İNDİREKT RADYOLOJİK İŞLEMLER

1. İNDİREKT RADYOLOJİK İŞLEMLER Dr. Kayıhan Akın

2. 1 Radyolojik Görüntüleme Fiziği Konu: Bilgisayarlı Tomografi Fiziği (6 saat)2 Radyolojik Görüntüleme Yöntemleri a) Konu: Floroskopik teknikler ile indirekt radyografilerde (özefagus, mide, duodenum, ince barsak vs.) çekim teknikleri ve uygulama (3 saat)b)Konu: Film kalitesi (doz, pozisyon) (3 saat) 3 Kontrastlı Radyoloji Konu: Myelografi, özefagus, mide, duodenum, ince barsak ve kolonun kontrastlı incelemesi (3 saat)4 Radyografi ve Banyo Teknikleri Konu: Servikal, torakal, lombervertebra, sakrum ve koksiks radyografisi (6 saat)

3. b)Konu: Film kalitesi (doz, pozisyon)Radyolojik kaliteyi belirlerken kenar keskinliği, dansite, opasite, kontrast, kenar bulanıklığı ve noiz’in bilinmesi gerekir.Kenar keskinliği: Birbirine komşu iki yapıya ait görünümler arasındaki geçiş bölgesinin genişliğidir. Kontrast ve kenar bulanıklığı kenar keskinliğini etkileyen faktörlerdir. Kontrast: Birbirine komşu iki yapının dansitesi arasındaki farktır. Kontrast nekadar yüksek olursa kenar keskinliği de o kadar fazla olarak görülür. Dansite: Filmin X-ışını fotonlarına vermiş olduğu cevap sonucunda siyahlaşma miktarıdır. Filmin siyahlığı, filmin üzerindeki metalik gümüşün miktarıyla orantılıdır. Opasite: Filme gelen ışığın, filmden geçen ışığa oranıdır. Dansite, opasitenin logaritmasıdır. Dansite 1 olduğunda opasite 10, dansite 2 olduğunda opasite 100, dansite 3 olduğunda opasite 1000 olmaktadır.Dansite, filmin yapısı, kullanılan doz faktörleri, banyo sıcaklığı, banyo süresi, banyo solüsyonunun özelliği gibi birçok değişkenden etkilenmektedir.

5. Opasite (A/B)

6. Radyolojik Kontrastı Etkileyen Faktörler:Objeye bağlı faktörlera) Maddenin absorbsiyon farklılıkları: İncelenen bölgenin kalınlığı, yoğunluğu, atom numarasıb) Radyasyon kalitesi: (kVp, filtrasyon)Radyasyon kalitesi arttırıldığında radyografik kontrast artmaktadır.c) Saçılan radyasyon: Saçılan radyasyonu arttıran faktörler (kVp, obje kalınlığı, alan) kontrastın azalmasına neden olurlar.

7. Radyolojik Kontrastı Etkileyen Faktörler:Filme bağlı faktörlera) Film tipib) Banyo işlemi: kimyasal madde aktivitesi, banyo ısısı, banyo süresic) Fotografik dansited) Sislenmee) Bekleme, ışık temasıf) Ranforsatör varlığı

8. Kenar Bulanıklığı:Birbirine komşu iki yapı arasındaki dansite değişimi olan bölgenin genişliğidir.Radyolojik Kenar Bulanıklığını Etkileyen Faktörler:a) Geometrik faktörler: Objenin konumu (distorsiyon= objenin görüntüsünün orjinalinden farklı olarak yansımasıdır.) , şekli, kaynak boyutu (fokal spot), kaynak-film uzaklığı, obje-film uzaklığı, hareket b) Işık difüzyonuna bağlı faktörler: Ranforsatör yapısı, film türü, ranforsatör ile film temasının tam olmaması, halasyon

9. Objenin kaynak ile film arasındaki konumunun yaptığı distorsiyon

10. Penumbra oluşumu ve fokal spotun penumbraya etkisi

11. Kaynak film mesafesinin azalmasının kenar bulanıklığını artırması Obje –film mesafesinin artmasının kenar bulanıklığını artırıcı etkisi

12. Ranforsatör film temasının tam olmamasının kenar bulanıklığına etkisi

13. Noiz:Görüntünün izlenmesine engel olan, radyografik dansitedeki istenmeyen değişikliklerdir. Radyografik noiz, radyolojik beneklenme ve artefaktlar olarak ikiye ayrılır.Beneklenme:3 tipi vardır. Kuantumbeneklenme, yapısal beneklenme, filmin grenli olması En etkili olan ve teknisyen tarafından değiştirilebilen faktör kuantum beneklenmedir. Görüntüyü oluşturan ışın fotonlarının sayısı ne kadar yüksek olursa radyografik noiz o kadar azalmaktadır. Yüksek mAs ve düşük hızlı filmler kullanılarak kuantum beneklenme azaltılabilir. Artefaktlar: film taşınma ve saklanmasına bağlı: kıvrılma, statik elektrik artefaktı, filmin ışık alması, parmak izleribanyo işlemine bağlı: otomatik banyo makine merdaneleri, el banyolarındaki klipsler, solüsyon artıklarıkaset ve ranforsatörlerden kaynaklanan artefaktlarÇekim sırasında oluşan artefaktlar: çift dozlama, hasta hareketiDiğer: Hasta elbisesi, takı, saç örgüsü, opak madde kalıntısı, grid sistemindeki arızalar