ขั้นตอนการวิเคราะห์ต้นทุนโรงพยาบาล (ทฤษฎีสู่การปฏิบัติ)

1. ขั้นตอนการวิเคราะห์ต้นทุนโรงพยาบาล(ทฤษฎีสู่การปฏิบัติ)ขั้นตอนการวิเคราะห์ต้นทุนโรงพยาบาล(ทฤษฎีสู่การปฏิบัติ) สุรีรัตน์ งามเกียรติไพศาล ศูนย์ประกันสุขภาพ รพ.จุฬาลงกรณ์ TRCsnk@md.chula.ac.th sureerat68@yahoo.com

2. ขั้นตอนการวิเคราะห์ต้นทุนโรงพยาบาล (ทฤษฎี) • จัดแบ่งหน่วยงานออกเป็น “หน่วยงานต้นทุน” • ไม่ก่อให้เกิดรายได้ (NRPCC) • ก่อให้เกิดรายได้ (RPCC) • บริการผู้ป่วย (PS) • หาต้นทุนรวมโดยตรงของแต่ละหน่วยงาน TDC = LC + MC + CC • หาวิธีกระจายต้นทุนที่เหมาะสม • หาต้นทุนรวมทั้งหมด (Full Cost) ของแต่ละหน่วยงาน • คำนวณต้นทุนต่อหน่วย

3. สายการบริหาร ขอบเขตงานแต่ละส่วน ความเชื่อมโยง ฝ่ายเลขานุการ แบ่งเป็นหน่วยงานย่อย ได้แก่ - งานการเจ้าหน้าที่ มีหน้าที่จัดทำแฟ้มประวัติบุคลากร ซึ่งมีข้อมูลเกี่ยวกับอัตราเงินเดือน ตำแหน่ง การบรรจุงาน การโอนย้าย การลาออก ประวัติการอบรมดูงาน การลาศึกษาต่อ สวัสดิการเจ้าหน้าที่ การเสนอเบิกค่ารักษาพยาบาล ค่าเล่าเรียนบุตร และการออกคำสั่งต่างๆ เกี่ยวกับบุคลากร เช่น การแต่งตั้ง ลงโทษ เป็นต้น - งานประชาสัมพันธ์ มีหน้าที่ให้ข้อมูลของโรงพยาบาล ผู้ป่วย การจัดทำเอกสารภายใน เก็บข่าวและบันทึกภาพกิจกรรมของโรงพยาบาล - งานโทรศัพท์ มีหน้าที่รับโทรศัพท์จากภายนอก ติดต่อหน่วยงานภายนอก ตรวจสอบสายเสีย แจ้งเหตุร้าย จัดทำสถิติและค่าใช้จ่ายการใช้บริการโทรศัพท์ของทุกหน่วยงานของโรงพยาบาล - งานสารบรรณ มีหน้าที่เกี่ยวกับการรับ-ส่งหนังสือภายในพยาบาล และนอกโรงพยาบาล การออกเลขที่หนังสือ - งานช่วยอำนวยการ มีหน้าที่ร่างและจัดทำหนังสือออกและภายในหน่วยงาน การจัดเตรียมประชุม ดูแลเกี่ยวกับการตอบรับผู้ป่วยเข้ารับการรักษา สรุปค่ารักษาพยาบาลและแจ้งหนี้ค้างชำระค่ารักษาพยาบาล การเจ้งยอดการใช้โทรศัพท์แต่ละฝ่าย - งานผลิตและเก็บเอกสาร มีหน้าที่ผลิตและเก็บเอกสารต่างๆ ของโรงพยาบาล เช่น หนังสือภายใน-นอก ระเบียบ ประกาศ หนังสือเวียน แจ้งความ สำเนาคำสั่ง การเงิน เก็บเงินผู้ป่วย เบิก, จ่ายเงินเดือน จนท. ให้บริการผู้ป่วย สนับงานบริการ วิเคราะห์ระบบงาน / บริการ (System Analysis) โครงสร้างองค์กร

4. ภาควิชา สำนักเลขานุการฯ โรงพยาบาล กายวิภาคศาสตร์ กุมารเวชศาสตร์ การเจ้าหน้าที่ ฝ่ายการพยาบาล ฝ่ายเภสัชกรรม จักษุวิทยา จิตเวชศาสตร์ คลัง งานธนาคารเลือด งานปฏิบัติการฯ ซ่อมบำรุง จุลชีววิทยา ชีวเคมี งานจ่ายกลาง นโยบายและแผน งานเลขานุการ รพ. นิติเวชศาสตร์ ปรสิตวิทยา บริการการศึกษา งานเวชระเบียนฯ งานสังคมสงเคราะห์ พยาธิวิทยา เภสัชวิทยา งานวิจัยและวิเทศฯ งานทันตกรรม รังสีวิทยา วิสัญญีวิทยา งานโภชนาการ บริหารและธุรการ เวชศาสตร์ครอบครัว เวชศาสตร์ชุมชน พัสดุและยานพาหนะ งานประชาสัมพันธ์ งานบริการกลาง แพทยศาสตรศึกษา เวชศาสตร์ฟื้นฟู ศัลยศาสตร์ ศูนย์พัฒนาคุณภาพ เวชสารสนเทศ สรีรวิทยา สูติ-นรีเวชฯ โสตทัศนศึกษา โสต ศอ นาสิก ออร์โธปิดิกส์ อาคารสถานที่ อายุรศาสตร์ โครงสร้างคณะแพทยศาสตร์ มช.

5. ตามสายการบริหาร • ศึกษาต้นทุนของภาพรวมขององค์กร / ผลผลิตหลัก • รายกิจกรรม • ศึกษาต้นทุนของกิจกรรมที่เฉพาะเจาะจง • ศึกษาต้นทุนบริการและส่วนสนับสนุนบริการ วัตถุประสงค์ ของการศึกษา วิธีการศึกษา Traditional Unit Cost Activity-based Costing Cost Center (หน่วยต้นทุน) ฝ่าย / ภาควิชา / หน่วย / งาน กิจกรรม / งาน Patient Service [PS] Non-revenue Producing Cost Center [NRPCC] Revenue Producing Cost Center [RPCC] การกำหนดหน่วยต้นทุน (Cost Center Identification)

6. วัตถุประสงค์ในการศึกษาต้นทุนของ มช. • เพื่อศึกษาต้นทุนในภาพรวมของคณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ • ต้นทุนการผลิตแพทย์ • ต้นทุนการให้บริการผู้ป่วยของโรงพยาบาลมหาราชนครเชียงใหม่ • ต้นทุนของงานสนับสนุนบริการ

7. NRPCC NRPCC PS ฝ่ายการพยาบาล กายวิภาคศาสตร์ กุมารเวชศาสตร์ การเจ้าหน้าที่ งานธนาคารเลือด จักษุวิทยา จิตเวชศาสตร์ คลัง งานจ่ายกลาง ซ่อมบำรุง จุลชีววิทยา ชีวเคมี งานเวชระเบียนฯ นโยบายและแผน นิติเวชศาสตร์ ปรสิตวิทยา งานทันตกรรม บริการการศึกษา พยาธิวิทยา เภสัชวิทยา งานประชาสัมพันธ์ งานวิจัยและวิเทศฯ ฝ่ายเภสัชกรรม รังสีวิทยา วิสัญญีวิทยา บริหารและธุรการ งานปฏิบัติการฯ เวชศาสตร์ครอบครัว เวชศาสตร์ชุมชน พัสดุและยานพาหนะ งานเลขานุการ รพ. เวชศาสตร์ฟื้นฟู ศัลยศาสตร์ แพทยศาสตรศึกษา ศูนย์พัฒนาคุณภาพ เวชสารสนเทศ สรีรวิทยา สูติ-นรีเวชฯ งานสังคมสงเคราะห์ โสตทัศนศึกษา โสต ศอ นาสิก ออร์โธปิดิกส์ งานโภชนาการ อาคารสถานที่ งานบริการกลาง อายุรศาสตร์ กำหนดหน่วยต้นทุน (มช.) สำหรับวัตถุประสงค์ที่ 1 การผลิตแพทย์

8. PS การเจ้าหน้าที่ คลัง ซ่อมบำรุง NRPCC RPCC นโยบายและแผน บริการการศึกษา งานวิจัยและวิเทศฯ บริหารและธุรการ พัสดุและยานพาหนะ แพทยศาสตรศึกษา เวชสารสนเทศ โสตทัศนศึกษา อาคารสถานที่ กำหนดหน่วยต้นทุน (มช.) สำหรับวัตถุประสงค์ที่ 2 งานสนับสนุน

9. PS RPCC NRPCC RPCC NRPCC ฝ่ายการพยาบาล กายวิภาคศาสตร์ กุมารเวชศาสตร์ การเจ้าหน้าที่ งานธนาคารเลือด จักษุวิทยา จิตเวชศาสตร์ คลัง งานจ่ายกลาง จุลชีววิทยา ชีวเคมี ซ่อมบำรุง งานเวชระเบียนฯ นโยบายและแผน นิติเวชศาสตร์ ปรสิตวิทยา งานทันตกรรม บริการการศึกษา งานประชาสัมพันธ์ พยาธิวิทยา เภสัชวิทยา งานวิจัยและวิเทศฯ ฝ่ายเภสัชกรรม รังสีวิทยา วิสัญญีวิทยา บริหารและธุรการ งานปฏิบัติการฯ เวชศาสตร์ครอบครัว เวชศาสตร์ชุมชน พัสดุและยานพาหนะ งานเลขานุการ รพ. เวชศาสตร์ฟื้นฟู ศัลยศาสตร์ แพทยศาสตรศึกษา ศูนย์พัฒนาคุณภาพ เวชสารสนเทศ สรีรวิทยา สูติ-นรีเวชฯ งานสังคมสงเคราะห์ โสตทัศนศึกษา โสต ศอ นาสิก ออร์โธปิดิกส์ งานโภชนาการ อาคารสถานที่ งานบริการกลาง อายุรศาสตร์ กำหนดหน่วยต้นทุน (มช.) สำหรับวัตถุประสงค์ที่ 3 บริการผู้ป่วย

10. ต้นทุน (Cost) เป็นเงินที่เรา (เจ้าของกิจการ) ควักกระเป๋าจ่ายเพื่อให้เกิดบริการ ค่าบริการ/ ค่าใช้จ่าย (Charge) เป็นเงินที่เรา (เจ้าของกิจการ) เรียกเก็บจากผู้ป่วย, ญาติ หรือ Third Party (ผู้จ่ายเงินแทน) เช่น ค่าฉีดยา, ค่าทำแผล, ค่าตัดไหม ฯลฯ นิยามศัพท์ (Definition) (1) สิ่งที่ต้องทำความเข้าใจก่อน

11. Labor Cost[LC] = ต้นทุนค่าแรง : เงินเดือน, สวัสดิการรักษาพยาบาล, ค่าเช่าบ้าน, ค่าศึกษาอบรม (เจ้าหน้าที่ และครอบครัวที่ได้สิทธิ์) Material Cost[MC] = ต้นทุนค่าวัสดุ : วัสดุสิ้นเปลือง, ยา, เวชภัณฑ์, Lab, X-ray ฯลฯ Capital Cost[CC] = ต้นทุนค่าลงทุน : ค่าเสื่อมราคาครุภัณฑ์-อาคาร, Soft Ware, การวางระบบต่างๆ ที่มีราคาสูง Routine Service Cost[RSC] = ต้นทุนค่าบริการพื้นฐาน (เกิดขึ้นทุกวันไม่ว่าได้ผลงานมากหรือน้อย) Medical Care Cost[MCC] = ต้นทุนค่าบริการทางการแพทย์ (ต้นทุนสำคัญที่เป็นตัวผลักดันต้นทุนหรือ Cost Driver) นิยามศัพท์ (Definition) (2)

12. Patient Service [PS] Non-revenue Producing Cost Center [NRPCC] Revenue Producing Cost Center [RPCC] Total Direct Cost LC MC CC Total Direct Cost LC MC CC Total Direct Cost LC MC CC Total Direct Cost LC MC CC Total Direct Cost LC MC CC Total Direct Cost LC MC CC Total Direct Cost LC MC CC Total Direct Cost LC MC CC การคำนวณต้นทุนทางตรง (Total Direct Cost) TDC = Labor Cost (LC) + Material Cost (MC) + Capital Cost (CC)

13. เก็บรวบรวมข้อมูล

14. กำหนด เกณฑ์การกระจายต้นทุน ดำเนินการกระจายต้นทุน NRPCC PS RPCC PS การกระจายต้นทุน (1)

15. Patient Service [PS] Non-revenue Producing Cost Center [NRPCC] Revenue Producing Cost Center [RPCC] Total Direct Cost LC MC CC Total Direct Cost LC MC CC Total Direct Cost Total Direct Cost LC LC MC MC CC CC Total Direct Cost LC MC CC Total Direct Cost IDC IDC LC MC CC Total Direct Cost LC MC CC Total Direct Cost LC MC CC การกระจายต้นทุน (2)

16. Total Direct Cost LC MC CC Total Direct Cost Total Direct Cost LC LC MC MC CC CC IDC IDC Total Direct Cost LC MC CC Total Direct Cost LC MC CC Total Direct Cost LC MC CC Total Direct Cost LC MC CC การกระจายต้นทุน (3) Patient Service [PS] Non-revenue Producing Cost Center [NRPCC] Revenue Producing Cost Center [RPCC] Total Direct Cost LC MC CC

17. จำนวนครั้ง หรือ วันนอน หรือปริมาณงาน การกระจายต้นทุน (3) Patient Service [PS] Non-revenue Producing Cost Center [NRPCC] Revenue Producing Cost Center [RPCC] Total Direct Cost LC MC CC Total Direct Cost LC MC CC Total Direct Cost LC MC CC IDC Total Direct Cost LC MC CC Total Direct Cost LC MC CC Total Direct Cost LC MC CC IDC Total Direct Cost LC MC CC Total Direct Cost LC MC CC

18. Total Direct Cost Total Direct Cost LC LC MC MC CC CC IDC IDC Routine Service Cost (RSC) Medical Care Cost (MCC) การคำนวณต้นทุนค่าบริการพื้นฐาน (RSC) และต้นทุนค่าบริการทางการแพทย์ (MCC) Patient Service [PS] Non-revenue Producing Cost Center [NRPCC] Revenue Producing Cost Center [RPCC] Total Direct Cost LC MC CC Total Direct Cost LC MC CC Total Direct Cost LC MC CC Total Direct Cost LC MC CC Total Direct Cost LC MC CC Total Direct Cost LC MC CC

19. สื่อการสอน, ต้นทุนค่าวัสดุ LC, MC ทั่วไป, CC Drug, Supply, Lab, X-ray Routine Service Cost (RSC) Medical Care Cost (MCC) Unit RSC Unit MCC BMT รายวิชา Indirect Cost ของ Activity Activity-based Costing กิจกรรม DRG การประยุกต์และผสมผสานการศึกษาต้นทุน

20. ประเด็นคำถามพบบ่อย • เรียนจบแล้วจะศึกษาต้นทุนได้หรือไม่ • ขึ้นอยู่กับท่าน, เจ้านายท่าน, องค์กรของท่าน และความร่วมแรงร่วมใจร่วมมือของบุคลากรในองค์กร • หน่วยงาน...............เป็น NRPCC หรือ RPCC  • ขึ้นอยู่กับวัตถุประสงค์ของการศึกษาของท่าน หน่วยงานเดียวกันอาจเป็น RPCC สำหรับวัตถุประสงค์หนึ่ง แต่อาจเป็น PS สำหรับอีกวัตถุประสงค์หนึ่ง (อย่ายึดติด) • ผลที่ได้เชื่อถือได้เพียงใด • ขึ้นอยู่กับข้อมูลดิบที่ได้มา นำมาวิเคราะห์, ความเข้าใจและความละเอียด รอบคอบของผู้คำนวณ • ขั้นตอนใดยากที่สุด • การเก็บรวบรวมข้อมูล

21. คำถามจากท่าน