşer. Yanıklarda da doku sıvısı kaybı olduğundan kanın hacmi düşer.
Dolayısıyla bu duruma bağlı olarak şok meydana gelir. Herhangi bir nedenden dolayı kişinin şoka girip girmediğini öğrenmek ve buna uygun ilk yardımın uygulanması için şok belirtilerinin bilinmesi gerekir.
Kaza yerinde, yaralının sakin ve sessiz bir şekilde hareket etmeden durması, • Yaralı ya da hastanın soğuk soğuk terlemesi • Derinin soluk olması • Yaralı yada hastada huzursuzluk • Vücut ısısının düşük olması, • Aşırı susama ve dudakların kuruması,
Nabzın zayıf ve hızlı olması, • Bulantı ve kusma, • Kan basıncında düşme, • Gözün göz çukuruna girmesi, • Solunum hızlı ve yüzeysel olması şok belirtilerindendir.
1. Kardiojenik şok2. Psikojenik şok3. Nörojenik şok4. Toksik/Septik şok5. Anafilaktik şok6. Hipovdenik şok
Kardiyojenik şokKalbin pompalama fonksiyonunun bozulması ve kardiyonikoutputun azalmasıyla ortaya çıkar.Kalp atım hızı veya her atımda pompalanan kan miktarı azalmıştır. Genelde miyokardiak enfarktüsün komplikasyonu olarak ortaya çıkar.
Psikojenik şokDuygusal travma veya psikolojik şok sonucunda ortaya çıkabilir. Bu durumda geçici bladikardi görülür, bu da kardiakoutputu azaltır, ve kan basmcı düşer. Aynı zamanda periferalvazodilatasyon ve periferal dirençte azalma olur. Şerebralhipoperfuzyon sonucu hastanın bilinci kaybolabilir.
Nörojenik şokŞiddetli ağrısı olan hastalarda veya beyin ve spinalyaralanmalarada görülebilir.Ağrıda ilk dönemlerde kan basıncı yükselebilir. Ancak ağrı uzunsürerse veya çok şiddetliyse şoka neden olabilir.
Toksik / Septik şokPeriferal direnç azalır ve kan basıncı düşer.Bunun yanında toksemikapillerin geçirgenliğini arttırır. Bu da damarlardan dokulara plazma ve sıvı geçişine neden olur. Sonuçta Intravasküler volüm ve kalbe dönen kan miktarı azalır. Kardiakoutput azalır kan basıncı düşer. Septik şokta hastanın cildi pembe ve ılıktır.
Anaflaktik şokİlaç,besin,arı,böcek sokması veya başka bazı maddelere alerjik reaksiyon sonucunda vücutta büyük oranda histamin salgılanması ile ortaya çıkar. Histaminvazodilatör bir maddedir. Şiddetli hipotansiyona ek olarak genellikle bronkospazm da gelişir. Bütün vücutta yaygın vazodilatasyon, kan basıncında düşme görülür. Vazodilatasyon ciltte kızarıklıklara neden olur.
Uygun bir yere sırtüstü yatırınız. • Etrafındaki kalabalığı dağıtınız. • Az hareket ettirmeye çalışınız.
Beynin kan dolaşmasını ve çalışmasını kolaylaştırmak için başta kanama yoksa başı 150-300 aşağı getirip, ayak ucunu 30- 40 cm kaldırınız. • Yakasını, kemerini, gömleğini gevşetiniz. • Solunum yolu tıkanıklığı varsa gideriniz. • Gerekirse yapay solunum ve kalp masajı yapınız
Kanaması varsa kanamayı durduracak önlemi alınız. • Kırık varsa atel ile tespit yapınız. • Soluk almakta güçlük çekiyorsa baş ve göğüs kısmını hafifçe yükseltiniz.
Battaniye ile örtünüz.-Yaralı bilinçsiz ise katı yiyecek-içecek vermeyiniz. • İhtiyaç durumunda dudakları ve dili birkaç damla su ile ıslatınız
