Kleinschalige Vergisting in Vlaanderen

1. Kleinschalige Vergisting in Vlaanderen 2e VlaamsVergisterforum– 19/09/2012 Lies Bamelis Greet Ghekiere Jonathan De Mey

2. Bedrijfsvoorstelling

3. Bedrijfsvoorstelling • Innovatief en duurzaam agrarisch ondernemen • Onderzoek en advies in land- en tuinbouw • Praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek • → eigen vergistingsinstallatie (31 kWel) • Degelijk advies en professionele oplossingen • Analyses op water, plant, bodem en mest • Innovatie (energie, water, aquacultuur, groene grondstoffen) • Zorg voor milieu en landschap, aandacht voor buur en burger Ieperseweg 87, 8800 Rumbeke - Beitem

4. Vergisting • Condities : • Anaëroob • Mesofiel (35 – 37°C) of thermofiel (50 – 55°C) • HRT : 30 – 70 dagen • Stabiele voeding vereist • Output vergister: • Biogas (50 – 75 % CH4) • Naar WKK -> Electr. + Warmte • Digestaat (± input) • Output = continu • Nutriënten : IN = OUT

5. Tendens Bron: Biogas-E, 2011. Voortgangsrapport 2011 Anaerobe vergisting in Vlaanderen. ° Vergisting in kader van mestverwerking (66%) of afvalverwerking ° Schaalvergroting In agrarisch gebied installaties tot 60 000 ton/j

6. Tendens Aantal installaties in Vlaanderen, in werking of in opbouw gedurende de laatste 3 jaar (Voortgangsrapport 2011, Biogas-e vzw) • Huidige “pijnpunten” grote installaties • Gebrek betaalbare biomassatromen & logistiek • Ruimtelijke ordening • Aansluiting op elektriciteitsnet • Arbeidsintensiteit & administratieve last Daardoor meer vraag naar kleinere installatie welke geïntegreerd kunnen worden in het (landbouw)bedrijf

7. Tendens Schaalvergroting => Relatieve kostenbesparing ° Lagere investeringskost /kWe geïnstalleerd vermogen ° Lagere werkingskosten /kWhe ° Betere positie op de biomassa-markt voor levering biomassa Biolectric: 9.500 €/kWe Microferm: 6.130 €/kWe Portaferm: 15.000 €/kWe Eder et al, BOKU, 2010

8. Wanneer kleinschalige vergisting? • Drijfveer: zelf voorzien in de energievraag van het bedrijf • + 0,19 €/kWh versus + 0,05 €/kWh • Voordelen maximaliseren door: • Zoveel mogelijk gebruik van eigen biomassa • Eenvoudig concept – weinig arbeid

9. Kleinschalige landbouwvergisters

10. Rendabiliteit kleinschalige landbouwvergisters • Beschikbare (mest)opslag • Afzet mogelijkheden digestaat (scheider, …) • Hoge actuele kosten elektriciteit • Energieprofiel (piekverbruik vs continu verbruik) • Nuttige toepassing warmte binnen bedrijf • … Case per case – aanpak + volledige kosten / baten in kaart brengen !

11. Stand van Zaken Sinds 2009 – 2010 diverse commerciële (demo)installaties:

12. Piloot / 1e installaties Portaferm (DU) Bebra (DU) Enbea Bots (DU) Consentis CON2 (DU)

13. Piloot / 1e installaties Smack – Eucolino (DU) Host – Microferm (NL) Avatar Energy (VS) Marches Biogas (UK) Greenwatt (BE)

14. Stand van Zaken Biolectric (BE) • Enkel mest • Max 64 000 kWhe / jaar • Terugdraaiende teller Johan Hollevoet, Diksmuide Patrick Devreese, Gistel • Opvolging 2 installatie in praktijk: • Elektriciteitsproductie • Warmtebenutting: vergister↔ eigen gebruik warm water • Nodige arbeidsinzet • Staalnamedigestaat & mest: bemestingswaarde • 1 jaar: 2012-2013

15. Biogaspotentieel van biomassa Afval Groenteafval Energiegewassen

16. Aandachtspunten • DIGESTAAT • Opslag • Niet onder de stalrooster (stalklimaat) • Indien externe opslag niet aanwezig -> impact op rendabiliteit • Meststof : minder geur & efficiënter • Micro-vergister: • Geen toevoeging van co-stromen -> kost afzet digestaat = kost afzet ruwe mest • Pocket-vergister: • indien co-vergisting energie-gewassen -> verhoogde nutriënten afzet (N & P)

17. Aandachtspunten WETGEVEND KADER • Milieuvergunning • Erkenning eindproduct

18. Aandachtspunten • RISICOANALYSE • Geen ontploffing, wel brandbaar • Opletten met methaan en zwavel • Opletten met schuimvorming en waterlopen • Digestaatopslag niet onder roosters (best extern onder gaskap) • Opmengen met mest : aparte analyse en code • DIGESTAAT SCHEIDING • Dikke fractie mest als strooisel. Dikke fractie digestaat? • Scheiding wordt belangrijk, zeker naar fosfornorm • Eventueel centrifuge bij biologieën : letten op hygiënisatie • Mobiele scheider? Probleem van opslag

19. Aandachtspunten • FISCALITEIT • Forfait : wordt als landbouw beschouwd indien stroomproductie voor eigen gebruik. Zoniet < 5580 € extra omzet • Opletten verlies VLIF-steun (volledig bedrijf) • Aparte vennootschap is mogelijk aangewezen • Synergie op vennootschap en verhuur aan melkveebedrijf? • Vraag eerst advies! • BOUWKUNDIG – hoe bouwen? • Traditionele stal (kelder 2m diep) • Stal met ondiepe kelder (1m) • Stal met volle vloer • Stal met volle vloer + mestput

20. Rekentools Online rekenblad Pocketvergisting o.b.v. mest www.enerpedia.be → Simulatie terugverdientijd → Kleine vergisters op mest

21. Rekentools Uitgebreide tool met landspecifieke templates • Nadruk op landbouw covergisting • Keuze in biomassa • Verschillende subsidiekaders • Vooraf geïntegreerde parameters • Aanpasbare templates – up to date • Gratis ter beschikking op www.bioenergyfarm.eu • Afschrijvingen, exploitatie, … • Vier scenario’s (stroom, wkk, opwerking, injectie) Resultaat = uitgebreide haalbaarheidsstudie

22. Rekentools Rekenblad Pocketvergisting o.b.v. mest en eventuele co-stromen • Toevoer verschillende voedingsstromen • Volledige investeringsanalyse (incl. systemen voor warmtegebruik, digestaat opslag, …) • In kaart brengen verschillende opties voor verwerking digestaatmet bijhorende onkosten (MAP 4, …) • Verschillende afschrijvingstermijnen voor roterende & vaste delen • Gedetailleerde opsomming exploitatiekosten • Jaarlijkse slijtage motor (daling efficiëntie) in rekening gebracht • … Resultaat = bedrijfsspecifieke KBA

23. Innovatie projecten INTERREG – ARBOR (Accelerating Renewable Energies through valorization of Biogenic Organic Raw Materials) • Doel: • optimale conversie van biomassastromen naar energie • ‘Evaluatie verschillende conversieprocessen • Benchmarking stimulerende en belemmerende elementen in beleidskader verschillende NWE regio’s • ‘Ontwikkeling regionale strategiën voor valorisatie biomassa stromen • Looptijd: 2011 – 2015 • Financiering: EU-INTERREG IV.B. + Vlaamse overheden Hoofdpartners Vlaanderen Ind. co-partner Vlaanderen Aanvullende stuurgroep

24. Innovatie projecten Haalbaarheidsstudies kleinschalige vergisting op “andere biomassastromen” (witloofwortels, slibs, …) • Inventarisatie mogelijke biomassastromen • ontwikkeling piloten rond energetische valorisatie oogstresten • Case-studies: • Vergisting op landbouwschaal • Vergisting op huisschaal

25. Innovatie projecten Demonstratie project inzake rationeel energieverbruik – Vergisting op boerderijschaal • Doel: vergisting bedrijfseigen biomassa stromen met volledige integratie in het landbouwbedrijf • Looptijd : 2012 - 2015 • Financiering : Vlaams Energie Agentschap (VEA) • Hoofdaanvrager : IVACO cvba • Partners:

26. Conclusie • TROEVEN KLEINSCHALIGE VERGISTING: • Bijdrage doelstelling hernieuwbare energie (20 20 20) • Heeft potentieel te besparen op : • Drukken energiefactuur • Uitsparen fossiele energie • Veel minder NIMBY dan grootschalige vergisters • Veel minder administratie dan grootschalige vergisters(geen externe stromen) • Merendeel inputstromen in eigen handen => onafhankelijk van de marktprijs • MAAR REKEN JE NIET RIJK!! REKENTOOLS

27. Contact Lies Bamelis lba@dlv-innovision.be 0499 14 08 58 Greet Ghekiere Greet.Ghekiere@inagro.be 0499 56 59 77 Jonathan De Mey Jonathan.De.Mey@biogas-e.be 0476 50 92 53