Download
1 / 40
440 likes | 669 Vues
بسمه تعالي. خلاقيت، نوآوري و کارآفريني در سازمان. آماد و پشتيباني ناجا. دکتر محمود احمدپور. آذر ماه 1387. گزيده اي از بيانات مقام معظم رهبري.
E N D
بسمه تعالي خلاقيت، نوآوري و کارآفريني در سازمان آماد و پشتيباني ناجا دکتر محمود احمدپور آذر ماه 1387
گزيده اي از بيانات مقام معظم رهبري • امسال باید فضای نوآوری، کشور را فرابگیرد و همه مسئولان خود را موظف بدانند با بهره‌گیری از امکانات مادی و معنوی، کارهای نو و ابتکاری و راه‌های میان‌بر را در سایه مدیریت صحیح، تدبیر درست و حکمت در فعالیت کشور وارد کنند تا کام مردم از ثمرة این تلاش ها شیرین شود. • ما نمی‌توانیم آرام و معمولی حرکت کنیم، بلکه باید با تلاشی مضاعف، جدی تر و با نهایت شتاب اما حساب شده، منظم و منضبط به جلو برویم و در عرصه داخلی و همچنین عرصه پیچیده بین‌المللی از تمام ظرفیت‌ها برای دست‌یابی به پیشرفت‌های بزرگ استفاده کنیم.
گزيده اي از بيانات مقام معظم رهبري • یکی از دو انتظار من در سال 1387، نوآوری در بخش‌های مختلف و دستگاه‌های گوناگون اجتماعی، اقتصادی و خدماتی کشور از جمله در دیپلماسی، حرکت به سمت علم و تحقیق، گسترش فرهنگ مطلوب در ارائه خدمات به همه قشرها به خصوص قشرهای محروم، و در آبادانی کشور است. • انتظار دوم در سال جاری این است که فعالیت‌هایی که در سال‌های گذشته انجام‌شده و کارهایی که دولت در سال‌های اخیر انجام داده، به نتیجه و شکوفایی برسند و کام مردم از نتیجه این فعالیت‌ها و تلاش‌ها شیرین شود.
مفاهيم کليدي توسعه کسب و کار کاآفريني نوآوري خلاقيت
کارآفرين فردي است كه با تشخيص فرصت و تبديل ايده و فکر جديد به يک کسب و کار ( کسب و کار خانگي ، کسب و کار اينترنتي، کسب و کار خانوادگي، کسب و کار کوچک و متوسط...) و با بسيج منابع که توأم با مخاطره مالي ، اجتماعي آبرويي و حيثيتي مي باشد محصول و خدمت جديد به بازار ارائه مي نمايد. کارآفريني (احمدپور 1999)
با کارآفرين چيست؟ مدير سرمايه گذار تفاوت خلاق مخترع نوآور
چرا نوآوري؟ • نوآوري لازمه رشد و رقابت است • استفاده بهينه از منابع • بهبود • ارتقاء عملكرد
نوآوری چيست؟ • تعریف نوآوری: به‌کارگیری ایده‌های جدید • توانایی خلق ایده‌های جدید بالقوه در همه انسانها نهاده شده (با شدت و ضعف متفاوت) • به‌فعل درآوردن این توانایی نیازمند زمینه‌ها، محرک ها و عوامل خاص است.
نوآوري چه چيزهايي نيست؟ • اكتشاف (Discovery): آشكارساختن و به‌ظهور رسانيدن يا اعلام چيزي كه وجود داشته ولي كسي قبلاً متوجه آن نشده است و يا آنرا درك نكرده است (كشف ميكروب). • خلاقيت (Creativity): درخشش يك انديشه و بوجود آمدن نظرات و ايده‌هاي نو ( از نظر معني، بيشتر در جنبه‌هاي فكري و نظري و به اصطلاح فعاليتهاي ذهني و طراحي مطرح است) • اختراع (Invention): محصول يا فرآيند جديد و قابل استفاده
تفاوت خلاقيت و نوآوري خلاقيت، نقطه آغاز و به اصطلاح موتور نوآوري است. نوآوري كاربرد ايده‌هاي جديد خلاقيت ايجاد ايده‌هاي جديد
تفاوت اختراع و نوآوري • نوآوري • يك فرآيند قابل برنامه‌ريزي است • كاربرد چيزي يا روشي نوين • تأثيرگذاري بر زندگي عموم مردم • بيشتر، ناشي از خواست و اراده است تا هوش • ضرورتاً به‌معني جديد بودن در جهان نيست • اختراع • بيشتر حالت اتفاقي و غيرقابل پيش‌بيني دارد • دستيابي به چيز يا روشي جديد • تأثيرگذاري بر محققان ومتخصصان • حاصل هوش و تفكر انسان • جديد بودن در جهان هر نوآوري مبتني بر اختراع نيست، ولي هر اختراع مي‌تواند به چندين نوآوري منجر شود.
تفاوت فنّاوري و نوآوري فنّاوري مجموعة روش‌ها، فرآيندها، تجهيزات، سيستم‌ها، اطلاعات و مهارت‌ها جهت تبديل منابع به محصولات و يا خدمات نوآوري هرگونه تغيير و تحول در فنّاوري (ترك روش‌هاي قديمي و سنتي انجام امور) نوآوري، لزوماً به معني به بازار رساندن آخرين و تازه‌ترين دستاوردهاي مهم تكنولوژيك نيست، بلكه حتي مي‌توان بهره‌گيري از هر تغيير كوچكي را كه در دانش فني ايجاد مي‌شود نوآوري ناميد.
نوآوري: ذاتي يا اكتسابي؟ • اكتسابي • وجود نوآوري در سرشت و نهاد انسانها (با شدت و ضعف) ولي نيازمند ايجاد زمينه‌هاي لازم جهت تبديل از قوه به فعل • از جمله طرفداران مشهور آن: گنريش سانالوويچ آلتشولر (G. S. Altshuller) روسي و صاحب نظريه TRIZ • ذاتي • ذاتي بودن نوآوري و الهام شدن راه‌حل‌هاي نوآورانه به افراد • متفاوت بودن روش و ساختار فكري افراد نوآور نسبت به افراد عادي جامعه
موانع نوآوري • ساختار اجتماعي سنتي • فاصله ميان آخرين دانش بشر و آنچه به کار مي بريم • عوامل فرهنگي • آهنگ پذيرش سازمان • ارزش ها ي غلط حاكم در سازمان • عدم وجود نگرش انتقادي • عدم به كارگيري مشاوران • ترس از انتقاد وشكست • تمايل به همرنگي با جماعت
موانع نوآوري • محدود بودن طرق ارتباط با مدير عالي • حاكميت جو عدم تحمل اختلاف سليقه • افراد ذي نفع در حفظ وضع موجود • تأكيد بر افق زماني كوتاه‌مدت • تصميم گيرندگان بيش از حد حسابگر • اعطاي پاداش‌هاي نامناسب • تأكيد بيش از حد بر الزامات بوروكراتيك
بستر هاي لازم براي ايجاد نوآوري • عزم ملي و روحية استقلال‌طلبي و خودباوري • سیاست‌ها و سازوکارهای حمایتی دولت • هماهنگی سیاست‌های توسعه فنّاوری و نوآوری با سایر حوزه ها، به‌ويژه در بخش‌هاي صنعت و تجارت • توليد و توسعه علم و فنّاوری (تحقیق و توسعه مداوم) • توانایی بکارگیری و جذب فنّاوری • منابع انسانی خلاق و متخصص/ جذب و نگهداری نخبگان • انگيزه براي يادگيري • تفكر خلاق، سيستمي و راهبردي
چگونه نوآوري را در سازمان نهادينه کنيم؟ • مديريت تحول‌گرا، سنت‌شكني با حفظ اصول و ارزشهاي ديني و ملي • ترويج كار گروهي • نرخ و الگوی انتشار فنّاوری • دسترسی به اطلاعات صحيح در مورد علوم و فنّاوریها • سرمایه‌گذاری دولت و به‌ویژه بخش خصوصی در نوآوري (تسريع در اجراي اصل 44 قانون اساسي) • ارج نهادن به ايده‌هاي جديد • حفظ حقوق مالكيت فكري در جامعه • گسترش و بهبود ارتباطات و تعاملات میان مراکز آموزش عالی، پژوهشی و فنّاوری با بخش تولید و خدمات
چگونه نوآوري را در سازمان نهادينه کنيم؟ • فضاي تعاملي توأم با رقابت سالم در عرصه اقتصاد • ايجاد فضا و قوانين و مقررات مناسب براي گرايش به نوآوري، كارآفريني و اشتغال مولد و كاهش جاذبه و سود فعاليتهاي واسطه‌گري غيرمولد • حضور در بازارهاي جهاني و حمايت جدي دولت از صدور فنّاوري و محصولات مبتني بر فنّاوري‌هاي پيشرفته • گسترش و بهبود ارتباطات و تعاملات با ساير كشورها • تغییرات محیط جهانی
انواع نوآوري بنيادي: باعث تغييرات اساسي، ناشي از يک اختراع، کمياب (ترانزيستور) تدريجي: باعث تغييرات جزئي، فرآيند بهبود مستمر (فلسفه ژاپني کايزن، ساخت نوت بوک)
انواع نوآوري از ديدگاه شومپيتر • معرفي و تجاري‌كردن محصول يا خدمت جديد يا بهبود اساسي در آنها • معرفي فرايند توليد جديد يا بهبود اساسي در فرايندهاي موجود • گشودن درهاي بازار جديد • توسعه منابع جديد تأمين‌كننده • ايجاد تغييرات اساسي در ساختارهاي صنعتي و سازماني نوآوری تكنولوژيكي نوآوری سازماني
نوآوري تكنولوژيك نوآوري تكنولوژيك عبارتست از مجموعه پيچيده‌اي از فعاليت‌‌ها كه ايده‌ها و دانش‌هاي علمي را به واقعيت‌‌هاي فيزيكي و كاربردهاي جهان واقعي تبديل مي‌كند و در واقع فرآيندي است كه دانش را به محصولات و خدماتي كه داراي تأثيرات اقتصادي و اجتماعي هستند تبديل مي‌نمايد (طارق خليل). تفاوت تعريف فوق با تعريف نوآوري: تأكيد بيشتر بر جنبه‌هاي تكنولوژيكي و محصولي
فرآيند نوآوري تكنولوژيك (طارق خليل) • تحقيقات پايه • تحقيقات كاربردي • توسعه تكنولوژي • به‌كارگيري (پياده‌سازي) تكنولوژي • توليد • بازاريابي • اشاعه و تكثير تكنولوژي • بهسازي و ارتقاء تكنولوژي
مدلهاي نوآوري • مدل اول (فشار تكنولوژي): در اين مدل عامل اصلي نوآوري فشار علم و تكنولوژي است. فشار تكنولوژي به‌عنوان يك فرآيند ترتيبي و خطي ساده در نظر گرفته مي‌شود و بازار ظرفي براي ريختن نتايج تحقيق و توسعه در آن است. اين مدل تأكيد زيادي بر تحقيق و توسعه دارد. • مدل دوم(كشش تقاضا):بر اساس اين مدل، تكنولوژي براي پاسخ به نياز يا تقاضاي بازار توسعه مي‌يابد. در اين مدل نيز به نوآوري به‌عنوان يك فرآيند خطي ساده نگاه مي‌شود و بازار به‌عنوان منبع ايده‌ها منشأ هدايت فعاليتهاي تحقيق و توسعه است. تأكيد اين مدل بيشتر بر بازاريابي است. • مدل سوم (مدل دوگانه): اين مدل تركيبي از مدلهاي نسل اول و دوم است و در آن نوآوري با تركيب‌هاي ”كششي-فشاري“ و ”فشاري-كششي“ تفسير مي‌شود. مدل سوم، از فرآيندهاي متوالي اما داراي حلقه بازخورد تشكيل مي‌شود و در آن بين بازار و فعاليتهاي تحقيق و توسعه توازن بيشتري برقرار است.
مدلهاي نوآوري(ادامه) • مدل چهارم(مدل يكپارچه): در مدل چهارم ارتباط و تعامل با تأمين‌كنندگان و مشتريان بيش از پيش مطرح مي‌شود و يكپارچگي بين تحقيق و توسعه و توليد مورد تأكيد قرار دارد. • مدل پنجم (مدل سيستم‌هاي يكپارچه و شبكه‌اي): در اين مدل، توسعه به‌صورت موازي و يكپارچه روي مي‌دهد و استفاده از سيستم‌هاي خبره مدلسازي و شبيه‌سازي در تحقيق و توسعه و ارتباط نزديك با مشتري مورد توجه قرار دارد. يكپارچگي استراتژيك با تأمين‌كنندگان اوليه بيشتر است و ارتباطات افقي نظير سرمايه‌گذاري مشترك؛ تحقيقات گروهي، همكاري در تنظيم بازار و غيره نيز مد نظر قرار دارد. اين مدل بر انعطاف‌پذيري بنگاه و سرعت توسعه محصول جديد تأكيد دارد.
بررسی و سنجش نوآوری در كشورهاي مختلف • تاکنون 51 کشور بررسي‌های نوآوری (Innovation Survey) را به انجام رسانده اند. - 30 کشور عضو OECD) کشورهای توسعه‌یافته( - 21 کشور در حال توسعه • 33 کشور بررسي‌ها را به‌صورت دوره‌ای با فواصل 2 تا 5 سال تکرار نموده اند. • نظامنامه اسلو در سال 1992 توسط کشورهای عضو OECD جهت ارائه تعاریف، اهداف، سازمان و روش بررسي واحد و قابل مقایسه برای نوآوری در سطح بین‌المللی تدوین شد. این نظامنامه تا سال 2005 سه بار ویرایش شد. • در ویرایش سوم نگرشی سیستمی به همه بازیگران صحنه نوآوری وجود دارد و بر نقش سیاستگذاری تأکید ویژه می‌شود. به‌علاوه، نوآوری سازمانی و نوآوری در بازاریابی نیز مورد تأکید قرار می‌گیرد.
سنجش نوآوری در كشورهاي مختلف پس از سند اسلو (51 كشور)
نظام ملي نوآوري(NIS)National Innovation System نظام ملي نوآوري هر كشور متشكل از مجموعه‌اي از نهادها، مؤسسات، استراتژي‌ها، سياستها، برنامه‌ها، قوانين و مقررات و بسترهاي تسهيل‌كننده مي‌باشد كه براي ايجاد، اشاعه و بكارگيري علم و فنّاوري با يكديگر در تعامل هستند. اين نظام در هر كشور يك واقعيت موجود است و هدف دولت‌ها بهبود و ارتقاء عملكرد آن مي‌باشد.
نظام ملی نوآوریو تدوين سياست فنّاوري • در كشورهاي صنعتي و بطور فزاينده‌اي در كشورهاي در حال توسعه؛ مفهوم نظام ملی نوآوریبه‌عنوان چارچوبي مفيد براي تدوين سياست فنّاوريپذيرفته شده است. • مفهوم نظام ملی نوآوری، سیاست‌گذاران را متوجه دیدگاه کاملتری نموده كه عبارت است از اصلاح نارسایی‌های سیستم که مانع تحقق نوآوری می‌شوند. • به‌عبارت دیگر، اقدامات هدفمند دولت در حوزه فنّاورياز منطق اصلاح نارسایی‌های بازار به‌منطق اصلاح نارسایی‌های سیستم گرايش پیدا کرده است.
(ادامه) نظام ملی نوآوری و تدوين سياست فنّاوري • در چارچوب نظام ملی نوآوری، ارائه سیاست‌های جدید برای رفع نقایص سیستم عمدتاً بر شبکه‌سازی و بهبود ظرفیت جذب بنگاهها تأکید می‌کنند. • الگوی شبکه‌سازی، تمرکز خود را بر افزایش تعامل و روابط متقابل نهادها و کنشگران نظام ملی نوآوری قرار می‌دهد و بر نقش تحقیقات و ساير همکاری‌های مشترک میان نهادهای دولتی و عمومی با بنگاه‌های خصوصی تأکید می‌کند.
عناصر سازنده نظام ملي نوآوري • نظام ملي نوآوري از دو عنصر اصلي شامل اجزاء و روابط ميان آنها تشكيل شده است • سازمان‌ها Organizations و عرف‌ها Institutions به‌عنوان اجزاء • سازمان‌ها: ساختارهاي رسمي با هدفي مشخص هستند كه كنشگران يا بازيگران نظام ملي نوآوري مي‌باشند (بنگاه‌هاي توليدي و خدماتي، دانشگاهها، آزمايشگاهها و مراكز تحقيقاتي، مراكز رشد و پاركهاي علم و فنّاوري، سازمانهاي سرمايه‌گذار، سازمانهاي دولتي مرتبط با سياستهاي نوآوري و رقابتي). • عرف‌ها: مجموعه‌اي از عادات مشترك، هنجارها، رويه‌ها، قوانين و مقررات و قواعدي است كه روابط و تعاملات بين افراد، گروه‌ها و سازمان‌ها را تنظيم مي‌كند و در واقع همان قواعد بازي در نظام ملي نوآوري هستند (قوانين مالكيت فكري و هنجار‌هاي مؤثر بر روابط بين بنگاهها، دانشگاهها و مراكز پژوهشي و فنّاوري).
کارکردها و فعالیت‌های نظام ملی نوآوری(دیدگاه OECD) • سياست‌گذاري، هماهنگی، نظارت و ارزیابی • تسهيل، هدايت و تأمين مالي فعاليتهاي تحقیق و توسعه • انجام فعاليتهاي تحقیق و توسعه • توسعه و ارتقاء منابع انساني • ارتقاء كارآفريني تكنولوژي • اشاعه و انتقال تكنولوژي • توليد كالاها و ارائه خدمات
تقاضا مصرف‌کنندگان (مشتریان نهایی) بخش توليد و خدمات (مشتریان میانی) شرایط چارچوبی کلان محیط مالی، مالیات و مشوق‌ها، تمایل عمومی به نوآوری و کارآفرینی سیستم توليدي و خدماتي سیستم آموزش و تحقیقات سیستم سیاستی شرکت‌های بزرگ آموزش حرفه ای حکومت سازمان‌های واسطه‌ای مؤسسات تحقیقاتی، پارکهای علم و فنّاوري، مراکز رشد فنّاوري آموزش عالی و تحقیقات راهبری و مدیریت SME های بالغ شرکت‌های جدید تکنولوژی محور تحقیقات بخش دولتی سیاست‌های RTD زیرساخت‌ها سیستم بانکی و سرمایه گذاری خطرپذیر IPR و سیستم‌های اطلاعاتی حمایت از نوآوری و کسب و کار استانداردها مدل مفهومی نظام ملی نوآوری
اهداف سیاستگذاری در چارچوب نظام ملی نوآوری • کسب اطمینان از وجود یا ایجاد اجزا و نهادهای لازم و کانال‌های مناسب برای شکل‌گیری جریان دانش و فنّاوري میان آنها. • کمک به ارتقاء سطح عملکرد این اجزا و تقویت ارتباطات میان آنها و ایجاد هم‌افزایی میان تمامی این اجزا و نهادها در راستای سیاست‌های کلان توسعه کشور.
سیاستگذاری نوآوری • نسل اول سیاستگذاری نوآوری: دیدگاه خطی به نوآوری • نسل دوم سیاستگذاری نوآوری: دیدگاه سیستمی (نظام ملی نوآوری) • نسل سوم سیاستگذاری نوآوری: دیدگاه گسترده و کل‌نگر به نوآوری که علاوه بر موضوعات علمی و تکنولوژیک ابعاد دیگر تأثیرگذار و یا تأثیرپذیر (اقتصاد، محیط زیست و ...) بر نوآوری مورد توجه قرار می گیرند.
نسل سوم سیاستگذاری نوآوری • نسل سوم سیاستگذاری نوآوری بر این موضوع تأکید دارد که نوآوری در ابعادی گسترده در اقتصاد و اجتماع تأثیر می‌گذارد و تأثیر می‌پذیرد و لازم است به‌آن به‌صورت گسترده و در تعامل با این ابعاد توجه شود. نقش دولت عبارت از بسترسازي مناسب و رفع موانع تحقق نوآوری در كشور است و مدیریت نظام ملی نوآوری به‌عنوان تسهیل‌کننده و ایجاد هماهنگي و یکپارچگی میان این ابعاد، از اهميت ويژه‌اي برخوردار است.
نگاشت نهادی در نظام ملی نوآوری در تدوين سياست‌هابايد دقت شود كه تمامي اجزاي لازم موجود بوده و روابط و تعاملات مناسبي ميان آنها برقرار باشد. براي اين منظور به چارچوب خاصي نياز است كه: اولاً: كاركردها و فعاليتهاي لازم را فهرست كرده؛ ثانياً: سازمان‌ها و نهادهاي فعال در هر حوزه كاركردي مشخص شده؛ ثالثاً: ارتباطات ميان آنها ترسيم گردد. اين چارچوب خاص در ادبيات نظام ملي نوآوري، نگاشت نهادي ناميده مي‌شود. با استفاده از اين چارچوب تحليلي، نقش هريك از بازيگران فعال در نظام ملي نوآوري(همچون دستگاه‌هاي اجرايي، دانشگاهها، مراکز تحقيقاتي و فنّاوري، سازمانهاي سرمايه‌گذار و بنگاه‌هاي اقتصادي توليدي و خدماتي)در فرايند نوآوري مشخص مي‌شود، كه با بررسي و تحليل آن مي‌توان نقائص موجود در اجزاء نظام و روابط ميان آنها را شناسايي نمود و در جهت اصلاح آنها برنامه‌ريزي و اقدامات لازم را انجام داد. به‌دليل اهميت موضوع، در حوزة معاونت فنّاوري پروژه‌اي در ارتباط با راهبري و مديريت كلان نظام ملي نوآوري انجام شده است.
هدایت و سازماندهی نوآوری و شکوفایی • شکوفایی به معنی به‌بارنشستن تلاشهای گذشته است و به همه سازمان‌هایی که تلاشی انجام داده اند مربوط می‌شود. • براي به‌ثمر رسيدن سريع‌تر و بهتر فعاليتهاي در دست اقدام نيز نوآوري لازم است. • نوآوري الزاماً به‌معني نفي ساختارها، سياستها، مقررات، برنامه‌ها و عملكردهاي گذشته نيست. • بايد با تحليل عالمانه و منصفانه از آنچه وجود دارد و انجام شده است، در جهت بهبود و تكميل آنها (و درصورت لزوم حذف مواردي كه مانع شكوفايي مي‌شوند)، تلاش شود كه آنچه انجام شده به بار بنشیند و از آنها با بهره‌وری بیشتر، بهره‌برداری شود.
نتيجه گيري • با توجه به بيانات مقام معظم رهبري نوآوري بايد به شکوفايي منتج شود و نوآوري وقتي با شکوفاي همراه شود کارآفريني محقق مي شود. • نوآوري+شکوفايي=کارآفريني
پايان با تشکر از توجه شما
