TOBB Yönetim Kurulları Ortak Toplantısı 2 Aralık 2013

1. İMEAK DENİZ TİCARET ODASI TURKISH CHAMBER OF SHIPPING TOBB Yönetim Kurulları Ortak Toplantısı 2 Aralık 2013 Kaptan SAVAŞ ERCAN İMEAK DENİZ TİCARET ODASI İZMİR ŞUBESİ YÖNETİM KURULU BAŞKAN YARDIMCISI

2. İMEAK DENİZ TİCARET ODASI TURKISH CHAMBER OF SHIPPING 18. Gündem Maddesi Kruvaziyer Limanlarında Gemi ve Yolcu Sayılarının Arttırılması

3. İMEAK DENİZ TİCARET ODASI TURKISH CHAMBER OF SHIPPING TCDD İzmir Limanı Kruvaziyer Gemi ve Yolcu Sayıları İzmir Limanı’na 2004 yılından itibaren gelen kruvaziyer gemi ve yolcu sayılarını incelediğimizde son 10 yılda gemi sayısında yaklaşık 9 ve yolcu sayısında da 7 kat artış sağlanmıştır. Kaynak: Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı İstatistikleri

4. İMEAK DENİZ TİCARET ODASI TURKISH CHAMBER OF SHIPPING TCDD İzmir Limanı Ayakbastı Ücretleri İzmir Ticaret Odası’nın 2004 yılında kruvaziyer yolcuların ayakbastı ücretini ödemesiyle başlayan bu süreç, komu oyununda dikkatini ve desteğini çekmiş ardından İzmir halkının ve turizmle ilgili işletmelerin bilinçlendirilmesiyle İzmir, Türkiye ve Avrupa’nın sayılı kruvaziyer limanları arasına girmiştir.

5. İMEAK DENİZ TİCARET ODASI TURKISH CHAMBER OF SHIPPING Kruvaziyer Turizmi İş Birliği ve Koordinasyonu Kruvaziyer turizmde karşılaşılan en büyük sorun, kruvaziyer turizmi ile ilgili 6 Bakanlığın (UDHB, Kültür Turizm, Sağlık, Gümrük, Maliye, İç İşleri Bakanlığı) iş birliği ve koordinasyon eksikliğidir. Bu sorun giderildiği takdirde seviyenin daha da yükseleceği aşikârdır.

6. İMEAK DENİZ TİCARET ODASI TURKISH CHAMBER OF SHIPPING Kruvaziyer Gemilerin Liman Masrafları Kruvaziyer işletmelerinin Türk limanlarına ilgisinin arttırılması için, limanlarımızın cazibe merkezi haline gelmesi yanında liman masraflarının da makul seviyelerde olması gerekmektedir Ülkemizde faaliyet gösteren kruvaziyer şirketleri için en önemli liman masraf kalemleri; • Pilotaj/romörkaj, • Sağlık Resmi (Rüsum), • Fener ve Tahsiliye, • Liman/rıhtım barınma, • Ayakbastı ücretleridir.

7. İMEAK DENİZ TİCARET ODASI TURKISH CHAMBER OF SHIPPING Kruvaziyer Gemilerin Liman Masrafları Bölgemizdeki ülke limanlarının, kruvaziyer şirketlerinden aldıkları sahil sağlık, fener ve liman ücretlerinin ülkemiz tarifelerinden daha az olduğundan hareketle, bu ücretli daha rekabetçide seviyelere getirmemiz gerektiği değerlendirilmektedir.

8. İMEAK DENİZ TİCARET ODASI TURKISH CHAMBER OF SHIPPING Kruvaziyer Gemilerin Liman Masrafları Örneğin 3.000 yolcu kapasiteli bir kruvaziyer gemisinin İzmir Limanı masrafının günlük 40.000 Dolar, İstanbul Liman masrafının 61.600 Dolar olduğu, 4.000 yolcu kapasiteli başka bir kruvaziyer gemisinin ise İzmir Limanı masrafının günlük 60.000 Dolar, İstanbul Liman masrafının 145.000 Dolar olduğunu görüyoruz. İzmir ve İstanbul limanları arasındaki bu fark, boğazlar geçişindeki pilotaj/romörkaj masraflarından kaynaklanmaktadır.

9. İMEAK DENİZ TİCARET ODASI TURKISH CHAMBER OF SHIPPING Kruvaziyer Turizmin Şehirlere Katkısı 2012 yılında İzmir Limanı’na gelen toplam 510.000 yolcunun % 40’ı bir tur satın alarak, % 60’ı ise bağımsız olarak şehri gezmiş ve İzmir Ticaret Odası’nın yaptığı bir araştırmaya göre günlükkişi başına ortalama 50-70 Euro arası harcama yapmıştır. Buna göre 3.000 yolculu bir gemi, liman ziyaretinde 150.000 Euro yani yaklaşık 200.000 Dolar civarında gelir bıraktığı hesaplanabilir. Bu deniz turizm geliri yanında ülke tanıtımının yapılması ve istihdam yaratılması da ilave girdilerdir.

10. İMEAK DENİZ TİCARET ODASI TURKISH CHAMBER OF SHIPPING Kruvaziyer Liman Tariflerinin Düzenlenmesi Bir kruvaziyer geminin liman masrafları olarak günlük 40.000 Dolar, yolcuların ise 200.000 Dolar tutarında bir geliri bölgeye bıraktığı düşünüldüğünde, terazinin bölge turizm gelirleri açısından 5 misli ağır bastığını görmekteyiz. Diğer bir bakış açısıyla; bir kruvaziyer gemiden alınan resmi hizmet tarifelerinde yapılacak 1 birim iyileştirme ve teşviklerle gelen gemi sayısı arttırıldığında bunun karşılığında bölgenin turizm gelirinde 5 misli artış sağlanacaktır.

11. İMEAK DENİZ TİCARET ODASI TURKISH CHAMBER OF SHIPPING Kruvaziyer Turizminde Teşvikler Kruvaziyer işletmelerinin limanlarımıza daha fazla gemi getirmesini sağlamanın bir yolu da; Liman Hizmet Tarifelerinde teşvik verilmesi ile olabilir. Teşvik nasıl sağlanır? Kruvaziyer gemi işletmelerine Türk limanlarına getirdikleri gemi sayısı arttıkça liman ücretlerinde indirim sağlayacak bir sistem getirilebilir. Örneğin; yıllık 30 ila 60 gemi getiren işletmeye liman pilotaj/romörkaj ve sağlık, fener ücretlerinde % 10, 60 gemiden sonra % 20’lik bir indirim uygulanarak gelen gemi sayısı arttırılabilir.

12. İMEAK DENİZ TİCARET ODASI TURKISH CHAMBER OF SHIPPING Home Port / Turn Around Port ve Rotasyon Liman Kruvaziyer turizmde esas hedef; “Home Port / Turn Around Port Liman”, yani kruvaziyer gemilerin ilk kalkış ve son varış limanı olmaktır. Ancak bu hedefe varmadan önce, “Rotasyon Limanı” konumunda, kruvaziyer yolcuların gemilere biniş-iniş yaptığı uğrak limanı olma aşaması da önemlidir. Türk limanlarından 2012 yılında 50.000, 2013 yılında bu güne kadar 70.000 Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı kruvaziyer gemilere bindiği dikkate alınırsa, bu aşamayı geliştirmekte olduğumuz görülebilir.

13. İMEAK DENİZ TİCARET ODASI TURKISH CHAMBER OF SHIPPING Doğu Akdeniz Kruvaziyer Limanları Kruvaziyer limanlarımıza mücavir limanlar; Mısır, Doğu Akdeniz ülkeleri (İsrail, Suriye, Lübnan, Kıbrıs), Yunanistan ve Yunan Adaları ile Karadeniz ülkeleri limanlarıdır. Bu ülkelerden özellikle Orta Doğu ve Karadeniz ülkeleri vatandaşlarının kruvaziyer gemilere ülkemiz limanlarından binmeleri sağlandığı takdirde rotasyon limanı olma aşamasını da tamamlanacak ve Home Port aşaması telaffuz edilebilecektir.

14. İMEAK DENİZ TİCARET ODASI TURKISH CHAMBER OF SHIPPING Rotasyon Liman ve Türk Hava Yolları Kruvaziyer limanlarımızın rotasyon limanı olma noktasına gelinmesinde özellikle bir kuruma daha teşekkür etmemiz gerekecektir. Türkiye’nin coğrafi konumdaki avantajını, devlet imkânları ile dünyanın en büyük uçak filolarından birine sahip olmaya çeviren Türk Hava Yolları, yaptığı direkt uçuşlar ile bize bu gururu yaşatmaktadır.

15. İMEAK DENİZ TİCARET ODASI TURKISH CHAMBER OF SHIPPING Barselona ve Venedik Kruvaziyer Limanları Otellerimizin de yeterli seviyeye ulaşmasıyla, Mısır ve Yunanistan’ın kruvaziyer turizm potansiyelini ülkemiz limanlarına çekmek ve Venedik ve Barselona Limanları gibi dünyaca tanınan destinasyon merkezleri olmak mümkün olabilecektir. Venedik Limanı Barselona Limanı

16. İMEAK DENİZ TİCARET ODASI TURKISH CHAMBER OF SHIPPING Kruvaziyer Gemi ve Yolcu Sayısını Arttırmak İçin Yapılması Gerekenler • Özel ve devlet limanlarına rezervasyon sistemi getirilerek iki yıl öncesinden gün, saat ve rıhtım olarak kruvaziyer firmalarına rezervasyon yapılması, bu sayede uzun vadeli arz talep dengesi düşünülerek limanlarımıza gerekli alt ve üst yapı yatırımlarının yapılması, • Kruvaziyer limanlarımızda dünyanın önemli limanlarında olduğu gibi, yolcuların liman sahasından inmeden terminal giriş-çıkış kapılarına ulaştırıldığı “körük sisteminin” kurulması, • Kruvaziyer limanlarımızın biri birileri ile rakip olarak değil, gelen gemilerin boyutlarına göre limanlara dağılımının sağlandığı bir iş birliği ortamı oluşturulması,

17. İMEAK DENİZ TİCARET ODASI TURKISH CHAMBER OF SHIPPING Kruvaziyer Gemi ve Yolcu Sayısını Arttırmak İçin Yapılması Gerekenler • Kruvaziyer turizminde bugün yapılan hizmet/yatırımların ancak 2 yıl sonra geri dönüşünün sağlanabileceği prensibinden hareketle; limanlarımıza gelen gemi sayısı arttıkça, ilgili kruvaziyer işletmelerine liman hizmet tarifelerinde azalan bir ücret sistemi uygulanması ve bu konuda ısrarcı olunması, • Dünyanın büyük kruvaziyer operatörleri ziyaret edilecek liman programlarında birbirini takip ettiklerinden, büyük operatörlerle her seviyede koordine/işbirliği ortamı yaratılması, • Türkiye Kruvaziyer Platformu üyesi olan, İMEAK Deniz Ticaret Odası’nın aktif olarak yer alması, yurtdışında icra edilen kruvaziyer turizm fuarlarına katılarak, uluslararası alanda kruvaziyer turizminin geliştirilmesi için diğer ilgili Sivil Toplum Kuruluşlarıyla işbirliği yapılması gerekmektedir.

18. İMEAK DENİZ TİCARET ODASI TURKISH CHAMBER OF SHIPPING Öneri ve Görüşlerimiz • TCDD İzmir Limanının modernizasyonu kapsamında yeni parmak iskelelerin eklenmesi ve yolcu salonun yenilenmesi, • İstanbul ile birlikte ülkemizin en önemli 3 kruvaziyer limanı arasında olan Kuşadası ve İzmir Limanlarının Barselona, Venedik, Napoli ve Pire gibi Home Port (ilk kalkış ve son varış limanı) olabilecek nitelikleri kazanması için özel sektör ve ilgili kamu kurumları ile koordinasyon/işbirliği çalışmalarına hız verilmesi, • Kruvaziyer turizminin önemli bir kısmında merkez olarak kabul edilen kente uçakla gidilip, gemiyle tatile devam edilmesidir. Geminin gezi rotasını tamamlamasının ardından tekrar aynı merkezden uçakla geri dönülmektedir. Örneğin; Karayipler turuna katılan tatilci önce Miami’ye uçakla gidip, orada gemiye binmekte, gezinin sonunda tekrar uçağa binip geri dönmektedir. Bu paralelde bölgemizin ulaşım ve konaklama imkanlarının iyileştirilmesi,

19. İMEAK DENİZ TİCARET ODASI TURKISH CHAMBER OF SHIPPING Öneri ve Görüşlerimiz • Odamız bünyesindeki Gemi Tekne Bakım Onarımı, Gemi Tedarikçileri, Gemi Akaryakıt ve İkmal Sağlayıcıları gibi Meslek Komitelerinde yer alan üyelerimizin Kruvaziyer şirketleri ile buluşturulması, bu kapsamda İzmir ve Kuşadası Limanlarının Home Port olması için zemin hazırlanması, • İzmir Limanı ile Yeni Kale arasında taranması planlanan Derin Suyolu Projesi; 250 m. eni, -14 m. derinliği olan, yaklaşık 7,5 km. uzunluğunda bir suyolunu içermektedir. Derin su kanal taraması tamamlandığında yeni nesil gemilerin limana girmesinin sağlanması (Bu projenin hayata geçirilmesi ile aynı zamanda körfez içi su sirkülasyonu arttırılarak, İzmir Körfezi’nin alüvyonlarla dolması önlenecektir), • 2012 yılında kruvaziyer seferlerine başlayan Çeşme Limanının Kruvaziyer Turizmi için etkinliğinin ve tanınırlığının arttırılması,

20. İMEAK DENİZ TİCARET ODASI TURKISH CHAMBER OF SHIPPING Öneri ve Görüşlerimiz • 8.333 km kıyı uzunluğuna sahip olan ülkemizin, turizm gelirinin 2012 yılında yaklaşık 30 Milyar dolar olduğundan hareketle, bu gelirin yaklaşık yüzde 20’sine karşılık gelen 4,7 Milyar Dolarlık deniz turizmi payının arttırılması için resmi ve sivil kurum/kuruluşların işbirliği yapması, • Kruvaziyer turizminin deniz ve kara faaliyetleri olmak üzere iki bileşenden oluştuğundan hareketle; İMEAK Deniz Ticaret Odası olarak odaklandığımız deniz faaliyetlerine, diğer Odalarımızın bilgi ve tecrübeleriyle destek vermesi ve işbirliği ortamı yaratılması, • Bölgemiz limanlarına hat düzenlemeyen/uğramayan kruvaziyer firmalarının, özellikle İzmir, Çeşme, Kuşadası ve Dikili Limanlarına uğraması için gereken ticari ve resmi girişimlerin yapılması, • Bölgemize gelen turistlerin sadece din, sağlık/termal ve alışveriş turları tercih etmemeleri ve şehir merkezinde daha fazla zaman ayırmaları için gereken ortak çalışmaların yapılması ve bu paralelde İzmir’in 5.000 yıllık bir Liman Kenti olduğu vurgusu ile körfez içi gemi turu, İzmir’e yakın noktalarda (Çeşme, Foça, Özdere vb.) su sporları (yelken, sörf, dalış) gibi kruvaziyer turizmle birlikte pazarlanabilecek tematik faaliyetlerin oluşturulması, • Uzun vadede bölgemiz kruvaziyer limanlarının karayolu ve hızlı tren bağlantıları ile altyapı ve üstyapıların geliştirilmesidir.

21. İMEAK DENİZ TİCARET ODASI TURKISH CHAMBER OF SHIPPING TEŞEKKÜR EDERİZ İMEAK DENİZ TİCARET ODASI İZMİR ŞUBESİ