สู่..สาระสังคมศึกษา

1. ยินดีต้อนรับ สู่..สาระสังคมศึกษา โรงเรียนบ้านเหล่า(รัฐราษฎร์บำรุง) สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาแพร่ เขต 2

2. คำขวัญตำบลเวียงต้า ดินแดนร้อยถ้ำ เลิศล้ำไม้สักทอง พระเจ้าแสนตองคู่เมือง

3. พระธาตุต้าเวียงคู่บ้านพระธาตุต้าเวียงคู่บ้าน ตำนานเมืองโบราณ ถิ่นฐานเสรีไทย

4. สภาพทั่วไปของตำบลเวียงต้าสภาพทั่วไปของตำบลเวียงต้า • ตำบลเวียงต้า ตั้งอยู่ในอำเภอลองจังหวัดเเพร่แบ่งออกเป็น10หมู่บ้าน มีพื้นที่ประมาณ250ตารางกิโลเมตร หรือ 156,000ไร่ เป็นที่ราบประมาณร้อยละ40เป็นเนินเขา และภูเขาประมาณร้อยละ60 • เนื่องจากพื้นที่ของตำบลเวียงต้าส่วนใหญ่จะเป็นเนินเขาเเละภูเขา การตั้งชุมชนจึงไม่หนาแน่นเพราะมีปัญหาเรื่องที่ทำกินและแหล่งน้ำในการเกษตร บริเวณนี้เคยเป็นแหล่งทรัพยากร ธรรมชาติที่สำคัญคือป่าไม้และยังมีแร่ธาตุที่สำคัญ

5. ประวัติการสร้างเมืองต้าประวัติการสร้างเมืองต้า • เจ้าเมืองลำปางกับเมืองแพร่ ได้มีการเจรจาแบ่งปันเขตแดนโดยเดินทางในเวลาที่ นกแซวร้อง เมื่อเดินมาพบกันที่ใดให้ถือว่าเป็นเขตแดนทั้งสองเมือง • ถึงวันนัดเจ้าเมืองลำปางก็ออกเดินทางในเวลานกแซวร้องตอนเช้าตรู่ เดินทางระยะทางไกลมากแล้วก็ไม่มีทีท่าว่าจะพบกับเจ้าเมืองแพร่ เจ้าเมืองลำปางจึงสั่งให้ไพร่พลหยุดรอเจ้าเมืองแพร่ ที่บริเวณลำห้วยแห่งหนึ่ง ส่วนเจ้าเมืองแพร่เดินทางในเวลานกแซวร้องตอนเย็น เมื่อเดินทางมาถึงผาบ่องก็พบว่าเจ้าเมืองลำปางมารออยู่แล้ว จึงถือเอาแนวผาบ่องเป็นเขตแดนของทั้งสองเมือง • ฝ่ายเจ้าเมืองลำปางเห็นว่าบริเวณที่พักรอ เหมาะสมที่จะสร้างเมืองใหม่จึงอพยพชาวเมืองมาสร้างเมืองขึ้นใหม่มีชื่อว่าเมืองถ้าเพื่อเป็นอนุสรณ์ที่ได้รอเจ้าเมืองแพร่ • ต่อมาชาวเมืองได้เปลี่ยนชื่อเป็นเมืองต้า และลำห้วยที่ผ่านเรียกว่าห้วยแม่ต้าเมืองต้าเคยเจริญรุ่งเรืองมาก จากหลักฐานโบราณวัตถุ พบว่าเมืองต้ามีอาณาเขตกว้างไกล มีคูเมืองที่ปรากฏอยู่คือเวียงปู บริเวณที่ตั้งเมืองปัจจุบันคือบ้านเวียง เจ้าเมืองที่ปรากฏชื่อคือพระยาอุปเสน (เจ้าเจนเมือง) เจ้าช้างงาปี๋ เจ้าคำแดง เจ้าคำฟุ่นต่อมาเมืองต้าได้ล่มสลายลงอันอาจเกิดจากถูกข้าศึกรุกราน หรือเกิดโรคระบาดหรือการย้ายเมือง เพราะภาวะแห้งแล้ง

6. ประวัติศาสตร์ท้องถิ่นประวัติศาสตร์ท้องถิ่น ประวัติเสรีไทยสายเวียงต้า • เมื่อปี 2482 - 2488 ได้เกิดสงครามโลกครั้งที่ 2 ขึ้นระหว่างฝ่ายอักษะกับฝ่ายสัมพันธมิตร ญี่ปุ่นได้ยกพลขึ้นบกที่ภาคใต้ของไทยและผ่านเขมรเข้ามาทางอรัญประเทศด้วยกำลังทหารนับหมื่น เพื่อโจมตีดินแดนของอังกฤษ คือ มลายู สิงคโปร์ และพม่า คนไทยได้จับอาวุธเข้าต่อต้านอย่างดุเดือด สร้างความเสียหายให้กับทั้งสองฝ่าย จนรัฐบาลไทยได้มีคำสั่งให้หยุดการต่อต้านเพราะเห็นว่าไทยจะมีการสูญเสียมาก • ยังมีคนไทยอีกจำนวนหนึ่งไม่เห็นด้วย กับการตัดสินใจของรัฐบาลไทย โดยต้องการ จะเข้าร่วมกับสัมพันธมิตร ได้จัดตั้งกองกำลังเสรีไทยใต้ดินขึ้น เพื่อส่งข่าวให้ฝ่ายสัมพันธมิตรและสู้รบกับทหารญี่ปุ่น • ที่จังหวัดแพร่ ผู้แทนทอง กันทาธรรม ได้รับการแต่งตั้งจากนายปรีดี พนมยงค์ ให้จัดตั้งกองกำลังเสรีไทยขึ้นและส่งไปฝึกผาบ่องจำนวน 500 คน โดยคัดเลือกชายฉกรรจ์ นายอำเภอ กำนัน ผู้ใหญ่บ้านและติดอาวุธที่ได้รับการสนับสนุนจากผ่ายสัมพันธมิตร

7. เมื่อเดือนกรกฎาคม พ.ศ.2488 สายสืบ(แนวที่5)ของทหารญี่ปุ่น 2 นาย ได้เดินทางเข้ามาสืบหาข่าว สถานที่ตั้งสถานีวิทยุสื่อสารของฝ่ายสัมพันธมิตร ที่ตำบลเวียงต้า เมื่อเดินเข้ามาถึงข่วงวัวตอง (บ้านแป้น)เสรีไทยจัน ยอดคำและจัน ณ เชียงใหม่ ได้ดักชุ่มยิงด้วยปืนพกสั้น ด้วยแต่กระสุนพลาดเป้าหมาย ทหารญี่ปุ่นวิ่งหนีมาถึงหนองน้ำใส เสรีประจัน บ่อแก้วและอุด มะลิลาได้เข้ามาเจรจาและพาที่วัดต้าเหล่า หาอาหารมาให้กิน และบอกว่าจะพาไปพบกับกำนันบ้านม่อน • ทั้งหมดเดินลัดทุ่งแม่ต้า เมื่อมาถึงป่าช้าบ้านเหล่า จัน ยอดคำและพินิจ จินารักษ์ได้ใช้อาวุธปืน 11 ม.ม. กระหน่ำยิงนายทหารทั้งสอง แล้วได้พากันเดินทางกลับ ไปบอกให้คนมาฝังศพ เมื่อมาถึง มีทหารหายไป 1 นายได้ช่วยกันตามหา จนใกล้ค่ำก็ไม่เจอ • วันรุ่งขึ้นได้ช่วยกันออกตามหาและพบนายทหารคนนั้นได้รับบาดเจ็บสาหัส นอนอยู่ที่ริมห้วยแม่พร้า ห่างจากจุดที่ถูกยิงประมาณ 200 เมตร จันทร์ ยอดคำ จึงยิงซ้ำจนเสียชีวิตจากนั้นได้นำศพทั้งสองมาฝังรวมกันไว้ที่ป่าแห่งหนึ่ง ปัจจุบัน ชาวบ้าน ได้เกรดไถเป็นที่นาจนหมดแล้ว

8. วีรชน 11 นาย สายเวียงต้า • นายประจัน บ่อแก้ว • นายพินิจ จินารักษ์ • นายเสาร์ จินะพันธ์ • นายณรงค์ อุดตุ้ย • นายบุญยืน ปัญญาฉลาด • นายศรี ยอดคำ

9. วีรชน 11 นาย สายเวียงต้า • นายจันทร์ ยอดคำ • นายวงศ์ ยอดคำ • นายวงศ์ วิฑูร • นายอินสม ณ เชียงใหม่ • นายจันทร์ ณ เชียงใหม่

10. กิจกรรม สาระการเรียนรู้สังคมศึกษา • การหาสถานที่และระยะทาง • พิธีบูชาท้าวทั้งสี่ • พิธีตัดตุงไส้หมู • พิธีสวดมนต์แปล