E-boeken via de bib Enkele bedenkingen / een mogelijk standpunt Geert Joris, 10 december 2010

1. E-boeken via de bibEnkelebedenkingen/ eenmogelijkstandpuntGeert Joris, 10 december 2010

2. Erkenning van de rol van bib • om informatie laagdrempelig bij alle lagen van de bevolking te brengen. • als leesbevorderende organisatie • om boeken bij mensen te brengen en omgekeerd. • als educatieve intermediair om kinderen op jonge leeftijd plezier in boeken te doen krijgen • als bewaarder en ontsluiter van het culturele en wetenschappelijke erfgoed Boekenlenenzetaan tot kopenmaarditmagnietalsvrijgeleidebeschouwdworden

3. Respect van de bibliotheken • De boekensector heeft een economische basis • Levert een cultureel- of kennisproduct • De overheid mag de sector niet onderuit halen • Bibliotheken moeten het auteursrecht respecteren • Het leenrecht behoort tot het exclusief auteursrecht • Als toegift is de sector bereid om de e-boekencollectie “in situ” volledig ter beschikking te stellen.

4. Enkele bedenkingen (papieren boek) • Elk boek dat uitgeleend is, is gekocht. • Het kan niet parallel worden uitgeleend • Gebruiker moet zich (fysiek) verplaatsen • Suboptimalisatie door geografische spreiding • Gemiddelde uitleentermijn = 5 weken • Suboptimaal systeem creëert schaarste die noodzakelijk is voor de sector (zet aan tot kopen)

5. Een standpunt mbt het e-boek in de bib Feitelijk ziet de boekensector geen rol weggelegd voor de bibliotheken bij het uitlenen van e-boeken. Het is aan de sector om zich hier rond te organiseren en businessmodellen op te stellen. De “in situ” ter beschikking stelling zou moeten volstaan. Toch beseffen wij dat dit niet haalbaar zal blijken en dat we toegevingen zullen moeten doen. Die toegevingen zullen onder zeer strikte voorwaarden gebeuren.

6. Een standpunt mbt het e-boek in de bib (1) • Centrale bewaring onder (mede)controle door de sector • Het schaarsteprincipe moet behouden blijven • Uitleenmogelijkheid door lokale bibliotheken volgens quota • Minimum uitleentermijn, ook voor het e-boek • Enkel seriële uitlening (nav het fysieke model)

7. Eenstandpuntmbt het e-boek in de bib (2) • Enkel ter plaatse uitlenen (gebruiker moet naar de bib gaan) • Er moet een vergoeding betaald worden per boek (overheid of lener) nav cd en dvd • (Social) DRM moet en er moet een sanctionering voorzien worden voor overtreders • Sperperiode afhankelijk van het genre. Mogelijkheid tot verlengen of verkorten moet kunnen (beslissing rechthebbenden)

8. Tot slot Alle punten zoals hiervoor besproken, die duidelijk afwijken van het auteursrecht “as is”, maken dat een eventueel akkoord met de bibliotheeksector alleen via een convenant – waartoe uitgevers al dan niet kunnen toetreden (“opt-in”) – of op mandaatbasis kan worden geregeld. Bovendien vereist dat de auteurswet dat, van zodra een instantie rechten cleart of overdraagt voor meer dan één rechthebbende, verplicht een beheersvennootschap moet tussenkomen. Boek.be wil constructief meedenken over oplossingen die de noden van de bibliotheken op het terrein van digitalisering en publieke beschikbaarstelling op grote schaal (“mass digitisation”) van werken, of ze nu “paper born” of “digital born” zijn, ledigen, in het bijzonder op het stuk van wezenwerken en out-of-prints.