Onderwijskundig Expertise Centrum Rotterdam

1. OECR Onderwijskundig Expertise Centrum Rotterdam

2. Competentiegericht onderwijs en student de regie Drs. A.J. Kallenberg directeur OECR instituut voor onderwijsdienstverlening Erasmus Universiteit Rotterdam

3. Advanced organizer • ‘ophalen van herinneringen’ aan 7 maart • De leercyclus van Kolb en competentie gericht leren • Consequenties van competentiegericht leren

4. 7/3: definitie van het begrip competentie Een competentie is de combinatie van kennis, vaardigheden, attitude en persoonskenmerken die een persoon gebruikt om te functioneren naar de eisen die gesteld worden in een specifieke context (arbeids-, opleidings-, maatschappelijk- & culturele context). • (Kallenberg, A.J. (2000), Competenties in het MER Onderwijs, OECR Rapport 2000-02, Rotterdam)

5. Vaardigheden Kennis Competenties Persoons kenmerken Houding “Big Five” (Extravert, mild vriendelijk, plichtsgetrouw, emotioneel stabiel, open voor ervaring) Beliefs Motieven, interesses, politieke en religieuze overtuigingen Intern Fysiek Extern Milieu 7/3: het begrip competentie(in schema)

6. beroepsdomein (functies) Beroepsprofiel (taken) Beroepskwalificaties Competenties Opleidingskwalificaties (eindtermen) Opleidingsprofiel (opleidings werkplan) opleidingsdomein

7. 7/3 en het spelletje Docenten “top tien” Probleemoplossend vermogen (28) Lerend vermogen (zelfontwikkeling (23) Samenwerkend vermogen (21) Communicatief vermogen (17) Kwaliteitsgerichtheid (17) Kennis van begrippen (14) Methoden & Technieken (14) Klantgerichtheid (13) Luisterend vermogen (13) Creativiteit (13) Daarnaast nog: flexibiliteit (11) verantwoordelijkheidsgevoel (11) communicatief vermogen (schriftelijk) (11) omgevingsbewustheid (11) resultaatgerichtheid (10) zelfreflectief (10) doorzettingsvermogen (10)

8. De leercyclus van Kolb Concreet ervaren vormen trainen dromer doener Actief oefenen Reflectief observeren beslisser denker scholen begeleiden Abstracte begrippen

9. Competentiegericht leren • Je evalueert het geleerde • en maakt een praktijkplan • mbv ‘werkplekondersteuning’ tot internalisatie • Je doet een pre-test • dan de content (‘cursus’) • daarover leg je een post-test af Uitvoeren leeractiviteiten Integreren leerresultaten Vaststellen leeractiviteiten Vaststellen leerbehoeften • Vanuit tekort kies je uit de “cursuscatalogus” • deze leidt tot leersuggesties • die bespreek je met de coach • dat leidt tot een persoonlijk ontwikkelingsplan (POP) • Vanuit beeld over functies, taken, rollen : competentieprofiel • d.m.v. assessments constateer je een competentie ‘gap’

10. sturing: docent leer-middelen leer-resultaten leer proces student Aansturing van het leerproces

11. Consequenties voor onderwijsprogramma • Differentiatie op: • Inhoud (verschillende pakketten) – inhoudelijke differentiatie, verschillende curricula, e.d. • Niveau (makkelijker en moeilijker) – honours programm, crash courses, maatwerk aanbod • Tempo (sneller of meer gespreid) – snelle en verkorte routes, plaats en tijdonafhankelijk (denk aan ICT) • Begeleiding (maatwerkbegeleiding) – leidt tot verschillende docentinterventies en dus moet interventierepertoire van docenten worden uitgebreid

12. Consequenties voor curriculum • Uitgangspunt voor curriculum = competenties met bijbehorende taken en praktijk- of probleemsituaties (en dus niet meer kennisinhouden en disciplinegerichte vaardigheden) • Onderwijseenheden zijn overwegend multidisciplinair • Thematische leerlijnen (projectonderwijs e.d.) • Differentiatie in onderwijs- en toetsvormen

13. Consequenties voor onderwijsvormen • Verwerving • Probleem gestuurd onderwijs, Instructievormen (cognitieve kennisverwerving), Simulaties, e.d. • Toepassing • Projectonderwijs, Simulaties, Duale trajecten, Workshops, e.d. • Toetsing (zowel monitoring als controlling) • Assessments, Persoonlijk Ontwikkelingsplannen (POP’s), developmentcentres, General Exams, 360° feedback, learner reports (reflectie) e.d.

14. Consequenties voor onderwijsleersituatie • Competenties zijn niet aangeboren en moeten dus geleerd worden door intensief en doelbewust oefenen. • Onderwijsleeromgeving moet uitdagend(er) worden • Meer individueel gericht • Docent in verschillen rollen (ontwerper, coach, expert, etc.) • Van uniform naar pluriform • Instrumenten voor methodisch handelen

15. Consequenties voor de rol van docent vakinhoud didactiek Leerstof Gehanteerde werkvormen organisatie (ped)agogiek Vormgeving van onderwijs “Omgang” met studenten

16. Consequenties voor de rol van docent • Verandering in taakrollen: • Coach; teamleider; assessor; relatiemanager; ontwikkelaar; docent • Andere competenties van een docent: • Samenwerkend vermogen; lerend vermogen, klantgerichtheid, groepsgericht leidinggeven; resultaatgerichtheid; marktgerichtheid; begeleiden van zelfsturend en samenwerkend leren; vermogen tot ontwikkelingsgericht beoordelen; vermogen tot adaptief ontwerpen en ontwikkelen; initiatief en ondernemingszin; inspirerend en overtuigend presenteren.

17. “Mr. Osborne, may I be excused? My brain is full!”

18. OECR Onderwijskundig Expertise Centrum Rotterdam