Download
1 / 51
520 likes | 798 Vues
Międzynarodowy obrót usługami i towarami. Wykład 15. usługi. Działalność gospodarcza mająca charakter świadczeń osób fizycznych i prawnych na rzecz innych osób. Nie polegają na wywarzaniu dóbr materialnych.
E N D
Międzynarodowy obrót usługami i towarami Wykład 15
usługi • Działalność gospodarcza mająca charakter świadczeń osób fizycznych i prawnych na rzecz innych osób. • Nie polegają na wywarzaniu dóbr materialnych. • Ich istota polega na wytworzeniu pracy, wydatkowaniu pewnej ilości pracy, wywołaniu pewnego efektu zaspokajającego potrzebę. • Służy poprawie warunków życia ludności, podnoszeniu wydajności pracy oraz lepszemu funkcjonowaniu przedsiębiorstw czy gospodarki
usługi • Trzeci obok przemysłu i rolnictwa sektor gospodarki. • Obejmuje wiele różnych świadczeń np.: ochronę zdrowia, edukację, usługi ubezpieczeniowe, finansowe itp.. • Dzisiejszy wysoki udział usług w gospodarce jest konsekwencja rozwoju tradycyjnych usług z zakresu rzemiosła, transportu i komunikacji.
Jeszcze w XVIII w. usługi stanowiły 10% PKB globalnego, • A. Smith uważał je za użyteczne i potrzebne ale nie wpływające na gospodarkę. • Dziś najwyższy udział usług w strukturze wartości dodanej brutto mają Francja, Grecja, Stany Zjednoczone Ameryki, osiągając poziom ponad 80%. • Najmniejszy udział usług w tworzeniu wartości dodanej brutto, rzędu odpowiednio 41%, 61% i 66%, miały Chiny, Brazylia i Republika Czeska.
Na wzrost znaczenia usług w gospodarce wpływ mają zmiany: • demograficzne: wydłużenie średniej długości życia, rosnąca liczba osób z wyższym wykształceniem, migracje ze wsi do miast, rozwój miast, (dla przykładu rośnie popyt na usługi ubezpieczeniowe i turystyczne); • społeczne: wzrost liczby pracujących kobiet, wzrost dochodów rodzin, poprawa jakości życia, rozwój telekomunikacji, zwiększona mobilność ludzi, wzrost aspiracji, (zwiększa się zainteresowanie usługami typu: pomoc domowa, opiekunka do dzieci, usługi pralnicze, restauracyjne); • ekonomiczne: wzrost zamożności społeczeństwa, gwałtowny rozwój techniki i technologii, wzrost wydajności pracy, globalizacja gospodarki światowej, (wzrost popytu na usługi finansowe, informatyczne); • polityczno- prawne: postępujące procesy prywatyzacji, procesy deregulacji zmniejszające udział sektora państwowego, procesy integracji gospodarczej.
serwicyzacją gospodarki. • proces polegający na wzroście znaczenia usług w strukturze zatrudnienia i tworzenia produktu krajowego brutto, przy jednoczesnym wzroście znaczenia usług dla prawidłowego funkcjonowania sektora I i II oraz wymiany międzynarodowej. • Serwicyzacja to także nowa strategia rozwoju gospodarczego nastawiona na poprawę jakości życia, na zwiększenie czasu wolnego i atrakcyjne jego spędzanie, na doskonalenie kwalifikacji, na rozwój nauki, na wytwarzanie, przesyłanie i przetwarzanie informacji, na obniżanie kosztów przedsiębiorstw i podnoszenie ich konkurencyjności.
Cechy usług • Niematerialność • Usługa jako czynność nie przybiera określonej formy materialnej • Niejednolitość • Produkty usługowe są różnorodne i nie są standaryzowane • Nierozdzielność • Oznacza jednoczesność świadczenia usługi i jej konsumpcji • Nietrwałość • Sam proces produkcji jest trudny do uchwycenia
dla konsumentów ogólnospołeczne dla producentów i biznesu • materialne • handel i naprawy, hotele, restauracje, transport pasażerski, łączność, usługi osobiste, działalność komercyjna • transport i gospodarka magazynowa pośrednictwo finansowe obsługa nieruchomości wynajem maszyn i sprzętu informatyka i działalność pokrewna prowadzenie prac badawczo-rozwojowych pozostała działalność związana z prowadzeniem biznesu • aadministracja publiczna i obrona narodowa działalność organizacji członkowskich organizacje i zespoły narodowe • niematerialne • edukacja, ochrona zdrowia, opieka społeczna usługi związane z rekreacją, sportem i kulturą Podział usług wg Europejskiej Klasyfikacji Działalności
Rola usług • Może być określona poziomem zatrudnienia. Najwyższy poziom zatrudnienia mają USA, Wielka Brytania, Kanada, Izrael, wyjątek Argentyna (prace dorywcze – usługi pozorne) • Poziomem wymiany międzynarodowej: średni roczny wzrost eksportu usług wynosi 7% podczas gdy towarów 5%. W 2005 r. globalny handel usługami osiągnął wartość 4,76 bln USD co stanowiło 22,4% handlu światowego ogółem.
Handel usługami • Dominacja krajów wysoko gospodarczo rozwiniętych: Irlandia, Dania, Wielka Brytania (30% udział w handlu międzynarodowym) • Najmniejszy udział w krajach należących do WNP, krajach afrykańskich i niektórych azjatyckich (Azerbejdżan, Indonezja) • W KWR bilans handlu usługami jest dodatni, w krajach rozwijających się ujemny. • Międzynarodowa wymiana usługami dotyczy przede wszystkim usług turystycznych (26,3%) i transportowych (23,6%). • Wraz ze wzrostem dochodów mieszkańców rośnie popyt na inne rodzaje usług.
Handel zagraniczny obejmuje wymianę części produkcji danego kraju na dobra materialne i usługi wytwarzane w innych krajach. • Handel zagraniczny – istotny element systemu ekonomicznego każdego kraju, obejmuje eksport i import. • Jest przejawem udziału kraju w międzynarodowym podziale pracy, czyli specjalizacji w określonej produkcji
Współcześnie handel zagraniczny jest odzwierciedleniem międzynarodowego podziału pracy. Specjalizacja państw w produkcji określonych dóbr będąca konsekwencją: • posiadanych warunków naturalnych, • różnic w poziomie uprzemysłowienia, • różnic w poziomie techniki i technologii, • pozwoliła na wykształcenie „naturalnych” eksporterów i importerów dóbr i usług.
Eksport to sprzedaż za granicę dóbr i usług wytworzonych w kraju • Import zakup wyprodukowanych poza granicami kraju dóbr i usług, • Reeksport wywóz za granicę towarów uprzednio przywiezionych z innych krajów
Czynniki wpływające na wielkość i strukturę handlu zagranicznego • Możliwość produkowania pewnych towarów: • Nierównomierne rozmieszczenie surowców na ziemi powoduje podział na „naturalnych” eksporterów i importerów np. platyna w RPA i Rosji, ropa naftowa i Bliski Wschód, Japonia i nic
Wielkość rynku: • Kraje o większej liczbie ludności mają zwykle większe obroty np. obroty Szwecji – 113 mld USD, USA – 1327 mld USD • handel zagraniczny ma dla krajów dużych mniejsze znaczenie niż dla małych : USA – 5000 USD/mieszkańca, Szwajcaria - 22500 USD/mieszkańca
Poziom rozwoju: • Kraje wysoko gospodarczo rozwinięte mają większe ogólne obroty niż kraje słabo rozwinięte. Przyczyna tkwi w rodzajach produktów i usług oferowanych na rynku światowym. Np. Belgia obroty rzędu 321 mld USD ( liczba ludności 10,2 mln, PKB 227 mld USD) , Rosja 127 mld. USD ( 144 mln mieszkańców i 251 mld USD)
Sytuacja społeczna i polityczna kontrahentów: • W sytuacji zagrożenia handel jest ograniczany ( kraj dąży do samowystarczalności), np. Byłe państwa komunistyczne), • Skraje skonfliktowane lub o odmiennym systemie politycznym maja ze sobą małe obroty (brak obrotów handlowych między Izraelem a Syrią, embargo w handlu USA z ChRL, Polską czy Libią) • Handel z krajami o bliskich więzach kulturowych,językowych (obroty miedzy USA a Wielką Brytanią są dwukrotnie większe niż między USA a Francją)
Odległość kontrahentow • Kraje położone bliżej siebie mają większe obroty wzajemne • Kraje izolowane geograficznie mają te obroty znacznie mniejsze np. Nowa Zelandia, Szwajcaria
Przynależność do wspólnych organizacji • Wiele organizacji gospodarczych prowadzi politykę wolnego handlu wewnątrz organizacji i politykę protekcjonistyczną na zewnątrz. (kraje UE),
Protekcjonizm • Niektóre kraje starają się ograniczać import i zwiększać eksport, np. za pomocą ceł importowych lub dotowania wywozu pewnych towarów (np. dotowanie produkcji rolnej w krajach Unii Europejskiej zmniejsza eksport rolny do krajow UE)
Handel międzynarodowy umożliwia: • Import technologii, • Rozwój tych dziedzin gospodarki, w których dany kraj ma przewagę na rynku międzynarodowym, • Zaspokojenie popytu konsumentów na towary i usługi, których nie produkuje, • Osiągniecie korzyści finansowych ze sprzedaży surowców, żywności i dóbr nie występujących powszechnie na świecie
Znaczenie handlu rośnie wraz z ogólnym rozwojem kraju, • Skala eksportu i importu jest funkcją wielkości kraju • Struktura rodzajowa importu i eksportu odzwierciedla poziom jego rozwoju
Znaczenie handlu zagranicznego można wskazać poprzez relacje eksportu do PKB. Największy udział blisko 90% ma Belgia, pozostałe KWR 60%-30%. Najniższy wskaźnik ok.. 7% USA. Cechą charakterystyczna współczesnej wymiany międzynarodowej jest koncentracja strumieni handlu w pewnych obszarach tak w sensie geograficznym jak i struktury towarowej.
12 największych światowych eksporterow należy KWR, na które przypadał wolumen eksportu na poziomie 5906 mld USD, gdy suma światowego eksportu wyniosła 9634 mld USD. • Wartość światowego eksportu per capita 1490 USD. Najwyższe wskaźniki eksportu i importu na jednego mieszkańca mają Belgia (30 tys USD), Luksemburg (imp 40 tys. USD, eks 27 tys USD), Szwecja i Irlandia.
Najwięksi światowi eksporterzy to poza KWR Rosja, Chiny. W sumie realizują 61,3% światowego eksportu. • Najwięksi światowi importerzy USA, Niemcy, Chiny, Japonia, Francja, Wielka Brytania, Włochy • Wartość światowego importu wyniosła 9868 mld USD, czyli 1523 USD per capita.
W okresie od 1946 do 2007 r. obrót handlowy wzrósł blisko 230 krotne, osiągając poziom 27 587 bilionów $ w 2007 r. podczas gdy w 1946 r. wyniósł zaledwie 121 bilionów $
Szczególnie dynamiczny wzrost wielkości eksportu i importu nastąpił od początku lat 70’ XX wieku. Była to reakcja zarówno na wzrost liczby ludności świata, zwiększenie produkcji przemysłowej, rozwój usług a także prowadzone działania liberalizacyjne.
Struktura towarowa • KWR importują i eksportują wyroby przemysłowe o wysokim poziomie przetworzenia, a także maszyny, urządzenia, środki transportu. Najwyższy Japonia 65%eksport, najniższy Australia. W imporcie surowców odwrotnie. • Kraje rozwijające się mają podobną strukturę towarową wymiany międzynarodowej, co odpowiada polityce proeksportowej i wysokiej produkcji przemysłowej. Eksportują towary gotowe, importują części, podzespoły. • Kraje słabo rozwinięte najczęściej eksportują surowce, płody rolne a importują towary przetworzone.
Struktura geograficzna handlu zagranicznego • Handel z krajami sąsiadującymi, • Uwarunkowania historyczne • Uczestnictwo w ugrupowaniach gospodarczych
Rola Europy • Bardzo znaczący udział Europy w handlu światowym na poziomie 11 822,6 mld USD wynika z wielu przyczyn. Jedną z nich jest liczba mieszkańców[1] państw o wysokim PKB, charakteryzujących się wysokim poziomem konsumpcji. Wartość importowanych towarów do Europy w 2008 r. wyniosła aż 6 048 mld USD. Ponadto większość państw Europy to kraje wysoko gospodarczo rozwinięte o wysokim udziale przemysłu zaawansowanego technologicznie w produkcji, co zwiększa wartość eksportowanych towarów i pozwala na zajmowania istotnego miejsca w handlu światowy. • [1] Według danych statystycznych opublikowanych przez Eurostat 2009 r. liczba mieszkańców państw Unii Europejskiej wyniesie 499,7 mln.
Charakterystyczną cechą wymiany handlowej w obrębie Unii Europejskiej jest wyraźna dominacja handlu wewnątrz ugrupowania. Dla wszystkich państw członkowskich handel z innymi członkami UE stanowił zarówno w imporcie, jak i eksporcie ponad 50%. Z tym, że ściślej uzależnione od handlu w obrębie Unii Europejskiej są kraje o niższym poziomie rozwoju, a szczególnie nowoprzyjęte.
Struktura importu i eksportu według najważniejszych partnerów handlowych w 2007 r. ( w %)
