270 likes | 413 Vues
Geneza powstania STOP-u i projektu nowej dyrektywy. Brak zadawalających efektów CLE wobec celów długoterminowych Opracowanie strategii tematycznej ochrony powietrza (STOP)
E N D
Geneza powstania STOP-u i projektu nowej dyrektywy Brak zadawalających efektów CLE wobec celów długoterminowych Opracowanie strategii tematycznej ochrony powietrza (STOP) • dalsze ograniczanie negatywnego oddziaływania zanieczyszczeń powietrza na zdrowie i ekosystemy, zwłaszcza przez pyły najdrobniejsze • wprowadzenie nowych standardów jakości powietrza dla pyłu drobnego PM2,5 (75-90 % PM10).
Dlaczego pył 2,5? • zanieczyszczenie w ok. 50% „wtórne”, o zmiennym składzie, pochodzenia naturalnego i antropogenicznego; • Brak progu, poniżej którego nie stwierdza się skutków zdrowotnych • powstaje w znacznej mierze w wyniku reakcji między substancjami w atmosferze - prekursorami pyłu PM2,5 są przede wszystkim tlenki siarki, tlenki azotu, amoniak, lotne związki org. (LZO); zawiera także metale ciężkie, WWA (m. in. benzo(a)piren) i inne trwałe zw. org. (TZO); • ze względu na zawartość substancji szkodliwych i jednocześnie małe rozmiary (średnica poniżej 2,5 mikrona daje zdolność bezpośredniego wnikania do układu oddechowego i krwionośnego) jest uznawany za zanieczyszczenie szczególnie szkodliwe dla zdrowia, które może być przyczyną, m.in. chorób płuc, chorób krążenia, a także schorzeń nowotworowych „wypadkowa emisji zanieczyszczeń” osiągnięcie standardów PM2.5 wymaga redukcji pierwotnej drobnych cząstek a także prekursorów emitowanych w postaci gazowej: SO2, NOx, NH3, LZO
Śmiertelność wywołana ekspozycją na PM 2,5 w roku 2000 i 2020 (realizowanie dotychczasowej polityki) • Poprawa do 2020 roku wskutek CLE-u: • - 1.1 miliona traconych lat życia mniej • mniej o 76 000 przedwczesnych zgonów • wydłużenie życia statystycznie o 2.5 miesiąca Problemy, które pozostaną po roku 2020 (bez realizacji STOP-u): - 2.5 miliona traconych lat życia - 272 000 przedwczesnych zgonów - skrócenie życia nadal statystycznie o 5.5 miesiąca
„Kuchnia” tworzenia STOP-u>zamykanie luki-cele długoterminowe (LTO)-ekosystemy i zdrowie • .Rok bazowy 2000 • NEC 2010............ • CLE-2020............. • MFTR-UE-25 bez EURO 5 i 6 • MFTR-UE-25z EURO 5 i 6 • MFTR-EU-25 emisja ze statków • MFTR-Europa-emisja ze statków • Ładunki krytyczne (LTO) • Zerowa ekspozycja PM 2,5(LTO) Stosunek koszt redukcji/korzyści zdrowotne 1:4 lub nawet 5 Zamykanie luki Poziom ambicji STOP
Emisje PM 2,5 i dwutlenku siarki-prekursora aerozoli wtórnych PM 2.5 NEC LCP MFTR/CAFE
Poprawa wskaźników zdrowotnych i stanu środowiska w wyniku wdrażania STOP-u na tle scenariusza CLE(rok bazowy 2000) Uszkodzenia lasów (ozon) stan aktualny-CLE efekt STOP-u Eutrofizacja Zakwaszenie jezior Zakwaszenie ekosystemów Zakwaszenie lasów Zdrowie (ozon) Zdrowie (pył 2,5)
Statystyczne skrócenie życia w Polsce spowodowane emisją PM 2.5
Składowe stężenia PM 2,5 • Źródła naturalne • Hot-spots • Warunki meteo • Tło regionalne-RAINS (emisja pierwotna i aerozole wtórne nieorganiczne) = 25 g/m3
Projekt Dyrektywy PE i Rady w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza w Europie • projekt dyrektywy powstał w procesie CAFE (potoczna nazwa dyrektywy: dyrektywa CAFE) • prace nad projektem w fazie uzgodnień w łonie Rady UE po I-szym czytaniu w PE • udział przedstawicieli MŚ w pracach w ramach Grupy Roboczej Rady ds. Środowiska, samej Rady i „lobbingu” wobec parlamentarzystów z RP • proces legislacyjny projektu: http://europa.eu.int/prelex/detail_dossier_real.cfm?CL=en&DosId=193497
Założenia ogólne projektu dyrektywy • konsolidacja przepisów dyrektywy ramowej nr 96/62/WE i 3 dyrektyw córek (1999/30/WE, 2000/69/WE, 2002/3/WE) w ramach ulepszania prawa>better regulation projekt nie obejmuje zagadnień dyr. 2004/107/WE • dostosowanie i poszerzenie wymogów i zapisów umożliwiających wdrożenie STOP, w szczególności wobec PM2,5 • Zarządzanie jakością powietrza III-ciej generacji
Zanieczyszczenia, dla których standardy już obowiązują: PM10, SO2, CO, Pb • możliwość wydłużenia okresu osiągnięcia standardów(LV) n.p. PM10 do trzech lat po wejściu w życie dyrektywy (31 grudnia 2007) t.j. do 31 grudnia 2010 r. ??? • Warunki derogacji>plan jakości powietrza zawierający wiarygodne przedsięwzięcia dla osiągnięcia celu • Cel planu>zapewnienie jakości powietrza dla tych zanieczyszczeń, lecz działania naprawcze nakierowane na osiągnięcie standardów (a nie standardów + marginesów tolerancji), gdyż standardy już obowiązują • działania naprawcze były lub powinny były być uruchamiane w przypadku przekraczania standardów i marginesów tolerancji łącznie (dla PM10 przed 2005) • Standardy dla tych zanieczyszczeń obowiązują wszędzie, lecz ocena ich przestrzegania nie jest już powszechna
Zanieczyszczenia, dla których standardy mają być osiągnięte do 1 stycznia 2010 r.: NO2 i benzen (oraz nowy: PM2,5 ) • możliwość wydłużenia okresu osiągnięcia standardów maks. o 5 lat (do 1 stycznia 2015 r.)– możliwość starania się o derogację • marginesy toleracji obowiązują takie, jak dotychczasowe (do 1 stycznia 2010 r.) – aneks XI • możliwe wdrażanie planów jakości powietrza dla tych zanieczyszczeń – działania naprawcze uruchamiane w przypadku przekraczania standardów + marginesów tolerancji cel: osiągnięcie do 2010 r. standardów
Rada UE-Prezydencja* W 2010 r. wartość celowa 25 μg/m3, która w 2015 staje się wartością graniczną (MoT 20 %) Redukcja narażenia 2020/2010 (2-3 letnia średnia) o 20 % Monitoring PM 2,5 od 01.01.2008 (9) Przegląd sytuacji w 2013 doc.13761/06 z 17.10.06 Parlament UE (I-sze czyt.) Wartość celowa 20 μg/m3 Wartość graniczna b.zm. Roczny standard PM 10 obniżony z 40 do 33μg/m3 Ilość dni>24h LV 55#35 Redukcja ekspozycji b.zm. Większa elastyczność w planach i programach Nowy element: regulacje dla PM2,5
Derogacje od obowiązku dotrzymania wartości dopuszczalnych Warunki: • uchwalenie planu jakości powietrza zawierającego m.in. informacje nt. statusu wdrożenia 13 dyrektyw UE i wprowadzającego środki, które pozwolą na dotrzymanie standardu* (abatement plan) • przesłanie dokumentacji do KE (dla PM10 do końca b.r.) • KE ma 9 miesięcy na ew. zakwestionowanie dokumentacji (możliwe żądanie od Państwa Członkowskiego ponownego wykonania planu jakości powietrza) * wpływ transgraniczny i ze źródeł naturalnych, w tym piaskowanie i solenie ulic
Monitoring PM2,5od01.01.2009 • pomiary PM2,5 i PM10 powyżej dolnego progu oszacowania (pomiary PM10 na dotychczasowym poziomie) • dodatkowo, na obszarach miejskich pow. 100000 mieszk. pomiary PM2,5dla potrzeb oceny exposure reduction target (39 miast>100.000 M) • pomiary składu PM2,5 na stacjach tła regionalnego (SO42-, Na+, NH4+, Ca2+, NO3-, K+, Cl-, Mg2+, węgiel elementarny, węgiel organiczny) – 1 stacja / 100 tys. km2
Raportowanie do KE • utrzymanie w mocy dotychczasowych przepisów (dyr. ramowa) • równoległe prace nad projektem nowej decyzji UE dot. raportowania • konsolidacja wszystkich dotychczasowych obowiązków sprawozdawczych (dane ozonowe, EoI, wyniki oceny jakości powierza, programy, diagnozy pod programy) • obowiązki sprawozdawcze na podstawie projektu nowej dyrektywy i dyr. 2004/107/WE • raporty na CDR Europejskiej Agencji Środowiska • informacje o charakterze przestrzennym (GIS, INSPIRE): • mapy: rozkład stężeń, zasięg przekroczeń, narażenie ludności; metadane • narzędzie na poziomie UE do oceny zgodności wyników pomiarów z wynikami ocen jakości powietrza • Przesyłanie planów ochrony powietrza uzasadniających derogacje>obowiązek administracji rządowej i samorządowej-rola WIOŚ???
Prace nad projektem dyrektywy CAFE trwają... • GIOŚ będzie na bieżąco informował WIOŚ o istotnych sprawach dot. projektu dyrektywy (zakres dyrektywy, proces legislacyjny, harmonogram wdrażania) • dyrektywa może zostać uchwalona w przyszłym roku (w ostatnim kwartale)>konieczne II-gie czytanie w PE • po uchwaleniu dyrektywy zadania dla WIOŚ: • wdrażanie dyrektywy, m.in.: modernizacja sieci ze szczególnym uwzględnieniem obowiązku pomiarów PM2,5 w większych miastach (tło miejskie)> przewidywany termin uruchomienia monitoringu wg nowej dyrektywy: 1 stycznia 2008 (9) r. • Uwrażliwienie partnerów na zakres nowych dyrektyw i konieczność wspólnego działania na rzecz programów naprawczych
Stosowane instrumenty mające na celu osiągnięcie i utrzymanie standardów jakości powietrza osiągnięcie standardów PM10 i PM2.5 wymaga redukcji pierwotnej drobnych cząstek a także prekursorów emitowanych w postaci gazowej: w szczególności SO2, NOx, NH3, LZO • Działania krajowe/sektorowe – instrumenty ustalane centralnie • Działania europejskie np.. Euro 5 i Euro 6 • Działania lokalne - wdrażanie i egzekwowanie działań europejskich i krajowych/sektorowych oraz lokalne dodatkowe działania
Ku pamięci i uwadze (1) • Przekroczenia PM 10 w UE są powszechne, nieliczne „plany i programy naprawcze” wg Art.. 8 (3) Dyrektywy Ramowej>konieczność budowy planów ponadstrefowych z uwagi na komponent transgraniczny (co najmniej 50 %-obliczenia EMEP) • szereg aglomeracji pozwanych przed ETS (w 2005 roku m.im. BERLIN) • Pomimo malejących emisji sytuacja w Polsce ulega względnemu pogorszeniu (niższe standardy więcej stref ponadnormatywnych)
Ku pamięci i uwadze (2) • PEP-2025 a PEUE-2020 (gaz-57%, OZE-29%, biomasa/węgiel-6% i jądrowa-2%)>nowa PEP • Synergia polityki klimatycznej i ochrony powietrza • Ogólnokrajowy>regionalny>lokalny program ochrony powietrza (niskie źródła emisji i transport) • Konieczność pełniejszej inwentaryzacji emisji i rozwoju narzędzi prognostycznych>modelowanie zintegrowane w ramach PMŚ (3 bloki), w tym modelowanie stanu zanieczyszczenia powietrza jako element oceny • Margines tolerancji w 2005 roku 0-więcej stref z przekroczeniami-ile ???? Dziękuje za uwagę
Struktura sektorowa emisji pyłu zawieszonego z uwzględnieniem udziału frakcji PM10 i PM 2,5 w pyle zawieszonym całkowitym w 2004 roku