Download
1 / 9
E N D
…Öyküleyici Anlatım… • Öyküleyici AnlatımOlayları bir akış halinde; yer, zaman, kişi ögeleri üzerine kurulmuş bir anlatım biçimidir. Daha çok roman, hikâye, anı, gezi, biyografi, otobiyografi, tiyatro... gibi eser türlerinde kullanılır. Olay: eserde yer alan kişi ya da kişilerin yaptıkları işlerdir. Olaylar olağanüstü olabileceği gibi günlük yaşantımızda sık sık karşılaştığımız türden de olabilir. Olaylar yer, zaman ve kişilere bağlı olarak gerçekleşir. Öyküleyici anlatımın genel özelliklerinden bazıları şunlardır:
ÖZELLİKLERİ: -1Olay, kişi, mekân ve zaman ortak öğeleridir.-2.Olaylar birinci şahsın ağzından anlatılabilir.(Anlatıcı olay kahramanlarından biridir)-3.Sanat metinleri öyküleyici anlatımla yazılır.-4.Olaylar ilahi bakış açısıyla anlatılabilir.-5.Olaylar 3.şahsın ağzından anlatılabilir.Olan biten bir kamera sessizliğiyle izlenip anlatılır-6. Kişi, mekân ve zaman olay ve olay örgüsünü oluşturmak için kullanılan ögelerdir.
-7.Öyküleyici anlatım hikâye, roman, anı, söyleşi, görüşme(mülakat) gibi metin türlerinde kullanılır.-8.Öyküleyici anlatımda bir olayın olması şarttır.-9.Yaşanmış olaylarda olay zincir, kurgulanmış olaylarda olay zinciri vardır.-10. 3.Şahıs anlatımda anlatıcı her şeyi bilir.-11. Öyküleyici anlatım sanat metinlerinde ve öğretici metinlerde kullanılır.-12.Sanat metinlerinde anlatıcı kurmaca kişi öyküleyici metinlerde ise gerçek bir kişidir.-13.Kelimeler daha çok mecaz ve yan anlamda kullanılır
Öyküleyici Anlatım Örnekler:Örnek1:……. Ateş oyunları arasında daha büyükleri, hatta kazalara yolaçanları vardı. Baruttan gemiler, kuleler yapılarak şenlik yerine taşınır, buradabunlara ateş verilir, büyük patlamalarla yanıp tutuşmaları zevkle seyredilirdi. Ağzındanateş püsküren ejderhalar, tekerlekler üstünde halk arasında gezdirilir, görenler kaçar, seyredenler gülerdi. • Örnek 2:On altıncı katta asansörden indik. Banaodayı gösterecek çocuğun peşlinden yürüyordum. Çocuk kısa bir koridoru geçti,bir odanın önünde durdu. Ben de durdum. Kapıyı açtı, içerigirdik. Perdeler sıkı sıkıya kapalı. Çocuk perdeleri açıp dışarıyı göstermekistedi. Engel oldum. Lambaları yaktı. Banyonun kapısı açtı. Bir şeyisteyip istemediğimi sordu. İstemediğimi söyledim. Haşişini verdim, gitti.
…BETİMLEYİCİ ANLATIM… • Varlıkların duyu organlarıyla algılanabilecek şekilde tanıtılması için başvurulan anlatım yoludur. Genellikle olay yazılarında varlıklar, nitelikleriyle tanıtılırken kullanılır. • Betimlemede kişilerin duygu ve düşüncelerinin irdelenmesi, davranışlarının neden ve sonuçlarının incelenmesi de yer alabilir; buna çözümleme (tahlil) denir. Kısaca betimleme; kelimelerle resim yapmaktır.
1)İzlenimsel Betimleme :Bilgilendirme amacı taşımayan, yalnızca varlıkların niteliklerine yönelik izlenim yaratmak amacıyla başvurulan betimlemedir. ‘’Bahçeye girince, insan , bir renk cennetine girmiş gibi olur. Giriş yolu boyunca yediveren gülleri; ortancalar,gece safaları, sağlı sollu, sanki insana gülümser. Mavi, kırmızı, beyaz iç içe girmiştir. Kapının rengi de çok güzel. Güvercin mavisi. Bir de güzel koymuşlar: Huzur.’’ 2) Açıklayıcı betimleme:Varlıkların niteliklerine ilişkin bilgi sunmak amacıyla başvurulan betimlemedir. Açıklayıcı betimlemede kesinleşmiş ayırt edici nitelikler verilir. Bu nedenle anlatıcı nesneldir; anlatıma duygularını, yorumlarını katmaz. ‘’Akdeniz Bölgesinin çatısı Toros Dağları tarafından meydana gelmiştir. Dağlar bazı yerlerde denize çok sokulur, kayalık ve az girintili çıkıntılı bir kıyı üzerine inerler. Bazı yerlerde ise kıyı çizgisi ile dağ sınırları arasında Adana Ovası gibi geniş düzlükler girer’’
BETİMLEYİCİ ANLATIM ÖZELLİKLERİ:1.Betimlemeler açıklayıcı ve sanatsal betimleme olmak üzere ikiye ayrılır.2.kişinin iç dünyasını anlatan betimlemelere tahlil(ruhsal portre) denir.3.Kişinin dış görünüşünü anlatan betimlemelere simgesel betimleme denir.4.Roman, hikâye, tiyatro, gezi yazısı, Şiir gibi türlerde kullanılır.5.Kelimenin yan ve mecaz anlamlarına yer verilebilir.
Örnek1: Gökyüzünün açık güneşli olduğu bir ilkbahar günüydü. Öğleden sonra saat tam beşe çeyrek kala, arabamla Guercina’nın Pazar yerine geldim. Alan insan kaynıyordu. Birden çanlar çalmaya, sirenler ötmeye başladı. İlk kez gökten düşen bir bombayı, sonra bunun ardından on sekiz tane kadar olduğunu sayabildiğim savaş uçaklarını gördüm. Bombaların patlaması anlatılamaz bir panik yarattı. Ben beş milis askeriyle birlikte küçük bir tahta köprünün altına saklandım. Oldukça iyi gizlendiğimiz yerden meydanda olup bitenleri, kadınların, erkeklerin, çocukların ve hatta hayvanların nasıl bir şaşkınlık ve korku içinde kaçıştıklarını dehşetle görebiliyorduk… Bu parçada yazar, birdenbire karşısına çıkan savaş ortamını; bu ortamda insanların nasıl davrandıklarını betimliyor.Örnek2: Sarı yağmur incecik, ışığın üstüne yağan başka bir ışık gibi iniyordu. Yerler, ince yağmuru buradan alıp hızla az öteye döküveriyordu. Kuşlar boyunlarını içlerine çekmişler, tüyleri domur domur, dallarda kıpırtısız duruyor. Yağmurun içinden mor bir kelebek seli geçti. İleride akar çayın kıyısında bir çıvgına tutulup, bir hayat çalısının üstünde kasırgalandı, hayat çalısı mosmor oldu, tepeden tırnağa; bir süre karmakarışık iç içe uğunarak, salkım saçak toparlanıp dağılarak, orada savruldu. Sonra mor toparlak sarının ışıltısında eridi, dağıldı, usul usul yitip gitti. Bu parçada doğadaki olaylar bir devinim içinde verilirken varlıklar çeşitli özellikleriyle çoğunlukla görme duyusuna seslenen bir biçimde gözler önünde canlandırılmıştır.
