Yönetim ve Organizasyon

1. Yönetim ve Organizasyon Kaynaklar: Yönetim ve Organizasyon, Doç. Dr. Tamer Bolat ve diğerleri (4 kişi) Prof. Dr. M. Şerif Şimşek ve diğeri (2 kişi) Prof. Dr. Nurullah Genç Ders Hocası: Yrd. Doç. Dr. Mücahit ÇELİK

2. Yönetimin Kavramsal İçeriği Yönetim; İnsanlar aracılığıyla işleri yaptırmak İşlerin etkin ve verimli bir şekilde yaptırılması süreci Ortak amaçların etkin ve verimli bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için, bir insan grubunda işbirliği ve eş güdüm sağlamaya yönelik faaliyetler bütünüdür

3. Yönetimin Kavramsal İçeriği Yönetim; Örgütsel açıdan yönetim; örgütsel amaçlara etkili ve verimli bir biçimde ulaşabilmek için kaynakların planlanması, örgütlenmesi, yöneltilmesi, eşgüdümlendirilmesi ve denetlenmesi sürecidir

4. Yönetimin Kavramsal İçeriği Etkili Sonuçlara varabilmek ile eşdeğer bir anlam taşımaktadır. Örn.: işletmenin daha önceden belirlediği satış sonuçlarını gerçekleştirmesi, futbol takımının şampiyon olması, öğrencinin üniversite kazanması, derslere gelip gitmek…vb.. Dolayısıyla, arzuladığı ve/veya hedeflediği sonuçlara ulaşan her kurum/insan etkili olmuştur.

5. Yönetimin Kavramsal İçeriği Evet ?! sorular Her insan yaptığı işte etkili olabilir mi? Her insan hedeflediği sonuçlara varabilir mi? Sonuca ulaşan her faaliyet etkili bir faal. midir? O zaman Her insan/işletme başarılı olurdu. Peki şirketlerin batmasını, insanların mutsuzluğunu, hedeflediği sonuçlara ulaşamamasını nasıl izah edeceğiz?

6. Yönetimin Kavramsal İçeriği sorular Etkili olmak önemlidir. Ancak; Her görevde ve işte etkili olmak için hedeflenen sonuçlara ulaşmak yeterli midir? Örn.: belirli bir süre içerisinde 100 milyon $ mal olabilecek aynı standartlardaki bir tesisi, aynı süre içersinde 500$ mal edince etkili oluyor muyuz? Evet etkili olunmuştur, Ancak verimli olunamamıştır.

7. Yönetimin Kavramsal İçeriği Verimlilik En az Kaynak kullanımı (İKY, Hammadde vb.) ve en az maliyetle amaçlanan sonuçlara varabilmek (etkili olabilmek) olarak tanımlanır. Benim param çok…., aynı işi 50 yerine 60$ ile yapsam bile benim için önemli değil.. Düşüncesiyle işletme yönetimi yapılamaz. Rakiplerin aynı standartlardaki bir ürünü 50$ mal ettiğinde, 60$ mal eden işletme eninde sonuca piyasayı kendiliğinden veya zorunlu olarak terk edecektir.

8. Yönetimin Kavramsal İçeriği Örgütsel anlamda yönetimden söz edebilmek için; Yöneticiler ve onların iş yaptıracağı diğer insanlar olmalıdır Bu insanlar arsında iş birliği sağlanmalıdır Bu iş birliği belli bir amaca /lara yönelmiş olmalıdır Örgütsel etkinlik ve verimlilik esas alınmalıdır

9. Yönetimin Kavramsal İçeriği Yönetimin içerdiği boyutlar; Yönetim bir süreçtir: işlevler ardışık bir sıra izler ve her biri, bütün işlevlerin birleştiği büyük resmin içinde birleştirici rol oynayan dinamik bir özelliğe sahiptir Yönetim bir grubu/kademeyi anlatır: müdürlerustabaşları Bir bilim dalıdır: gerçeğin tanınması bilimidir. Karşılaştığı sorunlar ve bunlara çözümleri, yön. İyi işlemesi için gerekli kuralları ortaya çıkarmaya çalışır.

10. Yönetimin Kavramsal İçeriği Yönetimin içerdiği boyutlar; Yönetim bir sanattır: yönetsel bilgi ve becerilerin sistemli bir şekilde uygulanması ile ilgilidir. Somut örgütsel amaçları başarmak, sonuçları etkilemek, farlılıklar yaratmak yönetimin sanatsal yönünü oluşturur. Yönetim bir meslektir: işletme yön. İlgili okulların açılması, yöneticilerin aşırı yüksek maaş alması ve yetenek gereksinimi, ahlaki unsurların gerekliliği

11. Yönetimin Temel Amacı Temel Amaç: Kaynakların koordinasyonu yoluyla, örgütsel amaçların etkin bir şekilde yerine getirilmesini sağlamaktır. Yani belirli bir örgütsel faaliyeti gerçekleştirmektir. Bu amaca ilk yönetim fonksiyonu olan planlama yaparak ulaşır.

12. Örgütsel Amaçlar Temel Amaç: Gelir elde etmek ve istihdam sağlamaktır. “Etzioni” (Almanya ve ABD vatandaşı yahudi asıllı sosyolog.) örgütsel amaçları üç başlık altında sıralamaktadır: 1- Düzen Amacı: Örgüt üyelerinin bellirli davranış biçimleri göstermelerini sağlamak ve örgütsel etkimliği düşüren davranışlara engel olmak 2- Kültürel Amaçlar: Örgüt çalışanlarını temsil eden bir örgüt kültürü oluşturmak ve bunu kurumsallaştırmaktır. 3- Ekonomik Amaçlar: Gelir elde etme faaliyetleri

13. Yönetimin Kavramsal İçeriği Yönetim işlevleri veya fonksiyonları Yönetim sürecinin aşamalarını ifade eden 5 temel yönetim işlevi vardır: Planlama Örgütleme Yöneltme Eşgüdümleme(Koordinasyon) Denetim

14. Yönetim Süreci ve İşlevleri Koordinasyon Planlama • Kaynaklar • Emek • Sermaye • Doğal Kay. • Teknoloji • Bilgi • Performans • Amaçları Gerçekleştirme • Ürünler • Hizmetler • Etkinlikler • Verimlilik Denetim Örgütleme Yöneltme Koordinasyon

15. Yönetim İşlevleri – Planlama Planlama, örgütsel amaçların ve bu amaçlara ulaştıracak yolların belirlenmesi sürecidir. Bu süreçte belirlenen; Örgütün gelecekte nereye ulaşmak istediği ..ulaştıracak yolların neler olduğu …hangi kaynaklarla, ne şekilde, kimler tarafından, ne zaman ve hangi maliyetle gerçekleştirilebileceği Planlama Yönetimin ilk ve temel sürecidir.

16. Yönetim Fonksiyonları Planlama; Planlama, geleceğin değerlendirilmesi ve ona göre gerekli önlemlerin alınmasıdır. Örgütsel amaçlara ulaşmak için gerekli politika ve yöntemlerin seçimi Ne yapılacağının önceden kararlaştırılması

17. Planlama neden gereklidir? (Tartışma)

18. Ne Yaptığımızı ve ne yapmamızı bilmemiz elde edeceğimiz sonuç ve başarı için ön koşuldurPlanlama

19. Planlamanın Yararları Zaman ve emek savurganlığını azaltır İşletme Yöneticilerinin dikkatlerini amaçlara yöneltir İşl. faal. uyumlaştırılmasını mümkün kılar Kaynakların amaca yöneltilip yönetilmediğini denetleme olanağı sağlar Daha akılcı ilke, yöntem ve kuralların geliştirilmesine olanak sağlar Denentim standartlarının belirlenmesi ve temel alınmasını sağlar

20. Planlamanın Sakıncaları Yüksek nitelikli işgören ve araçlara ihtiyaç olacağından işletmeye ek maliyetler yükler Planlamada kullanılan sayısal yöntemlerde yapılabilecek bazı hatalar beklenmedik olumsuz sonuçlara yol açabilir “Planlama geleceğe bakmaktır” ilkesine aşırı bağlılık içinde bulunulan durumu gözardı ettirebilir. Uzun süreli planlarda isabet derecesi azalır, kısa süreli de beklenen yarar çoğu kez sağlanamazen iyisi orta vadeli 3-5 yıllık

21. Planlamanın Sakıncaları 4.1 uzun süreli; stratejik planlardır.İşletme kaynaklarını en uygun şekilde kullanmak için bu planlar yapılır. Büyüme ve istikrar planları gibi 4.2 Orta süreli: genellikle 3-5 yıllıktır. Mallarına karşı aşırı talep bulunan bir işletmenin bu talebi karşılamak amacıyla genişleme yatırımlarına girişip hazırladığı planlardır 4.3 Kısa süreli: 0-2 yıllık planlardır.genelde 1 yıldan azdır. Ana planı uygulamaya yardımcı olan subplanlardır. Kalkınma planları gibi

22. Planlamanın İlkeleri ve İyi Bir Planın Özellikleri Planlar açık, kesin ve geçerli bir amaca sahip olmalıdır Planlar arasında birlik ve uyum olmalı Devamlılık sağlanması zorunludur Planlar esnek olmalıdır Yanlış anlamalara ve karışıklıklara mahal vermemeli İşletmenin benimsediği standart ve politikalara uygun olmalı

23. Planlamanın Aşamaları

24. Yönetim İşlevleri – Örgütleme • ÖRGÜTLEME NEDİR VE NİÇİN GEREKLİDİR

25. Yönetim İşlevleri – Örgütleme Planlamadan sonra gelir.;  Planları hayata geçirecek kadrolar belirlenir  Planlanmış amaçlara ulaşmak için gerekli olan faaliyetlerin saptanması, mantıklı bir yapı veya çerçeve içinde gruplandırılması ve bu faaliyetlerle ilgili yetki ve sorumlulukların ve kaynakların ilgili pozisyon veya kişilere tayin edilmesidir.

26. Yönetim İşlevleri–Örgütleme-2 Örgütleme faal. sonucunda örgüt yapısı ortaya çıkar Yön. faal. sağlıklı bir şekilde yerine getirilmesi, örgütlemenin gerektiği gibi yapılması ile yakından ilgilidir Planlama ne kadar iyi yapılırsa yapılsın, bu planları uygulama yeteneğinden yoksun bir kadro ve örgüt yapısı ile başarıya ulaşmak mümkün olamayacaktır(siyasi partiler)

27. Yönetim Fonksiyonları Örgütleme (Organizasyon); Örgüt, belirli bir amacı gerçekleştirmek üzere iki veya daha fazla kişinin çabalarını bilinçli olarak birleştirmeleri yolu ile ortaya çıkan işbirliği sistemidir, örgütleme de örgüt yapısının oluşturulması ile ilgili eylemler dizisini veya süreci ifade eder. Örgütün verimli olabilmesi için sahip oldukları fiziksel, mali ve insan kaynakları ile işlevlerini etkili biçimde bir araya getirmeleri gerekir, söz konusu bir araya getirme sürecine örgütleme denir.

28. Örgütlenme Süreci

29. Yönetim Fonksiyonları Örgütleme (Organizasyon); Örgüt yapısı iki türlü olabilir Formel (resmi) İnformel (gayri resmi) Nedir Formel veya İnformel Yapı? (tartışma)

30. Örgüt yapılarının oluşturulmasında faydalanılabilecek ilkeler İş bölümü ve uzlaşma ilkesi; iş bölümü ve uzmanlaşma üretimi arttırır ve zaman tasarrufu sağlar Hiyerarşik (basamak) Yapı İlkesi: yetki karmaşasını yok eder. Amaç Birliliği İlkesi: Örgütün ve onu oluşturan her düzeyin açıkça bir amacı olmalıdır

31. Örgüt yapılarının oluşturulmasında faydalanılabilecek ilkeler Emir komuta birliği ilkesi: Örgütte hiçbir üyenin görmekte olduğu işle ilgili olarak birden fazla kişi veya amirden emir almaması gerektiğini savunan ilkedir Sınırlı denetim alanı ilkesi:Bir üstün etkili bir şekilde kontrol edebileceği astların sayısı sınırlıdır.(10000ler, 1000ler, 100ler…) …………

32. Örgütlerde Bölümlere Ayırmada Kullanılan Temel Ölçüler 1. Fonksiyon Temeline Göre Örgütlenme:

33. Fonksiyon Temeline Göre Örgütlenme: En çok karşılaşılan bölümle şeklidir İş ve görev niteliğine göre departmanlaşılır Örn: İKY, Muhasebe ve Finansman, Üretim, Pazarlama…

34. Fonksiyon Temeline Göre Örgütlenme: Yararları; Mantıklı ve basit bir görünüm sergiler Her fonksiyonun sorumluluk alanı kolayca saptanır İletişim daha kolay sağlanır Uzmanlaşmaya gereken önem verilir Sakıncaları Görev ve Sorumlulukları birden fazla Fonksiyonlar arsında sürtüşme ve kıskançlıklar çıkabilir İletişim ve bilgi aktarımı zayıflayabilir (bazi konularda)

35. Örgütlerde Bölümlere Ayırmada Kullanılan Temel Ölçüler Sayı temeline göre örgütlenme: İş başarımında insan sayısı ve emeğin ön planda olduğu örgütlerde bu yöntem geçerlidir.

36. Örgütlerde Bölümlere Ayırmada Kullanılan Temel Ölçüler 3. Bölge veya Coğrafik Temele göre

37. Bölge veya Coğrafik Temele göre Bölgelerin özelliklerinden faydalanma düşüncesinde olan bazı işletmeler bu türü tercih etmektedir Üstün Özellikleri: Bölgenin etnik ve iklim özellikleri dikkate alınır Uygun satış ve reklama önem verilir Bölgeyi bilen iş gücü istihdam edilir Taşıma ve nakliyat giderlerini düşürür

38. Örgütlerde Bölümlere Ayırmada Kullanılan Temel Ölçüler Mamul (Ürün)Temeline göre Örgütlenme Ürettikleri mamul gruplarındaki çeşitlilik işletmeleri bu tür bir örgüte yöneltebilir(ülker,eti,beko,siemens) Sorun: Mamul çeşidini veya grubunu iyi ayırmak Yararlar: Yönetim yapısında daha küçük örgütlenmeler olduğundan fonksiyonel örgütte olduğu gibi iletişim, koordinasyon eksikliği vb. sakıncalar olmayabilir Teknik Bil.akışı ve yetki devri daha kolay uygulanabilir Standartlara uyma daha kolaydır Üst Yönetime daha az sorun gider

39. Örgütlerde Bölümlere Ayırmada Kullanılan Temel Ölçüler 3. Ürün, Mal Temeline göre Bölümlem

40. Örgütlerde Bölümlere Ayırmada Kullanılan Temel Ölçüler Mamul Temeline göre Örgütlenme Sakıncaları Destek hizmetlerinin her ürün için tekrarlanması halinde bu örgütlenme biçimi çok pahalı bir hal alabilir Merkezi yönetimle bölüm yön. Arasında çatışma oluşabilir Mamuller arsında dengesizlik ortaya çıkar Yönetici ve teknik işgörenler arasında sürtüşmeler ortaya çıkabilir

41. Örgütlerde Bölümlere Ayırmada Kullanılan Temel Ölçüler Müşteri Temeline göre Örgütlenme  Mal veya hizmet sunulan müşteri gruplarına göre yapılan bölümleme biçimidir. Bir örgütsel tasarımın temel unsuru tüketici istek ve ihtiyaçlarını olursa, müşteri odaklı bir bölünmeye gidilecektir. Özellikle üretimi sipariş üzerine olan işletmeler bu uygulamaya yer vermektedirler bankalarda müşteri temeline göre bölümlere ayrılmıştır Örnek: giyim mağazasındaki kadın çocuk, erkek reyonu burada çalışan personel

42. Örgütlerde Bölümlere Ayırmada Kullanılan Temel Ölçüler 6. Zaman Temeline göre Örgütlenme Sürekli çalışan işletmelerde (1.,2.,3. vardiya) görülür Yararları Yoğun üretimle üretim maliyetleri bir noktaya kadar düşebilir Genel istihdama katkı sağlar Sakıncalar Her vardiya sonucu makine ve araçların denetlenerek bir sonraki görevliye çalışır halde teslim edilmesi gerekir. Yönetici temini güç olabilmektedir(gece)  Sorumluluk tespitinde güçlükler doğabilmektedir , kim aleti bozdu veya soruna sebep oldu?

43. Örgütlerde Karşılaşılan Başlıca Sorunlar İlk güçlük, ideal örgütsel yapıyı kurmak gerekli işgöreni sağlamak Yöneticilerin bir takım kişisel ihtiraslar peşinde koşmaları nedeniyle ideal yapı kuramayabilir Müşteri beklenti ve teknolojideki“hızlı değişim” sorun çıkarabilir. Bugün verimli olan bir yapı yarın yetersiz kalabilir. Üyelerin benimsemediği bir örgütsel yapı, rasyonelde olsa, verimli bir şekilde çalışamayabilir

44. Yönetim İşlevleri – Yöneltme Yöneltme nedir? Örgütlenmiş yapıyı harekete geçiren yönetim fonksiyonudur. Başkalarının davranışlarını belirleme veya etkileme sürecidir.

45. Yönetim İşlevleri – Yöneltme Planlama yapıldı örgütleme yapıldı yöneltme? Örgütün çeşitli basamaklarına yerleştirilmiş kişilerin harekete geçirilmesi Yöneltme işlevinin kapsamına, emir komuta zincirinin işletilmesi, çalışanların güdülenmesi,etkin bir liderliğin izlenmesi ve disiplinin sağlanması,örgüt kültürünün biçimlendirilmesi, çalışanlar arasında güçlü bir amaç duygusu yaratma, çalışanları güdüleme gibi konular girer

46. Yönetim Fonksiyonları Yöneltme (Yönverme); Yöneltme: Örgütün İK yı rasyonel ve etkin bir şekilde motive ederek amaçlara ulaşmaya sevk eder. Yöneltme fonk.önemi: Örgüt üyelerinin işletme amaçlarını tümüyle benimsemeyip bunların yanında kendi bireysel amaçlarına öncelik vermelerinden ileri gelir. Yönetici çalışanlarını örgütsel amaçlara yöneltmek zorundadır.

47. Yönetim Fonksiyonları EŞGÜDÜMLEME KOORDİNASTON NEDİR?

48. Yönetim İşlevleri–eşgüdümleme Planlama yapıldı örgütleme yapıldı yöneltme eş güdümleme (koordinasyon)? Örgütün yapısı oluşturulup, kurulan her yeni organın görevleri belirlendikten sonra ortaya, bu organların örgüt amaçlarına ulaşmak için, birbirleriyle ne şekilde iş birliği yapacakları ve aralarında uyumlu bir davranışı nasıl gerçekleştirecekleri sorunu ortaya çıkarbu sorunun çözümü için sürdürülen sistemli çalışmalara eş güdümleme denir

49. Yönetim İşlevleri–eş güdümleme eş güdümleme diğer bütün işlevlerle etkileşim içerisindedir (koordinasyon)?  Eş güdümleme, bir örgütte çalışanların çabalarını birleştirmeyi, zaman bakımından ayarlamayı, ortak amaçlara ulaşmak için yürütülen faaliyetlerin birbirlerini izlemesini ve bütünleşmesini sağlayan bir işlevdir

50. Yönetim Fonksiyonları Eş güdümleme (Koordinasyon); Bütün eylemler ve bölümler arasında uyumun sağlanmasıdır