به نام خدا

1. به نام خدا موضوع : راههای تشخيص تنوع ژنی حسن امينی ديلمی استاد راهنما: جناب آقای دکتر باباييان

2. راههاي تشخيص تنوع ژنتيكي (تشخيص چند شكلي ): كاريوتايپ نشانگرهاي ژنتيكي ريخت شناسي (مورفولوژيكي) سيتولوژيكي فيزيولوژيك مولكولي

3. كروموزمومها در مرحله تقسيم ميوز قابل رويت مي گردند كه توسط روشهاي سيتوژنتيكي بر اساس اندازه مرتب مي شوند كه به اين عمل تهيه كاريوتايپ مي گويند . كاريوتايپ: نمونه كاريوتايپ گندم

4. نشانگرهاي ژنتيكي: به تفاوت هاي موجود بين رديفDNAکروموزوهای هر موجود که از افراد به نتاج آنها منتقل می شود، نشانگر ژنتیکی گفته می شود. به عبارتی هر آنچه میان افراد، لاینها، جمعیت ها، گونه ها، نژادها و یا سویه های مختلف تفاوت داشته باشد و سبب تمایز آنها از یکدیگرگردد به عنوان نشانگر ژنتیکی شناخته می شود، چند شکل بودن(تنوع) و توارث پذیری از جمله شرایط لازم برای یک نشانگر ژنتیکی است.

5. ویژگیهای نشانگر برتر: 1) تشخیص آسان همه فنوتیپ های ممکن افراد هموزیگوت و هتروزیگوت 2) تاثیر نداشتن بر سایر اللهای موجود در جایگاه ژنی(عدم وجود اپیستازی) 3) تظاهر در مراحل اولیه نمو 4) حداقل بودن یا عدم اثر متقابل با نشانگرهای دیگری که می توانند بطور همزمان در یک جمعیت در حال تفرق مورد استفاده قرارگیرند. 5) پیوستگی بسیار نزدیک با ژنهای مورد نظر 6) توارث پذیری کامل 7) آسان بودن اندازه گیری

6. انواع نشانگرهای ژنتيکی: 1) ريخت شناسی: به علائمی گويند که بطور مستقيم در فنوتيپ فرد قابل تشخيص هستند و توارث پذيرند. از نمونه اين نوع نشانگرها، رنگ بدن گاو، رنگ گل لاله عباسي، و...

7. نشانگرهاي سيتولوژيكي: تفاوتهاي كروموزومي موجود در بسياري از موجودات مي تواند به عنوان نشانگر به كار رود. ايزوكروموزومها يا تلوسنتريك‌ها جابجايي و الگوهاي نواربندي از جمله اين نشانگرها مي‌باشندو بصورت همبارز توارث مي‌يابند.

8. نشانگرهاي فيزيولوژيك: مطالعات مربوط به توليد شير نشان مي‌دهدكه افزايش توليد شير با افزايش سطح برخي از هورمونها در پلاسما همراه است. پس ميزان اين هورمونها به عنوان يك نشانگر فيزيولوژيك است و اغلب داراي توارث غالبيت هستند.

9. نشانگرهاي مولكولي: اين گروه از نشانگر‌ها خود به دو دسته تقسيم مي‌شوند: 1)نشانگرهاي مولكولي در سطح پروتئين: رايج ترين ماركرهاي پروتئيني آلوزايم‌ها هستند و بطور معمول بر روي محيط هاي نشاسته، پلي آكريلاميد و يا استات سلولز بكار مي‌روند. محدوديت اين نشانگرها در كم بودن روشهاي رنگ آميزي و پايين بودن چندشكلي در اين نشانگرهاست.

10. ايزوزايم‌ها: به ساختمانهاي مولكولي متفاوت از يك آنزيم كه داراي فعاليت آنزيمي يكنواخت و مشخص هستند، مي‌گويند. كه پراكندگي الكتروفورزي متعددي داشته و بصورت چند شكلي پروتئيني مشاهده مي‌شوند.

11. آلوزايم‌ها: آلوزايم‌هاي يك آنزيم خاص، محصولاتي از الل‌هاي مختلف در يك لوكوس بخصوص هستند. موجودات ديپلوئيد: هموزيگوت‌ها كه داراي دو نسخه يكسان از آنزيم فعالهستند. هتروزيگوت‌ها داراي دو نسخه متفاوت از آنزيم فعال هستند كه آن را آلوزايم گويند. همي‌زيگوت‌ها كه داراي يك كپي منفرد از آنزيم هستند. هاپلوئيدها نيز شبيه به همي‌زيگوت‌ها هستند.

12. 2)نشانگرهاي مولكولي در سطحDNA : اين دسته از نشانگرها خود به دو دسته تقسيم مي‌شوند: الف)ماركرهاي مبتني بر PCR: از جمله اين ماركرها مي‌توان به RAPD، SCAR، SSR، STS، AFLP، ISA، CAPS، اشاره نمود. اين دسته از ماركرها نياز ه زمان و هزينه كمتري براي نقشه يابي مولكول دارند.

13. ب)ماركرهاي غير مبتني بر PCR: 1)ماركرهاي DNA مبتني برتوالي يابي EST، SNP، در اين گروه قرار دارند. 2)ماركرهاي مبتني بر هيبريداسيون DNAانگشت نگاري اليگو نوكلئوتيدي و ماركرهاي RFLP.

14. DNAي تكرار شونده: در يوكاريوت ها تواليهاي رمز شونده تنها بخش محدودي ازDNA را شامل مي شوند و در حقيقت بخش عمده DNA را تواليهاي غير رمز شونده تشكيل مي‌دهند (levinson&gutman 1987). تواليهاي غير رمز شونه شامل نواحي عجيبي با عنوان تكرار شونده هستند كه از تركيبات مختلف اسيدهاي نوكلوئيك هستند و بطور سرتاسري تكرار مي شوند (moxom & wills 1999).

15. توالي‌‌هاي تكرار شونده براساس واحد تكرار: ماهواره ها يا satellite ماهواره هاي متوسط يا mini satellite ريزماهواره ها يا micro satellite

16. ماهواره ها ياsatellite ساتلايت DNA براي اولين بار درسال1960 كشف گرديد و مشخص شد كه از چند تا چند صد جفت نوكلوتيد را در بر مي‌گيرد. پژوهشگران فهميدند وقتي DNAرا تحت شرايط خاص سانتريفوژ مي‌كنند 2 يا تعداد بيشتري لايه رسوب مي‌كند كه يك باند حاوي ژنها است و باند بعدي باند ساتلايت است كه حاوي قطعات تكراري DNA بسيار بلندند.