Kazanım

1. Kazanım 2. Kanıtlara dayanarak Osmanlı Devleti'nin siyasi güç olarak ortaya çıkışını etkileyen faktörleri açıklar.

2. 13. YY da doğuda Moğol istilası olunca bir çok Türk Boyu Anadolu’ya yönelmiştir. • Moğol tehlikesinden kaçan Türk boylarından birisi de Osmanlıların bağlı olduğu Kayı Boyudur • Kayı boyu Anadolu Selçukluları döneminde Ankara yakınlarındaki Karacadağ Bölgesine yerleşmişlerdi. • Bir süre Karacadağ bölgesinde kalan Kayı Boyu Ertuğrul Gazi başkanlığında Bursa yakınlarındaki Söğüt Domaniç çevresine yerleşmiştir • 1243 Kösedağ Savaşında Anadolu Selçukluları yenilince Anadolu’ya Moğollar hakim olmuş ve Anadolu’da siyasi birlik bozularak İkinci Beylikler dönemi yaşanmaya başlamıştır. • 1281 yılında Ertuğrul Gazi ölünce aşiretin başına Osman Bey geçmiştir. • Osman Gazi aşireti beylik haline getirerek 1299 da Osmanlı Beyliğinin kurucusu olmuştur Güneş halifeliği, ay padişahlığı, silahlar devlet gücünü, çiçekler sevgi ve muhabbeti, terazi adaleti, kitap hukuku ve Allahın kanunlarına bağlılığı en alttaki yuvarlak şekiller başarılı kişilere verilen  devlet nişanlarını ifade eder.       En üstteki yuvarlak içindeki tuğra devrin padişahının tuğrasıdır.Ayın içindeki yazı: Osmanlı Devletinin Padişahları Allah-u Taalâ'nın  muaffak kılması ve yardım etmesine dayanırlar Moğol tehlikesi karşında doğudan gelen Türkmenler Anadolu’nun uç bölgelerine yerleşmiştir. Haritadan Osmanlının kurulduğu bölgeyi inceleyiniz Osmanlı Devleti’nin ismi nerden gelmiştir? Bu sembolü hangi Türk devleti kullanmıştır?

3. Osmanlıda Padişah çocuklarına Şehzade denirdi. Şehzadeler çocukluktan itibaren iyi bir eğitim alırlar ve devlet yönetiminde tecrübe kazanması amacı ile illere vali olarak gönderilirdi. Coğrafi konumunun sağladığı avantaj Merkeziyetçi bir sistem yürütülerek ülkenin hanedan üyeleri arasında bölüştürülmemesi Diğer Türk Beylikleri ile mücadele etmemesi, Bizans’ın ve Balkanların güçsüz olması Doğudan gelen göçlerin iyi bir iskan politikası ile yerleştirilmesi Yönetiminin hoşgörü ve adalete dayalı olması Türk Devletlerinin kısa sürede yıkılmasının sebeplerinden birisi ülkenin hanedan üyeleri arasında paylaştırılması idi Bizans ile savaştığı için diğer beylikler Osmanlı Beyliğine yardım bile etmişlerdir. Fethedilen yerlerde doğudan gelen Türkmenler yerleştirilmiş ve alınan yerlerde kalıcı olunmuştur. Bizans baskısından bıkan halk bu hoşgörülü yönetim sayesinde Osmanlı’ya karşı bağlı kalmıştır. Coğrafi konumu neden avantaj sağlamış olabilir? Küçük bir beylik olan Osmanlıların büyümesinin sebepleri nelerdir? Osmanlı Devletinin kurulduğu bölgeyi diğerlerine göre karşılaştırınız Anadolu Beyliklerinin kurulduğu yerleri inceleyiniz Osmanlının kurulduğu dönemde Balkanlarda hangi devletler vardır? Padişahların gerçek bir lider gibi yetiştirilmesi Bu çizimler Bizans’ın durumu hakkında sizde nasıl bir fikir uyandırdı?

4. Osmanlının kurulduğu sıralarda Bizans zayıf durumdaydı. Doğudan gelen Türkmenlere yeni yerleşim yerleri gerekiyordu. Ayrıca gaza duygusu ile hareket ediliyordu Ertuğrul Gazi’den sonra başa geçen Osman Gazi fetihlerini hangi tarafa doğru yapmıştır? Komşu beylikler yerine Bizans ile savaşmasının sebepleri neler olabilir? Bu durumun sonuçları nelerdir?

5. Osman Bey sık sık Ahi lideri Şeyh Edebalı'nın ziyaretine gider öğütlerini dinlerdi. Misafir olarak kaldığı bir gecede gördüğü rüya şöyle idi. Şeyh Edebalı'nın koynundan çıkan bir ay geldi kendi koynuna girdi. Göğsünden bir ağaç bitti. Öylesine büyük bir ağaç oldu ki dalları gökleri, kökleri tüm dünyayı sardı. Gölgesi bütün yeryüzünü tuttu. İnsanlar o ağacın gölgesinde toplandılar. Ulu dağlara ve dağların eteğinden çıkan coşkun sulara hep o ağaç gölge etti. Osman Bey rüyasını Şeyh Edebalı'ya anlatır. Edebalı rüyayı şöyle yorumlar:"Oğul Osman, Hak Teala sana ve soyuna hükümranlık verdi mübarek olsun, kızım Malhun Hatun senin helâlin olsun."der. Edebalı'nın bu yorumu üzerine Osman Gazi Malhun Hatun(Rabia Bala Hatun)ile evlenir.           Bu rüyadan doğan Osmanlı Devleti tam 6 asır Devlet-i Muazzama olarak üç kıt'ada hüküm sürdü. Siz bu rüyadan nasıl bir yorum çıkarıyorsunuz? Şeyh Edebali’nin yorumu hakkında neler düşünüyorsunuz?

6. Şeyh Edebali Osman Gazi Osman Bey’in Ahi lideri Şeyh Edebali’nin desteğini alması Beyliğin büyümesini nasıl etkilemiştir ?

7. Ertuğrul Bey’den aldığı Aşireti Beylik haline getirerek 1299 ‘da Osmanlı Devletinin kurucusu olmuştur. • Yaptığı fetihlerle Osmanlı sınırlarını genişletmiştir Bizans tekfurları ile 1302’de yapılan Koyunhisar savaşını Osman Bey kazanmıştır Osman Bey döneminde alınan yerleri söyleyiniz.

8. Osman Beyden sonra yerine oğlu Orhan Bey geçmiştir. Bu dönemde beylik sınırları genişleyerek devlet haline gelmiştir Bursa İznik Karesi Beyliği Çimpe Kalesi 1326 1331 1345 1353 Orhan Bey döneminde yeni alınan yerler neresidir? Alınan yerlerden hangisi diğerlerine göre daha dikkat çekicidir?

9. Osmanlılar fethettiği yerlerde sadece hoşgörülü yönetim sağlamakla kalmamış, oralardaki mimari eserleri koruduğu gibi şehirleri hep Türk İslam eserleri ile donatmıştır Osmanlıda Bir Merkez-İznik

10. İznik Ayasofya Kilisesi. Günümüze kadar kalan görüntüsü. • Günümüzde müze olarak korunmaktadır. • İznik’in fethinde büyük katkısı olan Kırgızlar için yapılan Kırgız Türbesi • İznikte yapılan Yeşil Cami Osmanlı’nın fethettiği yerlerdeki farklı dine ait ibadet yerlerini yıkmaması hakkında neler düşünüyorsunuz?

11. Çocuklar ben Orhan Gazi. İznik’i fethettikten sonra hemen medrese yaptırdım. Medreseye devrin önemli müderrisi Kayserili Davud’u günlük 30 akçe karşılığı ders verdirmek için getirttim. Acaba bunları ben niye yaptım? Karaman,Kahire ve İran’da eğitim aldıktan sonra İznik medresesinde 15 yıl Baş müderrislik yaparak Osmanlıdaki ilmi teşkilatın mimarlarından oldum • Osmanlı devletinin yapmış olduğu ilk medrese İznik Medresesidir. Medrese Türk-İslam dünyasında yüksek eğitim veren kurumlardandır.

12. “Balkan” hiç kuşkusuz Ormanlık Dağ anlamında Türkçe bir kelimedir. Balkanlarda Osmanlı mirasını aramak anlamsız bir şeydir. Bizzat Balkanlar Osmanlı mirasıdır Balkanlarda İlerlemeler Balkan Tarihçisi olan Maria Todorova’nın bu sözünden neler anladınız?

13. Balkanlardaki bu karışık durumda Bizans İmparatoru Kantakuzen Osmanlının desteğini almak için kızını Orhan Bey ile evlendirmiştir. • Sırplar Bizans’a saldırınca yardıma Orhan Beyin oğlu Süleyman Paşa gitmiş ve Bizans’ı tehlikeden korumuştur. Bizans bunun karşılığında Rumeli’de Çimpe Kalesini Osmanlı’ya vermiştir Osmanlının Rumeli’ye geçişini kolaylaştıran sebeplerden birisi de Çanakkale ve Balıkesir çevresinde kurulmuş olan Karesi Oğulları Beyliğinin alınmış olması ile Karesi donanması ile Hacıil Bey, Evrenuz Bey ve Ece Halil gibi komutanların Osmanlı hizmetine girmesidir. Çimpe kalesi Rumeli’de alınan ilk yer olmuştur. Süleyman Paşa burayı üs olarak kullanmış ve kısa sürede yarımadayı fethetmiştir. Çizimlere bakarak Osmanlının Balkanlara geçtiği Sırada hangi devletler olduğunu söyleyiniz.

14. Fethedilen yerlerdeki halktan sorun çıkarabilecek türde olanlar Anadolu’ya yerleştirilmiştir İskan Politikası Balkanlarda Türk Nüfusu artmıştır. Anadolu’da konar göçer olan Türkmenler Rumeli’ye geçirilerek toprak verilmiş yerleşik hayata geçmişlerdir Alınan yerlerin savunulması ve elde tutulması kolaylaşmıştır. Göçebe Türkmenler yerleşik hayata geçirilmiştir • Osmanlıda yerleşme politikası dediğimiz İskan Politikası vardı Anadolu’nun fethinde olduğu gibi önce dervişler bölgeye giderek halkın gönlünü fethetmiş sonrasında bölge alınarak kalıcı olmak için iskan politikası uygulanmıştır • Balkanlardaki bu fetih hareketleri 1402 Ankara Savaşına kadar sürmüştür. Haritada Yıldırım Bayezıd döneminde Balkanlardaki Osmanlının aldığı yerleri görüyorsunuz. Balkanlara yerleşmenin son aşaması da Anadolu’nun yurt edinilmesinde olduğu gibi Balkanlarda imar faaliyetlerinin başlatılmasıdır. Bizans İmparatorluğu için neler söyleyebilirsiniz? Siz Osmanlı hükümdarı olsanız yeni alınan yerlerde kalıcı olmak için neler yapardınız? Türklerin balkanlara gelmesi ile nüfusun dışında başka nelerde gelmiş olabilir?

15. Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) ile Türk Tarih Kurumu'nun (TTK) önderliğinde 8 yıl önce başlatılan yurtdışındaki 'Osmanlı Eserleri Envanteri Projesi'nin Balkanlar ayağı son aşamasına geldi Yüzde 80'i tamamlanan ve bire bir saha çalışmalarına dayanan projenin 2010'da tamamlanması bekleniyor Yapılan çalışmalar daha önce 15 bin 787 olarak tespit edilen Balkanlar'daki mimari yapıların iki kat fazla olduğunu ortaya koyuyor. Türkiye'den giden ekipler, sadece cami, kale, medrese veya bedesten gibi akla ilk gelen yapıları değil; tekke, zaviye, türbe, han, arasta, imaret, hamam, köprü, su kemeri, çeşme, kule, mektep, kütüphane, ocak ve tabya gibi birçok eseri tespit ediyor, planlarını ve tek tek mimari özeliklerini çıkarıyor. Osmanlı Döneminde Balkanlara hangi tür eserler yapılmıştır? Osmanlının bu kadar eser yapması hakkında neler düşünüyorsunuz? Maria Todorova’nın “Balkanlar Osmanlı Mirasıdır” düşüncesine uyuyor mu?

16. Osmanlı-Haçlı Seferleri Sırp Sındığı I. Kosova Niğbolu Varna II. Kosova 1364 1389 1396 1444 1448

17. Kısa Tarihçe Çirmen Savaşı Ankara Savaşı 1402-1413 Fetret Devri 1413-1421 Çelebi Mehmet 1421-1451 II. Murat 1371 1402 1402 1413 1421

18. I.Murat Dönemi’nde başlatılan bu sistemle, Rumeli’de Müslüman olmayan ailelerin çocukları, çok küçük yaşlarda alınıp hem ilmi yönden hem de dini yönden eğitilirdi.En akıllı olanları Enderun Mektepleri’ne diğerleri ise ilk önce Acemioğlanlar Ocağına oradan da Yeniçeri Teşkilatı’na alınırdı. Osmanlı Devleti’nde uygulanan bu sisteme ne ad verilirdi? A) Veraset B) Dirlik C) Devşirme D) Pencik

19. Osmanlı Ordusu Osmanlının ilk kurulduğunda düzenli bir ordusu yoktu. Sefere çıkılacağında veya sınırlara herhangi bir saldırı olduğunda hemen toplanılarak birlikler oluşturulurdu. Osman bey döneminde neden düzenli bir orduya ihtiyaç duyulmamış olabilir?

20. Yaya ve Müsellem Babam zamanında düzenli ordu yoktu. Fakat yaptığım seferlerle ülke sınırlarını oldukça genişletmiştim. Artık beylikten devlete dönüşüyorduk. Bu sınırları devamlı koruyacak askeri birliklere ihtiyaç duyuldu. Bende Osmanlının ilk askeri teşkilatı olan “Yaya ve Müsellem’leri kurdum

21. Osmanlı Ordusu Kara Kuvvetleri Deniz Kuvvetleri KAPIKULU ASKERLERİ EYALET ASKERLERİ YARDIMCI KUVVETLER Tımarlı Sipahiler Acemi Ocağı Azaplar Yeniçeriler Akıncılar Cebeciler Topçular Top Arabacısı

22. Kapıkulu askerleri devletten ulufe denilen maaş alan, süvari ve piyade diye ikiye ayrılan ve devşirme sistemi ile oluşturulan sürekli askerlerdir. Bunların en önemli kısmını Yeniçeriler oluşturmaktadır. Devşirme sistemi: ilk başlarda fetihlerde elde edilen esirlerle sonra ise balkanlardan alınan küçük çocukların Türk ailesine verilerek Türkçeyi ve Müslümanlığı öğrenmesinden sonra acemi oğlanlar ocağında eğitime tabi tutulması sistemiydi Yeniçeriler ilk başlarda büyük faydası olmasına rağmen sonradan devlete zarar vermeye başlamış ve II. Mahmut tarafından 1826’da kaldırılmıştır.

23. Tımarlı Sipahiler Tımar sisteminden oluşturulan atlı birliklerdir. Savaşta yararlılığı dokunan kişilere belirli yerin vergisini toplama işi verilir, toplanan bu paranın bir kısmı ile kendi geçimini sağlarken bir kısmı ile devlete Cebelü denilen askerleri yetiştirirdi. Savaş zamanında ordunun önemli bir kısmını oluştururlardı. Tımar sisteminin nasıl faydaları vardır?

24. Akıncılar: Barış zamanlarında sınırları korurlar, savaş zamanlarında düşman ülkelerine akın yaparlar. Keşif ve ordunun öncü görevlerini yürütürler. • Azaplar: Gönüllülerden oluşurdu ve düşmana ilk saldıran birliklerdi.

25. Osmanlıda Deniz Kuvvetleri • İlk Osmanlı Donanması Karesioğulları’nın alınması ile oluşturulan donanmadır • Donanma askerlerine Levent denilmektedir. • Donanma Komutanına Kaptanı Derya denilirdi

26. Aşağıdakilerden hangisi Kapıkulu Askerleri’nin özellikleri arasında yer almaz? A) Padişaha bağlı aylıklı ve sürekli görev yapan askerlerdi, B) Osmanlı Ordusu’nun temel çekirdeği durumunda olan bu askerlerin Bir bölümü yaya bir bölümü ise atlı idi, C) Kapıkulu Askerleri’nin en önemlisi Yeniçeri Askerleri’dir, D)Kapıkulu Askerleri dirlik sahiplerinin beslemek ve ihtiyaçlarını karşılamakla yükümlü oldukları askerlerdi

27. Osmanlı Yönetimi Divanda alınan kararları padişah inceler uygun görürse yürürlüğe girerdi. Bu yönü ile Divanın “Danışma Meclisi” şeklinde çalıştığını çalıştığını gösterir Ben II. Mahmut’um Divan usulünü kaldırarak nazırlık sistemini getirdim Nişancı Fethedilen yerleri defterlere kaydeder ve yabancı devletlerle yazışmaları yürütürdü Defterdar Mali işlerden sorumlu Divan üyesidir Gelir ve giderlerin hesabını tutardı Kazasker Kadıların ve müderrislerin atamasını yapar ayrıca Divana gelen yüksek davalara bakardı Şeyhülislam İlk başlarda Müftü olarak divana girmiştir. Alınan kararların din açısından uygunluğuna bakardı Divana sadrazamların başkanlık etmesi ile sadrazamların gücü artmış ayrıca divan üyeleri divanda rahatça düşüncelerini belirtmeye başlamıştır. Neden padişahlar Divana başkanlık etmeyi bırakmış olabilir? Defterdarın görevini günümüzde hangi bakan yapar? Nişancının görevini günümüzde hangi bakan yapar? Kazaskerin görevini günümüzde hangi bakanlar yapar?

28. ÖRNEK CÜMLELER Doğru Yanlış Osmanlının kısa sürede büyüme nedenlerinden birisi de coğrafi konumunun etkisidir Orhan Bey Karasioğulları’na son verilince Osmanlı devleti Rumeli’ye geçmiş oldu İskan politikası gereğince fethedilen yerlere Anadolu’dan getirilen Türkmenler yerleştirilirdi Tımar sahiplerinin yetiştirmek zorunda olduğu askerlere Cebeci denirdi Divan-ı Hümayunda alınan kararlar yürürlüğe girerdi

29. SBS 2009 Kaç numaralı kutuda verilen bilgi ile Osmanlı Beyliği’nin kısa sürede genişlemesinde coğrafi konumunun önemi belirtilmiştir? Osmanlı Beyliği’nin kısa sürede genişlemesinin sebeplerinden bazıları şunlardır: A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

30. SBS 2009 Verilen şemada “?” ile gösterilen yere, aşağıdakilerden hangisi yazılabilir? A) Maltepe (Pelekanon) Savaşı B) Varna Savaşı C) Ankara Savaşı D) Otlukbeli Savaşı

31. SBS 2009 Şemada bazı divan üyelerinin günümüzde hangi bakanlıklarla benzerlik gösterdiği belirtilmiştir Buna göre şemadaki boş yere, aşağıdakilerden hangisi yazılabilir? A) Maliye Bakanı B) Devlet Bakanı C) Millî Eğitim Bakanı D) Millî Savunma Bakanı

32. SBS 2010 A) Balkanlı ulusları Müslüman olmaya zorlamak B) Rumeli ile Anadolu arasındaki sosyal ilişkileri geliştirmek C) Fethedilen yerlerde kalıcı egemenlik kurmak D) Türklere karşı haçlı ordusu oluşturulmasını engellemek

33. SBS 2010 Bu konuşma ile kendini tanıtan Osmanlı askeri, aşağıdakilerden hangisidir? Devşirme sistemine göre alınıp eğitilen doğrudan padişaha bağlı maaşlı ve sürekli askerleriz • A) Akıncı • B) Yeniçeri • C) Levent • D) Tımarlı sipahi

34. I-Fethedilen yerlerdeki arazileri defterlere kaydetme, II-Yabancı devlet hükümdarlarına gönderilen mektupları yazma, III-Divanda kanunlarla ilgili olarak açıklamalarda bulunma, IV-Yazışmalara padişahın tuğrasını çekme, Yukarıda yer alan görevler aşağıdaki divan üyelerinden hangisinin başlıca görevleri arasında yer almaktadır? A) Kazasker B) Nişancı C) Defterdar D) Sadrazam