KIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİ

1. KIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİ Mayıs 2008

2. Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi Nedir? Kırım-Kongo Hemorajik Ateş (KKHA),keneler tarafından bulaştırılan ateş, cilt içi ve diğer alanlarda kanama gibi bulgular ile seyreden hayvan kaynaklı bir enfeksiyondur.

3. Virüsün Tarihçesi 1944-45 Kırım Kırım Kanamalı Ateşi 1956 Kongo Kongo Hastalığı 1968 İki etkenin biyolojik olarak aynı olduğu bulunmuş 1979 İki coğrafik bölgenin adına uygun olarak Kırım-Kongo Kanamalı Ateş Virüs(Crimean-CongHemorrhagic Fever Virus; CCHFV)

4. Dünyada KKKA Endemik Bölgeler

5. KKKA VAK’ALARININ GÖRÜLDÜĞÜ AYLAR

6. Kırım-Kongo kanamalı ateşi virüsü(Crimean-Congo hemorrhagic fever virus, CCHV) • Bunyaviridae familyasından Nairovirus cinsine bağlı olan insanlarda Kırım-Kongo kanamalı ateşi hastalığı’na sebep olmaktadır. Bunyavirus’un elektron mikroskobundaki görüntüsü

7. Bulaşma Yolu • İnfekte hayvanların doku ve kanı ile temas • Kene ısırığı (veya ezilmesi) ile • İnfekte insanlardan • (Genellikle Nozokomiyal) • Laboratuvardan • Hava yolu? • İnfekte sütün içilmesi ile?

8. KKKA NASIL BULAŞIR? Henüz ergin olmamış Hylomma soyuna ait keneler, küçük omurgalılardan kan emerken virüsleri alır, gelişme evrelerinde muhafaza eder; ergin kene olduğunda da hayvanlardan ve insanlardan kan emerken bulaştırır.

9. Virüsün Rezervuarı ve Vektörü Keneler • Argasidae • (yumuşak veya arazi kenesi) • Ixodidae • (sert veya barınak kenesi) Hyalomma, Dermacentor, Rhipicephaluscinsleri ?

10. Larva Nimf Erkek erişkin kene Dişi erişkin kene Nimf (deriye yapışmış) Erkek erişkin Hyalomma Dişi erişkin Hyalomma Dişi erişkin Hyalomma kan emmiş

13. KKKA da Kuluçka Süresi Kene tarafından ısırılma ile virüsün alınmasını takiben kuluçka süresi genellikle 1-3 gündür; bu süre en fazla 9 gün olabilmektedir. Enfekte kan, ifrazat veya diğer dokulara doğrudan temas sonucu bulaşmalarda bu süre 5-6 gün, en fazla ise 13 gün olabilmektedir.

14. KKKA’nin Belirtileri • Ateş • Kırıklık • Baş ağrısı • Halsizlik  • Kanama pıhtılaşma mekanizmalarınınbozulması sonucu; • Yüz ve göğüste kırmızı döküntüler • Gözlerde kızarıklık, • Gövde, kol ve bacaklarda morluklar  • Burun kanaması, dışkıda ve idrarda kan görülür

21. Kırım-Kongo Kanamalı Ateşinden Korunma Hastalığın bulaşmasında keneler önemli bir yer tutmaktadır. Bu nedenle kene mücadelesi önemlidir fakat oldukça da zordur. 1. İnsanlar kenelerden uzak tutulabilir ise bulaş önlenebilir. Bu nedenle de mümkün olduğu kadarkenelerin bulunduğu alanlardan kaçınmak gerekir.

22. Kırım-Kongo Kanamalı Ateşinden Korunma 2. Kenelerin yoğun olabileceği çalı, çırpı ve gür ot bulunan alanlardan uzak durulmalı, bu gibialanlaraçıplak ayak yada kısa giysiler ile gidilmemelidir. 3.Bu alanlara gidenlerinlastik çizmegiymeleri,pantolonlarının paçalarını çorap içinealmaları,

23. Kırım-Kongo Kanamalı Ateşinden Korunma 4. Ayrıca uzaklaştırıcı olarak WHO (Dünya Sağlık Örgütü) tarafında da önerilen DEET, dimetil ftellat, benzil benzoat ve indanol içeren uzaklaştırıcıları açık yerlere ve kıyafetlere uygulanması, 5.Bu kenelerle sıklıkla karşılaşılabilecek ortamda çalışması gerekenlerin kıyafetlerine WHO tarafından önerilen ilaçları uygulaması, önerebilinir.

24. Kırım-Kongo Kanamalı Ateşinden Korunma 6.Diğer canlılara ve çevreye zarar vermeden, haşere ilacı (insektisit) ile uygulamanın uygun görüldüğü durumlarda  çevre ilaçlanması yapılabilinir. 7. Kenelerin bulunduğu alanlara gidildiği zaman vücut belli aralıklarla kene için taranmalıdır.

25. Kırım-Kongo Kanamalı Ateşinden Korunma 8. Vücuda yapışmış keneler uygun bir şekilde  kene ezilmeden, ağızdan veya başından tutularak bir cımbız veya pens yardımıyla sağa sola oynatarak alınmalıdır. Isırılan yer alkolle temizlenmelidir. Mümkünse kenenin tanı için alkolde saklanması uygun olur.

26. KENE KOVUCU İLAÇLAR Giysilere, çadır, uyku tulumu, koltuk, kanepe, halı, kilim perde, duvar gibi kenenin uzak tutulması istenen alanlara uygulanır. Uzun süreli koruma sağlar. Giysilere giymeden önce uygulanıp kuruduktan sonra giyilir. Ken-Kov Aeresol (TAMAY) Anti-Kene Sprey (PCI) Sivrisinekler için piyasada mevcut olan direkt vücuda sürülen ilaçlar kenelere karşı da kullanılabilir. Kısa süreli koruma sağlar. OF, KOV, SİN-KOV vb.

27. KENE KOVUCU İLAÇLAR Kırsal alanlara gidildiğinde vücudun açıkta kalan kısımlarına repellent olarak bilinen böcek kovucu maddelerin sürülmesi, kenelerin birkaç saat vücuda yaklaşmalarını engellemektedir.

28. KENE KOVUCU İLAÇLAR Park ve mesire yerleri gibi dar alanlarda ise çok yoğun kene olması durumunda, çevreye ve halk sağlığına yönelik etkileri iyi bilinen insektisit ilaçların uzmanların kontrolünde yapılması faydalı olabilir.

29. Kenelerin Habitatlarının Değiştirilmesi • Herbisidal ilaç kullanımı • Arazi (anız) yakma • Arazinin sürülmesi • Kuru yaprak tabakasının hatta orman taban örtüsünün kaldırılması *Ekolojik bozulmaya yol açabilir, ancak zorunlu hallerde denenebilir

30. KENE ÇIKARILMASI Keneler virüsü, vücuda yapıştıktan hemen sonra vermeyip, bunun için belirli bir süre gerektiğinden kenenin en kısa sürede çıkarılması çok önemlidir. Keneler kesinlikle ezilmeden ve kenenin ağız kısmı koparılmadan bir cımbız veya pens yardımıyla kenenin vücuda yapıştığı yerden tutularak, sağa solaoynatılarak çıkartılmalıdır.

31. KENE ÇIKARILMASI Kene üzerine herhangi bir kimyasal madde (alkol, gaz yağı, kolonya vb.) kesinlikle dökülmemeli ve keneler sigara veya kibrit gibi fiziksel yöntemlerle uzaklaştırılmaya çalışılmamalıdır. Çünkü bu durumda keneler kusmakta ve mikrobu vücuda verebilmektedir. Mecbur kalınırsa (deri içinde kenenin başının kalması vb.) kenelerin cerrahi yöntemle çıkarılması gerekmektedir.

34. İple Kene Çıkarma

35. Tedavi Spesifik tedavisi yoktur Destek tedavisi (Kan replasmanı, solunum-dolaşım desteği vb.) Antiviral ilaç (Ribavirin) kullanılabilir.

36. Prognoz • Hafif ve orta derecede klinik seyir gösterenler yaklaşık 9-10 günde iyileşir • Mortalite oranı ortalama %30 (%8-80) • İyileşen olgularda sekel görülmez • Ölüm klinik bulguların 2. haftasında görülür Ölüm karaciğer, böbrek ve akciğer yetmezlikleri nedeni ile olmaktadır.

37. TEŞEKKÜR EDERİZ