1 / 29

FEN LABORATUVARINDA ÖLÇÜ HATALARI VE ANLAMLI RAKAMLAR

FEN LABORATUVARINDA ÖLÇÜ HATALARI VE ANLAMLI RAKAMLAR. Ölçü hataları. Hiçbir fiziksel ölçü yardımıyla bir fiziksel büyüklüğün kesin değeri elde edilemez Alet duyarlılığı, izlenilen metot, ve ölçüyü yapan şahsın yeteneğine göre değere az veya çok yakın bir sonuç bulunabilir.

alma
Télécharger la présentation

FEN LABORATUVARINDA ÖLÇÜ HATALARI VE ANLAMLI RAKAMLAR

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. FEN LABORATUVARINDAÖLÇÜ HATALARI VE ANLAMLI RAKAMLAR

  2. Ölçü hataları • Hiçbir fiziksel ölçü yardımıyla bir fiziksel büyüklüğün kesin değeri elde edilemez • Alet duyarlılığı, izlenilen metot, ve ölçüyü yapan şahsın yeteneğine göre değere az veya çok yakın bir sonuç bulunabilir

  3. Anlamlı rakam: doğru olduğu kesin bilinen rakamdır • Fiziksel ölçülerde bir ve yalnız bir tahmini veya şüpheli rakama müsaade edilir ve buna da anlamlı rakam gözüyle bakılır.

  4. 4,87 cm (Milimetre bölmeli bir cetvelle uzunluk ölçülmüş) • 6 veya 8 de olabilir. Ne olursa olsun bu rakam ölçülen uzunluk hakkında faydalı bir şey ifade eder. • Anlamlı rakam sayısı: 3 • Virgül’ün anlamlı rakamlar üzerinde hiçbir etkisi yoktur. • 48,7 – 0,0487 gibi.. Bunlarda anlamlı rakam sayısı: 3

  5. Bir milimetre bölmeli bir cetvel ile bir uzunluğun tam 30 cm olarak yazılması “cehalet örneği” • 30 cm yerine 30,00 yazmak lüzumsuz değil aksine yazılması zorunludur.

  6. 1,24 6,26 76,2 87,4 Aşağıdaki sayıların 3 anlamlı rakamla yazılması • 1,2446 • 6,2563 • 76,254 • 87,35 • Kural 1: Terk edilen ilk anlamsız rakam 5 den küçük ise korunan son rakam olduğu gibi kalır, değilse 1 artırılır! • Kural 2: Terk edilen ilk anlamsız rakam 5 ve korunan son anlamlı rakam tek ise son anlamlı rakam 1 artırılır • Kural 3: Terk edilen ilk anlamsız rakam 5 ve korunan son anlamlı rakam çift ise değiştirilmez

  7. Ölçme • bir varlığı veya varlıklara ait özellikleri, uygun araçlar kullanarak, bir birim cinsinden sayı ile ifade etmektir. • Nitel Ölçümler • Nicel Ölçümler

  8. Nitel Ölçümler • Bir nesne veya olayla ilgili sayısal olmayan değişkenlerin ölçülmesidir

  9. Nicel Ölçümler • Bir nesne veya olayla ilgili değişkenlerin büyüklüklerinin sayısal olarak ifade edilmesidir

  10. Ölçüm Yaparken Dikkat Edilecek Hususlar • Kullanılan ölçü aracını ölçebileceği en küçük değer yani duyarlılığı istenilen duyarlılık düzeyine ve nesnenin boyutlarına uygun olmalıdır • Ölçüm yapan kişiler o alanda kullanılan aletleri kullanmasını daha önce öğrenmiş olmalıdır • Ölçü araçlarının zamanla ayarı bozulabilir. Bu nedenle düzenli aralıklarla ayar kontrolü yapılmalıdır

  11. Güvenirlik • herhangi bir ölçme araç veya yönteminin ne derece tutarlı ölçüm yapabildiğidir • ölçme sonuçlarının hatalardan arınıklık derecesidir

  12. Tutarlılık • ölçümlerarasındaki farklılığın ne boyutta olduğuna karar verilmesidir ve rastlantısal hatalara bağlıdır • ölçümler arasındaki farklılığın ne derece olduğunu kontrol etmek ve ortalama alarak daha az hatalı değeri belirlemektir

  13. Deneysel hatalar • Deney sürecinde; deney aracı, deneyi yapan kişi, deney yöntemi ve deney ortamı koşullarından biri ya da birkaçından ileri gelen hatadır.

  14. Kaba Hatalar • aletindeki yanlış okuma hatası, yanlış hedefe bakmaktan doğan hatalar gibi ölçmecinin dikkatsizliği, yorgunluğu vb. nedenlerle ortaya çıkabilecek hatalardır. • Kaba hatalar kontrol ölçmeleriyle kolayca ortaya çıkarılabilir.

  15. Düzenli (Sistematik) hatalar • Bu hatalar ölçümde kullanılan sistemden veya aletten ileri gelir. Ölçme sonuçlarına aynı yönde etkiyen hatalardır. • Bu hataların büyüklüğü ve işaretleri belli bir parametreye bağlıdır. • Bu parametrelerin etkileri ortadan kaldırılmadan ölçmeler ne kadar tekrar edilirse edilsin bu tür hatalar ortadan kalkmaz.

  16. Deneyi yapan kişiyle ilgili hatalar • İnsan duyu organlarının kusursuz olmaması nedeni ile kişisel dikkat ve yeteneğin sınırlı olmasından kaynaklanan hatalardır. • Aynı zamanda deneyi yapan kişinin deneyim ve becerileriyle ilgilidir. • Örneğin, yatay açı ölçümünde operatörün, aletin düşey gözlem çizgisini, gözlenen hedefe tam olarak yöneltememesi gibi

  17. Girişim hataları: • Ölçüm yapan aletin ölçülen değişkenin değerini etkileyerek değiştirmesidir.

  18. Ortamdan Kaynaklanan Hatalar • Rüzgar, sıcaklık, rutubet, hava katmanlarındaki kırılma, yerçekimi, manyetik alan vb değişik doğa olaylarından kaynaklanan hatalardır. • Örneğin, çelik şerit metrenin boyunun hava sıcaklığı ile değişimi gibi

  19. Düzensiz (Rastlantısal, Tesadüfi) Hatalar • Kaba ve düzenli olmayan diğer bütün hatalar düzensiz hata olarak adlandırılırlar ve bu hatalar, kontrol ölçmeleriyle de ortaya çıkartılamaz. • Hataların işaretleri bazen artı bazen de eksi olabilir.

  20. Hesaplama hataları • Matematiksel hatalardır. Verilerin Analizinde Yapılan Hatalar; Puanlama, tablo yapımı, hesaplama hataları ölçümü büyük oranda etkileyebilir.

  21. Verileri işlerken sonuçları yuvarlatma • Anlamlı rakamlarda yapılan hatalardır.

  22. Yaklaşık alma • Sonuçların yaklaşık alınmasında yapılan hatalardır.

  23. Hatalar

  24. Mutlak hata • Bir ölçü aynı özenle n defa tekrarlandıktan sonra aritmetik ortalaması X bulunmuş ise teoriye göre mutlak hata:

  25. Bağıl hata Birçok defa bir büyüklük, diğer birkaç büyüklüğün fonksiyonudur. Bu gibi hallerde sonucun bağıl hatası, hata teorisi ile bulunmuş yandaki bağıntılardan hesaplanır.

  26. Örnek 1 • 27,12 • 27,04 • 26,15 • 27,08 • 27,15 • 27,12 • 26,90 • 27,14 • 26,95 • 27,03 • 27,20 Bir uzunluk 11 defa ölçülmüş ve yandaki çizelgedeki değerler elde edilmiştir. Sonucu, mutlak ve bağıl hatayı hesaplanıyınız.

  27. Xort = 270,73 / 10 Xort = 27,07 n Xi ΔXi= Xi – X (ΔXi )2 • 27,12 • 27,04 • 26,15 • 27,08 • 27,15 • 27,12 • 26,90 • 27,14 • 26,95 • 27,03 • 27,20 + 0,05 - 0,03 -- + 0,01 + 0,08 + 0,05 - 0,17 + 0,07 - 0,12 - 0,04 + 0,13 25 . 10-4 9 . 10-4 -- 1 . 10-4 64 . 10-4 25 . 10-4 289 . 10-4 49 . 10-4 144 . 10-4 16 . 10-4 169 . 10-4 790. 10-4 10.9 ΔX = ± 0.0297 cm ΔX = ± 0.03 cm Sonuç (x) = 27,07 ± 0.03 cm Bağıl hata =ΔX / x = 0,03 /27,07 =0,001 = % 0,1 (duyarlık) Toplam=270, 73 Toplam=790. 10-4

  28. Örnek 2 Sonucu, mutlak ve bağıl hatayı hesaplanıyınız.

  29. Örnek 3

More Related